ຈາກສົງຄາມການຄ້າ ຈົນເຖິງຄວາມຂັດແຍ້ງຕ່າງໆ ຢູ່ຮົງກົງ ແລະເລື້ອງສິດທິມະນຸດ ພ້ອມດ້ວຍສາຍສຳພັນ ລະຫວ່າງ ສະຫະລັດ ກັບ ຈີນ ເປັນເລື້ອງທີ່ໄດ້ຖືກທົດສອບຢ່າງເອົາຈິງເອົາຈັງມາແລ້ວໃນປີ 2019 ນີ້. ແລະເຖິງແມ່ນວ່າ ມີການຕົກລົງກັນ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ກ່ຽວກັບຂັ້ນທຳອິດ ຂອງສົນທິສັນຍາດ້ານການຄ້າ ທີ່ຈະຫລີກເວັ້ນ ການວາງມາດຕະການເກັບພາສີ ຕໍ່ສິນຄ້າຂອງກັນແລະກັນ ທີ່ຈະສືບຕໍ່ໄປອີກນັ້ນ ຊຶ່ງບັນດານັກວິເຄາະບາງສ່ວນ ກ່າວວ່າ ບັນຫາຕ່າງໆຂອງວໍຊິງຕັນ ກັບປັກກິ່ງ ແມ່ນຍາກທີ່ຈະຄວບຄຸມຫຼືຮັບມືໄດ້. ນັກຂ່າວວີໂອເອ ປະຈຳກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ນິກກີ ຈິງ ມີລາຍງານກ່ຽວກັບເລື້ອງນີ້ ຊຶ່ງໄຊຈະເລີນສຸກ ຈະນຳມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ຂັ້ນທີນຶ່ງຂອງຂໍ້ຕົກລົງ ໃນເວລານີ້ ໝາຍຄວາມວ່າ ສະຫະລັດ ແລະ ຈີນ ຈະບໍ່ວາງມາດຕະການເກັບພາສີໃໝ່ ຕໍ່ສິນຄ້າຂອງກັນແລະກັນ.
ຂໍ້ຕົກລົງໄດ້ອອກມາ ຫຼັງຈາກມີການຕອບໂຕ້ກັນ ກັບໄປກັບມາຫຼາຍເດືອນ ລະຫວ່າງສອງປະເທດທີ່ ມີເສດຖະກິດລະດັບນຳໜ້າຂອງໂລກ.
ທ່ານນາງບອນນີ ແກລເຊີ ຜູ້ອຳນວຍການຂອງໂຄງການແສນຍານຸພາບຂອງຈີນ ຈາກສູນກາງເພື່ອການສຶກສາດ້ານຍຸດທະສາດ ແລະຕ່າງປະເທດ ຫຼື CSIS ຢູ່ໃນນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນຂອງສະຫະລັດ ກ່າວວ່າ “ຂ້າພະເຈົ້າຄຶດວ່າ ສິ່ງທີ່ໄດ້ເກີດຂຶ້ນເມື່ອປີກາຍນີ້ ໄດ້ບອກໃຫ້ພວກເຮົາຮູ້ວ່າ ສະຫະລັດ ມີຄວາມເປັນຫ່ວງ ຫຼາຍຂຶ້ນ ກ່ຽວກັບພຶດຕິກຳຕ່າງໆຂອງຈີນ ແລະມີຄວາມສົງໄສ ກ່ຽວກັບວ່າ ໂດຍແທ້ຈິງແລ້ວ ບໍ່ແມ່ນສະຫະລັດ ທີ່ສາມາດມີອິດທິພົນຕໍ່ພຶດຕິກຳນັ້ນ ເພື່ອໃຫ້ປັບນະໂຍບາຍຕ່າງໆຂອງຈີນ ໃນການກ້າວໄປຂ້າງໜ້າ.”
ຄວາມເປັນຫ່ວງອີກອັນນຶ່ງຂອງຈີນ ໃນປີ 2019 ກໍແມ່ນເລື້ອງຂອງການປະຕິບັດຕໍ່ພວກຊາວມຸສລິມກຸ່ມນ້ອຍຊົນເຜົ່າວີເກີ ຢູ່ໃນເຂດຊິນຈຽງ.
