ລິ້ງ ສຳຫລັບເຂົ້າຫາ

ວັນສຸກ, ໐໖ ທັນວາ ໒໐໒໔

ປະ​ສົບ​ການຂອງນັກ​ສຶກ​ສາ ອາ​ເມ​ຣິ​ກັນໃນ ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ ການ​ມີ​ສ່ວນ​ຮ່ວມ ​ໃນ​ການ​ວາງ​ແຜນສ້າງ​ເຂື່ອນ ຢູ່​ລາວ


​ເຂື່ອນ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີ​ ທີ່​ຫາ​ກໍ​ເລີ້ມ​ດຳ​ເນີນ​ການ​ຜະ​ລິດ​ກະແສໄຟ​ຟ້າ ໃນ​ທ້າຍ​ເດືອນ​ຕຸ​ລາ ຜ່ານ​ມານີ້
​ເຂື່ອນ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີ​ ທີ່​ຫາ​ກໍ​ເລີ້ມ​ດຳ​ເນີນ​ການ​ຜະ​ລິດ​ກະແສໄຟ​ຟ້າ ໃນ​ທ້າຍ​ເດືອນ​ຕຸ​ລາ ຜ່ານ​ມານີ້

ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່ໂຄງ​ການ​ເຂື່ອນ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີຊຶ່ງ​ເປັນເຂື່ອນຢູ່ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງແຫ່ງ​ທໍາ​ອິດ​ຂອງ​ລາວທີ່ໄດ້ສ້າງ​ສຳ​ເລັດ ແລະ​ເລີ້ມ​ເດີນ​ເຄື່ອງ​ຜະ​ລິດ​ກະ​ແສ​ໄຟ​ຟ້າ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການໃນ​ວັນທີ 29 ຕຸ​ລາ 2019 ທີ່​ຜ່ານ​ມາ ທ້າມ​ກາງ​ການ​ຄັດ​ຄ້ານ​ຈາກອົງ​ການ​ອະ​ນຸ​ລັກ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ທຳ​ມະ​ຊາດ​ສາ​ກົນຢູ່ນັ້ນ ກໍ​ມີ​ການ​ນຳ​ສະ​ເໜີ​ຜົນ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ທີ່​ປະ​ເມີນ​ການ​ມີ​ສ່ວນ​ຮ່ວມ​ຂອງຊຸມ​ຊົນທົ່ວ​ໄປຢູ່​ໃນຂັ້ນ​ຕອນ​ການ​ວາງ​ແຜນສ້າງ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້າ​ປາກ​ລາຍ​ຊຶ່ງກຳ​ລັງ​ຖືກ​ສະ​ເໜີ​ໃຫ້​ສ້າງ​ຢູ່ໃນແມ່​ນ້ຳ​ຂອງຢູ່​ທາງ​ໃຕ້​ຂອງເຂື່ອນ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີ​ໃນລາວ​. ບົວ​ສະ​ຫວັນມີ​ລາຍ​ລະ​ອຽດ​ກ່ຽວ​ກັບ​ເລື້ອງນີ້ ທີ່​ໄດ້ເກັບ​ກຳ​ຈາກ​ການ​ສຳ​ພາດ​ກັບນັກ​ສຶກ​ສາອາ​ເມ​ຣິ​ກັນ, ລະ ​ດັ​ບ​ປະ​ລິນ​ຍາ​ໂທ ທີ່ດຳ​ເນີນການ​ສຶກ​ສາ​ຄົ້ນ​ຄວ້າບັນ​ຫານີ້ເປັນ​ເວ​ລາ 1 ປີ ມາ​ສະ​ເໜີ​ທ່ານ​ໃນ​ອັນ​ດັບ​ຕໍ່​ໄປ.

