ໃນເດືອນນີ້ ຢູໂຣບໄດ້ລະນຶກເຖິງວັນຄົບຮອບ 100 ປີ ໃນການສະຫງົບເສິກ ທີ່ເຮັດໃຫ້ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1 ຍຸຕິລົງ. ໃນເວລານີ້ ການສິ້ນສຸດລົງຂອງ ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ອາດເປັນໄປໄດ້ ຖ້າຂໍ້ສະເໜີຂອງປະທານາທິບໍດີຣັດເຊຍ ທ່ານວລາດີເມຍ ປູຕິນ ໄດ້ຮັບການສະໜອງຕອບ. ຜູ້ນຳຣັດເຊຍໄດ້ສະເໜີຂໍ້ລິເລີ້ມ ທີ່ຈະລົງນາມຂັ້ນສຸດທ້າຍ ໃນສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບກັບຍີປຸ່ນແລະແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ້ງທັງໝົດ ໃນສະໄໝສະຫະພາບໂຊຫວຽດ ກ່ຽວກັບຊະຕາກຳ ຂອງໝູ່ເກາະໝູ່ ດອນນ້ອຍໆໃນເຂດພາກຕາເວັນອອກໄກຂອງຣັດເຊຍ. ຊາລສ໌ ເມຣສ໌ (Charles Manyes) ໄດ້ເດີນທາງໄປຍັງເຂດດັ່ງກ່າວແລະມີລາຍງານກ່ຽວກັບເລື້ອງນີ້ ຊຶ່ງໄພສານ ຈະນຳເອົາ ລາຍ ລະອຽດ ມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບ ຕໍ່ໄປ.
ການເດີນທາງໄປຢ້ຽມຢາມເກາະຊາກາລິນ ແມ່ນເປັນການເຕືອນຄວາມຊົງຈຳກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງໃນໂຊກຊະຕາຂອງມະຫາອານາຈັກ.
ແຕ່ພະເຈົ້າຈັກກະພັດແຫ່ງຍີ່ປຸ່ນ ໄປຫາພະເຈົ້າຊາແຫ່ງຣັດເຊຍ ແລະການປົກຄອງຂອງໂຊຫວຽດ ໃນສະໄໝຕໍ່ມາ ສົງຄາມ ແລະ ການປ່ຽນແປງ ຂອງເຂດແດນ ໄດ້ຫລໍ່ຫລອມປະຫວັດສາດ ຂອງເກາະຊາກາລິນ ໂດຍເຮັດໃຫ້ຄອບຄົວຕ່າງໆຍັງມີຄວາມຈຳກ່ຽວກັບເລື້ອງນີ້.
ທ້າວມັດຊາຍອີໂອຊິ ຊິໂຣຄັດຕະ ກ່າວວ່າ “ຂ້ອຍເກີດຢູ່ທີ່ນີ້ ຈົນເທົ່າຂ້ອຍມີອາຍຸ 7 ປີ ຂ້ອຍຖືກລ້ຽງດູມາ ໂດຍຄອບຄົວຄົນຍີ່ປຸ່ນ.”
ພໍ່ແມ່ຂອງທ້າວຊິໂຣຄັດຕະ ຍັງຢູ່ທີ່ເກາະຊາກາລິນ ຫຼັງຈາກກຳລັງໂຊຫວຽດໄດ້ເຂົ້າຄວບຄຸມເກາະດັ່ງກ່າວ ໃນຊຸມມື້ສຸດທ້າຍຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ດັ່ງນັ້ນທ້າວມັດຊາຍອິໂອຊິ ຊຶ່ງຍັງນ້ອຍຢູ່ໃນເວລານັ້ນ ຈຶ່ງໄດ້ປັບໂຕ ດ້ວຍການຮຽນພາສາຣັດເຊຍ ແລະຕໍ່ມາ ກໍໄດ້ເຂົ້າຮັບໃຊ້ຢູ່ໃນກອງທັບໂຊຫວຽດເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ທະຫານຍີ່ປຸ່ນເຂົ້າມາ.
