ລິ້ງ ສຳຫລັບເຂົ້າຫາ

ວັນອັງຄານ, ໑໕ ຕຸລາ ໒໐໒໔

ທ່ານບຸນຊຶ້ງ ສີນານົນ ນັກເປົ່າແຄນ ພື້ນເມືອງລາວ ໄດ້ຮັບກຽດຕິຍົດ ຈາກສະພາສູງ ສຫລ


ທ່ານບຸນຊື້ງ ສີນານົນ ນັກເປົ່າແຄນ ດົນຕີພື້ນເມືອງລາວ (ພາບຖ່າຍໂດຍ A. Kitchener/ACTA)
ທ່ານບຸນຊື້ງ ສີນານົນ ນັກເປົ່າແຄນ ດົນຕີພື້ນເມືອງລາວ (ພາບຖ່າຍໂດຍ A. Kitchener/ACTA)

ທ່ານຜູ້ຟັງທັງຫຼາຍ ໃນ​ລາຍ​ການ​ຊີວິດ​ຊາວລາວ​ຂອງ ວີ​ໂອ​ເອ ແລງ​ວັນ​ພະຫັດມື້​ນີ້ ​ເຮົາ​ມີ​ຄວາມ​ພາກພູມ​ໃຈ​ທີ່​ຈະ​ສະ​ເໜີ​ການ​ສຳພາດ ກັບທ່ານ​ບຸນ​ຊຶ້ງ ສີ​ນາ​ນົນ ສິນລະ​ປີນ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຜູ້​ນຶ່ງຂອງປະຊາຄົມລາວ-ອາເມຣິກາ ທີ່​ຫາ​ກໍ​ໄດ້​ຮັບ​ລາງວັນກຽດຕິຍົດ​ສູງ​ສຸດ​ຂອງ​ຊາດ ຫລື National Heritage Fellow ຈາກຄະນະ​ກຳມະການຮັກສາ​ສິນ​ລະ​ປະ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ ​ຂອງສະພາ​ສູງ​ສະຫະລັດ. ທ່ານ​ບຸນ​ຊຶ້ງ ​ໄດ້​ເປົ່າ​ແຄນມາ​ຕັ້ງ​ແຕ່ອາຍຸ 12 ປີ ​ທ່ານ​ໄດ້​ນຳ​ເອົາ​ມໍລະດົກ​ລາວມາ​ເຜີຍ​ແຜ່​ຢູ່​ໃນ​ສະຫະລັດ ສິດສອນ​ບັນດາ​ລູກ​ຫລານ​ລຸ້ນ​ໃໝ່ ​ແລະ​ໄດ້​ສ້າງ​ຄວາ​ມມ່ວນ​ຊື່ນ​ໃຫ້​ແກ່​ບັນດາ​ສະມາຊິກ​ສັງຄົມ​ລາວ-ອາ​ເມຣິກັນ ​ແລະ​ອື່ນໆມາ​ເປັນ​ເວລານານ​ກວ່າສີ່​ທົດ​ສະ​ວັດແລ້ວ. ກຽດຕິ​ຍົດຊື່ສຽງ ​ແລະຜົນສຳເລັດ​ຂອງ​ທ່ານ​ມີ ຄວາມເປັນ​ມາ​ຢ່າງ​ໃດ​ນັ້ນກິ່ງ​ສະຫວັນ ຈະ​ນຳ​ມາສະ​ເໜີ​ທ່າ​ນ​ໃ​ນອັນ​ດັບ​ຕໍ່​ໄປ.

ສະບາຍດີ​ທ່ານ​ຜູ້​ຟັງ​ທີ່​ເຄົາລົບ ສຽງ​ແຄນທີ່​ທ່ານ​ໄດ້​ຟັງສິ້ນ​ສຸດ​ລົງ​ໄປ​ນັ້ນ ມີ​ຊື່ວ່າ ລົມ​ຜັດ​ໄຜ່ ​ເປົ່າໂດຍ​ທ່ານ​ບຸນ​ຊຶ້ງ ສີ​ນາ​ນົນ ນັກ​ສິນລະປິນ ​ແລະ​ອາ​ຈານສອນ​ເປົ່າແຄນພື້ນ​ເມືອງ​ລາວ ຊຶ່ງ​ປັ​ດຈຸ​ບັນ​ນີ້​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ​ຢູ່​ເມືອງ Fresno ລັດ California. ທ່ານ​ບຸນ​ຊຶ້ງ​ໄດ້​ຮັບ​ລາງ​ວັນ​ກຽດ​ຕິ​ຍົດ​ສູງສຸດຂອງສະຫະລັດ​ National Heritage Fellow ໃນເດືອນກັນຍາ​ ຊຶ່ງ​ເຮົາ​ຈະ​ນຳ​ເອົາເລື້ອງ​ນີ້ມາສະ​ເໜີ​ທ່ານ.

