ລັດວິສາຫະກິດລາວ ປະເຊີນກັບສະພາວະການຂາດທຶນຢ່າງຫລວງຫລາຍຍ້ອນມີພະນັກງານຈຳນວນຫລາຍປະຕິບັດໜ້າທີ່ໂດຍທຸດຈະລິດແລະ ປະສິດທິພາບຕ່ຳ ຍ້ອນການຫລິ້ນພັກ ຫຼິ້ນພວກເປັນຫລັກ. ຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ ມາສະເໜີທ່ານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງການເງິນຖະແຫລງວ່າ ສາເຫດທີ່ສຳຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ບັນດາວິສາຫະກິດຂອງລັດຖະບານລາວ ຕ້ອງປະສົບກັບສະພາວະການຂາດທຶນຢ່າງຫລວງຫຼາຍ ໃນທຸກມື້ນີ້ ກໍຍ້ອນວ່າ ມີພະນັກງານຈຳນວນຫຼາຍປະຕິບັດໜ້າທີ່ໂດຍທຸດຈະລິດ ແລະມີປະສິດທິພາບຕໍ່າ ທັງຍັງມີການຫຼິ້ນພັກ ຫລິ້ນພວກ ເພື່ອສະແຫວງຫາຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວເປັນດ້ານຫລັກ ອີກດ້ວຍ. ພາຍໃຕ້ບັນຫາດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈະຕ້ອງດຳເນີນການປະຕິຮູບລັດວິສາຫະກິດທີ່ມີຢູ່ທັງໝົດ 178 ແຫ່ງ ຢ່າງຮີບດ່ວນທີ່ສຸດ ຊຶ່ງລວມທັງການກຳນົດລະບຽບການບໍລິຫານຢ່າງຊັດເຈນ ແລະການແຕ່ງຕັ້ງ ບຸກຄະລາກອນທີ່ມີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດຢ່າງແທ້ຈິງອີກດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານບຸນໂຈມ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ການຄຸ້ມຄອງລັດວິສາຫາກິດ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍບັນຫາທີ່ຄຸມເຄືອ ແລະແກ່ຍາວ ເຊັ່ນ: ການກຳນົດນະໂຍບາຍ, ລະບຽບການບໍ່ຈະແຈ້ງ ບົດບາດເຈົ້າໜ້າທີ່ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງສະພາບໍລິຫານ, ຜູ້ອຳນວຍການປົນເປກັນ. ສະພາບໍລິຫານຄວນເປັນຜູ້ຮັບຮັບຜິດຊອບ ຕໍ່ຜົນໄດ້ຜົນເສຍ ຂອງລັດວິສາສະຫະກິດ, ເປັນຜູ້ຄົ້ນຄວ້າ, ແຕ່ງຕັ້ງ ປ່ຽນແທນຜູ້ອຳນວຍການ ແຕ່ລະໄລຍະຜ່ານມາ ສະພາບໍລິຫານ ເຮັດແຕ່ໜ້າທີ່ເປັນພຽງຮູບການ ສ່ວນຄະນະອຳນວຍການເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບຮອບ ດ້ານພຽງແຕ່ຢ່າງດຽວ ດຳລົງຕຳແໜ່ງຫຼາຍສະໄໝ ຈົນຮອດອາຍຸບຳນານ ການຕິດຕາມກວດກາ ແລະ ປະເມີນຜົນຂອງອົງການມະຫາພາກ ຕໍ່ລັດວິສາຫະກິດ ແມ່ນເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີ ບໍ່ຕໍ່ເນື່ອງ ແລະ ບໍ່ມີລະບົບ ແລະກົນໄກທີ່ຈະແຈ້ງ.”
ສ່ວນເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນທະນາຄານແຫ່ງຊາດລາວ ເປີດເຜີຍວ່າ ເງິນກູ້ຢືມໃນລະບົບສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານໃນລາວ ໃນປັດຈຸບັນນີ້ມີມູນຄ່າລວມ 95,000 ກວ່າຕື້ກີບ ໃນນີ້ເປັນການປ່ອຍເງິນກູ້ໂດຍທະນາຄານທຸລະກິດພາຍໃຕ້ການຄຸ້ມຄອງຂອງທະນາຄານແຫ່ງຊາດລາວໃນສັດສ່ວນ 48.45 ເປີເຊັນ ແລະ ທະນາຄານຮ່ວມທຶນລະຫວ່າງລັດຖະບານກັບເອກະຊົນໃນສັດສ່ວນ 10.15 ເປີເຊັນ ແລະ 41.4 ເປີເຊັນ ເປັນສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານເອກະຊົນໃນລາວ ແຕ່ດ້ວຍການລະບາດໄວຣັສໂຄວິດ-19 ນັບແຕ່ປີ 2020 ເປັນຕົ້ນມາ ກໍໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ທຸລະກິດການຄ້າ ແລະບໍລິການຢ່າງໜັກໜ່ວງ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ບັນດາຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດທັງຂອງລັດ ແລະ ເອກະຊົນບໍ່ສາມາດຈະຊຳລະໜີ້ເງິນກູ້ ແລະດອກເບ້ຍຄືນໃຫ້ກັບທະນາຄານໄດ້ເລີຍ ໂດຍຜົນທີ່ຕິດຕາມມາກໍຄືໜີ້ເສຍ (NPL) ໃນລະບົບທະນາຄານເພີ່ມຂຶ້ນເປັນເກີນກວ່າ 7 ເປີເຊັນ ທັງຍັງມີໜີ້ເງິນກູ້ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ຈະເກັບກູ້ຄືນບໍ່ໄດ້ອີກເຖິງ 17.48 ເປີເຊັນຂອງມູນໜີ້ທັງໝົດໃນລະບົບສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານທຸລະກິດໃນລາວ ໂດຍສະເພາະລັດວິສາຫະກິດນັ້ນຖືເປັນພາກສ່ວນທີ່ກູ້ຢືມເງິນຈາກທະນາຄານ ແລະ ປະເຊີນກັບສະພາວະຂາດທຶນຈາກການດຳເນີນທຸລະກິດຫຼາຍທີ່ສຸດຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານ ລາວຕ້ອງເຂົ້າໄປໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອໃນທຸກດ້ານເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ເກີດການລົ້ມລະລາຍທາງທຸລະກິດນັ້ນເອງ.
