ລັດຖະບານລາວຈະໄດ້ຮັບສ່ວນແບ່ງພຽງແຕ່ 10 ເປີເຊັນເທົ່ານັ້ນຈາກການຮ່ວມລົງທຶນກັບວິສາຫະກິດ ຈີນ ໃນການຈັດຕັ້ງວິສາຫະກິດສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຫ່ງຊາດລາວ (EDL-T) ທີ່ມີອາຍຸສຳປະທານຍາວເຖິງ 40 ປີ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ (EDL) ເປີດເຜີຍວ່າການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຫ່ງຊາດລາວ (EDL-T) ທີ່ເປັນການຮ່ວມທຶນລະຫວ່າງ EDL ກັບບໍລິສັດຕາໜ່າງໄຟຟ້າພາກໃຕ້ຂອງ ຈີນ ພາຍໃຕ້ເປົ້າໝາຍທີ່ຈະພັດທະນາໂຄງຂ່າຍສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຮງສູງທີ່ທັນສະໄໝໃນ ລາວ ໂດຍອາໄສເງິນທຶນ ແລະ ເທັກນິກທັນສະໄໝຈາກ ຈີນ ເປັນຫຼັກຊຶ່ງເລີ່ມຈາກການລົງທຶນ 2,000 ລ້ານໂດລາເພື່ອວາງໂຄງຂ່າຍສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຮງສູງຂະໜາດ 500 ກິໂລວັດເຊື່ອມຕໍ່ລາວກັບແຂວງຢຸ່ນໜານຂອງ ຈີນ ແລະ ເຊື່ອມຕໍ່ເພື່ອສົ່ງໄຟຟ້າ 1,700 ເມກະວັດຂາຍໃຫ້ກຳປູເຈຍກັບ 5,000 ເມກະວັດສົ່ງໃຫ້ ຫວຽດນາມ ລວມເຖິງການສົ່ງໄຟຟ້າ 10,500 ເມກະວັດໃຫ້ໄທພາຍໃນປີ 2030 ນັ້ນລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຝ່າຍ ຈີນ ທັງໝົດເພາະຝ່າຍຈີນຖືຫຸ້ນເຖິງ 90 ເປີເຊັນໃນຂະນະທີ່ EDL ຖືຫຸ້ນພຽງ 10 ເປີເຊັນຂອງການຮ່ວມລົງທຶນດັ່ງກ່າວທີ່ມີອາຍຸສຳປະທານເຖິງ 40 ປີ ແລະ ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ EDL ກໍໄດ້ໂອນໂຄງຂ່າຍສາຍສົ່ງໄຟຟ້າຂະໜາດ 230 ກິໂລໂວນ ຂຶ້ນໄປໃຫ້ກັບບໍລິສັດຈີນທັງໝົດແລ້ວ ໂດຍບໍລິສັດ ຈີນ ກໍໄດ້ຊຳລະເງິນໃຫ້ກັບ EDL ໃນມູນຄ່າ 625 ລ້ານໂດລາເພື່ອເປັນຄ່າໂອນໂຄງຂ່າຍສາຍໄຟຟ້າດັ່ງກ່າວໝາຍຄວາມວ່ານັບຈາກປັດຈຸບັນໄປຈົນຄົບອາຍຸສຳປະທານ 40 ປີນັ້ນ EDL ຍັງຈະໄດ້ຮັບສ່ວນແບ່ງຈາກ EDL-T ໃນສັດສ່ວນ 10 ເປີເຊັນຂອງລາຍໄດ້ທັງໝົດໃນແຕ່ລະປີ ແລະ ເມື່ອຄົບອາຍຸສຳປະທານ 40 ປີແລ້ວນັ້ນ ຈຶ່ງຈະໂອນກິດຈະການທັງໝົດຄືນມາໃຫ້ EDL ເປັນເຈົ້າຂອງພຽງຜູ້ດຽວ ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ EDL ຢືນຢັນວ່າ
“ຫຼັກການໃຫຍ່ໆທີ່ເຮົາໄດ້ມີການຕົກລົງຮ່ວມກັນແລ້ວກໍມີການເຊັນກັບ ຈີນ ກໍຄືນຶ່ງ Ownership ຍັງເປັນຂອງລັດຖະບານ ອັນນີ້ເປັນການມາສຳປະທານສາຍສົ່ງ 40 ປີເທັ່ານັ້ນ ສອງກໍຄືເຂົາຈະຕ້ອງໄດ້ນຳທຶນເຂົ້າມາລົງທຶນແລ້ວກໍປັບປຸງລະບົບສາຍສົ່ງຕ່າງໆ ລວມໄປເຖິງການເຊື່ອມໄປເຖິງ ຈີນ ໃນອະນາຄົດ.”