ບັດ​ນີ້​ເຮົາ​ມາ​ທຳ​ຄວາມ​ເຂົ້າ​ໃຈກັນ ​ໃນຄວາ​ມ​ເປັນມາ​ຂອງ ທ່ານ​ບຸນ​ຊຶ້ງ​ ສີນານົນ ທີ່ທ່ານ​ໄດ້​ນຳ​ເອົາ​ສິນລະປະ​ພື້ນ​ເມືອງລາວ​ມາ​ເຜີຍ​ແຜ່ ຮັກສາ​ ​ແລະ​ສິດສອນຢູ່​ໃນ​ສະຫະລັດ​ອາ​ເມຣິກາ ​ມາເປັນ​ເວລາ​ຫຼາຍກວ່າ​ສີ່​ທົດ​ສະ​ວັດ​. ​ໃນວັນ​ທີ 27 ເດືອນກັນຍາ​ປີ 2016 ນີ້ ​ທ່ານ ບຸນ​ຊຶ້ງ ສີ​ນາ​ນົນ ​ນັກ​ສິນລະ​ປິນ​ລາວ-ອາ​ເມຣິກັນຄົ​ນນຶ່ງໃນ​ບັນດາ​ນັກ​ສິນລະປິນ​ພື້ນ​ເມືອງ ສະຫະລັດ ທີ່​ໄດ້ຮັບ​ລາງວັນກຽດຕິຍົດສູງ​ສຸດ​ຈາກ ຄະນະ​ກຳມະການຮັກສາ​ສິນ​ລະ​ປະ​ວັດ ທະ​ນາ​ທຳ​ “National Heritage Fellow” ຊຶ່ງ​ໂຄງການ​ນີ້ໄດ້​ເລີ້​ມມີ​ມາແຕ່ປີ 1982 ພາຍ​ໃຕ້​ຫ້ອງການ National Endowment for the Arts (NEA) ​ທີ່​ນະຄອນຫລວງວໍຊິງ​ຕັນ.

ໃນແຕ່ລະ​ປີ​ຈະ​ມີບັນດາ​ນັກ​ສິນລະ​ປີນ​ພື້ນ​ເມືອງ​ ຜູ່​ທີ່​ຮັກສາ​ສິນລະປະ​ໂບຮານ​ຖືກ​ສະ​ເໜີ​ຊື່​ໃຫ້​ໄດ້​ຮັບ​ລາງ​ວັນສູງ​ສຸດຂອງປະ​ເທດ ເປັນເງິນສົດ 25,000 ​ໂດ​ລາ ​ພ້ອມດ້ວ​ຍ​ໃບ​ປະ ກາດ​ສະນີຍະບັດ​ຈາກ ​ຄະນະ​ກຳມະການຮັກສາ​ສິນລະປະ​ວັດທະນາ​ທຳ ຂອງສະພາ​ສູງ​ສະຫະລັດ. ບັນດານັກ​ສິນລະ​ປີນພື້ນເມຶ​ອງເຫລົ່າ​ນີ້ແມ່ນ​ສັນຊາດ ຫລື​ຜູ້​ມີ່ີມີ​ສິດຢູ່່​ໃນ​ສະຫະລັດອາ​ເມຣິກາ​ຢ່າງ​ຖາ​ວອນ ຊຶ່ງ​ເທົ່າ​ທີ່​ຜ່ານ​ມາ ​ໄດ້​ມີ​ນັກ​ສິນລະປິນພື້ນ​ເມືອງລາວ​ເຊັ່ນໝໍ​ລຳ​ ນັກ​ຕໍ່​ຫູກ ​ແລະ​ບັດ​ນີ້​ກໍແມ່ນ​ໝໍ​ແຄນທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ລາງວັນ​ດັ່ງກ່າວນີ້. ນອກ​ນັ້ນ​ຍັງ​ມີ​ບັນດາສິນລະ​ປິນພື້ນ​ເມືອງສະຫະລັດຄົນ​ອຶ່ນໆ ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ລາ​ງວັນ ຊຶ່ງ​ເປັນ​ຜູ້​ຮັກສາມູນ​ມໍລະດົກໂບຮານ​ ອັນ​ເປັນຄວາ​ມສີວິ​ໄລຂອງ​ມະນຸດຊາດໄວ້ຢູ່​ໃນສະຫະລັດ.​