ທັງນີ້ບັນດາວິສາຫະກິດຂອງລັດຖະບານລາວມີໜີ້ຈາກການກູ້ໃນລະບົບສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານໃນລາວຄິດເປັນມູນຄ່າເກີນກວ່າ 55,670 ຕື້ກີບ ໃນນີ້ໄດ້ຕົກເປັນ NPL ໄປແລ້ວເກີນກວ່າ 3,897 ຕື້ກີບ ແລະ ອີກເກີນກວ່າ 9,731 ຕື້ກີບກໍຖືກຈັດໃຫ້ເປັນເງິນສິນເຊື່ອທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ຈະບໍ່ສາມາດຈັດເກັບຄືນມາໄດ້ ເພາະຜົນກະທົບຈາກການລະບາດໄວຣັສໂຄວິດ-19 ເຮັດໃຫ້ລັດວິສາຫະກິດສ່ວນຫຼາຍ ບໍ່ມີລາຍໄດ້ ຫຼືວ່າມີລາຍໄດ້ບໍ່ພຽງພໍສຳລັບການຊຳລະໜີ້ເງິນກູ້ດັ່ງກ່າວ ຊຶ່ງກໍເຊັ່ນດຽວກັນ ກັບຫົວໜ່ວຍເອກະຊົນ 130,000 ລາຍທີ່ບໍ່ສາມາດາລະໜີ້ຄືນໃຫ້ແກ່ທະນາຄານໄດ້ໃນເວລານີ້.
ໃນປັດຈຸບັນລັດຖະບານລາວມີວິສາຫະກິດໃນການຄຸ້ມຄອງ 178 ແຫ່ງ ມີທຶນຈົດທະບຽນລວມເກີນກວ່າ 225,495 ຕື້ກີບ ແຕ່ກໍມີພຽງ 34 ລັດວິສາຫະກິດທີ່ມີຜົນການດຳເນີນທຸລກິດໃນລະດັບດີ ແລະ ປານກາງ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອອີກ 144 ຫົວໜ່ວຍກໍຄືລັດວິສາຫະກິດທີ່ຂາດທຶນ ແລະ ສ້າງພາບະໜີ້ສິນມະຫາສານໃຫ້ກັບລັດຖະບານລາວ ໂດຍສະເພາະລັດວິສາຫະກິດຂະໜາດໃຫຍ່ 9 ແຫ່ງ ຄືລັດວິສາຫະກິດການບິນລາວ, ລັດວິສາຫະກິດ ໄຟຟ້າລາວ, ລັດວິສາຫະກິດ ລ້ານຊ້າງພັດທະນາ ແລະ ບໍລິການການຄ້າຂ້າເຂົ້າ-ຂາອອກ, ລັດວິສາຫະກິດການຄ້າສາກົນ-ລາວບໍລິການ. ກຸ່ມບໍລິສັດ DAFI ທີ່ຄຸ້ມຄອງໂດຍກອງທັບປະຊາຊົນລາວນັ້ນ, ລັດວິສາຫະກິດວິສະວະກຳນ້ຳກັບສິ່ງແວດລ້ອມ, ທະນາຄານພັດທະນາລາວ ແລະ ທະນາຄານສົ່ງເສີມກະສິກຳ. ທັງນີ້ ພາກສ່ວນ ທີ່ປະເຊີນກັບພາວະຂາດທຶນ ແລະສ້າງພາລະໜີ້ສິນໃຫ້ລັດຖະບານຫລາຍກວ່າໝູ່ ແມ່ນລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວນັ້ນເອງ ຊຶ່ງມີໜີ້ເງິນກູ້ຫຼາຍເກີນກວ່າ 2,000 ລ້ານໂດລາ.