ໂດຍ​ແນ​ໃສ່​ຫັນ​ເອົາລາວ​ໃຫ້ກາຍເປັນ​ໝໍ້​ໄຟ​ຂອງ​ຂົງ​ເຂດ​ເອ​ເຊຍ​ຕາ​ເວັນ​ອອກ​ສຽງ​ໃຕ້​ນັ້ນ ລັດຖະບານລາວ​ໄດ້​ຮີບ​ເຮັ່ງ​ໃນ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນໄຟຟ້ານໍ້າຕົກຢູ່​ໃນ​ໄລ​ຍະ​ສອງ ສາມ​ທົດ
​ສະ​ວັດ​ຜ່ານ​ມານີ້. ​ປັດ​ຈຸ​ບັນ​ນີ້ລາວ ມີ​ແຫຼ່ງ​ຜະ​ລິດ​ພະ​ລັງ​ງານ​ໄຟ​ຟ້າ 63 ໂຄງ​ການມີກຳ​
ລັງ​ຕິດ​ຕັ້ງ​ລວມ 7,207 ເມ​ກາ​ວັດແລະສາ​ມາດ​ຜະ​ລິດ​ກະ​ແສ​ໄຟ​ຟ້າ​ໄດ້​ລວມ​ກັນຫຼາຍກວ່າ 37,000 ລ້ານ​ກິ​ໂລ​ວັດ/ໂມງ ອີງ​ຕາມ​ທ່ານ ຄຳ​ມະ​ນີ ອິນ​ທິ​ລາດ, ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີກະ​ຊວງພະ
​ລັງ​ງານ ແລະ​ບໍ່​ແຮ່. ​ການ​ສຶກ​ສາ​ຄົ້ນ​ຄວ້າກ່ຽວ​ກັບ​ໂຄງ​ການ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້ານ້ຳຕົກໃນ​ລຳ
​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງໂດຍກອງເລ​ຂາທິ​ການ ​ຂອງຄະ​ນະ​ກຳ​ມາທິ​ການ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງສາກົນ ຫລື
MRCS ໃນ​ປີ 1994 ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າມີ ​11 ເຂື່ອນໄຟ​ຟ້ານ້ຳ​ຕົກ​ທີ່​ຖືກ​ສະ​ເໜີໃຫ້ສ້າງ ຢູ່ໃນແມ່ນໍ້າຂອງຕອນລຸ່ມ ຈາກຈີນລົງມາ. ເຂື່ອນ​ປາກລາຍທີ່ມີ​ກຳ​ລັງ​ຕິດ​ຕັ້ງ 770 ເມ​ກາ​ວັດ​ແລະຈະ​ສ້າງ​ຢູ່​ລະ​ຫວ່າງ​ກາງເຂື່ອນ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີທີ່​ຢູ່​ທາງ​ເໜືອແລະເຂື່ອນຊະ​ນະ​ຄາມ
ທີ່ຢູ່​ທາງ​ໃຕ້ນັ້ນ​ເປັນ​ເຂື່ອນ​ທີ່ 4 ທີ່ຖືກສະເໜີສ້າງໃນລຳ​ແມ່​ນ້ຳ ທີ່​ມີ ຄວາມ​ຍາວ 4,900 ກິໂລແມັດນັ້ນ.

ພວກ​ນັກ​ອະ​ນຸ​ລັກ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ຢູ່​ໄທ​ພາ​ກັນ​ປະ​ທ້ວງ​ຄັດ​ຄ້ານ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນ​ຕ່າງໆ ໃນ​ລຳ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງ ຢູ່​ເຂດ​ຂອງ​ລາວ ໃນ​ເດືອນ​ຕຸ​ລາ​, 2019
ພວກ​ນັກ​ອະ​ນຸ​ລັກ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ຢູ່​ໄທ​ພາ​ກັນ​ປະ​ທ້ວງ​ຄັດ​ຄ້ານ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນ​ຕ່າງໆ ໃນ​ລຳ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງ ຢູ່​ເຂດ​ຂອງ​ລາວ ໃນ​ເດືອນ​ຕຸ​ລາ​, 2019

ເຂື່ອນ​ປາກລາຍທີ່​ຕັ້ງ​ຢູ່​ເຂດ​ຊາຍ​ແດນ​ຂອງແຂວງ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີ ແລະ​ແຂວງວຽງ​ຈັນແມ່ນ
ເປັນ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້ານ້ຳ​ຕົກທີ່​ມີ​ການ​ໂຕ້​ແຍ້ງ​ກັນ​ຫລາຍອີກອັນນຶ່ງເພາະແມ່ນໍ້າຂອງເປັນ
ແມ່ນໍ້າສາຍນຶ່ງທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍດ້ານຊີວະນາໆພັນ ໃນໂລກ ເຊິ່ງປະກອບສ່ວນຕໍ່ ລະບົບນິເວດວິທະຍາ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ທີ່ອຸດົມສົມບູນໃຫ້ແກ່ປະຊາ
ຊົນທີ່ອາໄສຢູ່ຕາມແຄມແມ່ນໍ້າຂອງໃນ 6 ປະເທດ ນັບແຕ່ພາກໃຕ້ຂອງຈີນລົງ​ມາ.

ຕາມ​ການ​ສຶກ​ສາ​ ຄົ້ນຄວ້າ ທີ່ດໍາເນີນ ໄປ ເປັນເວລາ 6 ປີ ​ໂດຍ​ຄະນະກໍາມາທິການ
ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງ​ສາ​ກົນ​ພົບ​ວ່າ ຜົນ​ກະ​ທົບ​ທີ່​ສະ​ສົມ​ໄວ້​ພາຍ​ໃນ​ປີ 2040 ຂອງ​ເຂື່ອນທີ່​
ວາງ​ແຜນຈະ​ສ້າງທັງ​ໝົດ​ 11 ແຫ່ງ​ ຢູ່​ໃນແມ່ນໍ້າຂອງ ລຸ່ມປະເທດຈີນລົງມາ ຊຶ່ງໃນ
ນັ້ນ 9 ແຫ່ງແມ່ນຢູ່ໃນເຂດຂອງ ລາວ ແລະ 2 ແຫ່ງຢູ່ໃນເຂດຂອງກໍາປູເຈຍ, ຈະ​ເປັນ​
ໄພ​ຂົ່ມ​ຂູ່​ຕໍ່​ເສດ​ຖະ​ກິດ ແລະຄວາມ​ໝັ້ນ​ຄົງ​ດ້ານ​ອາ​ຫານ​ໃນ​ທົ່ວ​ຂົງເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າ.

