ການກໍ່ສ້າງທີ່ບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານ ແລະບໍ່ເປັນໄປຕາມແບບກໍ່ສ້າງ ຄືສາເຫດສຳຄັນທີ່
ເຮັດໃຫ້ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍແຕກ ຫາກແຕ່ທາງການລາວກໍຍັງບໍ່ເປີດເຜີຍຜົນ
|ການສຶບສວນດັ່ງກ່າວຈົນເຖິງຂະນະນີ້ ຊຶ່ງຊົງລິດ ໂພນເງິນມີລາຍງານຈາກບາງກອກ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຜູ້ຊຳນານການໃນຄະນະຜູ້ຊ່ຽວຊານຂອງຄະນະກົມການສາກົນວ່າດ້ວຍ|
ເຂື່ອນຂະໜາດໃຫຍ່ (International Commission on Large Damns—
ICOLD) ຊຶ່ງລັດຖະບານລາວເຊີນເພື່ອຂໍໃຫ້ຊ່ວຍເຫຼືອໃນການສືບສວນຫາສາເຫດ
ຕົ້ນຕໍທີ່ເຮັດໃຫ້ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍແຕກ ໃນວັນທີ 23 ມັງກອນ 2018 ທີ່ຜ່ານ
ມານັ້ນ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ຄະນະຜູ້ຊ່ຽວຊານຂອງ ICOLD ທີ່ໄດ້ເລີ້ມການສຶບ
ສວນນັບແຕ່ວັນທີ 19 ສິງຫາ 2018 ເປັນຕົ້ນມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນກໍໄດ້ດຳເນີນການ
ສືບສວນເສັດແລ້ວ ອີກທັງຍັງໄດ້ສົ່ງມອບສະຫລຸບຜົນການສືບສວນໃຫ້ກັບລັດຖະ
ບານລາວ ຢ່າງເປັນທາງການແລ້ວໃນວັນທີ 26 ມີນາ 2019 ທີ່ຜ່ານມາ.
ຜູ້ຊ່ຽວຊານຂອງ ICOLD ຍັງໄດ້ເປີດເຜີຍດ້ວຍວ່າຜົນຈາກການສືກສາ ແລະວິໃຈ
ດິນສັນເຂື່ອນທີ່ແຕກ ໂດຍການຂຸດເຈາະດິນສັນເຂື່ອນຈຳນວນ 12 ຂຸມເພື່ອນຳມາ
ສຶກສາວິໃຈ ແລະສົມທຽບກັນຢ່າງຮອບດ້ານ ເຮັດໃຫ້ສາມາດສະຫລຸບໄດ້ວ່າສາເຫດ
ທີ່ເຮັດໃຫ້ເຂື່ອນແຕກນັ້ນເພາະວ່າ ໂຄງການສ້າງຂອງສັນເຂື່ອນທີ່ເປັນເຂື່ອນດິນນັ້ນ
ບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານຕາມການອອກແບບກໍ່ສ້າງ ໂດຍເມື່ອປະກອບກັບການທີ່ມີປະລິ
ມານນ້ຳຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈົນລົ້ນອ່າງນ້ຳໃນເຂື່ອນດ້ວຍແລ້ວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ສັນເຂື່ອນເກີດ
ການຍຸບໂຕ ແລະພັງລົງມາໃນທີ່ສຸດ ຫາກແຕ່ທາງການລາວກໍໄດ້ສະເໜີລາຍງານ
ກ່ອນໜ້ານີ້ວ່າ ສາເຫດທີ່ຍັງບໍ່ມີການເປີດເຜີຍຜົນການສືບສວນດັ່ງກ່າວກໍເພາະວ່າ
ຄະນະຜູ້ຊ່ຽວຊານຂອງ ICOLD ຍັງບໍ່ສາມາດສະຫລຸບຜົນການສືບສວນໄດ້ຢ່າງຄັກ
ແນ່ ດັ່ງທີ່ທ່ານບຸນທອງ ຈິດມະນີ ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ໃນຖານະປະທານຄະນະ
ສະເພາະກິດ ໃນການສືບສວນດັ່ງກ່າວ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍນີ້ໄດ້ຈັດຕັ້ງຂະນະຊີ້ນຳ ໂດຍແມ່ນຂ້າພະເຈົ້າເອງເປັນ
ຫົວໜ້າ ດຳເນີນການກວດກາກ່ຽວກັບເຫດການ ທີ່ເຂື່ອນແຕກພັງຫັ້ນແມ່ນຍ້ອນອີ່
ຫຍັງ ແລ້ວກະຊິປຶກສາຫາລືກັນ ເວົ້າແທ້ໆນີ້ລະແມ່ນວ່າ ເລີ້ມແຕ່ການກວດກາຄັ້ງ
ທຳອິດນີ້ ພວກເຮົາກະເຫັນແລ້ວເລື້ອງຮ້າຍຂອງບັນຫາ ແຕ່ວ່າຊ່ຽວຊານນີ້ເພິ່ນບໍ່
ໃຫ້ປະກາດ ເພາະວ່າມັນຕ້ອງໄດ້ສຶກສາເບິ່ງໃຫ້ມັນລະອຽດອີກຂຶ້ນຕື່ມ ໃນແຕ່ລະ
ອັນ ແຕ່ລະອັນ ແຕ່ລະຂອດ ແຕ່ລຫະມຸມຕໍ່ບັນຫາຕ່າງໆ ຄືປັດຈຸບັນນີ້ພວກເຮົາດຳ
ເນີນການເຈາະດິນ ວິໃຈດິນຄືນໃໝ່ໂຕບ່ອນທີ່ມັນແຕກພັງຫັ້ນ.”