​ວີດີໂອ ໄດ້ຮັບຄວາມເອື້ອເຟື້ອຈາກ the Alliance of California Traditional Arts

ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ ສີນ​ານົນ ​ເກີດ​ຢູ່​ບ້ານ​ເປືອຍຂາວ ເມືອງ​ສອງ​ຄອນ ​ແຂວງ​ສະຫວັນ​ນະ​ເຂດ ປະ​ເທດ​ລາວ ​ແລະໄດ້​ເຂົ້າ​ມາ​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານໃໝ່​ຢູ່​ໃນ​ສະຫະລັດ​ໃນ​ປີ 1978. ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ ເລີ້​ມສົນ​ໃຈໃນ​ການ​ເປົ່າ​ແຄນ​ມາ​ແຕ່​ອາຍຸ 1​2 ປີແລະ​ໄດ້​ຮຽນ​ກັບ​ພວກໝໍແຄນ​ຢູ່ໃນ​ໝູ່​ບ້ານ. ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ໄດ້​ຕັ້ງ​ໃຈ​ຟັງ ​ແລະ​ກ່າຍກອງສຽງ​ແຄນ​ໃຫ້​ຄື​ກັບ​ບັນດາ​ນັກ​ເປົ່າ​ແຄນ​ອະ​ວຸໂສທັງຫຼາຍ. ແຕ່​ເປັນ​ໜ້າ​ເສຍໃຈ ເວລາ​ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງອາຍຸ​ໄດ້ 16 ປີ ທ່ານ​ໄດ້​ເລີ້ມ​ເສຍ ສາຍ​ຕາ ​ແລະໄດ້​ກາຍ​ມາ​ເປັນ​ຄົນ​ພິການ​ຕາບອດ​ເທົ້າ​ທຸກ​ວັນ​ນີ້ ຊຶ່ງ​ທ່ານ​ໄດ້​ເລົ່າ​ຊີວິດ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ​ສູ່​ຟັງ​ດັ່ງ​ນີ້ :

ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ຮຽນ​ເປົ່າ​ແຄນ​ດ້ວຍ​ຫລັກສູດ​ປາກ​ເປົ່າ ໂດຍ​ການ​ຟັງສຽງດັ່ງດຽວກັນກັບທີ່​ບັນ ດາຄູບາ​ອາຈານ​ໄດ້ຮຽນ ​ແລະໄດ້ສິດສອນ​ໃຫ້ ອັນ​ຍັງ​ເປັນ​ພາກ​ປະຕິບັດ​ມາ​ຈົນເທົ້າ​ເຖິງ ທຸກ​ວັນ​ ຊຶ່ງທ່າ​ນບຸນ​ຊື້​ງ​ໄດ້ກ່າວ​ຕໍ່​ໄປ​ອີກ​ວ່າ :

ໃນ​ປີ 1977 ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ໄດ້​ຕັດສິນ​ໃຈ​ຫລົບໜີ​ອອກ​ຈາກ​ປະ​ເທດ​ລາວ​ເພື່ອ​ສະ​ແຫວ​ງຫາ​ອິດ​ສະລະ​ພາບ​ຢູ່​ປະ​ເທດ​ໄທ. ​ເວລາ​ນັ້ນ ​ທ່ານ​ໄດ້​ປະສົບ​ກັບ​ຄວາມ​ຍາກ​ລຳ​ບາກ​ຫລາ​ຢ່າງ​ໃນ​ການ​ຕັ້ງ​ຊີວິດ​ໃໝ່ ຊຶ່ງ​ທ່ານ​ໄດ້​ເຫລົ່າ​ຊີວິດ​ຕອນ​ນີ້​ສູ່​ຟັງ​ວ່າ :