ພາບນະ​ຄອນ​ຫລວງວຽງ​ຈັນ​ເມື່ອ​ຫລຽວ​ລົງ​ມາ​ຈາກ​ປະ​ຕູ​ໄຊ
ພາບນະ​ຄອນ​ຫລວງວຽງ​ຈັນ​ເມື່ອ​ຫລຽວ​ລົງ​ມາ​ຈາກ​ປະ​ຕູ​ໄຊ

ທ້າວເອ​ຣິກ ຟ​ຣຸດ (Erik Fruth), ນັກ​ສຶກ​ສາລະ​ດັບ​ປະ​ລິນ​ຍາ​ໂທ ຊາວອາ​ເມ​ຣິ​ກັນ​ທີ່​ກຳ​
ລັງຮຽນ​ຢູ່​ໃນມະ​ຫາວິ​ທະ​ຍາ​ໄລເທັກ​ນິກ​ ໃນ​ນະ​ຄອນ​ເບ​ລິນ​ຂອງ​ເຢຍ​ຣະ​ມັນ ຊຶ່ງມີ​ຄວາມ
​ສົນໃຈຢາກ​ສຶກ​ສາ​ເບິ່ງ​ຂັ້ນ​ຕອນ ໃນ​ການ​ວາງ​ແຜນ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນໄຟຟ້າ ຈຶ່ງໄດ້ເລືອກ
ເອົາເຂື່ອນປາກລາຍເປັນໂຄງການສຶກສາໃນລະດູຮ້ອນ 2018 ຊຶ່ງຕອນນັ້ນ ລັດ​ຖະ​ບານ​ລາວຫາກໍໄດ້ແຈ້ງເຈດ​ຕະນາໃນການສ້າງເຂື່ອນປາກລາຍໃຫ້ຄະ​ນະ​ກຳມາ​ທິການ​ແມ່​ນ້ຳຂອງສາກົນ​ ຫລື MRC ຊາບ ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​. ໂດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ທຶນ​ການ​ສຶກ​ສາ ແລະ​ຄົ້ນ​ ຄວ້າທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງ​ໃນ​ໂລກນັກ ສຶກສາອາ​ເມ​ຣິ​ກັນ​ ທີ່​ເວົ້າ​ພ​າ​ສາ​ລາວ​ໄດ້​ເລັກ​ນ້ອຍຄົນນີ້ໄດ້​ໄປ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ກ່ຽວ​ກັບ​ໂຄງ​ການ​ດັ່ງ​ກ່າວຢູ່​ລາວເປັນເວລາ 1 ປີ ​ພາຍ​ໃຕ້​ຫົວ​ຂໍ້ “ການ​ປະ​ເມີນ​ການ​ພົວ​ພັນ​ສາ​ທາ​ນະ​ລະ​ຊົນ ຢູ່​ໃນ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ການ​ວາງ​ແຜນ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້າ​ນ້ຳ​ຕົກ: ກໍ​ລະ​ນີສຶກ​ສາ​ຈາກ​ເຂື່ອນ​ປາກ​ລາຍ.” ຊຶ່ງ​ຜູ້​ກ່ຽວ​ເລົ່າ​ເປັນພາ​ສາ​ລາວສູ່​ຟັງ​ວ່າ:

“ສະ​ບາຍ​ດີ​ທຸກ​ຄົນ ຂ້ອຍ​ຊື່ ເອ​ຣິກ ຟ​ຣຸດ, ຂ້ອຍ​ມາ​ຈາກ​ປະ​ເທດ​ອາ​ເມ​ຣິ​ກາ, ລັດ​ຄາ​ລິ​ຟໍ​ເນຍ. ຂ້ອຍ​ມາ​ປະ​ເທດ​ລາວ ມາເຮັດ​ວຽກ ປີ 1 ..ອ່າ...ເຮັດຄົ້ນ​ຄວ້າກ່ຽວ​ກັບ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້າ ຢູ່​ແຂວງ​ໄຊຍະ​ບູ​ລີ.”

