ການຟື້ນຕົວຄືນ ຈາກຜົນກະທົບຂອງການລະບາດຂອງໂຄວິດ-19 ໃນລາວ ແລະ ທົ່ວໂລກຍັງເລີ້ມຂຶ້ນບໍ່ທັນໄດ້ພໍເທົ່າໃດ ຜົນກະທົບຈາກສົງຄາມຢູເຄຣນກໍຕາມມາ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ໄພເງິນເຟີ້ ແລະລາຄານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟສູງຂຶ້ນ ແລະ ສົ່ງຜົນເຮັດໃຫ້ຄົນລາວສ່ວນໃຫຍ່ ທີ່ມີລາຍໄດ້ຕໍ່າ ຕ້ອງໄດ້ປັບທັດສະນະຄະຕິຫັນມາຮຽນຮູ້ການດໍາລົງຊີວິດແບບໃໝ່ເພື່ອໃຫ້ສາມາດຢູ່ລອດໄດ້. ໄຊຈະເລີນສຸກ ມີລາຍງານກ່ຽວກັບເລື້ອງນີ້ ຈາກນັກຂ່າວຂອງພວກເຮົາ ມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ຂະນະທີ່ຄວາມພະຍາຍາມຟືນໂຕຄືນ ຈາກຄື້ນກະແສຟອງການລະບາດຂອງໂຄວິດ-19 ໃນລາວກໍຄືຢູ່ທົ່ວໂລກ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເລີ້ມຕົ້ນຫລາຍເທື່ອ ຜົນກະທົບຂອງສົງຄາມຢູເຄຣນ ກໍໄດ້ຕາມມາ ຊຶ່ງໄດ້ຜັກດັນໄພເງິນເຟີ້ ໃຫ້ຖີບຕົວສູງຂຶ້ນ ຢ່າງວ່ອງໄວ ແລະລາຄານໍ້າມັນກໍສູງຂຶ້ນຢ່າງຫລີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້ ເມື່ອຄວາມສາມາດ ນໍາເຂົ້ານໍ້າມັນຂອງລາວ ນັບມື້ນັບຫລຼຸດລົງ. ສະພາບການນີ້ສົ່ງຜົນສະທ້ອນຕໍ່ເສດຖະກິດຂອງປະເທດ ກໍນັບມື້ນັບໜັກຂຶ້ນ ແລະເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນລາວສ່ວນໃຫຍ່ ທີ່ມີລາຍໄດ້ຕໍ່າໃນທຸກສາຂາອາຊີບ ຕ້ອງໄດ້ຫັນປ່ຽນແບບແຜນການດໍາລົງຊີວິດໃໝ່ ຊຶ່ງຈະເຫັນໄດ້ຈາກການເລືອກໃຊ້ພາຫະນະຂົນສົ່ງ. ເມື່ອກ່ອນຫລາຍຄົນ ທີ່ມີລົດໃຫຍ່ ມັກຈະເດີນທາງໄປຕ່າງແຂວງໂດຍລົດສ່ວນຕົວ ແຕ່ປັດຈຸບັນແມ່ນຫັນມາໃຊ້ລົດເມຂົນສົ່ງໂດຍສານທາງໄກ ຫລາຍຂຶ້ນ ດັ່ງທີ່ຜູ້ປະກອບການລົດເມປາກເຊ-ວຽງຈັນ ບອກວ່າ ຈໍານວນລູກຄ້າມາໃຊ້ບໍລິການເພີ້ມຂຶ້ນຫລາຍພິເສດໃນໄລຍະ 3 ເດືອນຜ່ານມາ ຊຶ່ງທ່ານພໍສະຫລຸບໃຫ້ຟັງດັ່ງນີ້:
“ໂອ້ກະພໍໄດ້ຢູ່ໃດລະເພາະວ່າລົດນໍ້າມັນແພງຫລາຍເຂົາກະຂີ່ລົດເມນີ້ລະ ມື້ລະປະມານ 5 ຖ້ຽວນີ້ລະ ແມ່ນແມ່ນຄົນກະພໍໄດ້ຢູ່ລະ ລາຄາກະ 230.000 ກີບ”
ນອກຈາກນັ້ນ ຄວາມນິຍົມຂອງການໃຊ້ພາຫະນະ ກໍປ່ຽນໄປຈາກການເຄີຍຊື້ ຫລືໃຊ້ພາຫະນະລົດທີ່ໃສ່ນໍ້າມັນ ມາເປັນການຊື້ລົດ ທີ່ແລ່ນດ້ວຍພະລັງງານໄຟຟ້າຫລາຍຂຶ້ນກ່ວາເກົ່າ ໃນໄລຍະ 3 ເດືອນມານີ້ ດັ່ງທີ່ພະນັກງານຂາຍລົດ ໄຟຟ້າຂອງບໍລິສັດ BYD ໃນນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໃຫ້ສໍາພາດວ່າ:
“ຕອນນີ້ໄດ້ຂາຍດີ ເຫັນວ່າເສດຖະກິດຂອງເຮົາເງິນເຟີ້ ນໍ້າມັນກະແພງເນາະ ຊິເອົາເງິນໃສມາໃສ່ນໍ້າມັນລົດ. ຄົນມາດາວລົດ ລົດສາກຂອງເຮົາກະຂີ່ໄດ້ 400 ກິໂລແມັດ ຄ່າສາກໝໍ້ໄຟກໍພຽງແຕ່ສີ່ສິບພັນ (ກີບ) ສາມສິບຫົກພັນກີບ. ສາມເດືອນຜ່ານມາຂາຍໄດ້ ເພາະຄ່ານໍ້າມັນແພງເງິນກະເຟີ້ນີ້ນະ ແລະລົດກະຮັບປະ ກັນ ແບັດເຕີຣີ 4 ປີ ລົດກະແມ່ນ 8 ປີ.”
ເມື່ອມໍ່ໆມານີ້ ອີງຕາມຄໍາສັ່ງຂອງລັດຖະບານ ຜູ້ປະກອບການປໍ້ານໍ້າມັນໄດ້ຈໍາກັດການຈໍາໜ່າຍໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊົມໃຊ້ ຊຶ່ງກໍຄືຜູ້ນຶ່ງບໍ່ໃຫ້ໃສ່ນໍ້າມັນເກີນ 5 ແສນກີບສໍາລັບລົດໃຫຍ່ສ່ວນຕົວ ແລະບໍ່ໃຫ້ຈ່າຍເກີນ 5 ໝື່ນກີບສໍາລັບລົດຈັກ. ຂະນະດຽວກັນ ນັກວິຊາການຂອງທະນາຄານພັດທະນາເອເຊຍ ຫລື ADB ຄາດຄະເນວ່າ ລາວຍັງຈໍາເປັນຕ້ອງຊົມໃຊ້ນໍ້າມັນຫລາຍກວ່າ 1,045 ລ້ານລິດ ໃນປີ 2022 ນິີ້.
