ລັດຖະມົນຕີລາວຍອມຮັບວ່າມີພະນັກງານລັດຈຳນວນບໍ່ນ້ອຍປະຕິບັດໜ້າທີ່ໂດຍທຸຈະລິດຢູ່ໃນໜ່ວຍງານລັດຖະບານທີ່ຮັບຜິດຊອບການຈັດເກັບລາຍຮັບດ້ານພາສີອາກອນ ແລະ ຄ່າທຳນຽມຕ່າງໆໃນທົ່ວປະເທດ.
ທ່ານ ບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງການເງິນ ຖະແຫຼງຍອມຮັບວ່າສາເຫດສຳຄັນປະການນຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ການຈັດເກັບລາຍຮັບຈາກພາສີອາກອນ ແລະ ຄ່າທຳນຽມຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານບໍ່ສາມາດຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄດ້ຕາມແຜນການ ແລະ ເປົ້າໝາຍທີ່ວາງໄວ້ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາກໍຄືບັນຫາດ້ານບຸກຄະລາກອນທີ່ບໍ່ມີຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມສາມາດຢ່າງແທ້ຈິງ ເພາະວ່າການຄັດເລືອກເອົາບຸກຄະລາກອນໃນໄລຍະກ່ອນໜ້ານີ້ບໍ່ມີຄຸນນະພາບ ແລະ ບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານຕາມຄວາມຕ້ອງການຕົວຈິງ ທັງຍັງປາກົດມີການຫຼິ້ນພັກຫຼິ້ນພວກທີ່ເປັນເຄືອຍາດທີ່ມຸ່ງສະແຫວງຫາຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວເປັນດ້ານຫຼັກອີກດ້ວຍ ຫາກແຕ່ກໍເປັນການຍາກທີ່ແກ້ໄຂດ້ວຍການປົກພວກເຂົາເຈົ້າຈາກຕຳແໜ່ງຈຶ່ງດຳເນີນການໄດ້ດ້ວຍການກຳນົດມາດຕະຖານ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງບຸກຄະລາກອນທີ່ຈະໄດ້ຮັບຕຳແໜ່ງໃໝ່ໃນໄລຍະຕໍ່ໄປນີ້ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ບຸນໂຈມ ຢືນຢັນວ່າ
“ໃນເວລາປີ 2008, 2009, 2010-11-12 ເວລານັ້ນໂຄຕ້າລັດຖະກອນຂະແໜງການເງິນນີ້ ປີນຶ່ງ 400 ຫາ 500 ຄົນ ດັ່ງນັ້ນແລ້ວເຂົ້າເວລານັ້ນບໍ່ໄດ້ສອບເສັງ ລູກເຂົ້າແລ້ວບໍ່ແລ້ວລູກສາວເຂົ້າ ລູກສາວເຂົ້າລູກໄພ້-ລູກເຂີຍເຂົ້າ ເປັນລະບົບນັ້ນລະຜ່ານມາຈະມາແກ້ໄຂມື້ນີ້ແມ່ນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກແທ້ ເພາະເຂົາເຈົ້າມາມັນມີເຈຕະນາເບື້ອງຕົ້ນແລ້ວ ຈຳນວນນຶ່ງດອກ ບໍ່ແມ່ນໝົດໃດ ບັນຫານີ້ດັ່ງນັ້ນກະຊວງການເງິນຈຶ່ງໄດ້ຕັດສິນໃຈອອກມາຕະຖານຕຳແໜ່ງງານພາສີພວກເຮົາກຳນົດວ່າຜູ້ຈະເປັນຫົວໜ້າດ່ານ ຮອງຫົວໜ້າດ່ານ ນຶ່ງຕ້ອງມີຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບກົດໝາຍສ່ວຍສາອາກອນ ເຂົ້າຝຶກອົບຮົມເສັງທົດສອບໄດ້ຄະແນນ 80 ເປີເຊັນຂຶ້ນໄປ, ສອງນີ້ແມ່ນຮູ້ພາສາຕ່າງປະເທດໃດນຶ່ງ, ສາມແມ່ນການນຳໃຊ້ເຄື່ອງມືທັນສະໄໝ.”
ສ່ວນທ່ານ ຄຳພັນ ພົມມະທັດ ປະທານຄະນະກວດກາສູນກາງພັກຢືນຢັນວ່າ ການກວດກາພັກ ແລະ ລັດໃນປັດຈຸບັນໄດ້ແນໃສ່ການກວດກາການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນບັນດາໂຄງການພັດທະນາທີ່ລົງທຶນໂດຍລັດຖະບານເປັນຫຼັກ ເພາະເປັນພາກສ່ວນທີ່ມີການຮົ່ວໄຫຼ ແລະ ເກີດການສູນເສຍດ້ານງົບປະມານຫຼາຍທີ່ສຸດ ໂດຍມີສາເຫດສຳຄັນມາຈາກການທຸຈະລິດຂອງພະນັກງານພັກ-ລັດ ຈຶ່ງຕ້ອງເພີ່ມມາດຕະການເຂັ້ມງວດເຂົ້າໃນການກວດກາປະຕິບັດງານ ແລະ ກວດສອບບັນຊີຊັບສິນຂອງພະນັກງານພັກ-ລັດຈຶ່ງຕ້ອງເພີ່ມມາດຕະການເຂັ້ມງວດເຂົ້າໃນການກວດກາການປະຕິບັດງານ ແລະ ກວດສອບບັນຊີຊັບສິນຂອງພະນັກງານພັກ-ລັດທີ່ລວມເຖິງເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຫຼວດ ແລະ ທະຫານດ້ວຍນັ້ນເອງ.