ສະຫະລັດ ໄດ້ກ່າວວ່າ ຈີນ ກຳລັງທຳ “ການລະເມີດຢ່າງຮ້າຍແຮງ” ຕໍ່ພວກຊາວວີເກີ ແລະໄດ້ເປີດເຜີຍເອກກະສານພາຍໃນຕ່າງໆຂອງຈີນ ຊຶ່ງກໍໄດ້ຢືນຢັນໃນສິ່ງທີ່ພວກຄົນບາງຄົນເອີ້ນວ່າ ເປັນການກົດຂີ່ຂົ່ມເຫັງຢ່າງໂຫດຮ້າຍນັ້ນ.”
ທ່ານໄມຄ໌ ພອມພຽວ ລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດ ສະຫະລັດ ກ່າວວ່າ “ລາຍງານທັງຫຼາຍເຫຼົ່ານີ້ ແມ່ນສອດຄ່ອງກັບຫຼັກຖານຕົວຈິງທີ່ອອກມາເລື້ອຍໆ ຢ່າງຖ້ວມລົ້ນ ທີ່ວ່າ ພັກຄອມມິວນິສຂອງຈີນ ກຳລັງທຳການລະເມີດສິດທິມະນຸດ ແລະລ່ວງລະເມີດສິດທິສ່ວນບຸກຄົນ ໃນການກັກຂະໜາດໃຫຍ່.”
ຢູ່ໃນຮົງກົງ ບັນດາພົນລະເມືອງ ພາກັນຮ້ອງເພງຊາດຂອງອາເມຣິກາ ໃນທ້າຍເດືອນພະຈິກຜ່ານມາ ເພື່ອເປັນການຂອບອົກຂອບໃຈຕໍ່ປະທານາທິບໍດີ ສະຫະລັດ ທ່ານດໍໂນລ ທຣຳ ຫຼັງຈາກທີ່ທ່ານໄດ້ລົງນາມໃນຮ່າງກົດໝາຍຂອງທັງສອງພັກການເມືອງ ທີ່ສະໜັບສະໜຸນ ຂະບວນການເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ຢູ່ໃນອະດີດອານານິຄົມຂອງອັງກິດ. ຊຶ່ງຈີນໄດ້ປະຕິຍານວ່າ ຈະຕອບໂຕ້ຄືນ.
ທ່ານນາງ ຫົວ ຈຸນຍິງ ໂຄສົກ ກະຊວງການຕ່າງປະເທດຂອງຈີນ ກ່າວວ່າ “ໃນການຕອບໂຕ້ຕໍ່ພຶດທິກຳທີ່ບໍ່ມີເຫດຜົນຂອງສະຫະລັດ ລັດຖະບານຂອງຈີນ ໄດ້ຕັດສິນໃຈ ທີ່ຈະໂຈະການທົບທວນຄືນ ເອກກະສານທີ່ຍື່ນຂໍຢ້ຽມຢາມຮົງກົງ ໂດຍກຳປັ່ນລົບ ແລະກຳປັ່ນບັນທຸກເຮືອບິນ ຂອງກອງທັບສະຫະລັດ ເລີ້ມຕົ້ນແຕ່ວັນຈັນນີ້ໄປ.”
ທ່ານນາງ ບອນນີ ແກລເຊີ ຈາກສູນກາງ CSIS ໄດ້ກ່າວວ່າ ການປະເຊີນໜ້າ ດ້ານການຄ້າ ເລື້ອງໃນເຂດຊິນຈຽງ ແລະຮົງກົງ ເປັນການສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນບັນຫາທີ່ຝັງເລິກຫຼາຍກວ່ານັ້ນ.
ທ່ານນາງແກລເຊີ ກ່າວຕື່ມວ່າ “ຍັງມີຄວາມເປັນຫ່ວງ ກ່ຽວກັບ ຈີນ ໃນບັນຫາຕ່າງໆທີ່ກວ້າງກວ່ານີ້. ພວກເຮົາບໍ່ເບິ່ງພຽງແຕ່ ທະຫານ ເສດຖະກິດ ແລະບັນຫາດ້ານການທູດເທົ່ານັ້ນ. ພວກເຮົາເບິ່ງ ຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນສິ່ງຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ການແຊກແຊງດ້ານການເມືອງຂອງຈີນ.”
ພາກສ່ວນອື່ນໆ ເຊື່ອວ່າ ຄວາມເຄັ່ງຕຶງໃນສາຍສຳພັນລະຫວ່າງ ວໍຊິງຕັນ ແລະປັກກິ່ງ ຍັງເປັນຍ້ອນລະບົບຄ່ານິຍົມທີ່ແຕກຕ່າງກັນນັ້ນ.
