ປະຊາຊົນລາວບໍ່ພໍໃຈຕໍ່ການຊົດເຊີຍທີ່ໄດ້ຮັບຈາກບັນດາຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ເພາະວ່າ ຊົດເຊີຍຕ່ຳກວ່າຜົນເສຍຫາຍ ທີ່ເປັນຈິງທັງຍັງບໍ່ເປັນໄປຕາມສັນຍາສຳປະທານອີກດ້ວຍ. ຊົງລິດ ໂພນເງິນມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ມາສະເໜີທ່ານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານສາຍສະໝອນ ຄົມທະວົງ, ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ຈາກແຂວງຫລວງພະບາງ ຖະແຫລງວ່າ ມີປະຊາຊົນລາວ ຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍໃນແຂວງຫລວງພະບາງ ທີ່ບໍ່ພໍໃຈຕໍ່ການຊົດເຊີຍທີ່ໄດ້ຮັບຈາກບັນດາຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າ ແລະທາງລົດໄຟລາວ-ຈີນນັ້ນ ເພາະວ່າ ການຊົດເຊີຍທີ່ໄດ້ຮັບ ມີມູນຄ່າຕ່ຳກວ່າການເສຍຫາຍທີ່ເປັນຈິງ ແລະຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບໍ່ເປັນໄປຕາມສັນຍາສຳປະທານອີກດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານສາຍສະໝອນຢືນຢັນວ່າ:
“ເປັນຕົ້ນວ່າແມ່ນຜົນກະທົບຈາກການສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຄານ, ນ້ຳອູ1, ນ້ຳອູ2, ນ້ຳອູ3, ຜົນກະທົບຈາກການສ້າງທາງລົດໄຟ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ກໍໄດ້ມີການຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ ແຕ່ວ່າກໍມີຈຳນວນນຶ່ງກະຍັງບໍ່ທັນພໍໃຈບາງດ້ານ ເພາະບາງເທື່ອກໍບໍ່ໄດ້ຕ້ານເຈື່ອນ, ບາງເທື່ອກະສ້າງໄປແລ້ວໄມ້ມັນກະແຫ່ວ ແລ້ວມັນກໍຫ່າງ ຫລືວ່າຈາກການທີ່ມີການຈັດສັນບ້ານແລ້ວ ກໍຮຽກຮ້ອງເຖິງການປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ ຖືວ່າບາງດ້ານ ຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີ.”
ທາງດ້ານທ່ານ ແທ່ນຄຳ ທອງບົນ, ຮັກສາການຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງໂຄງການກໍ່ສ້າງ ທາງລົດໄຟລາວ-ຈີນ ຢືນຢັນວ່າ ການຊົດເຊີຍຄ່າທີ່ດິນ ແລະສິ່ງປຸກສ້າງຕ່າງໆ ທີ່ຖືກເວນຄືນໃນການກໍ່ສ້າງທາງລົດໄຟລາວ-ຈີນ ຈະຕ້ອງນຳໃຊ້ເງິນທຶນທັງໝົດ 2,492 ຕື້ກີບ. ຫາກແຕ່ໃນໄລຍະຜ່ານມາກໍສາມາດຈ່າຍເງິນຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນໄດ້ພຽງ 369 ຕື້ ກີບ ຄິດເປັນ 20.4 ເປີເຊັນ ເທົ່ານັ້ນຂອງການຊົດເຊີຍທັງໝົດ. ໂດຍໃນປີ 2019 ນີ້ໄດ້ວາງແຜນທີ່ຈະຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍໃຫ້ໄດ້ 450 ຕື້ກີບ ຫາກແຕ່ວ່າ ໃນໄລຍະ 9 ເດືອນຜ່ານມາ ກໍສາມາດຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນໄດ້ພຽງ 134 ຕື້ກີບເທົ່ານັ້ນ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ທາງການລາວກໍຄາດໝາຍວ່າ ຈົນເຖິງທ້າຍປີ 2019 ນີ້ຈະສາມາດ
ຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນລາວ ເມື່ອຮວມໃສ່ກັບເງິນຊົດເຊີຍທີ່ໄດ້ຈ່າຍໄປແລ້ວ
ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາກໍຈະຄິດເປັນມູນຄ່າລວມເຖິງ 1,136 ຕື້ກີບ ຊຶ່ງໃນນີ້ກໍລວມເຖິງເງິນ
ສົມທົບຈາກບໍລິສັດລົດໄຟລາວ-ຈີນ 200 ຕື້ກີບ ແລະເງິນຊ່ວຍເຫລືອຈາກລັດຖະບານ
ຈີນ 317 ຕື້ກີບ. ສຳລັບການກໍ່ສ້າງບ້ານຈັດສັນໃໝ່ໃຫ້ປະຊາຊົນລາວທີ່ຖືກເວນຄືນທີ່ດິນ
ແລະ ສິ່ງປຸກສ້າງຕ່າງໆ ແລ້ວນັ້ນ ໂດຍຖ້າຫາກວ່າການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດເປັນໄປຕາມແຜນການດັ່ງກ່າວ ກໍໝາຍຄວາມວ່າ ລັດຖະບານລາວຈະຕ້ອງຈັດຫາເງິນທຶນອີກ 1,356 ຕື້ກີບ ເພື່ອ ຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນລາວ ໃນສ່ວນທີ່ເຫລືອນັ້ນ.
