ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ບໍ່ເຊື່ອໝັ້ນຕໍ່ບົດບາດຂອງຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ (MRC) ເພາະວ່າບໍ່ມີສິດທີ່ຈະຄັດຄ້ານຕໍ່ໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແລວນ້ຳຂອງໄດ້ເລີຍ ຊຶ່ງຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານນິວັດ ຮ້ອຍແກ້ວ ແກນນຳເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງວັດ ໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງເປີດເຜີຍວ່າ ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທຈະລົນນາລົງໃຫ້ມີການສ້າງຕັ້ງອົງການມະຫາຊົນຂອງພາກປະຊາຊົນໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຂຶ້ນມາ ເພື່ອພັດທະນາຄວາມຮ່ວມມືເພື່ອການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນ້ຳຂອງຢ່າງຍືນຍົງໃນການປະຕິບັດໂຕຈິງໃຫ້ໄດ້ໄວທີ່ສຸດ ເພາະວ່າການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນ້ຳຂອງໃນຊວງທີ່ຜ່ານມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ນອກຈາກຈະບໍ່ມີສ່ວນຮວມຂອງພາກປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງແລ້ວກໍຍັງປາກົດວ່າໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານັ້ນ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະສະພາບຊີວິດຄວາມເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຫລາຍກວ່າ 60 ລ້ານຄົນ ຢ່າງຮຸນແຮງນັບມື້ອີກດ້ວຍ.
ທັງນີ້ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າໄດ້ມີການສ້າງຕັ້ງຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ ຫລື (MRC) ເພື່ອໃຫ້ເປັນກົນໄກປະສານງານລະຫວ່າງລັດຖະບານລາວ ໄທ ກຳປູເຈຍ ຫວຽດນາມ ກ່ຽວກັບການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນນ້ຳຂອງ ນັບແຕ່ປີ 1995 ເປັນຕົ້ນມາແລ້ວກໍຕາມຫາກແຕ່ວ່າ ການປະສານງານຂອງ MRC ກໍບໍ່ມີສ່ວນຂອງຮວມຂອງພາກປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງແຕ່ຢ່າງໃດ ແລະປາກົດວ່າໃນການປະຕິບັດໂຕຈິງນັ້ນ ໄດ້ດຳເນີນໄປໃນແນວທາງຂອງການສ້າງຄວາມສຳຄັນ ໃຫ້ກຸ່ມທຸລະກິດທີ່ຕ້ອງການຈະລົງທຶນກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງດ້ວຍ ຊຶ່ງຈະເຫັນໄດ້ຈາກຂະບວນການປຶກສາຫາລືລ່ວງໜ້າ (PNPCA) ກ່ອນທີ່ຈະຕົກລົງເພື່ອພັດທະນາໂຄງການໃດໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມານັ້ນ MRC ບໍ່ມີສິດຄັດຄ້ານໂຄງການໃດໄດ້ເລີຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານນິວັດ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ປັດຈຸບັນນີ້ ຈະມີເຂື່ອນຕອນໃຕ້ລົງໄປອີກນີ້ ຄືເປັນປະເດັນບັນຫາໃຫຍ່ຫຼາຍ ທີ່ຈະມີຜົນກະທົບ ເພາະການຈັດການເຂື່ອນຕ່າງໆນີ້ ອາດຈະບໍ່ສອດຮັບກັນ ຫຼື ອັນໃດຕ່າງໆ ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດບັນຫາຜົນກະທົບຫລາຍຂຶ້ນ. ກົນໄກບາງຢ່າງ ກໍບໍ່ສາມາດທີ່ຈະຂັບເຄື່ອນໄດ້ ເຊັ່ນ PNPCA ຈັ່ງຊີ້ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເຫັນດີນຳ ເພາະວ່າ ມັນເປັນຂະບວນການ ຮັບຟັງຄວາມຄິດເຫັນແລ້ວ ກໍບໍ່ໄດ້ສາມາດ ນຳໄປໃຊ້ໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ ຄືມັນກໍເປັນຈຸດອ່ອນທີ່ສຸດ ຄືມັນເໝືອນກາຢາງຈ້ຳ ລົງໄປໃຫ້ສ້າງເຂື່ອນແມ່ນ້ຳຂອງເພີ້ມຫລາຍຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ແຕ່ແມ່ນ້ຳຂອງນີ້ ມັນ ຄືແມ່ນ້ຳນາໆຊາດ ແຕ່ວ່າການດູແລຮັກສາຮ່ວມກັນ ບໍ່ເຄີຍເວົ້າເຖິງ ມີແຕ່ເວົ້າ ເຖິງການໃຊ້ປະໂຫຍດເທົ່ານັ້ນ.”