ທ້າວມັດຊາຍອີໂອຊິ ກ່າວວ່າ "ເຂົາເຈົ້າຈະປະກາດ ໃນລະຫວ່າງການຊ້ອມລົບວ່າ ຍີປຸ່ນກຳລັງມາແຕ່ທີ່ນັ້ນ. ເຈົ້າໝາຍຄວາມວ່າແນວໃດ ກຳລັງມາ? ນີ້ແມ່ນຜູ້ນຶ່ງທີ່ຢືນຢູ່ຂ້າງຂ້ອຍນີ້. ພວກເຮົາໄດ້ເວົ້າຕະຫຼົກຫຼິ້ນແລ້ວກໍພາກັນຫົວ.”
ໃນທຸກມື້ນີ້ ປະຊາຊົນໃນເຂດທ້ອງຖິ່ນມັກຄຸຍໂມ້ກ່ຽວກັບການເຕີບໂຕທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງເກາະຊາກາລິນວ່າ ເປັນການຮວມຕົວເຂົ້າກັບເອເຊຍ. ໃນຂະນະທີ່ວັງເຄຣັມລິນ ໄດ້ລົງທຶນເປັນຈຳນວນມະຫາສານ ຢູ່ໃນເກາະດັ່ງກ່າວ ແຕ່ອຸດສາຫະກຳນ້ຳມັນ ແກັດທຳມະຊາດ ການປະມົງ ແລະການທ່ອງທ່ຽວ ຕ່າງກໍພາກັນກາງຕໍ່ການລົງທຶນ ແລະການມາທ່ອງທ່ຽວຂອງຕ່າງປະເທດ.
ເວລານີ້ແມ່ນກ້າວໄປໄກແລ້ວ ຈາກຊຸມມື້ທີ່ດິນແດນດັ່ງກ່າວ ຂອງສະຫະພາບໂຊຫວຽດໄດ້ຖືກປິດຕາຍ ຈາກໂລກພາຍນອກ.
ສາສະດາຈານ ເຊີເກໂປຣໂກເພັງໂກ ຈາກສູນກາງເກົາຫຼີ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລຊາກາລິນກ່າວວ່າ “ພວກເຮົາເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງສະຫະພາບໂຊຫວຽດ ພວກເຮົາໄດ້ພັດທະນາຫົວເມືອງຕ່າງໆແລະໂຮງຈັກໂຮງງານ. ພວກຜູ້ຄົນມາທີ່ນີ້ເພື່ອມາອາໄສຢູ່ ແລະເຮັດລ້າເຮັດການ ເວລາຂ້າພະເຈົ້າຍັງເປັນເດັກນ້ອຍນັກຮຽນຢູ່ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເຄີຍສົນໃຈເລີຍວ່າ ພວກເຮົາມີຄວາມສຳພັນກັບ ຍີ່ປຸ່ນຫຼືບໍ່.”
ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມ ປະຊາຄົມຊາວເກົາຫຼີຢູ່ເກາະຊາກາລິນ ຍັງມີຊີວິດຊີວາ ແລະກໍບໍ່ເຄີຍລືມເລື້ອງທີ່ຜ່ານໆມາ.
ນາງໂອກຊານາ ປາກ ຊຸນ ໂອກ ກ່າວວ່າ “ປະຫວັດຄອບຄົວຂອງຂ້ອຍ ແມ່ນເປັນເລື້ອງທີ່ເສົ້າໂສກ ແຕ່ເຫດການທີ່ເສົ້າໂສກນັ້ນ ບໍ່ໄດ້ເກີດຂຶ້ນ ແຕ່ກັບພວກເຮົາເທົ່ານັ້ນ. ເກືອບທຸກໆຄອບຄົວຢູ່ທີ່ນີ້ ແມ່ນຕົກຢູ່ໃນຊະຕາກຳແບບດຽວກັນ.”
ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຖືກນຳມາເກາະຊາກາລິນ ໃນຖານະແຮງງານລາຄາຖືກ ໂດຍຊາວພວກຍີ່ປຸ່ນ ແລະຊາວເກົາຫຼີຢູ່ເກາະດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຖືກຕັດຂາດຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ໃນຂະນະທີ່ການປົກຄອງແບບຜະເດັດການໄດ້ມີການຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ.
ແມ່ນແຕ່ໃນທຸກມື້ນີ້ ຂັ້ນຕອນໃນການພົບປະເຕົ້າໂຮມຂອງຄອບຄົວ ແລະການຮຽກຮ້ອງທີ່ໄດ້ບໍ່ໄດ້ຮັບຕອບສະໜອງເພື່ອໃຫ້ຍີປຸ່ນຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍນັ້ນຍັງສືບຕໍ່ເປັນບາດແຜສຳລັບຫຼາຍໆຄອບຄົວ.
ນາງໂອກຊານາ ປາກ ຊຸນ ໂອກ ກ່າວວ່າ “ບ້ານຂ້ອຍແມ່ນຊາກາລິນ ແຕ່ເຊື້ອສາຍແຫຼ່ງທີ່ມາຂອງຂ້ອຍແມ່ນຢູ່ເກົາຫຼີ ແລະຖ້າພວກເຮົາຫາກຫລົງລືມແຫຼ່ງທີ່ມາຂອງພວກເຮົາແລ້ວ ພວກເຮົາກໍແມ່ນຫລົງລືມໄປວ່າພວກເຮົາແມ່ນໃຜ.”
ຄວາມແຕກຕ່າງກ່ຽວກັບແຫຼ່ງທີ່ມາ ຍັງເປັນບັນຫາທີ່ຝັງເລິກຢູ່ໃນການຂັດແຍ້ງ ກ່ຽວກັບໝູ່ເກາະຄູຣິລ ຊຶ່ງເປັນໝູ່ເກາະນ້ອຍໆ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຣັດເຊຍ ແລະຍີປຸ່ນຍັງຢູ່ໃນພາວະສົງຄາມລະຫວ່າງກັນ ມາເປັນເວລາ 70 ກວ່າປີແລ້ວ.
ປະທານາທິບໍດີຣັດເຊຍ ທ່ານວລາດີເມຍ ປູຕິນ ໄດ້ສະເໜີຕໍ່ນາຍົກລັດຖະມົນຕີຊິນໂຊ ອາເບະ ແຫ່ງຍີປຸ່ນວ່າ ທັງສອງຝ່າຍຄວນຫາທາງຕົກລົງກັນ ພາຍໃນທ້າຍປີນີ້.
ບາງຄົນໃນເຂດທ້ອງຖິ່ນ ກ່າວວ່າ ເປົ້າໝາຍນັ້ນຈະກາຍເປັນຈິງໄດ້ສ່ຳໃດແມ່ນຂຶ້ນຢູ່ກັບວ່າ ຍີ່ປຸ່ນຈະເຕັມໃຈປັບໂຕໄດ້ຫຼາຍສ່ຳໃດ.
ທ້າວກິຣິລ ຜູ້ນຳທ່ຽວທີ່ຫໍພິພິດທະພັນຂົງເຂດຢູ່ເກາະຊາກາລິນ ກ່າວວ່າ “ຣັດເຊຍແນ່ນອນເປັນປະເທດທີ່ມີຈິດໃຈກວ້າງຂວາງ ແລະກໍພ້ອມແລ້ວ ທີ່ຈະຍົກໂທດເລື້ອງໜີ້ສິນເກົ່າ ແຕ່ການທີ່ຈະຍົກດິນແດນໃຫ້ ບໍ່ມີໃຜທີ່ຈະໃຫ້ອະໄພໄດ້.”
