ລິ້ງ ສຳຫລັບເຂົ້າຫາ

ວັນພຸດ, ໐໔ ທັນວາ ໒໐໒໔

ການ​ຫ້າມບອຍ​ຄອດ ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ ​ໃນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ຈະກີດ​ກັນ​ ບໍ່​ແມ່ນ​ສົ່ງ​ເສີມ​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ


ນາ​ຍົກ​ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ແລະ​ປະ​ທານ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ (CPP) ໃນ​ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ​ເພື່ອ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ ທີ່​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 1 ກໍ​ລະ​ກົດ 2023. (Cindy Liu/Reuters)
ນາ​ຍົກ​ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ແລະ​ປະ​ທານ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ (CPP) ໃນ​ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ​ເພື່ອ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ ທີ່​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 1 ກໍ​ລະ​ກົດ 2023. (Cindy Liu/Reuters)
ອູມ ຊາ​ຣິດ

ອູມ ຊາ​ຣິດ

ເລ​ຂາ​ທິ​ການ ​ສະ​ພາ​ສູງ ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ

ບົດແກ້ໄຂນີ້ແມ່ນອອກແບບມາເພື່ອຊຸກຍູ້ຄຸນຄ່າຂອງລະບອບປະຊາທິປະໄຕແບບມີຫຼາຍພັກການເມືອງ ແລະເສີມຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ຂັ້ນຕອນຂອງລະບອບປະຊາທິປະໄຕ.”

​ເຮັດ​ໃຫ້​ສັງ​ຄົມ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ຜິດ
ການແກ້ໄຂກົດໝາຍເລືອກຕັ້ງ ເທື່ອຫຼ້າສຸດ ເຮັດໃຫ້ສິດທິດ້ານການເມືອງ ຫຼຸດນ້ອຍລົງ

ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 29 ມິ​ຖຸ​ນາ, ສະ​ພາ​ສູງ​ຂອງ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ໄດ້​ໃຫ້​ການ​ອະ​ນຸ​ມັດ​ຢ່າງ​ເປັນ​ເອກ​ກະ​ສັນ ຕໍ່​ຮ່າງ​ບົດ​ແກ້​ໄຂ​ກົດ​ໝາຍ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຂອງ​ປະ​ເທດ ໂດຍ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ຄະ​ນະ​ກຳ​ມະ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ແຫ່ງ​ຊາດ ລົງ​ໂທດ​ຕໍ່​ພວກ​ທີ່​ຂັດ​ຂວາງ​ບໍ່​ໃຫ້​ຜູ້​ຄົນ​ໄປ​ປ່ອນ​ບັດ.

ບົດ​ແກ້​ໄຂ​ເຫຼົ່ານີ້​ຍັງ​ປ້ອງ​ກັນ​ບໍ່​ໃຫ້​ພວກ​ທີ່​ບໍ່​ປ່ອນ​ບັດ​ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ທົ່ວ​ໄປ​ໃນ​ວັນ​ທີ 23 ກໍ​ລະ​ກົດ​ ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ໃນ​ອະ​ນາ​ຄົດ.

ສະ​ພາ​ລັດ​ຖະ​ທຳ​ມະ​ນູນ​ຂອງ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ​ໄດ້​ເຊັນ​ລົງ​ນາມ​ໃນ​ບົດ​ແກ້​ໄຂ​ດັ່ງ​ກ່າວ ແລະຈະ​ເລີ້ມ​ມີ​ຜົນ​ບັງ​ຄັບ​ໃຊ້​ຫຼັງ​ຈາກ ມີ​ການ​ປະ​ກາດ​ໂດຍ​ກະ​ສັດ​ຂອງ​ປະ​ເທດ ຊຶ່ງ​ມີ​ບົດ​ບາດ​ສ່ວນ​ໃຫຍ່ໃນ​ດ້ານ​ພິ​ທີ​ການ.