ເນື່ອງ​ຈາກວ່າ ລະ​ດັບ​ພາ​ສາ​ລາວ​ຂອງ​ຜູ້​ກ່ຽວ​ຍັງ​ບໍ່ທັນ​ດີ​ພໍ​ທີ່ຈະ​ໂອ​ລົມ​ກັບ​ຄົນ​ລາວ​ໃຫ້​ເຂົ້າ​ໃຈ​ໝົດ​ທຸກ​ຢ່າງໄດ້ ເອ​ຣິກ​ກໍ​ໄດ້​ຈ້າງ​ນາຍ​ພາ​ສາ​ໃຫ້​ຊ່ວຍ​ແປ​ພາ​ສາ​ໃຫ້ ແລະເພື່ອ​ຮັກ​ສາ​ຄວາມໂປ່ງ​ໃສ ກໍຄື​ຄວາມ​ໜ້າ​ເຊື່ອ​ຖື​ໄດ້ຂອງ​ການ​ສຶກ​ສາ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ດັ່ງ​ກ່າວລາວ​ອະ​ທິ​ບາຍ​ສູ່​ຟັງ​ວ່າ ສິ່ງ​ນຶ່ງ​ທີ່​ຜູ້​ກ່ຽວ​ຮຽນ​ຮູ້​ຈາກ​ປະ​ສົບ​ການ​ໃນ​ການ​ເຮັດ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ຢູ່​ລາວ​ໃນ​ຄັ້ງ​ນີ້ ກໍ​ຄື ຫລາຍ​ຄົນ​ມີຄວາມ​ຄິດ​ເຫັນຫລາຍ ອັນແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ ແລະແທນ​ທີ່​ຈະ​ພະ​ຍາ​ຍາມພິ​ສູດ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ໃຜ​ເວົ້າ​ຖືກ ໃຜ​ເວົ້າ​ຜິດ ຜູ້​ກ່ຽວໄດ້​ພະ​ຍາ​ຍາມທີ່ຈະເຂົ້າ​ໃຈ​ຂໍ້ຄິດເຫັນຂອງ​ແຕ່​ລະ​ຄົນ. ເອ​ຣິກ​ເລົ່າ​ສູ່​ວີ​ໂອ​ເອ​ຟັງ​ດັ່ງ​ນີ້:

“ສິ່ງ​ທີ່​ຂ້ອຍ​ຮຽນ​ຮູ້​ຈາກ​ປະ​ສົບ​ການນີ້ ແລະ​ຈາກ​ການລົມ​ກັບ​ຫລາຍ​ຄົນ​ທີ່​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້າ​ນ້ຳ​ຕົກຢູ່​ໃນ​ລາວ​ກໍ​ຄື ມີ​ຫລາຍ​ໆ ຄວາມ​ເຫັນ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ ກ່ຽວ​ກັບ​ເລື້ອງນີ້ ແລະ ແຕ່​ລະ​ຄົນ​ແມ່ນ​ມີ​ເຫດ​ຜົນ​ທີ່​ໜ້າ​ເຊື່ອ​ຖື​ໄດ້ ໃນການໃຫ້​ຄວາມ​ຄິດ​ເຫັນ​ຂອງ​ຕົນ. ສະ​ນັ້ນ ສິ່ງ​ນຶ່ງ​ທີ່​ສຳ​ຄັນ​ຫລາຍ​ສຳ​ລັບ​ຂ້ອຍທີ່​ໄດ້​ເຮັດກໍ​ຄື ພະ​ຍາ​ຍາມ​ທີ່​ຈະ​ເຮັດ​ການ​ສຳ​ພາດ​ໃຫ້​ດີ​ທີ່​ສຸດ ໂດຍ​ການຕັ້ງ​ໃຈ​ຟັງ​ຢ່າງ​ເຕັມ​ປ່ຽມ ແລະ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ທີ່​ສຸດ​ເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າ​ໃຈຜູ້​ທີ່​ອອກ​ຄຳ​ເຫັນ ແທນ​ທີ່​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້ເຂົາ​ເຈົ້າເວົ້າ​ແນວນີ້ ບໍ່​ໃຫ້​ເວົ້າ​ແນວ​ນັ້ນ ຫລື​ຊັກຈູງເຂົາ​ເຈົ້າ​ຈົນໄປ​ຫາ​ຈຸດທີີ​ພິ​ສູດໃຫ້ໄດ້​ວ່າ ຄວາມ​ຄິດ​ອັນ​ໃດ​ອັນ​ນຶ່ງ​ຖືກ ຫລື ເພື່ອ​ຫລອກ​ເອົາ​ຄວາມ​ລັບ​ຈາກເຂົາ​ເຈົ້າ ແລະ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ເຖິງ​ສິ່ງ​ຕ່າງໆ ທີ່​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຮູ້ກ່ຽວ​ກັບ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ຕ່າງໆ ເພາະ​ໂຄງ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ຂອງ​ຂ້ອຍ​ໃນ​ທີ່​ສຸດ ກໍບໍ່​ໄດ້​ສົນ​ໃຈ​ຢາກ​ຈະ​ພິ​ສູດ​ວ່າ​ໃຜ​ຖືກໃຜ​ຜິດ​ກ່ຽວ​ກັບຄວາມຄຳ​ເຫັນ​ທີ່ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ ໃນເລື້ອງ​ໂຄງ​ການ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້າ​ນ້ຳ​ຕົກ ເພາະ​ມັນ​ບໍ່​ມີ​ຫຍັງ​ຖືກ ແລະ​ບໍ່​ມີ​ຫຍັງ​ຜິດ ແລະ​ກໍ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ວ່າ ຂັ້ນ​ຕອນ ຕ່າງໆຫຍຸ້ງ​ຍາກ​ແນວ​ໃດ ແມ່ນ​ຫຍັງເຮັດ​ໃຫ້​ມັນ​ຫຍຸ້ງ​ຍາກ ແລະມີ​ຫຍັງ​ແດ່​ຢູ່​ໃນ​ລະ​ບົບ​ທີ່​ກຳ​ລັງ​ດຳ​ເນີນ​ໄປ​ຢູ່ນີ້ ແມ່ນດີ​ຢູ່​ແລ້ວ, ມີ​ຫຍັງທີ່​ຄວນ​ຈະຖືກສຸມ​ໃສ່​ປັບ​ປຸງໃຫ້​ດີ​ຂຶ້ນ.”