ແລະໃນຂະນະທີ່ຣັດເຊຍ ພວມປະເຊີນກັບບັນຫາຂັດແຍ້ງ ກ່ຽວກັບເລື້ອງດິນແດນ ຢູ່ອີກບ່ອນນຶ່ງ ໃນການປະກາດໂຮມເອົາເຂດໄຄຣເມຍ ເຂົ້າເປັນຂອງຕົນນັ້ນ ການປະເຊີນໜ້າມາເປັນເວລາດົນນານກັບຍີ່ປຸ່ນ ອາດຈະໃຫ້ບົດຮຽນແກ່ຣັດເຊຍໄດ້.
ຂໍ້ສະເໜີເພື່ອແກ້ໄຂຕໍ່ບາງບັນຫາຂັດແຍ້ງແມ່ນຍັງຕົກລົງກັນບໍ່ໄດ້ ຊຶ່ງຍັງເປັນເລື້ອງທີ່ຍັງໄກເກີນກວ່າເອື້ອມ.
Europe this month marked the 100th anniversary of the armistice that brought World War One to an end. Now, a conclusion to World War Two may be finally in sight - if Russian President Vladimir Putin gets his way.The Russian leader has an initiative to sign a final peace treaty with Japan — and resolve a Soviet-era dispute over the fate of several small islands in Russia's Far East. Charles Maynes traveled to the region and has this report.
To visit the island of Sakhalin is to be reminded of the shifting fortunes of empire.
From Imperial Japan, to Czarist Russia, and later Soviet rule, wars and changing boundaries have shaped Sakhalin's history, carrying families in their wake.
Masaesi Sirokhata, Sakhalin Resident
"I was born here, grew up here. UntilI was 7,I was brought up in a Japanese family."
Sirokhata's parents stayed in Sakhalin after Soviet forces took full control of the island in the waning days of World War Two. So young Masaesi adapted, learning Russian and later joining the Soviet army to guard against - the Japanese.
Masaesi Sirokhata, Sakhalin Resident
"'The Japanese are coming from over there!' they'd say during attack drills. What do you mean coming'?Here's one right next to me.'We all joked about it."((laughs))
Today, locals prefer to tout Sakhalin's growing economic integration with Asia. While the Kremlin has invested heavily in the island, Sakhalin's oil, gas, fishing and tourism industries are all banking on outside investment and visitors.
It is a long way from the days when the Soviet territory was closed to outsiders.
Sergey Prokopenko, Professor, Sakhalin State University
"We were a part of the Soviet Union. We were developing the cities and factories. The people came here to live and work. When I was a schoolboy I was not at all interested if we had some relations with Japan or not."
But Sakhalin's Korean community — still vibrant — has never forgotten.
Oksana Pak Soon Ok, President, Sakhalin Korean Center
"My family history is tragic but that tragedy touched not only us.Take almost any family here and it's the same."
Brought to Sakhalin as cheap labor by the Japanese, the island's Korean diaspora was cut off from their homeland as the Iron Curtain descended.
Even today, the process of family reunification — and unfulfilled demands for Japanese reparations — is an open wound for many.
Oksana Pak Soon Ok, President, Sakhalin Korean Center
"My home is Sakhalin but my roots are in Korea…. And if we forget our roots we forget who we are."
Differences over whose roots also lie at the heart of a dispute over the tiny Kuril Islands that has kept Russia and Japan formally at war for over 70 years.
Russian President Vladimir Putin has suggested to Japanese Prime Minister Shinzo Abe the two sides work out a deal by year's end.
How realistic that goal, say some locals, depends on how willing the Japanese are to bend.
Kirill, History Guide, Sakhalin Regional Museum
"Russia, of course, is generous country and ready to forgive old debts…but give away its territory? No one will forgive that."
And with Russia facing ANOTHER territorial dispute over the annexation of Crimea, the long standoff with Japan may offer a lesson.
That resolutions to some disputes remain out of reach....somewhere beyond the horizon.