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ EDL ກໍຍັງຕ້ອງໄດ້ປະເຊີນກັບບັນຫາຂາດສະພາບຄ່ອງທາງການເງິນຢ່າງຮຸນແຮງໃນປັດຈຸບັນນີ້ ໂດຍມີສາເຫດສຳຄັນມາຈາກການມີໜີ້ສິນຫຼາຍທີ່ສົມທົບດ້ວຍການຂາດທຶນຈາກການດຳເນີນທຸລະກິດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ເພາະການບໍລິຫານງານມີປະສິດທິພາບຕ່ຳຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ EDL ມີໜີ້ສິນສະສົມເກີນກວ່າ 2,500 ລ້ານໂດລາ ຊຶ່ງຈະຕ້ອງມີການປັບຂຶ້ນຄ່າຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າໃນປະເທດເທົ່ານັ້ນ ຈຶ່ງຈະຫຼຸດຜ່ອນບັນຫາຂາດທຶນໄດ້ຢ່າງເປັນຮູບປະທຳ ລວມເຖິງການເຈລະຈາກັບບັນດາຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການເຂື່ອນຕ່າງໆເພື່ອຂໍໃຫ້ຍອມຮັບການຊຳລະລາຄາໄຟຟ້າດ້ວຍເງິນກີບໃນສັດສ່ວນບໍ່ນ້ອຍກວ່າ 30 ເປີເຊັນຂອງມູນຄ່າໄຟຟ້າທັງໝົດທີ່ EDL ຊື້ຈາກທຸກໂຄງການໃນລາວຫາກບໍ່ສະນັ້ນແລ້ວ EDL ກໍຈະຍັງຕ້ອງປະເຊີນກັບບັນຫາຂາດທຶນຕໍ່ໄປ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມທາງການລາວກໍຄາດຫວັງວ່າການມີໂຄງຂ່າຍສາຍສົ່ງທີ່ທັນສະໄໝທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັນໄດ້ທົ່ວປະເທດນັ້ນ ກໍຍ່ອມຈະສົ່ງຜົນດີຕໍ່ການພັດທະນາລາວ ທັງການຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ພາຍໃນ ແລະ ການສົ່ງອອກໄຟຟ້າໄປຕ່າງປະເທດ ອັນຈະເຮັດໃຫ້ລາວມີລາຍຮັບເປັນເງິນຕາຕ່າງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນນັບມື້ດ້ວຍ ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
“ຄືໄລຍະຜ່ານມານີ້ແຫຼ່ງຜະລິດຂອງລາວນີ້ມັນຍັງຢາຍຢູ່ທາງພາກເໜືອ, ພາກກາງ, ພາກໃຕ້. ແຕ່ວ່າການລຳລຽງມັນຍັງພົບຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກນີ້ກໍຍ້ອນວ່າເຮົາຍັງບໍ່ທັນມີທຶນພຽງພໍທີ່ຈະໄປສ້າງສາຍສົ່ງແຫ່ງຊາດ ສະນັ້ນເພື່ອເຮັດໃຫ້ການຕອບສະໜອງໄຟຟ້າຢູ່ໃນພາກເໜືອຫາພາກໃຕ້, ພາກໃຕ້ຫາພາກກາງ, ພາກໃດກໍແລ້ວແຕ່ ຫຼື ໄປຕ່າງປະເທດກໍແລ້ວແຕ່ ແລະ ເພື່ອໂຮມເອົາແຫຼ່ງຜະລິດຕ່າງໆທີ່ມີຢູ່ໃນ ລາວ ເອົາມານຳໃຊ້ທາງລັດຖະບານຈຶ່ງໄດ້ມີນະໂຍບາຍໃຫ້ສ້າງຕັ້ງບໍລິສັດສາຍສົ່ງແຫ່ງຊາດນີ້ຂຶ້ນ ແລະ ເມື່ອໃດເຮົາສຳເລັດໂຄງການນີ້ແລ້ວ ຄວາມສົມດຸນໃນການສະໜອງພະລັງງານໄຟຟ້າຢູ່ໃນລາວເອງແລ້ວກໍຢູ່ໃນພາກພື້ນນີ້ຈະໝັ້ນທ່ຽງຂຶ້ນອີກ.”
ນອກຈາກນີ້ EDL ຍັງໄດ້ສ້າງຕັ້ງບໍລິສັດຜະລິດໄຟຟ້າລາວ (ມະຫາຊົນ) ຈຳກັດ (EDL-Gen) ຂຶ້ນມາເພື່ອລະດົມເງິນທຶນທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດເມື່ອທ້າຍປີ 2010 ຊຶ່ງກໍເປັນແນວທາງນຶ່ງຂອງການແກ້ບັນຫາດ້ານໜີ້ສິນດັ່ງກ່າວ ລວມເຖິງການປັບປຸງບໍລິຫານງານໃຫ້ຄ່ອງຕົວຫຼາຍຂຶ້ນ ຊຶ່ງຜ່ານມາ EDL-Gen ໄດ້ລະດົມທຶນຈາກຕະຫຼາດຫຸ້ນໃນປະເທດ ໄທ ແລ້ວເກືອບເຖິງ 70,000 ລ້ານບາດ.