ໂຄງການກໍ່ສ້າງທາງລົດໄຟລາວ-ຈີນ ກະທົບຕໍ່ປະຊາຊົນລາວ 4,411 ຄອບຄົວໃນແຂວງ ຫຼວງນ້ຳທາ, ອຸດົມໄຊ, ຫຼວງພະບາງ, ວຽງຈັນ ແລະນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໂດຍມີທີ່ດິນທີ່
ຕ້ອງໄດ້ເວນຄືນ 3,832 ເຮັກຕາ, ສິ່ງປູກສ້າງ 3,346 ຫຼັງ ແລະຕົ້ນໝາກໄມ້ຕ່າງໆ ເກືອບ
1 ລ້ານຕົ້ນ ໂດຍກຸ່ມແລກປ່ຽນຂໍ້ມູນທີ່ດິນລະບຸວ່າ ມີການຊົດເຊີຍ ຕ່ຳກວ່າຄວາມເປັນຈິງ
ເຊັ່ນ ທີ່ດິນເມືອງນາຊາຍທອງ, ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ທີ່ມີລາຄາຊື້-ຂາຍ ສະເລ່ຍ 1.3 ລ້ານ ກີບນັ້ນ ຫາກແຕ່ກໍໄດ້ປະເມີນການຊົດເຊີຍພຽງ 137,000 ກີບ ຕໍ່ຕາແມັດເທົ່ານັ້ນ.
ທາງດ້ານເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງຂອງຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ (MRC) ບອກວ່າການກໍ່
ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າໃນລາວເຮັດໃຫ້ຕ້ອງໄດ້ຍົກຍ້າຍປະຊາຊົນ 60,000 ກວ່າຄົນ ຫຼື
12,000 ຄອບຄົວໃນ 240 ກວ່າບ້ານໄປຢູ່ເຂດຈັດສັນໃໝ່ ໂດຍບັນດານັກລົງທຶນໃນໂຄງ
ການຕ່າງໆ ໄດ້ນຳໃຊ້ເງິນໄປເກີນກວ່າ 500 ລ້ານ ໂດລາ ເພື່ອໃຫ້ການຊົດເຊີຍ ແລະພັດ
ທະນາທີ່ຢູ່ອາໄສໃໝ່ໃຫ້ປະຊາຊົນ ທີ່ຖືກກະທົບດັ່ງກ່າວ.
ໂດຍຈາກການເກັບກຳຂໍ້ມູນກໍພົບວ່າ ມີປະຊາຊົນລາວກວ່າ 10,000 ຄົນຢູ່ໃນເຂດ 28
ບ້ານ ທີ່ຖືກກະທົບຈາກເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳອູ ທັງ 7 ໂຄງການ ຊຶ່ງກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນຈາກຈີນລາຍ
ງານວ່າ ໄດ້ຈ່າຍເງິນຊົດເຊີຍໃຫ້ປະຊາຊົນທີ່ຖືກກະທົບຈາກເຂື່ອນນ້ຳອູ 2, 5 ແລະ 6
ແລ້ວ ແຕ່ຈາກການສຳຫຼວດໂດຍອົງການແມ່ນ້ຳສາກົນ (International Rivers) ກັບ
ພົບວ່າ ມີປະຊາຊົນ 89 ບ້ານທີ່ຢູ່ໃນແຂວງຜົ້ງສາລີ, ອຸດົມໄຊ ແລະຫລວງພະບາງ ທີ່ໄດ້
ຮັບຜົນກະທົບຈາກໂຄງການເຂື່ອນນ້ຳອູທັງ 7 ໂຄງການ ແລະສ່ວນໃຫຍ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບ ການຊົດເຊີຍ ແຕ່ຢ່າງໃດ.
