ຫຼັງຈາກເວລາຫຼາຍກວ່າສອງປີເຄິ່ງ ຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ຫ້ອມລ້ອມອັນ
ທີ່ເອີ້ນວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່ຂອງໂລກອາຣັບ ກໍ
ຄືການປະຕິວັດໂຄ່ນລົ້ມບັນດາຜູ້ປົກຄອງທີ່ຜະເດັດການນັ້ນ ໄດ້
ປ່ຽນແປງໄປຢ່າງໃຫຍ່ ຈາກຄວາມດີອົກດີໃຈ ໄປສູ່ຄວາມທໍ້ແທ້
ໝົດຫວັງ ທ່າມກາງຄວາມຮຸນແຮງ ແລະການເຂັ່ນຂ້າກັນຢ່າງ
ນອງເລືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ. ແມ່ນຫຍັງທີ່ເກີດຜິດ
ພາດໄປ ແລະທ່າອຽງຕ່າງໆໃນປັດຈຸບັນນີ້ຈະມີຄວາມໝາຍຢ່າງ
ໃດ ສໍາລັບອະນາຄົດຂອງຂົງເຂດດັ່ງກ່າວ. Meredith Buel ຜູ້
ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານເລຶ່ອງນີ້ ຈາກນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ
ຊຶ່ງທອງປານ ຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ໃນຕົ້ນປີ 2011 ຊາວອີຈິບພາກັນດີອົກດີໃຈຢ່າງລົ້ນເຫຼືອ ເວລາການລຸກຮືຂອງມະຫາຊົນ ໄດ້ສິ້ນສຸດການປົກຄອງປະເທດ ມາໄດ້ 30 ປີ ຂອງທ່ນ Hosni Mubarak.
ພວກຈອມຜະເດັດການ ໃນທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງແລະອາຟຣິກາເໜືອ ໄດ້ຖືກໂຄ່ນ
ລົ້ມ ແລະບັນຍາກາດຢູ່ໃນກຸ່ມພວກເດີນຂະບວນປະທ້ວງເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ໃນເວລານັ້ນ
ແມ່ນເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມ່ວນຊື່ນສະບາຍອົກສະບາຍໃຈໄປຕາມໆກັນ.
ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຖືກຕັ້ງຊື່ໂດຍໄວວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່ຂອງໂລກ
ອາຫຣັບ ແຕ່ມັນກໍໄດ້ສ້າງອັນທີ່ໄດ້ກາຍມາເປັນ ຄວາມຫວັງແບບລົມໆແລ້ງໆ ສໍາລັບ
ອະນາຄົດ.
James Phillips ນັກວິເຄາະອາວຸໂສ ກ່ຽວກັບພາກຕາເວັນອອກກາງ ປະຈໍາມູນນິທິ Heritage Foundation ເວົ້າວ່າ:
“ແທ້ໆແລ້ວ ລັດຖະບານໂອບາມາ ແລະລັດຖະບານຕາເວັນຕົກອື່ນໆຕ່າງ
ກໍຄິດແລະປາດຖະໜາຢາກໃຫ້ເປັນເຊ່ນນັ້ນ ແລະຫວັງວ່າ ສິ່ງນີ້ຈະເປັນ.. ຄື...ພຽງແຕ່ຄໍາວ່າ Arab Spring ກໍຊີ້ແນະແລ້ວວ່າ ມັນໜ້າຈະເປັນການ
ຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕ ທີ່ຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ແລະເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມ
ຫວັງ ແຕ່ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ມັນເຄີຍເປັນແນວນັ້ນເລີຍ.”
ບໍ່ດົນຕໍ່ມາ ພາກສ່ວນໃຫຍ່ຂອງຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ກໍຕົກຢູ່ໃນຄວາມວຸ້ນວາຍ.
ຄືເມື່ອເດືອນຜ່ານມານີ້ ກອງທັບອີຈິບ ໄດ້ໂຄ່ນລົ້ມປະທານາທິບໍດີທີ່ໄດ້ຖືກເລືອກຕັ້ງ
ເປັນເທື່ອທໍາອິດ ແລະຕໍ່ມາກໍໄດ້ປ່ອຍຕົວທ່ານ Mubarak ອອກຈາກຄຸກ ໂດຍໃຫ້ທ່ານ
ຢູ່ພາຍໃຕ້ການຖືກກັກບໍລິເວນ.
