ວັນຈັນມື້ນີ້ ເປັນວັນລະນຶກເຖິງພວກທະຫານຜ່ານເສິກຂອງສະຫະລັດ.
ຊາວອາເມຣິກັນຫລາຍຄົນ ໄດ້ພັກລ້າ ພັກການ ແລະພັກໂຮງຮຽນ. ວັນທ້າຍອາທິດທີ່ມີສາມວັນຕໍ່ກັນ ຖືກັນວ່າ ເປັນການເລີ້ມຕົ້ນ ທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ຂອງລະດູການພັກແລ້ງ. ຫລາຍໆຄອບຄົວ ໄດ້ພາກັນໄປກິນເຂົ້າປ່າ ຫລື ປິກນິກ ຫລື ພາກັນເດີນທາງໄປທະເລ, ປ່າສະຫງວນ ຫລື ໄປຕັ້ງຄ້າຍພັກແຮມຢູ່ໃນປ່າ.
ໃນທາງການ, ວັນລະນຶກເຖິງດວງວິນຍານຂອງທະຫານຜ່ານເສິກ ແມ່ນມີຂຶ້ນໃນມື້ວັນຈັນສຸດທ້າຍ ຂອງເດືອນພຶດສະພາ ໄດ້ຖືກຈັດໃຫ້ເປັນການໃຫ້ກຽດ ແກ່ພວກທີ່ເສຍຊີວິດ ໃນຂະນະທີ່ເປັນທະຫານຮັບໃຊ້ຊາດ ຢູ່ໃນປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດ. ລັດຖະສະພາ ໄດ້ປະກາດວັນລະນຶກເຖິງທະຫານຜ່ານເສິກໃຫ້ເປັນວັນພັກຂອງລັດຖະບານກາງໃນປີ 1971.
ພວກທີ່ສະເຫລີມສະຫລອງວັນດັ່ງກ່າວນີ້ ຢູ່ທົ່ວປະເທດ ແລະຢູ່ໃນນະຄອນຫຼວງວໍຊິງ
ຕັນ ໄດ້ພາກັນວາງແຜນໄວ້ ສໍາລັບວັນດັ່ງກ່າວ. ປະທານາທິບໍດີ ດໍໂນລ ທຣໍາຈະເຂົ້າ
ຮ່ວມໃນພິທີວາງພວງມາລາຢູ່ຂຸມຝັງສົບຂອງທະຫານນິລະນາມ ຢູ່ໃນປ່າຊ້າແຫ່ງຊາດໃນເມືອງອາລິງຕັນ, ລັດເວີຈີເນຍ ຫລື Arlington National Cemetery.
ວັນລະນຶກເຖິງທະຫານຜ່ານເສິກ ໄດ້ເລີ້ມມີຂຶ້ນໃນປີ 1865 ພາຍຫລັງທີ່ສົງ ຄາມກາງເມືອງຫາກໍຍຸຕິລົງໃໝ່ໆ, ໃນຕອນທີ່ພວກອະດີດຂ້າທາດ ພາກັນຈັດ ສິ່ງທີ່ຖືວ່າ ເປັນການລະນຶກເຖິງການເສຍຊີວິດໃນສົງຄາມຂອງປະເທດ.
ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຂຸດເອົາສົບຂອງທະຫານຂອງຝ່າຍສະຫະພັນ ຫຼືຝ່າຍເໜືອຫລາຍກວ່າ 250 ຄົນ ອອກຈາກຂຸມຝັງສົບລວມ ຢູ່ໃນຄຸກຂອງຄ້າຍທະຫານຝ່າຍ Confederate ຫຼືຝ່າຍໃຕ້ ຊຶ່ງລວມມີ 11 ລັດຢູ່ພາກໃຕ້ຂອງສະຫະລັດທີ່ຢາກແຍກຕົວເປັນເອກະລາດ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ເມືອງຊາສຕັນ (Charleston) ລັດຄາໂຣລາຍນາໃຕ້ ແລະທຳການຝັງສົບເປັນຢ່າງດີໃຫ້ແກ່ພວກເຂົາເຈົ້າ.
ເປັນເວລານານກວ່າ 50 ປີທີ່ວັນດັ່ງກ່າວ ແມ່ນເປັນການລະນຶກເຖິງພຽງແຕ່ ພວກທະຫານທີ່ຖືກຂ້າຕາຍຢູ່ໃນສົງຄາມກາງເມືອງເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ລະນຶກເຖິງ ສົງຄາມຂັດແຍ້ງອັນອື່ນໆຂອງອາເມຣິກາ.
ຕົກມາເຖິງຕອນທີ່ອາເມຣິກາເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີນຶ່ງ ວັນບຸນດັ່ງກ່າວຈຶ່ງ ໄດ້ເລີ້ມຂະຫຍາຍອອກ ເພື່ອກວມເອົາພວກທະຫານທີ່ຖືກຂ້າຕາຍ ຢູ່ໃນທຸກສົງ ຄາມອື່ນໆນຳ.
ໃນວັນອາທິດວານນີ້, ຂະບວນແຮ່ ທີ່ເອີ້ນກັນວ່າ ໂຣລິງ ທັນເດີ (Rolling Thunder) ຫຼືຂະບວນຟ້າສະໜັ່ນ ຊຶ່ງມີນັກລົບເກົ່າຫລາຍພັນຄົນພາກັນຂີ່ລັດຈັກຢ່າງເປັນຂະບວນເຂົ້າມາໃນນະຄອນຫລວງວໍຊິງຕັນ ແລະຫົວເມືອງຕ່າງໆ ດັ່ງທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ເຮັດໃນທຸກໆປີ ໂດຍຂີ່ຜ່ານສະໜາມຫລວງ ຢູ່ໃຈກາງເມືອງ, ເພື່ອເປັນການໃຫ້ກຽດແກ່ພວກນັກລົບທີ່ຫາຍສາບສູນໃນຂະນະທີ່ສູ້ລົບຢູ່ໃນສົງຄາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ. ສຽງທີ່ດັງອອກມາຈາກລົດຈັກຂອງພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຍິນຢູ່ແຕ່ໄກຕັ້ງຫລາຍໆໄມ, ກ່ອນພວກເຂົາເຈົ້າຈະມາຮອດ.
ອີງຕາມຊຸດຢູ່ນະຄອນຫລວງວໍຊິງຕັນ ຢູ່ໃນເວັບໄຊຂອງ Rolling Thunder ນັ້ນ ການຂີ່ລົດແມ່ນເປັນ "ການສະແດງເຖິງ ຫລືການປະທ້ວງເພື່ອໃຫ້ຄົນຮູ້ແລະ ຮັບເອົາຄວາມຮັບຜິດຊອບ” ຕໍ່ສະເລີຍເສິກ ແລະທະຫານທີ່ຫາຍສາບສູນຢູ່ໃນສົງຄາມ ທີ່ຖືກຫລົງລືມ.
ຄໍາຂວັນຂອງຂະບວນ Rolling Thunder ກໍຄື: "ພວກເຮົາຈະບໍ່ຫລົງລືມໄດ້."
