ໃນວັນທີ 6 ກັນຍາຜ່ານມານີ້, ສະພາແຫ່ງຊາດຢູເຄຣນໄດ້ຮັບຮອງເອົາທ່ານຣັສແທມ ຢູເມຣອຟ, ຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ ແລະ ເປັນຄົນທີ່ມັກຕໍາໜິການກົດຂີ່ປະຊາຊົນຢ່າງເປັນລະບົບຂອງຣັດເຊຍຢ່າງແຮງນັ້ນ ໃຫ້ເປັນລັດຖະມົນຕີກະຊວງ ປ້ອງກັນປະເທດຄົນໃໝ່.
ບັນດານັກສັງເກດການຊາວຢູເຄຣນ ຕີລາຄາການເລືອກເອົາທ່ານຢູເມຣອຟ ຂອງປະທາ ນາທິບໍດີ ໂວໂລດິເມຍ ເຊເລນສ໌ກີວ່າ ເປັນສັນຍານບົ່ງບອກວ່າ ກີຢິບ “ມີຄວາມຍຶດໝັ້ນຕໍ່ການຍຶດເອົາແຫລມໄຄຣເມຍ ກັບຄືນມາຈາກການຄວບຄຸມຂອງຣັດເຊຍ.”
ທ່ານຢູເມຣອຟ ເຄີຍເປັນຫົວຫນ້າກອງທຶນຊັບສິນແຫ່ງລັດຂອງຢູເຄຣນ. ທ່ານເປັນຊາວ ຕາຕາໄຄຣເມຍ ຄົນທໍາອິດທີ່ກໍາຕໍາແຫນ່ງໃນຄະນະລັດຖະບານຂອງຢູເຄຣນ.
ສື່ມວນຊົນລັດຣັດເຊຍໄດ້ຕີຄວາມໝາຍໄປໃນທາງລົບຕໍ່ການຍົກຕໍາແໜ່ງຂອງທ່ານຢູ ເມຣອຟ ໃຫ້ສູງຂຶ້ນ ແລະໄດ້ປະຕິເສດວ່າ ບໍ່ມີການຂົ່ມເຫັງຂອງຣັດເຊຍຕໍ່ປະຊາຊົນ ຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍ.
"ນັກການເມືອງ [ຢູເມຣອຟ] ມີບົດບາດອັນຫ້າວຫັນໃນການເຜີຍແຜ່ການໂຄສະ ນາຢ່າງໂຈ່ງ ແຈ້ງ ກ່ຽວກັບການຂົ່ມເຫັງຊຸມຊົນຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ ໂດຍຣັດເຊຍ ຢູ່ໃນແຫລມໄຄຣເມຍ -ຊຶ່ງເປັນການກ່າວອ້າງທີ່ບັນດາຜູ້ນໍາຊົນເຜົ່າຕາຕາ ໄຄຣ ເມຍ ທີ່ດໍາລົງຊີວິດຕົວຈິງຢູ່ໃນແຫຼມ ດັ່ງກ່າວໄດ້ປະຕິເສດຄັ້ງແລ້ວຄັ້ງເລົ່າ," ອີງ ຕາມ ອີລີຢາ ຊຸກຄະນອຟ, ນັກຂ່າວຂອງອົງການ ຂ່າວ Sputnik ຂອງຣັດເຊຍ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ໃນມົສກູຂຽນ.
ນັ້ນແມ່ນບໍ່ຖືກຕ້ອງ.
ຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍ ແມ່ນກຸ່ມຊົນເຜົ່າເທີກ ຊຶ່ງເປັນຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຂອງແຫຼມໄຄຣເມຍ ຂອງຢູເຄຣນ, ຊຶ່ງປັດຈຸບັນແມ່ນຢູ່ພາຍໃຕ້ການຍຶດຄອງຂອງຣັດເຊຍ. ສະຫະພາບໂຊຫວຽດໄດ້ເອົາຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍ ເຂົ້າຢູ່ໃນການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນ ແລະ ຣັດເຊຍຍັງສືບຕໍ່ຕາມຫາ ເຜົ່າພັນຂອງເຂົາເຈົ້າຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ ຫລັງຈາກໄດ້ຜະໜວກເອົາແຫຼມໄຄຣເມຍເຂົ້າເປັນດິນ ແດນຂອງຕົນແລ້ວໃນປີ 2014.
ໃນທັນທີ ຫຼັງການຜະໜວກເອົາແລ້ວ ຄະນະບໍລິຫານການຍຶດຄອງຂອງຣັດເຊຍ ກໍໄດ້ປາບການເຄື່ອນໄຫວແຫ່ງຊາດຂອງຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍໃຫ້ຍຸຕິລົງ ແລະບັງຄັບໃຫ້ຜູ້ນໍາຂອງພວກເຂົາຖືກເນລະເທດໄປຢູ່ບ່ອນອື່ນ.
ອົງການໃໝ່ທີ່ມົສກູຖືກສ້າງຂຶ້ນເພື່ອຮຽນແບບການນຳພາຂອງຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ ແມ່ນຖືກຄວບຄຸມຢ່າງເຕັມສ່ວນໂດຍຣັດເຊຍ ດ້ວຍມີຄຳຖະແຫຼງ ຢ່າງເປີດເຜີຍ ຂອງຕົນທີ່ສະທ້ອນເຖິງຄຳບັນລະຍາຍຢູ່ໃນການໂຄສະນາ ຊວນເຊື່ອຂອງວັງເຄຣມລິນ.
ໃນບົດຂຽນຢູ່ໜັງສືພິມ Sputnik ຂອງລາວນັ້ນ, ທ່ານຊຸກຄະນອຟ ຂຽນວ່າ "ຊີວະປະຫວັດ ຂອງທ່ານຢູເມຣອຟ ແມ່ນກົງໄປກົງມາສໍາລັບຄົນທີ່ມາຈາກຫ້ອງຮຽນ ການເມືອງທີ່ສະຫນັບ ສະຫນູນຕາເວັນຕົກຂອງຢູເຄຣນ," ໂດຍຂຽນວ່າ ທ່ານເກີດ ໃນປີ 1982 "ໃນເຂດອຸສເບັກກິສຖານຂອງໂຊຫວຽດ."
ທ່ານຊຸກຄະນອຟ ບໍ່ໄດ້ເວົ້າໃຫ້ຄົບໝົດວ່າ ທ່ານຢູເມຣອຟ ເກີດຢູ່ໃນອຸສເບັກກິສຖານກໍ ຍ້ອນວ່າ ຄອບຄົວຂອງທ່ານຖືກເນລະເທດອອກຈາກແຫລມໄຄຣເມຍ ໃນຊຸມປີ 1940, ພ້ອມກັນກັບຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍຄົນອື່ນໆ ເຊິ່ງເປັນສ່ວນນຶ່ງ ຂອງການ "ຫັນປ່ຽນຄົນບໍ່ໃຫ້ ເປັນຊາວຕາຕາຂອງໄຄຣເມຍ" ຂອງຈອມຜະເດັດການໂຈເຊັຟ ສຕາລິນ.
ນັ້ນແມ່ນກົງກັນກັບ"ການຫັນຄົນໃຫ້ເປັນຣັດເຊຍ" ຂອງແຫລມໄຄຣເມຍ ເຊິ່ງລວມທັງ ການຫ້າມບໍ່ໃຫ້ໃຊ້ພາສາຕາຕາໄຄຣເມຍອີກດ້ວຍ.