ໂດຍໃນໄລຍະ 5 ປີທີ່ຜ່ານມາກໍໄດ້ກວດພົບການທຸຈະລິດທີ່ເປັນການຮ່ວມມືລະຫວ່າງສະມາຊິກພັກກັບບຸກຄົນພາຍນອກເຖິງ 749 ຄົນທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດການເສຍຫາຍຫຼາຍກວ່າ 746 ຕື້ກີບກັບ 362 ກວ່າລ້ານບາດ ແລະ 14 ລ້ານໂດລາ ແຕ່ສາມາດເກັບຄືນມາໄດ້ພຽງ 391 ກວ່າຕື້ກີບ ກັບ 25 ກວ່າລ້ານບາດ ແລະ ກວ່າ 10,000 ໂດລາ, ສ່ວນການກວດກາ 4,185 ເປົ້າໝາຍໃນຊ່ວງປີ 2016 ຫາກາງປີ 2022 ຍັງພົບດ້ວຍວ່າການທຸຈະລິດໄດ້ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານ ລາວ ເສຍຫາຍເກີນກວ່າ 8,370 ຕື້ກີບກັບ 50.22 ລ້ານໂດລາ ແລະ 36.89 ລ້ານບາດ ຊຶ່ງມີສະມາຊິກພັກເຖິງ 3,690 ຄົນທີ່ພົວພັນກັບການທຸຈະລິດດັ່ງກ່າວ ໃນນີ້ຖືກປົດອອກຈາກຕຳແໜ່ງເຖິງ 2,169 ຄົນ.
ກ່ອນໜ້ານີ້ ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ປະທານປະເທດໄດ້ເນັ້ນຢ້ຳຕໍ່ບັນດາການນຳກຂອງພັກ ແລະ ລັດຖະບານ ລາວ ວ່າວຽກງານສຳຄັນທີ່ການນຳພັກ-ລັດຈະຕ້ອງຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດຫຼາຍຂຶ້ນຄືການກວດກາການປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງພະນັກງານພັກ-ລັດໃຫ້ເປັນໄປຕາມລະບຽບ-ກົດໝາຍຢ່າງແທ້ຈິງ ຖ້າຫາກກວດພົບການທຸຈະລິດຂອງພະນັກງານລັດຄົນໃດ ກໍຈະຕ້ອງດຳເນີນມາດຕະການສະກັດກັ້ນ ແລະ ໃຫ້ປົດອອກຈາກຕຳແໜ່ງໃນທັນທີ. ສ່ວນການນຳທີ່ປ່ອຍປະໃຫ້ເກີດການທຸຈະລິດກໍຕ້ອງຮັບຜິດຊອບຕໍ່ຄວາມບົກຜ່ອງໃນການປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງຕົນດ້ວຍເຊັ່ນກັນ.
ນອກຈາກນີ້ທ່ານ ທອງລຸນ ຍັງໄດ້ເນັ້ນຢ້ຳຕໍ່ກອງປະຊຸມວຽກງານພັກ ແລະ ກຳລັງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບແຫ່ງຊາດວ່າ ນອກຈາກການປ້ອງກັນ ແລະ ປາບປາມອາຊະຍາກຳທີ່ເປັນໄພຄຸກຄາມຕໍ່ສະຖຽນລະພາບທາງການເມືອງກັບຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງຊາດແລ້ວ ການເສີມສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຂອງປະຊາຊົນ ລາວ ໃຫ້ມີຕໍ່ກຳລັງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບຢ່າງແທ້ຈິງນັ້ນຖືເປັນພາລະກິດສຳຄັນທີ່ກຳລັງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບຕ້ອງຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃຫ້ໄດ້ຢ່າງເປັນຮູບປະທຳທັງຕ້ອງປະຕິບັດໜ້າທີ່ຢ່າງເປັນມິດ ແລະ ສຸດຈະລິດດ້ວຍ.
ໃນປັດຈຸບັນ ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ມີສະມາຊິກ 348,686 ຄົນ ໃນນີ້ເປັນແມ່ຍິງ 88,433 ຄົນຈາກ 20,438 ໜ່ວຍພັກໃນທົ່ວປະເທດ ໂດຍຈາກການກວດກາໃນຮອບ 1 ປີທີ່ຜ່ານມານີ້ພົບວ່າມີການປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງພະນັກງານພັກ-ລັດໂດຍທຸຈະລິດ ແລະ ໄດ້ລົງໂທດທາງວິໄນ 3,200 ກວ່າຄົນໃນນີ້ເປັນການລົງໂທດປົດອອກຈາກຕຳແໜ່ງໃນພັກ-ລັດຖະບານ 1,928 ຄົນ ດຳເນີນຄະດີທາງອາຍາ 93 ຄົນ ແລະ ປະຊາຊົນ ລາວ ໄດ້ຮ້ອງຮຽນກ່ຽວກັບ ການທຸຈະລິດຂອງພະນັກງານພັກ-ລັດຈຳນວນຖຶງ 4,817 ກໍລະນີ.