ທາງດ້ານທ່ານວິທູນ ເພີ້ມພົງສາຈະເລີນ ຜູ້ອຳນວຍການຂອງເຄື່ອຂ່າຍພະລັງງານ
ເພື່ອນິເວດທຳມະຊາດໃນລູ່ມແມ່ນ້ຳຂອງໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ບັນດາອົງກອນອະນຸລັກ
ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ແລະສາກົນຍັງຄົງສືບຕໍ່ການເຄື່ອນໄຫວ
ເພື່ອກົດດັນໃຫ້ລັດຖະບານລາວ ພິຈາລະນາຍົກເລີກໂຄງການເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳ
ນ້ອຍ ເພາະວ່າເປັນໂຄງການທີ່ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບທັງຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະ
ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນແຂວງອັດຕະປືຢ່າງກວ້າງຂວາງ ທັງຍັງມີຄວາມ
ສ່ຽງສູງທີ່ຈະເກີດໄພພິລັດໃນຂະນະດຽວກັນນີ້ໃນຕໍ່ໜ້າ ຖ້າຫາກລັດຖະບານລາວຍັງ
ຈະອະນຸຍາດໃຫ້ສືບຕໍ່ດຳເນີນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໃຫ້ແລ້ວເສັດຕາມແຜນການເດີມໃນ
ປີ 2019 ນີ້.
ທັງນີ້ໂດຍທ່ານວິທູນ ໃຫ້ການອະທິບາຍວ່າ ໂຄງການເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍ ຈະ
ພະລິດໄຟຟ້າດ້ວຍການຜັນນ້ຳຈາກເຊປຽນລົງໄປຍັງເຊນ້ຳນ້ອຍ ແລ້ວກະປ່ອຍລົງເຊ
ກອງໄປສູ່ແມ່ນ້ຳຂອງຕາມລຳດັບນັ້ນເປັນການເພີ້ມປະລິມານນ້ຳໃນແມ່ນ້ຳແຕ່ລະສາຍ
ໃຫ້ສູງຂຶ້ນກວ່າປົກກະຕິ ໂດຍເມື່ອປະກອບກັບອ່າງໂຕ່ງຂອງເຂື່ອນກໍຕັ້ງຢູ່ເທິ່ງເຂດທີ່
ຮາບສູງບໍລິເວັນ ແລະການກໍ່ສ້າງທີ່ບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານດ້ວຍນັ້ນ ຈຶ່ງບໍ່ສາມາດທີ່ຈະຮັບ
ປະກັນໄດ້ເລີຍວ່າ ຈະບໍ່ມີເຫດເຂື່ອນແຕກເກີດຂຶ້ນອີກ.
ກ່ອນໜ້ານີ້ອົງການອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງພ້ອມດ້ວຍອົງ
ການພາກປະຊາຊົນໃນເກົາຫຼີໃຕ້ ກໍໄດ້ຮວມກັນສະແດງການຮຽກຮ້ອງຂໍໃຫ້ 2 ບໍລິສັດ
ເອກກະຊົນເກົາຫຼີໄຕ້ ທີ່ຮ່ວມລົງທືນໃນໂຄການເຂື່ອນເຊປຽນເຊນ້ຳນ້ອຍນັ້ນ ຄືບໍລິສັດ
SK ວິສະວະກຳ ແລະກໍ່ສ້າງຈຳກັດ ແລະບໍລິສັດ Western Power ຈຳກັດ ຈະຕ້ອງ
ຮັບຜິດຊອບຕໍ່ກໍລະນີທີ່ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍແຕກ ທີ່ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງໜັກ
ໜ່ວງຕໍ່ປະຊາຊົນລາວ ທີ່ເມືອງສະໜາມໄຊໃນແຂວງອັດຕະປືນັ້ນ.
ໂດຍການເຂື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວນີ້ ກໍຍັງນັບເປັນບາດກ້າວທຳອິດທີ່ຈະຂະຫຍາຍໄປສູ່
ການກົດດັນໃນລະດັບຊາດ ທັງໃນປະເທດເກົາຫຼີໃຕ້ ໄທ ແລະລາວ ດ້ວຍເປົ້າໝາຍທີ່
ຈະຮຽກຮ້ອງໃຫ້ລັດຖະບານທັງ 3 ປະເທດຫັນມາໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບຄວາມຮັບຜິດ
ຊອບ ຂອງກຸ່ມຜູ້ລົງທືນພັດທະນາໂຄງການເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍ ເພາະທີ່ຜ່ານ
ມາທັງ 2 ບໍລິສັດເອກກະຊົນເກົາຫຼີໄຕ້ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ສະແດງຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ຜົນ
ກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນຢ່າງເໝາະສົມ ກັບຜົນເສຍຫາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນລາວ
ແຕ່ຢ່າງໃດ.