ໃນປີ 2021, ທ່ານຢູເມຣອຟ ໄດ້ເລົ່າຄືນສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບຄອບຄົວຂອງທ່ານ ແລະຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍຄົນອື່ນໆ, ໂດຍຂຽນວ່າ ການເນລະເທດແມ່ນ "ນຶ່ງໃນ ການກໍ່ອາຊະຍາກໍາທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸດຂອງລະບອບໂຊຫວຽດ" ແລະ "ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍ ການເອົາຜູ້ປົກຄອງທີ່ຜະເດັດການຂຶ້ນ ກໍາອໍານາດໃນເວລາທີ່ທໍາການດັບສູນ ພວກເຂົາຢູ່ທົ່ວທັງປະເທດ."
ທ່ານຢູເມຣອຟ ຂຽນວ່າດ້ວຍການຍຶດເອົາແຫລມໄຄຣເມຍໃນປີ 2014, ຣັດເຊຍ ກໍາລັງສືບຕໍ່ "ນະໂຍບາຍກົດຂີ່ຂົ່ມເຫັງຂອງຕົນຕໍ່ຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍ" ຜູ້ທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຕໍ່ສູ້ເພື່ອມາຕຸພູມ ໃນປະຫວັດສາດຂອງຕົນ.”
ໃນເດືອນເມສາຜ່ານມາ, ຄະນະກໍາມາທິການດ້ານສິດທິມະນຸດຂອງສະພາຢູໂຣບ ກ່າວວ່າ ຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ "ໄດ້ຖືກປະເຊີນກັບການລະເມີດສິດທິມະນຸດ ທີ່ ບໍ່ມີວັນສິ້ນສຸດ ແລະຖືກຂັບໄລ່ອອກຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງບັນພະບູລຸດ ຂອງເຂົາເຈົ້າຢ່າງບໍ່ຍຸຕິທໍາ ຫຼາຍຄັ້ງ ຫລາຍຫົນໃນປະຫວັດສາດທີ່ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຂອງເຂົາເຈົ້າ."
ສູນຊັບພະຍາກອນຕາຕາ ໄຄຣເມຍຊຶ່ງເປັນອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ ຕັ້ງຢູ່ໃນຢູເຄຣນ ໄດ້ບັນທຶກວ່າ ມີ ການລ່ວງລະເມີດສິດທິຂອງຜູ້ຕາງຫນ້າຂອງ ຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ 5,613 ຄັ້ງ ນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 2014 ຫາເດືອນທັນວາ 2022.
ອົງການສິ້ງຊອມດ້ານສິດທິມະນຸດ Human Rights Watch ລາຍງານໃນປີ 2017 ວ່າ ພາຍໃຕ້ການຍຶດຄອງຂອງຣັດເຊຍ ຜູ້ຕາງຫນ້າຂອງຊຸມຊົນ ແລະຜູ້ສະຫນັບສະຫນູນ ຂອງເຂົາເຈົ້າ, ລວມທັງນັກຂ່າວ, ນັກຂຽນບລັອກ ຫລື blogger, ແລະ ພວກນັກເຄື່ອນໄຫວ ໄດ້ຕົກເປັນເປົ້າຫມາຍຂອງການຮາວີ, ການນາບຂູ່, ການຂົ່ມຂູ່, ການບຸກລຸກ ແລະການ ຊອກຫາເຮືອນຂອງເຂົາເຈົ້າ ແບບຜິດກົດ ຫມາຍ, ການໂຈມຕີທາງຮ່າງກາຍ, ແລະການ ບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ.
ໃນປີ 2015, ທ່ານນາງວາເລີຣິຢາ ລູດຄອຟສະກາຢາ (Valeriya Lutkovskaya) ທີ່ໃນຕອນນັ້ນ ເປັນຄະນະກໍາມາທິການຂອງສະພາສິດທິມະນຸດ ຂອງຢູເຄຣນ ໄດ້ພັນລະນາເຖິງແຫລມໄຄຣເມຍພາຍໃຕ້ການຍຶດຄອງຂອງຣັດ ເຊຍວ່າເປັນ "ແຫຼມແຫ່ງຂອງ ຄວາມຢ້ານກົວ."