ຕາ​ຂ່າຍ​ສາຍ​ສົ່ງ​ໄຟ​ຟ້າ​ຢູ່​ໃນ​ເຂດ​ຊານ​ເມືອງ​ແຫ່ງ​ນຶ່ງ​ຂອງ​ລາວ
ຕາ​ຂ່າຍ​ສາຍ​ສົ່ງ​ໄຟ​ຟ້າ​ຢູ່​ໃນ​ເຂດ​ຊານ​ເມືອງ​ແຫ່ງ​ນຶ່ງ​ຂອງ​ລາວ

ເຂື່ອນປາກລາຍແມ່ນຈະລົງທຶນສ້າງໂດຍບໍລິສັດ ພາວເວີ ຊາຍນາ ຣີຊັອສ ຈໍາກັດ (PowerChina Resources Ltd.) ແລະ ບໍລິສັດ ຊາຍນາ ອີເລັກໂທຣນິກສ໌ ອິມພອດ & ເອກສ໌ພອດ (China National Electronics Import & Export Corporation) ພາຍໃຕ້ເງື່ອນໄຂ ທີ່ເອີ້ນວ່າ BOT ຊຶ່ງໝາຍຄວາມວ່າ ສ້າງ-ດໍາເນີນງານ-ໂອນ (Build
-Operate-Transfer) ຊຶ່ງຈະຖືກໂອນໃຫ້ລັດຖະບານລາວ ເມື່ອສິ້ນສຸດໄລຍະສໍາປະ ທານ 25 ຫາ 30 ປີ ຊຶ່ງຈະຕົກລົງກັນຕາມຫລັງ. ເມື່ອສ້າງສໍາເລັດ ​ທ້າວ​ເອ​ຣິກ​ເວົ້າ​ວ່າ ເຂື່ອນດັ່ງ​ກ່າວ​ຈະ​ມີ​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຕໍ່ປະ​ຊາ​ຊົນໃນ 4 ເມືອງ​ກໍ​ຄື​ເມືອງ​ແມດ ແລະ​ຊະ​ນະ​ຄາມ​ໃນ​ແຂວງວຽງ​ຈັ​ນ ແລະ​ເມືອງ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີກັບເມືອງ​ປາກ​ລາຍ​ຢູ່​ແຂວ​ໄຊຍະ​ບູ​ລີ ​ແລະ​ໄຟ​ຟ້າ​ທີ່​ຜະ​ລິດ​ຈາກ​ເຂື່ອນນີ້ ສ່ວນ​ໃຫຍ່​ແມ່ນ​ຈະ​ສົ່ງ​ໄປ​ຂາຍ​ໃຫ້​ໄທແລະ ຫວຽດນາມ. ກ່ອນ​ຈະ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້ສ້າງ​ເຂື່ອນໃດ​ນຶ່ງ​ໃນ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງນັ້ນ ຈະ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ຜ່ານ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາຢູ່ໃນ​ລະ​ດັບ​ປະ​ເທດ ແລະ​ລ​ະ​ດັບຂົງ​ເຂດກໍ​ຄື​ຜ່ານ​ຄະ​ນະ​ກຳ​ມາ​ທິ​ການ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງ​ສາກົນ. ​ສຳ​ລັບ​ໂຄງ​ການ​ເຂື່ອນ​ປາກ​ລາຍນີ້ ທ້າວເອຣິກບອກວ່າ ໄດ້​ຜ່ານ​ການ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ໃນ​ລະ​ດັບຊາດ​ຂອງ​ລາວ ແລະ ລ​ະ​ດັບຂົງ​ເຂດແລ້ວ ແຕ່​ວ່າ​ກໍ​ຍັງ​ມີ​ບາງ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ທີ່ຕ້ອງ​ໄດ້​ເຮັດ​ຢູ່ໃນລະ​ດັບ​ຂົງ​ເຂດ ເພື່ອ​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້ແຜນ​ການ​ສ້າງເຂື່ອນ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ກ້າວ​ໜ້າ​ໄປ​ໄດ້​ຢ່າງ​ເຕັມ​ສ່ວນ. ເມື່ອ​ຖາມ​ເຖິງລັກ​ສະ​ນະ​ຂອງ​ຂັ້ນ​ຕອນ ​ໃນ​ການ​ຂໍ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ເຮັດ​ເຂື່ອນ​ອັນ​ນຶ່ງນັ້ນເອ​ຣິກອະ​ທິ​ບາຍ​ວ່າ:
“ການ​ຂຶ້ນ​ແຜນ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນ ​ໃນ​ຕົວ​ມັນ​ເອງກໍ​ສັບ​ສົນ​ຢູ່ໃນ​ລະ​ດັບ​ໃດ​ນຶ່ງ ຢູ່ແລ້ວ. ມັນ​ບໍ່​ແມ່ນ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ທີ່​ກ້າວກົງ​ໄປ​ໂລດ​ຢູ່ບ່ອນທີ່ວ່າ ເມື່ອການ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາໃນ​ລະ​ດັບ​ປະ​ເທດ​ສຳ​ເລັດ​ລົງ ມັນ​ກໍຂຶ້ນ​ໄປ​ຫາ​ລະ​ດັ​ບ​ຂົງ​ເຂດ ແລ້ວເມື່ອ​ມັນ​ສຳ​ເລັດຢູ່ ຫັ້ນແລ້ວ ມັນ​ກໍ​ກ້າວ​ຕໍ່​ໄປ ​ແລະ​ມັນ​ກໍ​ຂ້ອນ​ຂ້າງວ່າ ຈະກັບ​ໄປ​ກັບ​ມາ​ລະ​ຫວ່າງ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ຢູ່​ໃນ​ສອງ​ລະ​ດັບນີ້.”