ພວກ​ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່ ​ຈາກ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ຂອງ​ນາ​ຍົກ​ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ຮຸນ​ເຊນ ຊຶ່ງ​ໄດ້​ປົກ​ຄອງ​ປະ​ເທດ​ມາ​ເປັນ​ເວ​ລາ​ຫຼາຍ​ທົດ​ສະ​ວັດ​ແລ້ວ​ນັນ ກ່າວ​ວ່າ ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ເຫຼົ່າ​ນີ້ ແມ່ນ​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ ໜັງ​ສື​ພິມ​ພະ​ນົມ​ເປັນ​ໂພ​ສ​ທ໌ ຊຶ່ງ​ເປັນ​ພັນ​ທະ​ມິດ​ກັບ​ລັດ​ຖະ​ບານ ໄດ້​ອ້າງ​ຄຳ​ເວົ້າ​ຂອງ​ເລ​ຂາ​ທິ​ການ​ສະ​ພາ​ສູງ ທ່ານ​ອູມ ຊາ​ຣິດ ທີ່​ກ່າວ​ວ່າ:

“ບົດ​ແກ້​ໄຂ​ນີ້ ​ແມ່ນ​ອອກ​ແບບ​ມາ​ເພື່ອ​ຊຸກ​ຍູ້ ຫຼັກ​ຄຸນ​ຄ່າ​ຂອງ​ລະ​ບອບ​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ​ແບບ​ມີ​ຫຼາຍ​ພັກ​ການ​ເມືອງ ແລະ​ເສີມ​ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ ​ໃຫ້​ແກ່​ຂັ້ນ​ຕອນ​ຂອງ​ລະ​ບອບ​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ.”

​ເຮັດ​ໃຫ້​ສັງ​ຄົມ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ຜິດ.

ການບອຍ​ຄອດ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຫຼື​ເຮັດ​ໃຫ້​ບັດ​ທີ່​ປ່ອນ​ເປັນ​ໂມ​ຄະ​ແມ່ນ​ຮູບ​ແບບ​ນຶ່ງ ຂອງ​ການ​ປະ​ທ້ວງ​ທາງ​ການ​ເມືອງ ຊຶ່ງ​ໂດຍ​ລວມ​ແລ້ວ ການເຮັດ​ໃຫ້​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ສຳ​ຄັນຢ່າງ​ເປັນ​ລະ​ບົບ​ຕໍ່ການ​ຄັດ​ຄ້ານທາງດ້ານການ​ເມືອງ ​ການ​ຕັດ​ຮອນ​ບໍ່​ໃຫ້​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ມີ​ສິດ​ດັ່ງ​ກ່າວ ບໍ່​ໄດ້​ເປັນ​ຜົນ​ໃຫ້​ມີ​ການ​ຊຸກ​ຍູ້​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ​ແບບ​ມີ​ຫຼາຍ​ພັກ​ການ​ເມືອງ.

ພວກ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜຸນ​ນາ​ຍົກ​ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ແລະ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ (CPP) ໄປ​ຮ່ວມ​ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ ໃນ​ການ​ເລ​ືອກ​ຕັ້ງ​ແຫ່ງ​ຊາດຄັ້ງ​ຈະ​ມາ ​ທີ່​ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 1 ກໍ​ລະ​ກົດ 2023. (Cindy Liu/Reuters)
ພວກ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜຸນ​ນາ​ຍົກ​ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ແລະ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ (CPP) ໄປ​ຮ່ວມ​ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ ໃນ​ການ​ເລ​ືອກ​ຕັ້ງ​ແຫ່ງ​ຊາດຄັ້ງ​ຈະ​ມາ ​ທີ່​ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 1 ກໍ​ລະ​ກົດ 2023. (Cindy Liu/Reuters)