ໃນລະຫວ່າງການຮຸກຮານຂອງຣັດເຊຍແລະການຍຶດເອົາແຫລມໄຄຣເມຍໃນເດືອນກຸມພາຫາເດືອນມີນາ 2014 ນັ້ນ ຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍຈໍານວນນຶ່ງໄດ້ທໍາ ການປະທ້ວງຢ່າງສັນຕິ. ຕໍ່ມາຫຼາຍຄົນໄດ້ຖືກລັກພາຕົວ ແລະຖືກທໍລະມານ.
ທ່ານເຣຊາດ ອາເມທອຟ (Reshat Ametov) ໄດ້ຖືກຄາດຕະກຳ ຫຼັງຈາກຖືກລັກພາຕົວ ໄປໃນຕອນກາງເວັນທີ່ໂຈ່ງແຈ້ງ ໃນຂະນະທີ່ທໍາການປະທ້ວງການບຸກລຸກຂອງຣັດເຊຍ ເຂົ້າໄປໃນໄຄຣເມຍ ໃນເດືອນມີນາ 2014. ສົບຂອງລາວເຊິ່ງໃນເວລາຕໍ່ມາໄດ້ຖືກພົບເຫັນ ຢູ່ໃນປ່າໂດຍມີຮ່ອງຮອຍບົ່ງບອກຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າຖືກທໍລະມານ.
ເພື່ອສະກັດກັ້ນການຕໍ່ຕ້ານການຍຶດຄອງທີ່ຜິດກົດໝາຍຂອງມົສກູ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ປົກຄອງຣັດເຊຍ ໄດ້ຫ້າມອົງການຜູ້ຕາງໜ້າຂອງຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍທີ່ຊື່ວ່າ ເມຈລິສ (Mejlis), ໂດຍເອີ້ນມັນວ່າເປັນອົງການຫົວຮຸນແຮງຈັດ. ຄ້າຍຄືກັນກັບ ຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍສ່ວນໃຫຍ່ ອົງການເມຈລິສ (Mejlis) ຄັດຄ້ານການຍຶດຄອງ ຢູເຄຣນຂອງຣັດເຊຍ.
ອຳນາດການປົກຄອງຣັດເຊຍ ຢູ່ໃນແຫລມໄຄຣເມຍ ຍັງໄດ້ປິດຊ່ອງໂທລະພາບ ATR ທີ່ມີຊ່ອງດຽວເທົ່ານັ້ນຂອງແຫຼມດັ່ງກ່າວ ທີ່ອອກອາກາດເປັນພາສາຕາຕາ ໄຄຣເມຍ.
ອະດີດປະທານອົງການເມຈລິສ, ທ່ານມຸສຕາຟາ ເຊີມີເລຟ (Mustafa Dzhemilev) ໄດ້ຖືກຫ້າມບໍ່ໃຫ້ເຂົ້າໄປໃນແຫລມໄຄຣເມຍ Crimea ເປັນເວລາ ເກືອບນຶ່ງທົດສະວັດ. ລາວໄດ້ຖືກຕັດສິນລົງໂທດແບບລັບຫລັງໃນປີກາຍນີ້ ໃນຂໍ້ຫາພະຍາຍາມກັບເຂົ້າໄປໃນແຫລມ ໄຄຣເມຍອີກ “ຢ່າງຜິດກົດໝາຍ” ໃນປີ 2014.