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ທ່ານສຸລະສີ ກິຕິມົນທົນ ເລຂາທິການສຳນັກງານຊັບພະຍາກອນນ້ຳແຫ່ງຊາດ ໃນຖານະທີ່ເປັນຜູ້ແທນຂອງລັດຖະບານໄທໃນ MRC ກໍຢືນຢັນວ່າ ທາງການໄທ ກຳປູເຈຍ ຫວຽດນາມ ຍັງບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສານະຄາມເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນເຂດປະເທດລາວ ເພາະວ່າຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈໃນແຜນການປ້ອງກັນບັນຫາຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະສັງຄົມ ທີ່ກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການ ແລະທາງການລາວ ໄດ້ສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມ MRC ເມື່ອເດືອນກັນຍາ ປີ 2021 ນັ້ນທັງນີ້ທາງການໄທ ກຳປູເຈຍ ແລະຫວຽດນາມຍັງຕ້ອງການຂໍ້ມູນເພີ້ມເຕີມກ່ຽວກັບແຜນການປ້ອງກັນບັນຫາຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງສະເໜີໃຫ້ເລື່ອນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສານະຄາມອອກໄປກ່ອນ ໃນປັດຈຸບັນມີເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງຈຳນວນ 11 ໂຄງການໃນແຂວງຢູນານຂອງຈີນ ກັບ 2 ໂຄງການໃນລາວທີ່ໄດ້ຜະລິດພະລັງງານໄຟຟ້າແລ້ວ ແລະຍັງອີກ 7 ໂຄງການໃນລາວກັບ 2 ໂຄງການໃນກຳປູເຈຍ ທີ່ກຳລັງກໍ່ສ້າງ.
ພ້ອມກັນນີ້ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ ຍັງໄດ້ຄັດຄ້ານລັດຖະບານໄທທີ່ຈະຮັບຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ້ມຂຶ້ນຈາກ 9,000 ເມກາວັດ ເປັນ 10,500 ເມກາວັດ ດ້ວຍເພາະປະເທດໄທມີພະລັງງານໄຟຟ້າເກີນຄວາມຕ້ອງການໂຕຈິງເຖິງ 19,000 ເມກາວັດ ຄິດເປັນ 51 ເປີເຊັນ ຂອງພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ໄທຊົມໃຊ້ທັງໝົດໃນປັດຈຸບັນ ຈຶ່ງບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ້ມຂຶ້ນແຕ່ຢ່າງໃດ.
ໃນປັດຈຸບັນລາວມີແຫລ່ງຜະລິດໄຟຟ້າ 90 ແຫ່ງທີ່ມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມເກືອບຖິງ 11,000 ເມກາວັດ ໃນນີ້ 72 ເປີເຊັນ ເປັນພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດ ກັບ 28 ເປີເຊັນ ເປັນການຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ໃນປະເທດ ທັງນີ້ໂດຍເຂດໂຕເມືອງເຂດເທດສະບານ ແລະເຂດນະຄອນໄດ້ຮັບການສະໜອງໄຟຟ້າຢ່າງຄົບຖ້ວນທັງ 100 ເປີເຊັນ ແລະ 93 ເປີເຊັນ ຂອງຈຳນວນບ້ານທັງໝົດໄດ້ຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າແລ້ວຈຶ່ງຍັງເຫລືອ 7 ເປີເຊັນ ຂອງບ້ານທັງໝົດໃນລາວທີ່ຈະໄດ້ຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າຢ່າງຄົບຖ້ວນພາຍໃນປີ 2025 ຊຶ່ງລາວຈະມີແຫລ່ງ ຜະລິດໄຟຟ້າ 100 ກວ່າແຫ່ງ ທີກຳລັງຕິດຕັ້ງກວ່າ 13,000 ເມກາວັດ ທີ່ 85 ເປີເຊັນ ຈະສົ່ງອອກຕ່າງປະເທດ.