ຜູ້​ກ່ຽວ​ອະ​ທິ​ບາຍ​ເພີ້ມ​ວ່າ:
“​ສະ​ນັ້ນ ທຳ​ອິດ ເມື່ອ​ເຂື່ອນ​ຖືກ​ສະ​ເໜີ​ຂໍສ້າງ​ຂຶ້ນ ຜູ້​ລົງ​ທຶນ​ສ້າງ​ຕ້ອງ​ໄດ້ເຊັນ​ບົດ​ບັນ​ທຶກ​ຄວາມ​ເຂົ້າ​ໃຈ ຫລື MOU ກັບ​ກະ​ຊວງ​ແຜນ​ການແລະ​ການ​ລົງ​ທຶນ ແລະກະ​ຊວງພະ​ລັງ​ງານ ແລະ​ບໍ່​ແຮ່. ແລ້ວ​ຫລັງ​ຈາກນັ້ນ ກໍມີ​ການ​ດຳ​ເນີນຂັ້ນ​ຕອນໃນ​ລະ​ດັບ​ຊາດ​ ເພື່ອປະ​ເມີນ​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຂອງ​ເຂື່ອນ​ທີ່​ສະ​ເໜີ​ສ້າງນັ້ນ ຕໍ່​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ ແລະ​ຕໍ່​ສັງ​ຄົມ ແລ້ວ​ກໍ​ມີ​ການກວດ​ກາ​ທົບ​ທວນ​ຄືນ​ບົດ​ສຶກ​ສາ ຜົນ​ກະ​ທົບນັ້ນ ແລະ​ກໍ​ເບິ່ງວ່າ ຜົນ​ທີ່​ຈະໄດ້​ຮັບຈາກ​ເຂື່ອນນັ້ນ​ ມັນ​ຄຸ້ມ​ກັບ​ຜົນ​ເສ​ຍ​ຫາຍ​ຈາກ​ການກ​ະ​ທົບຂອງ​ເຂື່ອນບໍ່. ຈາກນັ້ນ ກໍ​ສະ​ເໜີ​ຂຶ້ນ​ໄປ​ຍັງ​ລະ​ດັບຂົງ​ເຂດ ກໍ​ຄືໄປ​ຫາ​ຄະ​ນະ​ກຳ​ມາ​ທິ​ການ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງສາກົນ. ຫລັງ​ຈາກ​ຂັ້ນ​ຕອນນັ້ນ​ສຳ​ເລັດ​ລົງ ມັນ​ກໍ​ກັບ​ໄປ​ຫາ​ລະ​ດັບ​ຊາດ​ອີກ ເພື່ອ​ເຮັດ​ວຽກ​ງານທີ່​ຍັງ​ຄ້າງ​ຢູ່. ສະ​ນັ້ນ ຜູ້​ລົງ​ທຶນ​ສ້າງ​ຕ້ອງ​ເອົາ​ຂໍ້​ຕົກ​ລົງ​ຊື້​ພະ​ລັງ​ງານ​ໄຟ​ຟ້າທີ່ເຊັນແລ້ວ ​ມາໃຫ້​ເບິ່ງ ເພື່ອຮັບ​ປະ​ກັນ​ວ່າ ພະ​ລັງ​ງານ​ທີ່​ຈະຜະ​ລິດ​ຈາກ​ເຂື່ອນນັ້ນ ​ແມ່ນຈະຖືກ​ເອົາ​ໄປ​ໃຊ້​ຢູ່​ບ່ອນ​ໃດ ​ບ່ອນ​ນຶ່ງ ແລະ​ຖືກ​ເອົາຂາຍ​ໄປ. ຈາກນັ້ນ ຂໍ້​ຕົກ​ລົງ​ສຳ​ປະ​ທານ​ສະ​ບັບ​ສຸດ​ທ້າຍ​ກໍຈະຖືກ​ເຊັນ ແລະ​ອັນ​ນັ້ນ​ກໍ​ແມ່ນຢູ່​ໃນ​ລະ​ດັບ​ປະ​ເທດ​ອີກ. ຫລັງ​ຈາກ​ມີ​ຂໍ້​ຕົກ​ລົງ​ສຳ​ປະ​ທານ​ຂັ້ນ​ສຸດ​ທ້າຍ​ແລ້ວ ຜູ້​ລົງ​ທຶນ​ກໍຈຶ່ງ​ສາ​ມາດ​ເລີ້ມ​ການກໍ່​ສ້າງ​ເຂື່ອນ​ໄດ້.”