ໃນປີ 2021, ປະທານອົງການເມຈລິສ, ທ່ານເຣີແຟດ ຈູບາຣອຟ (Refat Chubarov) ໄດ້ຖືກຕັດສິນໂທດ ຈຳຄຸກ 6 ປີ ຍ້ອນຄັດຄ້ານການຍຶດຄອງ ແລະ ການຜະໜວກເອົາແຫລມ ໄຄຣເມຍຂອງຣັດເຊຍ. ເຈົ້າໜ້າທີ່ປົກຄອງຣັດເຊຍ ໄດ້ກ່າວຫາທ່ານວ່າ ໄດ້ຈັດຕັ້ງການກໍ່ຄວາມວຸ້ນວາຍຄັ້ງໃຫຍ່ໃນປີ 2014.
ໃນປີ 2017, ທ່ານ ອັກແທມ ຊີວກອສ໌ (Akhtem Chiygoz) ຜູ້ນໍາຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍອີກ ຄົນນຶ່ງ ໄດ້ຖືກຕັດສິນລົງໂທດຫລັງຈາກໄດ້ມີສິ່ງທີ່ ອົງການນິລະໂທດກໍາສາກົນເອີ້ນວ່າ "ການໄຕ່ສວນຄະດີແບບຈອມປອມ", ໂດຍໃຫ້ຖືກຈໍາຄຸກແປດປີຍ້ອນ "ການຈັດຕັ້ງການລົບ ກວນຢ່າງໃຫຍ່" ໃນປີ 2014.
ຮອງຜູ້ນໍາອົງການເມຈລິສ, ທ່ານອີລມີ ຢູເມຣອຟ ໄດ້ຖືກການປະຕິບັດ "ແບບເປັນການລົງ ໂທດດ້ານຈິດຕະວິທະຍາ" ທີ່ໃຊ້ໃນຍຸກໂຊຫວຽດໂດຍຖືກບັງຄັບໃຫ້ຍ້າຍໄປຢູ່ໃນໂຮງຫມໍ ໂຣກຈິດ ແລະຖືກຮັກສາໄວ້ຢູ່ໃນທີ່ນັ້ນ.
ຄ້າຍໆກັນນັ້ນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຍຶດຄອງກໍໄດ້ກ່າວຫາທ່ານຢູເມຣອຟວ່າ ທໍາການແບ່ງແຍກດິນແດນຍ້ອນການປະນາມການຜະໜວກເອົາແຫລມໄຄຣເມຍຂອງຣັດເຊຍ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ເທີກີ ແລະ ຢູເຄຣນສາມາດ ຮັບປະກັນໃຫ້ມີການປ່ອຍຕົວ ທ່ານ ຊີວກອສ໌ ແລະ ຢູເມຣອຟ ໃນປີ 2017. ທັງສອງຄົນໄດ້ກັບຄືນໄປຍັງຢູເຄຣນ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຣັດເຊຍໄດ້ລວມເອົາການປະຕິດບັດຕາມຄວາມເຊື່ອທາງດ້ານການເມືອງ ແລະທາງສາດສະໜາຂອງຊາວຕາຕາໄຄຣເມຍ ເຂົ້າເປັນອັນດຽວກັນກັບການເຂົ້າຮ່ວມການກໍ່ການຮ້າຍຢຄ່ຕະຫລອດ.
ໃນເດືອນມັງກອນຜ່ານມາ ຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ 5 ຄົນ ຖືກຕັດສິນໃຫ້ຈໍາຄຸກ 13 ປີ ໃນຂໍ້ ກ່າວຫາກໍ່ການຮ້າຍທີ່ຫນ້າສົງໄສ.
ນຶ່ງໃນຜູ້ຊາຍເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍຄືທ່ານເຊີມີລ ກາຟາຣອຟ (Dzhemil Gafarov) ໄດ້ເສຍ ຊີວິດຢູ່ໃນ ການຄຸມຂັງໃນເດືອນກຸມພາຫຼັງຈາກການບໍ່ສົນໃຈໃຫ້ປິ່ນປົວທາງການແພດມາໄດ້ຫຼາຍປີ.
