ນັກອະນຸລັກ ຢືນຢັນວ່າການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນນ້ຳຂອງ ທັງໃນ ລາວ ແລະ ຈີນ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະ ສັດນ້ຳນານາພັນໃນແມ່ນນ້ຳຂອງ ຢ່າງໜັກໜ່ວງ.
ທ່ານ ທິລະພົງ ໂພໝັ້ນ ຜູ້ອຳນວຍການເຄືອຂ່າຍ ອະນຸລັກແມ່ນ້ຳໃນປະເທດ ໄທ ແລະ ເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນ້ຳຂອງທັງໃນ ລາວ ແລະ ຈີນ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະ ສັດນ້ຳນານາພັນໃນແມ່ນ້ຳຂອງຢ່າງໜັກ ແລະ ກໍໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ເນື່ອງເຖິງສະພາບຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນນ້ຳຂອງຢາງກວ້າງຂວາງອີກດ້ວຍ.
ໂດຍກໍລະນີບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນທີ່ເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນທີ່ສຸດໃນຕະຫຼອດໄລຍະຫຼາຍກວ່າ 10 ປີມານີ້ ກໍຄືກະແສນ້ຳທີ່ໄຫຼແຮງຂຶ້ນ ແລະ ລະດັບນ້ຳທີ່ປັບຂຶ້ນໆ ລົໆຕະຫຼອດເວລາຈາມການປ່ອຍນ້ຳຂອງເຂື່ອນໃນ ຈີນ ທີ່ກໍ່ສ້າງສຳເລັດແລ້ວ 5 ໂຄງການຈາກທັງໝົດ 8 ໂຄງການນັ້ນກໍເປັນສາເຫດເຮັດໃຫ້ເກີດບັນຫາຕາຝັ່ງເຈື່ອນທັງໃນເຂດ ລາວ ແລະ ໄທ ຊຶ່ງໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ພື້ນທີ່ກະສິກຳ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງປະຊາຊົນ ລາວ ແລະ ໄທ ຢ່າງກວ້າງຂວາງດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ທິລະພົງ ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ
“ການພັງທະລາຍຂອງຕະລິ່ງຝັ່ງແມ່ນ້ຳຂອງ ເກີດຂຶ້ນຢ່າງຊັດເຈນໃນປະເທດ ໄທ ໃນພາກເໜືອ ແລ້ວກໍເຈັດຈັງຫວັດໃນພາກອີສານຂອງ ໄທ ແລ້ວກໍລວມທັງປະເທດ ລາວ ໝານຜັກ ຫຼືວ່າ ການກະສິກຳແຄມຝັ່ງແມ່ນ້ຳຂອງນີ້ ກໍຈະຖືກທຳລາຍໄປດ້ວຍ ແລ້ວກໍລວມໄປເຖິງບ້ານເຮືອນຂອງຊາວບ້ານທີ່ຢູ່ແຄມຝັ່ງກໍຈະຖືກພັງທະລາຍ ແລ້ວກໍຕ້ອງຍ້າຍໄປດ້ວຍ.”
ທາງການ ລາວ ໄດ້ວາງແຜນການທີ່ຈະກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນ້ຳຂອງຈຳນວນ 9 ໂຄງການໂດຍທີ່ໄດ້ລົງມືກໍ່ສ້າງ ແລະ ຄືບໜ້າໄປແລ້ວຫຼາຍກວ່າ 50 ເປີເຊັນຂອງແຜນການກໍຄືເຂື່ອນ ໄຊຍະບູລີ ສ່ວນທີ່ກຳລັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນຂອງການປຶກສາຫາລື ໃນຄະນະກຳມະທິການແມ່ນນ້ຳຂອງ MRC ເພື່ອຂໍຄວາມເຫັນຊອບຈາກທາງການ ກຳປູເຈຍ, ໄທ ແລະ ຫວຽດນາມ ທີ່ເປັນປະເທດສະມາຊິກໃນ MRC ຮ່ວມກັນກັບ ລາວ ນັ້ນກໍແມ່ນໂຄງການເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ຊຶ່ງຈະກໍ່ສ້າງໃນແມ່ນ້ຳຂອງທີ່ເຂດສີ່ພັນດອນ ແລະ ຄອນພະເພັງໃນແຂວງ ຈຳປະສັກ ຂອງ ລາວ.