ຈາກ​ນັ້ນ​ເອ​ຣິກກໍໄດ້ອະ​ທິ​ບາຍ​ເຖິງ​ບາງ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ໃນ​ການ​ໄປ​ເກັບ​ເກັບ​ຂໍ້​ມູນ ​ຢູ່​ພາກ​ສະ​ໜາມ​ ໃຫ້​ວີ​ໂອ​ເອ​ຟັງ​ດັ່ງ​ນີ້:
“ຂ້ອຍ​ສຸດ​ທ້າຍ ​ກໍ​ເດີນ​ທາງ​ໄປ​ສະ​ໜາມ 3 ຄັ້ງ ເພື່ອ​ເອົາ​ຂໍ້​ມູນ​ຢູ່​ໃນ 4 ບ້ານ ທີ່​ຈະ​ຖືກ​ກະ​ທົບ​ໂດຍ​ເຂື່ອນ​ດັ່ງ​ກ່າວ. ແລະ​ຢູ່​ໃນ​ການ​ເກັບ​ກຳ​ຂໍ້​ມູນ​ຢູ່​ສະ​ໜາມນັ້ນ ພວກ​ເຮົາ​ກໍ​ໄດ້​ໄປ​ພົບ​ຄົນ​ຢູ່​ໃນ​ແຂວງ ແລະ​ໃນ​ເມືອງ​ອີ​ກດ້ວຍ ຢູ່ບ່ອນຫັ້ນ​ ພວກ​ເຮົາ​ກໍ​ໄດ້​ພົບ​ຄົນ​ຢູ່​ໃນ 3 ລະ​ດັບ​ແລ້ວນອກ​ເໜືອ​ໄປ​ຈາກຄົນ​ຢູ່ວຽງ​ຈັນ​ ເພາະ​ວ່າ ຜູ້ທີ່​ເປັນ​ຫຸ້ນ​ສ່​ວນ​ສຳ​ຄັນທີ່​ພວກ​ເຮົາ​ສຳ​ພາດ​ແມ່ນຜູ້​ຕາງ​ໜ້າຂອງລັດ​ຖະ​ບານ ຊຶ່ງ​ຢູ່​ໃນ​ລະ​ດັບ​ກະ​ຊວງ, ລະ​ດັບ​ສູນ​ກາງ​ຢູ່​ໜີ້ ໃນ​ນະ​ຄອນ​ຫລວງວຽງ​ຈັນ. ແ​ຕ່ເຂົາ​ເຈົ້າ​ກໍ​ຍັງ​ມີຄູ່​ຮ່ວມ​ຕຳ​ແໜ່ງ​ໃນ​ລະ​ດັບ​ແຂວງ ແລະ​ລະ​ດັບ​ເມືອງ ສະ​ນັ້ນ ພວກ​ເຮົາ​ຈະ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ໄປ​ຫາ​ເມືອງ​ຫລວງ​ຂອງ​ແຂວງ ແລະ​ເມືອງ​ຫລວງ​ຂອງ​ເມືອງ​ອີກ​ດ້ວຍ ເພື່ອ​ລົມ​ກັບ​ພວກ​ເຂົາ​ເຈົ້າ. ແລ້ວ​ຈາກນັ້ນ ນຶ່ງໃນ​ການ​ປະ​ກອບ​ສ່ວນ​ສຳ​ຄັນ​ຂອງ​ບົດ​ຄົ້ນ​ຄວ້ານີ້ ທີ່​ຍັງ​ບໍ່​ມີ​ໃຜ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ກໍ​ຄື ​ຄວາມເຂົ້າ​ໃຈ​ເຖິງ​ລະ​ບົບ​ການ​ຕັດ​ສິນ​ໃຈຢູ່​ໃນ​ຂັ້ນ​ຕອນທັງ​ໝົດນັ້ນ ເປັນ​ຄື​ແນວ​ໃດ ແລະ​ໂຄງ​ສ້າງ​ທີ່​ມີ​ຢູ່​ໃນ​ລະ​ດັບ​ຊາດ ໃນ​ທີ່​ສຸດ​ມັນມີການຕໍ່​ເນື່ອງ​ໃສ່​ກັບ ຫລື​ມີ​ອິດ​ທິ​ພົນ​ຕໍ່ປະ​ສົບ​ການເຂົາ​ເຈົ້າ ຫລື​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ທີ່​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ຢູ່​ໃນ​ລະ​ດັບເມືອງ​ ຫລື​ລະ​ດັບ​ທ້ອງ​ຖິ່ນແນວໃດ. ສະ​ນັ້ນ ພວກ​ເຮົາ​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ໄປ​ຫາ​ບາງເມືອງ ທີ່​ຈະ​ຖືກ​ກະ​ທົບ​ໂດຍ​ເຂື່ອນນັ້ນ ແລະ​ຊອກ​ເບິ່ງວ່າ ຄວາມ​ເປັນ​ຫ່ວງ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ແມ່ນ​ຫຍັງ ແລະທັງພະຍາຍາມເຂົ້າ​ໃຈ​ເຖິງຄວາມ​ເຂົ້າ​ໃຈຂອງ​ເຂົາ ​ເຈົ້າ​ກ່ຽວ​ກັບ​ຂັ້ນ​ຕອນການ​ຂຶ້ນ​ແຜນໂດຍ​ລວມ​ຂອງ​ການ​ສ້າງ​ເຂື່ອນ. ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຫຍັງ​ແດ່​ກ່ຽວ​ກັບເຂື່ອນ ແລະ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຫຍັງບໍ່ ກ່ຽວກັບຂັ້ນ​ຕອນ​ການ​ຕັດ​ສິນ​ໃຈ​ກ່ຽວ​ກັບ​ສະ​ເພາະເຂື່ອນນັ້ນ ແລະ​ກ່ຽວ​ກັບ​ເຂື່ອນ​ໄຟ​ຟ້າ​ນໍ້າຕົກ​ໂດຍ​ລວ​ມເດ່ ​ມີ​ຫຍັງ​ແດ່.”