“ໃນ​ການ​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ເມື່ອ​ໄວໆ​ມານີ້ ໃຫ້​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ບອຍ​ຄອດ​ການ​ປ່ອນ​ບັດ​ຄັ້ງ​ຈະ​ມາ ຫຼື​ເຮັດ​ໃຫ້​ບັດ​ທີ່​ປ່ອນ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ເປັນ​ໂມ​ຄະນັ້ນ ແມ່ນ​ເປັນ​ຜົນ​ໂດຍ​ກົງ​ມາ​ຈາກ​ການ​ປາບ​ປາມ​ຂອ​ງ​ລັດ​ຖະ​ບານ ​ຕໍ່​ການ​ຄັດ​ຄ້ານ​ທາງ​ການ​ເມືອງ. ​ທີ່ໜ້າ​ສັງ​ເກດ​ທີ່​ສຸດ​ ກໍ​ແມ່ນ​ການ​ປະ​ກາດ​ບໍ່​ໃຫ້​ພັກ​ແສງ​ທຽນ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການລົງ​ຄະ​ແນນ​ສຽງ​ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ ໂດຍ​ບໍ່​ໃຫ້​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ມີ​ທາງ​ເລືອກ​ທາງ​ດ້ານ​ການ​ເມືອງ” ທ່ານ​ຈັກ ໂສ​ພຽບ​ ຜູ້​ອຳ​ນວຍ​ການ​ບໍ​ລິ​ຫານ ຂອງ​ສູນ​ກາງ​ສິດ​ທິ​ມະ​ນຸດ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ກ່າວ​ຕໍ່​ອົງ​ການ Polygraph.info.

“ນີ້​ມີ​ທ່າ​ທາງວ່າ​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຫຼາຍໆ​ຄົນ​ໝົດ​ຄວາມ​ສົນ​ໃຈ​ໃນ​ການ​ປະ​ກອບ​ສ່ວນ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການ​ປ່ອນ​ບັດ. ຖ້າ​ຫາກ​ຕ້ອງ​ການ​ຢາກ​ເສີມ​ຂະ​ຫຍາຍ​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ​ໃຫ້​ແກ່​ຊາວ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ​ແທ້ ລັດ​ຖະ​ບານ​ຄວນ​ແກ້​ໄຂ​ບັນ​ຫາ​ຮາກ​ເຫງົ້າ​ຂອງ​ການ​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ເຫຼົ່າ​ນີ້ ແທນ​ທີ່​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ເປັນ​ຄວາມ​ຜິດ.”

ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 1 ກໍ​ລະ​ກົດ ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການ​ໄດ້​ເລີ້ມ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ອັ​ນ​ທີ່​ອົງ​ການ​ຂ່າວ​ຣອຍ​ເຕີ້​ກ່າວ​ວ່າ ຈະ​ເປັນ “ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ເກືອບ​ວ່​າ​ບໍ່​ມີ​ຄູ່​ແຂ່ງ​ ​ເລີຍ” ​ສຳ​ລັບຈອມ​ຜະ​ເດັດ​ການ​ຮຸນ​ເຊນ. ອົງ​ການ​ຂ່າວ​ເອ​ພີ​ເອີ້ນ​ໄຊ​ຊະ​ນະ​ຂອງ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ​ວ່າ “ເປັນ​ການ​ພະ​ນັນ​ທີ່​ແນ່ນອນ​ແລ້ວ.”

ພວກ​ນັກ​ວິ​ເຄາະ ເຊື່ອ​ກັນ​ຢ່າງກວ້າງ​ຂວາງວ່າ ຮຸນ​ເຊນ ​ທີ່​ປົກ​ຄ​ອງ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ​ມາ​ເກືອບ​ 4 ທົດ​ສະ​ວັດ​ແລ້ວນັ້ນ ​ຈະ​ມອບ​ຕຳ​ແໜ່ງ​ໃຫ້​ແກ່​ລູກ​ຊາຍ​ຂອງ​ລາວ ຮຸນ​ມາ​ເນດ ທີ່​ເປັນ​ຜູ້​ນຳ​ກອງ​ທັບ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ​ໃນ​ເວ​ລານີ້.

​ຮຸນ​ເຊນ ກ່າວ​ວ່າ ທ່ານ​ຈະ “ກະ​ກຽມ​ປ່ອຍ​ໃຫ້​ທ່ານ​ມາເນດສືບ​ທອດ​ອຳ​ນາດ​ຕໍ່​ຈາກ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ.”

ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍຫຼື CPP ຂອງ​ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ຄວບ​ຄຸມ 125 ບ່ອນ​ນັ່ງ​ຢູ່​ໃນ​ສະ​ພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ ແລະ​ທັງ​ໝົດ 58 ບ່ອນ​ນັ່ງ​ຢູ່​ໃນ​ສະ​ພາ​ສູງ. ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ​ໄດ້​ຮັບ​ບ່ອນ​ນັ່ງ​ທັງ​ໝົດ​ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ທົ່ວ​ໄປ ປີ 2018 ຫຼັງ​ຈາກ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ ຊຶ່ງ​ເປັນ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ທີ່​ໃຫຍ່​ທີ່​ສຸດ ຖືກ​ຍຸຍ​ໃນ​ປີ 2017 ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ຮຸນ​ເຊນ​ລົງ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ເກືອບ​ວ່າ​ບໍ່​ມີ​ຜູ້​ຄັດ​ຄ້ານ.”

ນັ້ນ​ແມ່ນມີ​ຂຶ້ນ​ໄດ້ ຫຼັງ​ຈາກ​ການ​ດຳ​ເນີນ​ຄະ​ດີ​ຂະ​ໜາດ​ໃຫຍ່ ຕໍ່​ພວກ​ທີ່​ສ່ວນ​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ.​ ພວກ​ນັກ​ຊ່ຽວ​ຊານ​ດ້ານ​ສິດ​ທິ​ມະ​ນຸດ​ຂອງ​ສະ​ຫະ​ປະ​ຊາ​ຊາດ ເອີ້ນ​ການ​ດຳ​ເນີນ​ຄະ​ດີ​ເຫຼົ່າ​ນັ້ນ​ວ່າ “ມີ​ຂໍ້​ບົກ​ຜ່ອງ​ຢ່າງ​ໃຫຍ່​ຫຼວງ.”

ໃນ​ລະ​ຫວ່າງ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ທົ່ວ​ໄປ​ໃນ​ປີ 2018 ຫຼາຍກວ່າ 7 ລ້ານ 6 ແສນ 4 ໝື່ນ​ບັດ ຫຼື 8.4 ເປີ​ເຊັນ ຂອງ​ຈຳ​ນວນ​ທັງ​ໝົດ ແມ່ນ​ເປັນ​ໂມ​ຄະ ຊຶ່ງ​ພວກ​ນັກ​ວິ​ເຄາະ​ການ​ເມືອງ ທີ່​ມີ​ສຳ​ນັກ​ງານ​ຢູ່​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ທ່ານ ລາວ ມົງ (Lao Mong) ກ່າວ​ຕໍ່​ອົງ​ການ​ຂ່າວ​ຣອຍ​ເຕີ້​ວ່າ ເປັນ​ການ “ປະ​ທ້ວງຢ່າງ​ຖືກ​ຕ້ອງ​ຕາມ​ກົດ​ໝາຍ ຕໍ່​ຜູ້​ມີ​ອິດ​ທິ​ພົນທີ່​ສຽບ​ແຫຼມ” ໃນ​ການ​ຕອບ​ໂຕ້ ຕໍ່​ອັນ​ທີ່​ພວກ​ນັກ​ຕ້ອງ​ຕິ ​ເອີ້ນ​ວ່າ ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງທີ່​ຫຼອກ​ລວງ.

ການ​ແກ້​ໄຂ​ກົດ​ໝາຍ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ແມ່ນ​ສະ​ເໜີ​ທີ່​ຈະ​ປັບ​ໃໝ​ຢ່າງ​ໜັກ​ຕໍ່​ພວກ​ທີ່​ເຮັດ​ໃຫ້​ບັດ​ເປັນ​ໂມ​ຄະ ຫຼື​ຊຸກ​ຍູ້​ບໍ່​ໃຫ້​ຜູ້​ຄົນ​ໄປ​ປ່ອນ​ບັດ.

