ສຳນັກງານຊັບພະຍາກອນນ້ຳຂອງໄທ ຈະຢິບຍົກບັນຫາຜົນກະທົບຈາກໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສານະຄາມ ເທິງນ້ຳຂອງ ເປັນບັນຫາສຳຄັນໃນກອງປະຊຸມ MRC ຢູ່ລາວໃນເດືອນເມສາ 2023 ນີິ້, ເຊິ່ງ ຊົງຣິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ຈາກບາງກອກ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງຂອງສຳນັກງານຊັບພະຍາກອນນ້ຳແຫ່ງປະເທດໄທ ໃນຖານະຜູ້ແທນຂອງລັດຖະບານໄທ ໃນຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ ຫລື MRC ຢືນຢັນວ່າ ທາງການໄທ ກຳປູເຈຍ ຫວຽດນາມ ຍັງຄົງບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສານະຄາມເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ເພາະວ່າຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈໃນແຜນການປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສັງຄົມ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ທີ່ກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການ ແລະທາງການລາວໄດ້ສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມ MRC ເມື່ອເດືອນກັນຍາ ປີ 2021 ທີ່ຜ່ານມາ ໂດຍທາງການໄທ ກຳປູເຈຍ ຫວຽດນາມ ຍັງຕ້ອງການຂໍ້ມູນທີ່ກ່ຽວກັບແຜນການປ້ອງກັນຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວເພີ້ມຕື່ມອີກ ຈຶ່ງສະເໜີໃຫ້ເລື່ອນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສານະຄາມອອກໄປຈົນກວ່າວ່າ ກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນ ແລະທາງການລາວຈະຕອບສະໜອງຂໍ້ມູນ ທີ່ເຊື່ອຖືໄດ້ວ່າສາມາດທີ່ຈະປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສັງຄົມ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ ໂດຍລວມເຖິງການໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫລືອແກ່ປະຊາຊົນລາວ ແລະໄທ ທີ່ຈະໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຈາກການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນດ້ວຍນັ້ນ ດັ່ງທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງຂອງໄທຢືນຢັນວ່າ:
“ເຂື່ອນສານະຄາມຖ້າຈະມີການກໍ່ສ້າງຕໍ່ໄປ ເມື່ອຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນຈະແກ້ໄຂຢ່າງໃດ ເພາະວ່າ ນຶ່ງໃນການແກ້ໄຂຢ່າງໃດ ຜູ້ຊື້ໄຟຟ້ານີ້ຄວນຈະຕ້ອງມີຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ຈະຕ້ອງເຂົ້າມາມີສ່ວນແກ້ໄຂ ຢ່າງຜົນກະທົບ ຫລືບໍ່ ອັນທີສອງ Developer ກໍຄືບໍລິສັດທີ່ໄປລົງທຶນ ໃນການສ້າງເຂື່ອນນີ້ ຄວນຈະຕ້ອງມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍກົງ ຫລືບໍ່ທີ່ຈະແກ້ໄຂຢ່າງໃດ ອັນທີສາມກໍຄືປະເທດເຈົ້າຂອງເຂື່ອນກໍຄວນຈະຕ້ອງ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການແກ້ໄຂ ສະເພາະແຕ່ຟັງ ສປປ. ລາວ ແຕ່ວ່າແກ້ໄຂຢ່າງໃດ ໃນຝັ່ງຂອງເຮົາດ້ວຍ ເພາະມັນເປັນແມ່ນ້ຳລະຫວ່າງປະເທດ.”
ທັງນີ້ ລັດຖະບານລາວຈະເປັນເຈົ້າພາບຈັດກອງປະຊຸມສຸດຍອດ ຄະນະກຳມາການແມ່ນ້ຳຂອງ MRC ໃນເດືອນເມສາ ປີ 2023 ນີ້ ໂດຍຈະມີຜູ້ນຳລັດຖະບານໄທ ກຳປູເຈຍ ຫວຽດນາມ ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມໃນຖານະປະເທດສະມາຊິກ ສ່ວນຜູ້ນຳລັດຖະບານຈີນ ແລະມຽນມານັ້ນ ກໍຈະເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມໃນຖານະປະເທດຜູ້ສັງເກດການຂອງ MRC ແລະພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍຍັງຈະມີຜູ້ແທນຂອງບັນດາປະເທດ ແລະອົງການສາກົນ ທີ່ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫລືອແກ່ MRC ເຂົ້າຮ່ວມໃນກອງປະຊຸມຄັ້ງດັ່ງກ່າວນີ້ດ້ວຍ.