ສ່ວນທາງດ້ານຄະນະຜູ້ບໍລິຫານຂັ້ນສູງຂອງສະມາຄົມນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟລາວ ກໍໄດ້ຊີ້ແຈງວ່າ ສາເຫດຫລັກຂອງການຂາດນໍ້າມັນໃນລາວນັ້ນ ແມ່ນເປັນບັນຫາທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ ແຕ່ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຢ່າງເປັນຮູບປະທໍາ ເມື່ອມີຄື້ນກະແສຟອງຂອງບັນຫານໍ້າມັນໃນຕະຫລາດໂລກ ຫລັງຈາກຣັດເຊຍໄດ້ບຸກລຸກຢູ ເຄຣນເປັນຕົ້ນມາ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ບັນຫາການຂາດນໍ້າມັນຢ່າງໜັກໜ່ວງຂຶ້ນ ໃນປັດ ຈຸບັນ ຊຶ່ງຜູ້ບໍລິຫານຂັ້ນສູງທ່ານນຶ່ງກ່າວວ່າ:
“ບັນຫາການຂາດແຄນນໍ້າມັນຂອງປະເທດລາວນັ້ນແມ່ນຍ້ອນຫລາຍປັດໄຈທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ. ບັນຫາທີນຶ່ງກໍຄືປະເທດລາວເຮົາທີ່ບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລ ເຮັດໃຫ້ການຂົນສົ່ງນໍ້າມັນຫຍຸ້ງຍາກ ແລະເຮັດໃຫ້ເກີດມີມູນຄ່າເພີ້ມຂອງຄ່ານໍ້າມັນສູງຂຶ້ນ, ສອງກໍແມ່ນບັນຫາຂອດບໍລິການການຂົນສົ່ງ ແຕ່ລະສະຖານທີ່ບໍ່ເອື້ອອໍານວຍຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ສາມກໍຄືບັນຫາການຂາດເງິນຕຣາ ເພື່ອສໍາລະ ສະສາງໃຫ້ແກ່ຜູ້ສະໜອງບໍ່ທັນຕາມຄວາມຕ້ອງການ. ນອກນັ້ນກໍມີການສັ່ງຊື້
ທີ່ມີປະລິມານໜ້ອຍຫລາຍ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ຜູ້ສະໜອງລາຍໃຫຍ່ບໍ່ຢາກຂາຍໃຫ້ເຮົາ ໂດຍກົງໄດ້.”
ຣັດເຊຍເປັນປະເທດຜະລິດນ້ຳມັນ ແລະເຊື້ອໄຟແຫຼວ ລາຍໃຫຍ່ອັນດັບສາມຂອງໂລກ (ຮອງຈາກອາເມຣິກາ ແລະ ຊາອຸດີ ອາຣັບເບຍ) ໃນປີ 2020; ສະເລ່ຍແລ້ວ ປະເທດນີ້ຜະລິດນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟແມ່ນ 10.5 ລ້ານຖັງຕໍ່ມື້, ອີງຕາມລາຍງານຂອງອົງການບໍລິຫານຂໍ້ມູນດ້ານພະລັງງານຂອງສະຫະລັດ ຫລື US Energy Information Administration ໃນເດືອນທັນວາ 2021. ເມື່ອປະເທດຕາເວັນຕົກ ໂດຍສະເພາະຢູໂຣບທີ່ເປັນລູກຄ້າລາຍໃຫຍ່ຂອງຣັດເຊຍ ໃຊ້ມາດຕະການລົງໂທດຕໍ່ຣັດເຊຍ ທີ່ໄດ້ບຸກລຸກຢູເຄຣນ ໃນທ້າຍເດືອນກຸມພາເປັນຕົ້ນມາ ໂດຍການຫັນໄປຫາທາງຊື້ນໍ້າມັນຈາກແຫລ່ງອື່ນ ແທນໃຫ້ນໍ້າມັນຈາກຣັດເຊຍ ກໍເຮັດໃຫ້ນໍ້າມັນໃນຕະຫລາດໂລກມີລາຄາສູງຂຶ້ນໄປຕາມໆກັນ.
ສໍາລັບລາວນັ້ນ ອັດຕາເງິນເຟີ້ ໃນເດືອນເມສາ 2022 ແມ່ນ 9,9% ນຶ່ງໃນ 3 ສາເຫດຫລັກ ແມ່ນຍ້ອນການເພີ້ມຂຶ້ນຂອງນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟໃນຕະຫລາດໂລກ ທີ່ເປັນປັດໄຈໃນການຜະລິດສິນຄ້າ ແລະບໍລິການ.
ສະຫລຸບແລ້ວ ການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ທີ່ສົ່ງຜົນເຮັດໃຫ້ໄພເງິນ ເຟີ້ ໃນລາວສູງຂຶ້ນ ບວກໃສ່ສົງຄາມຢູເຄຣນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ລາຄານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟສູງຂຶ້ນນັ້ນ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ປະຊາຊົນລາວ ທີ່ມີລາຍຮັບຕໍ່າຕ້ອງໄດ້ປັບປ່ຽນ ທັດສະນະຄະຕິ ແລະຮຽນຮູ້ວິຖີຊີວິດແບບໃໝ່ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດຢູ່ລອດໄດ້.