ພັກ​ແສງ​ທຽນ ໄດ້​ກັບ​ຄືນ​ສູ່​ເວ​ທີ​ການ​ເມືອງ​ອີກ ໃນ​ເດືອນ​ຕຸ​ລາ​ປີ 2021 ຫຼັງ​ຈາກ​ບໍ່​ໄດ້​ມີ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ມາ​ເປັນ​ເວ​ລາ​ເກືອບ​ນຶ່ງ​ທົດ​ສະ​ວັດ.

ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່​ມີ​ການ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ວ່າ ເປັນ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ທີ່​ມີ​ປະ​ສິດ​ທິ​ພາບ​ພຽງ​ພັກ​ດຽວ​ຂອງ​ປະ​ເທດນັ້ນ ແຕ່​ອົງ​ການ​ຂ່າວ​ຣອຍ​ເຕີ້​ກ່າ​ວ​ເຖິງ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ​ວ່າ ເປັນ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ ຫຼື CNRP “ທີ່​ກັບ​ຄືນ​ມາ​ເກີດ​ໃໝ່​ແຕ່​ອ່ອນ​ແອກວ່າເກົ່າ.”

ພວກ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜຸນ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຊຸມ​ຊົນ​ໃນ​ວັນ​ທີ 5 ມິ​ຖຸ​ນາ ທີ່​ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 21 ພຶດ​ສະ​ພາ 2022. (Heng Sinith/AP)
ພວກ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜຸນ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການ​ໂຄ​ສະ​ນາ​ຫາ​ສຽງ ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຊຸມ​ຊົນ​ໃນ​ວັນ​ທີ 5 ມິ​ຖຸ​ນາ ທີ່​ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 21 ພຶດ​ສະ​ພາ 2022. (Heng Sinith/AP)

ໃນ​ເດືອນ​ພຶດ​ສະ​ພາ ກຳ​ມາ​ທິ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຂອງ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ໄດ້​ປະ​ກາດ​ວ່າ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ​ບໍ່​ມີ​ສິດ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້​ທົ່ວ​ໄປ ໂດຍ​ກ່າວ​ວ່າ ພັກ​ດັ່​ງ​ກ່າວ​ບໍ່​ໄດ້​ຍື່​ສຳ​ເນົາ​ໃບ​ຈົດ​ທະ​ບຽນ​ຂອງ​ພັກ​ໄປ​ໃຫ້​ທາງ​ການ.

ພັກ​ແສງ​ທຽນ​ກ່າ​ວວ່າ ເອກ​ກະ​ສານ​ຈົດ​ທະ​ບຽນ​ໄດ້​ຫາຍ​ສາບ​ສູນ​ໄປ​ ຫຼັງ​ຈາກ​ຕຳ​ຫຼວດ​ໄດ້​ຢຶດ​ເອົາ ໃນ​ລະ​ຫວ່າງ​ການ​ບຸກ​ເຂົ້າ​ໄປ​ກວດ​ຄົ້ນ.

ພັກ​ແສງ​ທຽນ​ໄດ້​ຮັບ​ອະ​ນຸ​ຍາດ ໃຫ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຊຸມ​ຊົນ ໃນ​ເດືອນ​ມິ​ຖຸ​ນາ​ປີ 2022 ໂດຍ​ບໍ່​ມີ​ເອກ​ກະ​ສານ​ດັ່ງ​ກ່າວ. ພັກ​ດັ່ງ​ກ່າວ ​ໄດ້​ຊະ​ນະ 22 ເປີ​ເຊັນຂອງ​ການ​ປ່ອນ​ບັດ​ທີ່​ວ່ານີ້.