ເຖິງ​ຈະພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນດ້ານພາສາແລະຕ້ອງໃຫ້ນາຍ​ພາ​ສາ​ແປ​ເປັນ​ຜູ້​ຊ່ວຍ​ແປໃຫ້ໃນ​ການ​ໂອ້​ລົມ​ກັບ​ຄົນ​ທີ່​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້ານີ້​ ແຕ່ທ້າວເອຣິກ ກໍ ​ຮູ້​ສຶກ​ພໍ​ໃຈ ຕໍ່​ການໃຫ້​ຄວາມ​ຮ່ວມ​ມື​ຂອງ​ແຕ່​ລະ​ຄົນ ຊຶ່ງຜູ້ກ່ຽວ​ເລົ່າ​ເຖິງຄວາມ​ຮູ້​ສຶກ​ຕໍ່​ການ​ໄປ​ເຮັດ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ຊຸດນີ້​ຢູ່​ລາວ​ສູ່​ຟັງ​ວ່າ:

“ຂ້ອຍ​ຮູ້​ສຶກ​ດີ​ໃຈ​ຫລາຍ​ສົມ​ຄວນກັບການສໍາພາດທັງໝົດ ຢູ່ໃນລະດັບຕ່າງໆ ແລະຜູ້ມີຫຸ້ນສ່ວນໃນການສ້າງເຂື່ອນທີ່ຂ້ອຍມີການຕິດຕໍ່ພົວພັນນໍາ. ທີ່ຈິງແລ້ວ ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າ ຂ້ອຍມີການໂອ້ລົມແບບມີຄວາມຈິງໃຈກັບທຸກຄົນ. ”

ທ້າຍ​ສຸດ ທ້າວ ເອ​ຣິກກໍບອກວ່າ ລາວມີຄວາມຫວັງຢ່າງຍິ່ງວ່າຜົນຂອງການຄົ້ນຄວ້າ ຊຸດນີ້ຂອງລາວຈະເປັນປະໂຫຍດໃນການວາງແຜນການສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານໍ້າຕົກຕ່າງໆ ທີ່ເປັນມິດຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະມີຄວາມສ່ຽງໃນ ການສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຊີວິດການ ເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນທ້ອງຖິ່ນທີ່ສ້າງ ເຂື່ອນຕ່າງໆນັ້ນ ໜ້ອຍລົງ.

ອ່ານ​ສະ​ຫລຸບ​ຫຍໍ້​ກ່ຽວ​ກັບ​ຂ່າວນີ້​ຢູ່​ລຸ່ມນີ້:

Experiences on Conducting a Research in Laos on Assessing Public Engagement

Erik Fruth, American Master’s student, shared his experiences on conducting a research on Assessing Public Engagement: The case study of mainstream hydropower development in Lao PDR in an interview with VOA. He said as a researcher collecting the data through interviews, he tried to understand their points of views regarding Paklay Hydropower dam, which is suggested to be built on the mainstream of Mekong River between Sayabouly dam in the north and Sanakham dam in the south. Overall, Fruth is quite happy with the cooperation and genuine conversations with all people involved with Paklay dam project that he conducted a research on in Laos and hope that his research results will be useful in planning better environmental friendly hydropower projects in the future.

XS
SM
MD
LG