ກ່ອນໜ້ານັ້ນ ຊີເຣຍກໍໄດ້ຕົກຢູ່ໃນສະພາວະສົງຄາມກາງເມືອງ ແລະມາບັດນີ້ ຮອດມີຮ່ອງ
ຮອຍວ່າອາດໄດ້ມີການນໍາໃຊ້ອາວຸດເຄມີ ໃນການຂັດແຍ້ງສູ້ລົບກັນ ທີ່ໄດ້ສັງຫານຜູ້ຄົນ
ໄປແລ້ວ ຫຼາຍກວ່ານຶ່ງແສນຄົນ.
ກຸ່ມຫົວຮຸນແຮງ ທີ່ເຊື່ອມໂຍງກັບກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍອາລຄາອີດາ ໄດ້ພາກັນບຸກໄປຢູ່ທົ່ວ ຊີເຣຍ ຂະນະທີ່ພວກປະຊາຊົນພົນລະເຮືອນພາກັນຫຼົບໜີໄພ. ເກືອບສອງລ້ານຄົນ ກາຍເປັນຊາວອົບພະຍົບ ທີ່ສ້າງພາລະແບກຫາບໃຫ້ ແກ່ພວກປະເທດເພື່ອນບ້ານ ຂອງຊີເຣຍ.
ສ່ວນທີ່ລີເບຍ ພວກທະຫານບ້ານຫລາຍຮ້ອຍກຸ່ມ ກໍທໍາການເຄື່ອນໄຫວໄປທົ່ວປະເທດ. ບາງກຸ່ມກໍເຊື່ອມໂຍງກັບ ອາລຄາອີດາ.
ວີໂອເອໄດ້ໂອ້ລົມຜ່ານ Skype ກັບ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງກັນ
ປະເທດທີ່ເປັນປະຊາທິປະໄຕ ຫຼື Foundation for Defense of Democracies.
ທ່ານ Schanzer ເວົ້າວ່າ: “ເຮົາຕ້ອງຈົດຈໍາວ່າ ໂລກອາຫຣັບນັ້ນບໍ່ມີປະສົບການ
ຫຍັງຫຼາຍໃນເລຶ່ອງປະຊາທິປະໄຕ. ແທ້ໆແລ້ວ ໂລກອາຫຣັບບໍ່ມີປະສົບການກ່ຽວກັບປະຊາທິປະໄຕເລີຍ. ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງໂຫຍຫາ ແລະຢາກໄດ້ປະຊາທິປະໄຕຫຼາຍ
ທີ່ສຸດ ແຕ່ນັ້ນກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຮູ້ວິທີ ທີ່ຈະເອົາມັນມາໃຫ້ໄດ້ຢ່າງໃດ.”
ສ່ວນຢູ່ທີ່ອີຣັກ ລຸນຫຼັງການເລືອກຕັ້ງ ແລະການຖອນທະຫານສະຫະລັດອອກໄປ ກໍໄດ້
ມີການກໍ່ການຮ້າຍແລະຄວາມຮຸນແຮງເພີ່ມຫຼາຍຂຶ້ນ ທ່າມກາງຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງ
ຊາວມຸສລິມ ນິກາຍ ຊຸນນີ ແລະ ຊີໄອ້ທ໌.
ລັດຖະບານອີຣັກ ທີ່ນໍາໂດຍພວກນິກາຍຊຸນນີ ໄດ້ຖິ້ມໂທດການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງສ່ວນໃຫຍ່
ໃສ່ກຸ່ມອາລຄາອີດາ ແລະນັກວິເຄາະເວົ້າວ່າ ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ຢູ່ໃນທ່າໄດ້ປຽບຫຼາຍ ເພື່ອສວຍ
ໂອກາດຈາກຄວາມວຸ້ນວາຍປັ່ນປ່ວນທີ່ກໍາລັງຄຸກຄາມໄປທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງນັ້ນ.