ຫລັງ​ຈາກ​ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ໄດ້ມາ​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ​ຢູ່​ໃນ​ສະຫະລັດ ​ເປັນ​ທີ່​ຮຽບຮ້ອຍ​ແລ້ວ ທ່ານ​ກໍໄດ້​ດຳ​ເນີນການ​ເປົ່າ​ແຄນ ​ຮັກສາ​ສິນລະປະ​ພື້ນ​ເມືອງ​ລາວ​ໄວ້ຢູ່​ຕະຫລອດ ​ແລະ​ໄດ້​ໄປສະ​ແດງ​ສິນລະປະ​ຂອງ​ທ່ານຢູ່​ຕາມ​ບຸນ​ຕ່າງ​ໆ. ໃນ​ປິ 1987 ທ່ານ​ບຸນ​ເຊີ້ງ​ໄດ້ຖືກ​ເຊີນໃຫ້​ມາ ​ສ​ະ​ແດງ​ເປົ່າ​ແຄນ​ໃຫ້​ແກ່ ປະທານາທິບໍດີ Donald Reagan ທີ່​ທຳນຽບຂາວ ທ່ານ​ຍັງ​ໄດ້​ບັນທຶກ​ສຽງ​ໄວ້ກັບ ສະ​ຖາ​ບັນ​ດົນຕີ​ໂລກ ​ໂດຍ​ການ​ນຳພາ​ຂອງ​ທ່ານ Terry Miller, ສາດ​ສະ​ດາ​ຈານ​ດົນຕີ​ພື້ນ​ເມືອງ​ໂລກ​ຈາກ​ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ Kent State. ​ໃນ​ປີ 2007 ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ໄດ້​ມາສະ​ແດງ​ຢູ່ງານ​ມະຫາ​ກຳ American Folklife Festival ທີ່​ນະຄອນຫລວງ​ວໍ​ຊິງ​ຕັນ ດີ​.ຊີ​. ຊຶ່ງ​ເວລາ​ນັ້ນ ຂ້າພະ​ເຈົ້າ​ເອງ​ໄດ້​ມີ​ໂອກາດ​ ເປັນ​ຜູ້ຊ່ວຍສະ​ເໜີລາຍການ​ໃຫ້
​ແກ່​ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ ​ແລະໄດ້​ໂອ້​ລົມ​ເລື້ອງ​ເກົ່າ​ຄວາມ​ຫລັງ​ ​ແລະ​ກຽດຕິຍົດ​ທີ່​ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ​ໄດ້​ຮັບ​ດັ່ງ​ນີ້.

ສະຫະລັດ​ອາ​ເມຣິກາ ​ເປັນ​ປະ​ເທດ​ອຸດສາຫະກຳ ອຸດົມ​ຮັ່ງມີທາງດ້ານ​ເທັກ​ໂນໂລ​ຈີພ້ອມ​ໆ ດຽວ​ກັນກໍຍັງ​ເປັນ​ປະ​ເທດ​ທີ່​ເຫັນ​ຄວາມ​ສຳຄັນດ້ານມະ​ສຸດ​ສະ​ທຳ ​ໂດຍ​ສະ​ເພາະສິນລະ ປະ​ພື້ນ​ເມືອງ​ໂບຮານ ທີ່​ປະຊາ​ຄົມ​ໂລ​ກ​ໄດ້​ນຳ​ເຂົ້າ​ມາ​ເພີິ້ມພູນຄວາມ​ສີວິ​ໄລ​ຂອງ​ສະຫະ ລັດ. ທ່ານ​ບຸນ​ຊື້ງ ສີ​ນາ​ນົນ ນັກ​ສິນລະ​ປີນ​ພື້ນ​ເມືອງ​ລາວໄດ້​ໃຊ້​ຊີວິດ​ຂອງ​ທ່ານ ຮັກສາສິນ ລະປະການ​ເປົ່າ​ແຄນນີ້ໄວ້ ຊຶ່ງບັດ​ນີ້​ໄດ້​ບັນລຸຜົນ ​ແລະພິສູດ​ໃຫ້​ເຫັນ​ເຖິງຄວາມ​ເປັນອິດ​ສະລະພາບ ​ແລະ​ເສລີພາບ ຂອງ “​ແຄນ​” ອັນ​ເປັນມູນ​ມໍລະດົກຂອງ​ຊົນ​ຊາດ​ລາວ ທີ່​ໄດ້ໃຊ້​ກັນ​ມາ​ຢູ່​ຕາມ​ເຂດ​ລຸ່ມ​ແມ່​ນໍ້າ​ຂອງ ​ແລະ​ທາງພາກ​ອີສານ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ໄ​ທ. ສຸພາສິດ​ລາວທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງ​ບົດ​ນຶ່ງໄດ້​ກ່າວ​ໄວ້​ວ່າ “​ເຮືອນ​ຫລັງໃດ​ມຸງຫຍ້າ ກິນ​ເຂົ້າໜຽວ ຄ້ຽວ​ປາ​ແດກ ​ແລະ ​ເປົ່​າ​ແຄນ ​ເຮື​ອນຫລັງ​ນັ້ນ​ແມ່ນ​ເຮືອນຄົນ​ລາວ.”

XS
SM
MD
LG