ອີງຕາມ ສະພາຢູໂຣບແລ້ວ ກຳລັງທະຫານຍຶດຄອງຂອງຣັດເຊຍໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງ "ທັດ ສະນະທີ່ກົດຂີ່ ແລະຈຳແນກຫຼາຍຂຶ້ນ" ຕໍ່ຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍ ນັບຕັ້ງແຕ່ມົສກູໄດ້ບຸກລຸກຢູເຄຣນຢ່າງເຕັມສ່ວນໃນເດືອນກຸມພາປີ 2022.
ໃນປີ 2022, ທ່ານເຊີມີເລຟ ກ່າວຕໍ່ຫນັງສືພິມກາດຽນ (Guardian) ຂອງອັງກິດວ່າ ຊາວ ຕາຕາໄຄຣເມຍ ໄດ້ປະເຊີນກັບ 85 ເປີເຊັນ ຂອງການຈັບກຸມຍ້ອນ ເຫດຜົນທາງການເມືອງ ແລະການຄົ້ນຫາທີ່ຜິດກົດຫມາຍໃນແຫລມໄຄຣເມຍ ເຖິງແມ່ນວ່າ ພົນລະເມືອງຂອງເຂົາເຈົ້າ ຈະກວມເອົາ 13-15 ເປີເຊັນ ຂອງປະຊາກອນໃນແຫຼມດັ່ງກ່າວກໍຕາມ.
ຕັ້ງແຕ່ຣັດເຊຍໄດ້ບຸກເຂົ້າໄປໃນເດືອນກຸມພາປີ 2022, ຊາວຕາຕາ ໄຄຣເມຍຍັງໄດ້ຕົກເປັນເປົ້າໝາຍທີ່ບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນໃນການເກນເຂົ້າໄປເປັນທະຫານກອງທັບຣັດເຊຍອີກດ້ວຍ.
ອົງການ CrimeaSOS ຊຶ່ງເປັນອົງການສິດທິມະນຸດຂອງຢູເຄຣນ ທີ່ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນພາຍຫຼັງ ການຍຶດຄອງຂອງຣັດເຊຍ ກ່າວວ່າ 10,000 ຄົນໄດ້ຖືກເກນໄປເປັນ ທະຫານຢູ່ໃນແຫລມ ໄຄຣເມຍໃນລະດູໃບໄມ້ລົ່ນທີ່ຜ່ານມາ - ຊຶ່ງຫລາຍກວ່າການອັດຕາການເກນທະຫານຢູ່ ໃນສະຫະພັນຣັດເຊຍ 2.5 ເທົ່າ.
ນັກວິເຄາະຂອງອົງການ CrimeaSOS, ທ່ານເຢບເຈນີ ຢາໂຣສເຊນໂກ (Yevgeny Yaroshenko) ຄາດຄະເນວ່າ ຊາວຕາຕາໄດ້ຮັບ 90 ເປີເຊັນ ຂອງການຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ ເປັນທະຫານເຫຼົ່ານັ້ນ.
ການເກນເອົາຊາວເມືອງທີ່ອາໄສຢູ່ໃນອານາເຂດທີ່ຖືກຍຶດຄອງໄປເປັນທະຫານ ແມ່ນລະເມີດຕໍ່ສົນທິສັນຍາເຈນີວາ.
ການແຕ່ງຕັ້ງທ່ານຢູເມຣອຟ, ອີງຕາມ ນັກຂ່າວເວໂຣນິກາ ແມລໂຄເຊໂຣວາ (Veronika Melkozerova) ຂອງຢູເຄຣນແລ້ວ ແມ່ນເປັນສັນຍານບົ່ງບອກວ່າ ຢູເຄຣນມີຄວາມ "ຍຶດໝັ້ນຕໍ່ການຍຶດເອົາແຫລມໄຄຣເມຍກັບຄືນມາຈາກການຄວບຄຸມຂອງຣັດເຊຍ."
ທີ່ມາ ພະແນກ Polygraph ຂອງວີໂອເອ