ທ່ານ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງກັນປະເທດປະຊາທິປະໄຕ ເວົ້າວ່າ:
“ຄວາມວຸ້ນວາຍຕ່າງໆເຫລົ່ານີ້ ຄືເຫດການສັ່ນສະເທືອນຢ່າງຮຸນແຮງ ທີ່
ເກີດຂຶ້ນຫລັງຈາກການລຸກຮື Arab Spring. ພວກເຮົາບໍ່ແນ່ໃຈວ່າ ມັນ
ຈະຍືດເຍື້ອໄປອີກດົນນານສໍ່າໃດ ແຕ່ຢ່າງໜ້ອຍ ໃນເວລານີ້ ກໍເບິ່ງຄືວ່າ ມັນບໍ່ຊົງວ່າຈະສິ້ນສຸດລົງໃນໄວໆນີ້.”
ຊາວມຸສລິມ ນິກາຍຊຸນນີ ປະທະກັບ ນິກາຍ ຊີໄອ້ທ໌, ພວກຫົວອິສລາມ ປະທະກັບພວກ
ຟັກໄຝ່ທາງໂລກ, ພວກຜະເດັດການ ປະທະກັບປະຊາທິປະໄຕ ຊຶ່ງການຂັດແຍ້ງຕ່າງໆ
ທັງໝົດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ກໍາລັງຟົດເດືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ທີ່ປ່ຽນແປງໄດ້
ງ່າຍໆນັ້ນ.
ທ່ານ ຟິລລິບ ຈາກມູນນິທິ Heritage ເວົ້າວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າ ມັນຈະບໍ່ປ່ຽນ
ຈາກ Arab Spring ຫຼື ລະດູບານໃໝ່ອາຫຣັບ ໄປເປັນ Islamist winter ຫຼື ລະດູໜາວອິສລາມ ເນາະ ແຕ່ກໍໜ້າເສຍໃຈ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ນັ້ນຄືສິ່ງທີ່ຈະ
ເກີດຂຶ້ນ ຢູ່ໃນຫຼາຍພາກສ່ວນຂອງໂລກອາຫຣັບ.”
ທ່ານ ຟິລລິບ ເວົ້າອີກວ່າ ມັນຈະໃຊ້ເວລາຢ່າງໜ້ອຍ ເຖິງນຶ່ງເຊັ່ນຄົນພຸ້ນແຫລະ ສໍາລັບ ສິ່ງທີ່ທ່ານທໍານາຍວ່າ ຈະເປັນການຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕທີ່ແສນສາຫັດ ຢູ່ໃນ
ພາກຕາເວັນອອກກາງ.
ທີ່ເອີ້ນວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່ຂອງໂລກອາຣັບ ກໍ
ຄືການປະຕິວັດໂຄ່ນລົ້ມບັນດາຜູ້ປົກຄອງທີ່ຜະເດັດການນັ້ນ ໄດ້
ປ່ຽນແປງໄປຢ່າງໃຫຍ່ ຈາກຄວາມດີອົກດີໃຈ ໄປສູ່ຄວາມທໍ້ແທ້
ໝົດຫວັງ ທ່າມກາງຄວາມຮຸນແຮງ ແລະການເຂັ່ນຂ້າກັນຢ່າງ
ນອງເລືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ. ແມ່ນຫຍັງທີ່ເກີດຜິດ
ພາດໄປ ແລະທ່າອຽງຕ່າງໆໃນປັດຈຸບັນນີ້ຈະມີຄວາມໝາຍຢ່າງ
ໃດ ສໍາລັບອະນາຄົດຂອງຂົງເຂດດັ່ງກ່າວ. Meredith Buel ຜູ້
ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານເລຶ່ອງນີ້ ຈາກນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ
ຊຶ່ງທອງປານ ຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ໃນຕົ້ນປີ 2011 ຊາວອີຈິບພາກັນດີອົກດີໃຈຢ່າງລົ້ນເຫຼືອ ເວລາການລຸກຮືຂອງມະຫາຊົນ ໄດ້ສິ້ນສຸດການປົກຄອງປະເທດ ມາໄດ້ 30 ປີ ຂອງທ່ນ Hosni Mubarak.
ພວກຈອມຜະເດັດການ ໃນທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງແລະອາຟຣິກາເໜືອ ໄດ້ຖືກໂຄ່ນ
ລົ້ມ ແລະບັນຍາກາດຢູ່ໃນກຸ່ມພວກເດີນຂະບວນປະທ້ວງເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ໃນເວລານັ້ນ
ແມ່ນເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມ່ວນຊື່ນສະບາຍອົກສະບາຍໃຈໄປຕາມໆກັນ.
ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຖືກຕັ້ງຊື່ໂດຍໄວວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່ຂອງໂລກ
ອາຫຣັບ ແຕ່ມັນກໍໄດ້ສ້າງອັນທີ່ໄດ້ກາຍມາເປັນ ຄວາມຫວັງແບບລົມໆແລ້ງໆ ສໍາລັບ
ອະນາຄົດ.
James Phillips ນັກວິເຄາະອາວຸໂສ ກ່ຽວກັບພາກຕາເວັນອອກກາງ ປະຈໍາມູນນິທິ Heritage Foundation ເວົ້າວ່າ:
“ແທ້ໆແລ້ວ ລັດຖະບານໂອບາມາ ແລະລັດຖະບານຕາເວັນຕົກອື່ນໆຕ່າງ
ກໍຄິດແລະປາດຖະໜາຢາກໃຫ້ເປັນເຊ່ນນັ້ນ ແລະຫວັງວ່າ ສິ່ງນີ້ຈະເປັນ.. ຄື...ພຽງແຕ່ຄໍາວ່າ Arab Spring ກໍຊີ້ແນະແລ້ວວ່າ ມັນໜ້າຈະເປັນການ
ຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕ ທີ່ຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ແລະເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມ
ຫວັງ ແຕ່ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ມັນເຄີຍເປັນແນວນັ້ນເລີຍ.”
ບໍ່ດົນຕໍ່ມາ ພາກສ່ວນໃຫຍ່ຂອງຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ກໍຕົກຢູ່ໃນຄວາມວຸ້ນວາຍ.
ຄືເມື່ອເດືອນຜ່ານມານີ້ ກອງທັບອີຈິບ ໄດ້ໂຄ່ນລົ້ມປະທານາທິບໍດີທີ່ໄດ້ຖືກເລືອກຕັ້ງ
ເປັນເທື່ອທໍາອິດ ແລະຕໍ່ມາກໍໄດ້ປ່ອຍຕົວທ່ານ Mubarak ອອກຈາກຄຸກ ໂດຍໃຫ້ທ່ານ
ຢູ່ພາຍໃຕ້ການຖືກກັກບໍລິເວນ.
ກ່ອນໜ້ານັ້ນ ຊີເຣຍກໍໄດ້ຕົກຢູ່ໃນສະພາວະສົງຄາມກາງເມືອງ ແລະມາບັດນີ້ ຮອດມີຮ່ອງ
ຮອຍວ່າອາດໄດ້ມີການນໍາໃຊ້ອາວຸດເຄມີ ໃນການຂັດແຍ້ງສູ້ລົບກັນ ທີ່ໄດ້ສັງຫານຜູ້ຄົນ
ໄປແລ້ວ ຫຼາຍກວ່ານຶ່ງແສນຄົນ.
ກຸ່ມຫົວຮຸນແຮງ ທີ່ເຊື່ອມໂຍງກັບກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍອາລຄາອີດາ ໄດ້ພາກັນບຸກໄປຢູ່ທົ່ວ ຊີເຣຍ ຂະນະທີ່ພວກປະຊາຊົນພົນລະເຮືອນພາກັນຫຼົບໜີໄພ. ເກືອບສອງລ້ານຄົນ ກາຍເປັນຊາວອົບພະຍົບ ທີ່ສ້າງພາລະແບກຫາບໃຫ້ ແກ່ພວກປະເທດເພື່ອນບ້ານ ຂອງຊີເຣຍ.
ສ່ວນທີ່ລີເບຍ ພວກທະຫານບ້ານຫລາຍຮ້ອຍກຸ່ມ ກໍທໍາການເຄື່ອນໄຫວໄປທົ່ວປະເທດ. ບາງກຸ່ມກໍເຊື່ອມໂຍງກັບ ອາລຄາອີດາ.
ວີໂອເອໄດ້ໂອ້ລົມຜ່ານ Skype ກັບ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງກັນ
ປະເທດທີ່ເປັນປະຊາທິປະໄຕ ຫຼື Foundation for Defense of Democracies.