ສ່ວນເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ກໍໄດ້ອອກຖະແຫລງການ ເພື່ອສະແດງການຄັດຄ້ານການຕົກລົງຂອງລັດຖະບານໄທ ທີ່ຈະຮັບຊື້ກະແສໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ້ມຂຶ້ນຈາກ 9,000 ເມກາວັດ 10,500 ເມກາວັດ ເມື່ອບໍ່ນານມານີ້ ເພາະວ່າປະເທດໄທມີປະລິມານພະລັງງານໄຟຟ້າສຳລອງເກີນຄວາມຕ້ອງການໂຕຈິງເຖິງ 19,000 ເມກາວັດ ຫລືຄິດເປັນ 51 ເປີເຊັນ ຂອງພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ໄທຊົມໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ເພາະສະນັ້ນຈຶ່ງບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງຊື້ພະລັງງານໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ້ມຂຶ້ນອີກແຕ່ຢ່າງໃດ ທັງນີ້ໂດຍເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງໄດ້ດຳເນີນການຟ້ອງຮ້ອງຕໍ່ສານປົກຄອງສູງສຸດຂອງໄທ ເພື່ອຂໍໃຫ້ມີຄຳສັ່ງຍົກເລີກການຕົກລົງຮັບຊື້ພະລັງງານໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ້ມຂຶ້ນດັ່ງກ່າວແລ້ວ ເມື່ອບໍ່ນານມານີ້ ດັ່ງທີ່ໂຕແທນເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທຢືນຢັນວ່າ:
“ກົມຊັບພະຍາກອນນ້ຳ ໃນຖານະກຳມະາທິການແມ່ນ້ຳຂອງແຫ່ງຊາດແທ້ໆ ເຂົາກໍມີການພະຍາຍາມທີ່ຈະໃຫ້ຂໍ້ມູນຫລາຍຂຶ້ນ ແຕ່ພໍເຖິງທີ່ສຸດເຮົາກໍພພົບວ່າຂໍ້ມູນທີ່ໃຫ້ມາກໍບໍ່ຄົບ ຢ່າງເຊັ່ນເອກກະສານບາງສະບັບ ກໍບໍ່ແປເປັນພາສາໄທ ຊຶ່ງເຮັດມໃຫ້ເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນບໍ່ໄດ້ຢ່າງນີ້ ມັນກໍຍັງຕ້ອງໃຊ້ຂະບວນການ ທາງສານທີ່ຈະຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການແກ້ໄຂປັບປຸງຫລາຍຂຶ້ນ ແລ້ວກໍເຮົາເຫັນວ່າຢ່າໃຫ້ເຖິງຂັ້ນຕ້ອງຂໍໃຫ້ສານພິພາກສາເລີຍ ເຮົາຮຽກຮ້ອງໃຫ້ໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄດ້ດຳເນີນການລຸກຂຶ້ນມາປົກປ້ອງແມ່ນ້ຳຂອງ ປົກປ້ອງປະຊາຊົນແຄມຝັ່ງຂອງໃນຕອນນີ້ເລີຍ.”
ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ລາວມີແຫລ່ງຜະລິດໄຟຟ້າທັງໝົດ 91 ແຫ່ງມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມ 11,661 MW ຜະລິດກະແສໄຟຟ້າໄດ້ 58,813 ລ້ານ kwh ຕໍ່ປີ ແລະວາງເປົ້າໝາຍຈະເພີ້ມກຳລັງຕິດຕັ້ງໃຫ້ເຖິງ 20,000 MW ໃນປີ 2030 ສ່ວນໃນປີ 2022 ລາວສົ່ງອອກໄຟຟ້າໄປຕ່າງປະເທດ 72 ເປີເຊັນ ຂອງພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ຜະລິດໄດ້ທັງໝົດ ແລະ 28 ເປີເຊັນ ຕອບສະໜອງພາຍໃນ ໂດຍເຂດໂຕເມືອງໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງ 100 ເປີເຊັນ ແລະ 93 ເປີເຊັນ ຂອງຈຳນວນບ້ານທັງໝົດທີ່ຄາດວ່າຈະໄດ້ຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າຢ່າງຄົບຖ້ວນພາຍໃນປີ 2025.