ທາງດ້ານທ່ານ ປີເຕີ ຮໍຄິນ ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດຂອງບໍລິສັດ Mega First ຈາກ ມາເລເຊຍ ຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການກໍໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າໂຄງການເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ຈະບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການສັນຈອນຂອງປາ ທີ່ເດືອນທາງ ໄປມາ ໃນເຂດລະຫວ່າງ ລາວ ກັບ ກຳປູເຈຍ, ຫວຽດນາມ ແລະ ໄທ ຢ່າງແນ່ນອນ.
ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າຕົວເຂື່ອນຈະຖືກສ້າງຢູ່ເທິງ ຮູສະໂຮງທີ່ເປັນເສັ້ນທາງສັນຈອນຂອງ ປາແລະ ສັດນ້ຳໃນແມ່ນ້ຳຂອງກໍຕາມ ແຕ່ຈາກການສຶກສາວິໄຈໃນພາກສະໜາມ ດ້ວຍການສຳພາດຊາວປະມົງໃນພື້ນທີ່ ແລະ ການສັງເກດພຶດຕິກຳຂອງປາທີ່ສັນຈອນໄປມາ ໃນເຂດສີ່ພັນດອນ ແລະ ຄອນພະເພັງນັບແຕ່ປີ 2009 ເປັນຕົ້ນມາພົບວ່າ ຮູສະໂຮງບໍ່ແມ່ນເສັ້ນທາງດຽວທີ່ປາໃຊ້ໃນການສັນຈອນຳໄປມາ ຫາກແຕ່ຍັງມີຮູຊ້າງເຜືອກ ແລະ ຮູສະດຳ ທີ່ມີຄວາມສຳຄັນເຊັ່ນດຽວກັນ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ວິລະພົນ ວິລະວົງ ລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນໃນກໍລະນີດຽວກັນນີ້ວ່າ
“ເຮົາສ້າງເຂື່ອນຕັນມີແຕ່ຮ້ອຍແມັດທຽບກັບຄວາມກວ້າງຂອງນ້ຳໄລຍະນີ້ສິບກວ່າກິໂລແມັດມັນບໍ່ມີຄວາມໝາຍຫຍັງ ມັນບໍ່ມີຜົນກະທົບ ຂີ້ດິນຕະກອນກະບໍ່ແມ່ນວ່າຄ້າງ ເລື່ອງປາເຮົາກໍຖືວ່າເປັນເລື່ອງທີ່ວ່າເຮົານີ້ເຊື່ອວ່າເຮົາແກ້ໄຂໄດ້ ແຕ່ວ່າຫຼາຍຄົນກະຄິດບໍ່ຄືກັນ ຈາກທີ່ວ່າ ຮູສະໂຮງນີ້ິ້ເປັນຮູສຳຄັນທີ່ປາຂຶ້ນລົງໄດ້ໃນລະດູແລ້ງ ແລະ ລະດູຝົນ ແຕ່ມັນຂຶ້ນໄດ້ໝົດທຸກບ່ອນ ຮູສະດຳນີ້ຍາມຝົນມັນກະຂຶ້ນໄດ້.”
ທາງດ້ານທ່ານ ສົມຈິດ ອິນທະມິດ ລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າໂຄງການເຂື່ອນດອນສະໂຮງນີ້ ຈະເຮັດໃຫ້ມີພະລັງງານໄຟຟ້າໃນມູນຄ່າສະເລ່ຍເຖິງ 40 ລ້ານໂດລາຕໍ່ປີ ຫຼື 1,000 ລ້ານໃນຕະຫຼອດອາຍຸສຳປະທານ 25 ປີ.