ທ່ານອາລີ ໄວນ໌ ນັກວິເຄາະດ້ານນະໂຍບາຍ ຢູ່ ບໍລິສັດແຣນ ກ່າວວ່າ “ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວມັນມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນຄ່ານິຍົມ ລະຫວ່າງ ສະຫະລັດ ແລະ ຈີນ ຄວາມແຕກຕ່າງໂດຍພື້ນຖານດ້ານແນວຄວາມຄິດ ເໜືອກວ່າສິ່ງທີ່ຖືວ່າ ເປັນສິດທິມະນຸດ ສິ່ງທີ່ຄວນເປັນສາຍສຳພັນລະຫວ່າງ ລັດຖະບານ ລະຫວ່າງ ຜູ້ປົກຄອງ ແລະຜູ້ຖືກປົກຄອງ. ແມ່ນຫຍັງທີ່ຄວນເປັນທັດສະນະຄະຕິຕໍ່ ສາສະໜາກຸ່ມນ້ອຍ ແລະຊົນກຸ່ມນ້ອຍ. ສະນັ້ນ ຍັງມີກົດເກນຂອງຄວາມແຕກຕ່າງທີ່ສຳຄັນຈຳນວນນຶ່ງ.”
ເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນຫຼາຍປີຜ່ານມານີ້ ຊຶ່ງການເຈລະຈາ ລະດັບສູງ ລະຫວ່າງ ສະຫະລັດກັບຈີນ ໃນດ້ານການທູດ ແລະເລື້ອງຄວາມໝັ້ນຄົງ ໄດ້ເກີດຂຶ້ນເປັນປະຈຳ ຢູ່ໃນ ວໍຊິງຕັນ ຫຼື ປັກກິ່ງ ແຕ່ໃນປີນີ້ ບໍ່ໄດ້ເກີດຂຶ້ນເລີຍ.
ບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ ສະຫະລັດ ຍັງມີຄວາມສົງໄສກ່ຽວກັບວ່າ ການພົວພັນຂອງສະຫະລັດ ກັບ ຈີນ ນັ້ນ ຈະໄດ້ຮັບຜົນຢ່າງແທ້ຈິງ ແລະຈະປ່ຽນແປງພຶດຕິກຳຂອງຈີນ ຫຼືບໍ່.
ອ່ານຂ່າວນີ້ຕື່ມ ເປັນພາສາອັງກິດ
From a trade war to disagreements on Hong Kong and human rights, the ties between the United States and China were seriously tested in 2019. And despite the recent agreement on phase one of the trade pact that averts the imposition of further tariffs against each other, some analysts say Washington's issues with Beijing are more intractable. State Department correspondent Nike Ching has the story.
Phase one of the deal means for now, the United States and China will not be imposing new tariffs on each other's products.
It comes after months of back and forth between the world's two leading economies.
(Bonnie Glaser, CSIS )
"I think that what has happened over the last year has told us that the United States has more concerns about Chinese behavior and doubts about whether or not the United States can actually influence that behavior to shape China's policies going forward."
One such concern in 2019 was China's treatment of the ethnic-Muslim Uighur minority in Xinjiang.
The U.S. has said China is committing "very significant abuses" against the Uighurs, and leaked Chinese internal documents confirm what some are calling a brutal repression.
(Mike Pompeo, US Secretary of State )
"These reports are consistent with an overwhelming and growing body of evidence that the Chinese Communist Party is committing human rights violations and abuses against individuals in mass detention."
In Hong Kong, residents sang the American national anthem in late November to thank U.S. President Donald Trump, after he signed into law two bipartisan bills that support pro-democracy movements in the former British colony. China vowed to retaliate.
(Hua Chunying, Spokesperson, Chinese Foreign Ministry)
"0015 In response to the unreasonable behavior of the U.S., the Chinese government has decided to suspend reviewing applications to visit Hong Kong by U.S. military ships and aircraft starting Monday." 0023"
Bonnie Glaser from CSIS said the clash over trade, Xinjiang, and Hong Kong is a reflection of deeper problems.
(Bonnie Glaser, CSIS )
"There's also concern about China on a broader number of issues.We're not just looking at military, economic and diplomatic problems.We're looking more broadly at things like Chinese political interference."
Others believe the tense relationship between Washington and Beijing is also a result of diverging value systems.