ທ່ານ Schanzer ເວົ້າວ່າ: “ເຮົາຕ້ອງຈົດຈໍາວ່າ ໂລກອາຫຣັບນັ້ນບໍ່ມີປະສົບການ
ຫຍັງຫຼາຍໃນເລຶ່ອງປະຊາທິປະໄຕ. ແທ້ໆແລ້ວ ໂລກອາຫຣັບບໍ່ມີປະສົບການກ່ຽວກັບປະຊາທິປະໄຕເລີຍ. ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງໂຫຍຫາ ແລະຢາກໄດ້ປະຊາທິປະໄຕຫຼາຍ
ທີ່ສຸດ ແຕ່ນັ້ນກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຮູ້ວິທີ ທີ່ຈະເອົາມັນມາໃຫ້ໄດ້ຢ່າງໃດ.”
ສ່ວນຢູ່ທີ່ອີຣັກ ລຸນຫຼັງການເລືອກຕັ້ງ ແລະການຖອນທະຫານສະຫະລັດອອກໄປ ກໍໄດ້
ມີການກໍ່ການຮ້າຍແລະຄວາມຮຸນແຮງເພີ່ມຫຼາຍຂຶ້ນ ທ່າມກາງຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງ
ຊາວມຸສລິມ ນິກາຍ ຊຸນນີ ແລະ ຊີໄອ້ທ໌.
ລັດຖະບານອີຣັກ ທີ່ນໍາໂດຍພວກນິກາຍຊຸນນີ ໄດ້ຖິ້ມໂທດການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງສ່ວນໃຫຍ່
ໃສ່ກຸ່ມອາລຄາອີດາ ແລະນັກວິເຄາະເວົ້າວ່າ ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ຢູ່ໃນທ່າໄດ້ປຽບຫຼາຍ ເພື່ອສວຍ
ໂອກາດຈາກຄວາມວຸ້ນວາຍປັ່ນປ່ວນທີ່ກໍາລັງຄຸກຄາມໄປທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງນັ້ນ.
ທ່ານ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງກັນປະເທດປະຊາທິປະໄຕ ເວົ້າວ່າ:
“ຄວາມວຸ້ນວາຍຕ່າງໆເຫລົ່ານີ້ ຄືເຫດການສັ່ນສະເທືອນຢ່າງຮຸນແຮງ ທີ່
ເກີດຂຶ້ນຫລັງຈາກການລຸກຮື Arab Spring. ພວກເຮົາບໍ່ແນ່ໃຈວ່າ ມັນ
ຈະຍືດເຍື້ອໄປອີກດົນນານສໍ່າໃດ ແຕ່ຢ່າງໜ້ອຍ ໃນເວລານີ້ ກໍເບິ່ງຄືວ່າ ມັນບໍ່ຊົງວ່າຈະສິ້ນສຸດລົງໃນໄວໆນີ້.”
ຊາວມຸສລິມ ນິກາຍຊຸນນີ ປະທະກັບ ນິກາຍ ຊີໄອ້ທ໌, ພວກຫົວອິສລາມ ປະທະກັບພວກ
ຟັກໄຝ່ທາງໂລກ, ພວກຜະເດັດການ ປະທະກັບປະຊາທິປະໄຕ ຊຶ່ງການຂັດແຍ້ງຕ່າງໆ
ທັງໝົດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ກໍາລັງຟົດເດືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ທີ່ປ່ຽນແປງໄດ້
ງ່າຍໆນັ້ນ.
ທ່ານ ຟິລລິບ ຈາກມູນນິທິ Heritage ເວົ້າວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າ ມັນຈະບໍ່ປ່ຽນ
ຈາກ Arab Spring ຫຼື ລະດູບານໃໝ່ອາຫຣັບ ໄປເປັນ Islamist winter ຫຼື ລະດູໜາວອິສລາມ ເນາະ ແຕ່ກໍໜ້າເສຍໃຈ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ນັ້ນຄືສິ່ງທີ່ຈະ
ເກີດຂຶ້ນ ຢູ່ໃນຫຼາຍພາກສ່ວນຂອງໂລກອາຫຣັບ.”
ທ່ານ ຟິລລິບ ເວົ້າອີກວ່າ ມັນຈະໃຊ້ເວລາຢ່າງໜ້ອຍ ເຖິງນຶ່ງເຊັ່ນຄົນພຸ້ນແຫລະ ສໍາລັບ ສິ່ງທີ່ທ່ານທໍານາຍວ່າ ຈະເປັນການຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕທີ່ແສນສາຫັດ ຢູ່ໃນ
ພາກຕາເວັນອອກກາງ.