“ຄວາມ​ຈິງ​ທີ່​ວ່າ​ພັກ​ໄດ້​ຮັບ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຊຸມ​ຊົນ​ໃນ​ປີ 2022 ແລະ​ສ​ະ​ພາ​ສັງ​ກັດ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ໄດ້​ເຜີຍ​ແບ​ໃຫ້​ເຫັນ​ຈຸດ​ປະ​ສົງ ​ແບບ​ຜະ​ເດັດ​ການ​ແລະ​ທາງ​ການ​ເມືອງ ທີ່​ມີ​ການ​ຫ້າມບໍ່​ໃຫ້​ເຂົ້າ​ແຂ່ງ​ຂັນ” ອີງ​ຕາມ​ຄຳ​ເວົ້າ​ຂອງ​ຕາ​ໜ່າງ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ເສ​ລີເອ​ເຊຍ ທີ່​ມີ​ສູນ​ກາງ​ຢູ່​ບາງກອກ​ທີ່​ໄດ້​ກ່າວ.

ພັກ​ກູ້​ຊາດ​ຫຼື CNRP ຍັງ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜຸນ​ເປັນ​ຢ່າງ​ດີ ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຊຸມ​ຊົນ​ປີ 2017 ກ່ອນ​ຖືກ​ຍຸບ​ໃນ​ເດືອນ​ພະ​ຈິກປີ 2017.

ທ່ານ​ອຸກ ພິກ ຊາມ​ນັງ ສະ​ມາ​ຊິກ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ (CNRP) ຊຶ່ງ​ເປັນ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ທີ່​ຖືກ​ຍຸບ​ຂອງ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ຢູ່​ໃນ​ລົດ​ຕູ້​ຂອງ​ຕຳ​ຫຼວດ ເພື່ອ​ໄປ​ຟັງ​ການ​ປະ​ກາດ​ຄຳ​ຕັດ​ສິນ ທີ່​ສານ​ອຸ​ທອນ ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 10 ພຶດ​ສະ​ພາ 2018. (Samrang Pring/Reuters)
ທ່ານ​ອຸກ ພິກ ຊາມ​ນັງ ສະ​ມາ​ຊິກ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ (CNRP) ຊຶ່ງ​ເປັນ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ທີ່​ຖືກ​ຍຸບ​ຂອງ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ຢູ່​ໃນ​ລົດ​ຕູ້​ຂອງ​ຕຳ​ຫຼວດ ເພື່ອ​ໄປ​ຟັງ​ການ​ປະ​ກາດ​ຄຳ​ຕັດ​ສິນ ທີ່​ສານ​ອຸ​ທອນ ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 10 ພຶດ​ສະ​ພາ 2018. (Samrang Pring/Reuters)

ພາຍ​ໃຕ້​ບົດ​ແກ້​ໄຂກົດ​ໝາຍການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ແລ້ວ ພວກ​ທີ່​ຕ້ອງ​ການ​ຢາກສະ​ໝັກ​ເຂົ້າ​ຮັບ​ຕຳ​ແໜ່ງ ຕ້ອງ​ໄດ້​ໄປ​ປ່ອນ​ບັດ​ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ສອງ​ຄັ້ງ​ທີ່​ຜ່ານ​ມາ​ເພື່ອ​ຈະ​ມີ​ສິດ​ລົງ​ສະ​ໝັກ​ເຂົ້າ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ໃນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຊຸມ​ຊົນ ເຂດ ເທດ​ສະ​ບານ ແຂວງ ແລະ​/ຫຼື​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ແຫ່ງ​ຊາດ.

ອົງ​ການ​ຂ່າວ​ເອ​ພີ​ລາຍ​ງານ​ວ່າ “ບຸກ​ຄົນ​ສຳ​ຄັນ​ຂອງ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ສ່ວນ​ໃຫຍ່” ໄດ້​ໂຕນ​ໜີ​ອອກ​ຈາກ​ປະ​ເທດ ເພື່ອ​ຫຼີກ​ລ້ຽງ​ການ​ຈັບ​ກຸມ​ຄຸມ​ຂັງ ໃນ​ອັນ​ທີ່​ພວກ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຖືກ​ກ່າວ​ຫາ​ ທີ່​ຖືກ​ເສກ​ສັນ​ປັ້ນ​ແຕ່ງ​ຂຶ້ນ​ມາ.

ທ່ານ​ເດ​ວິດ ຮັດ (David Hutt) ນັກ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ທີ່​ສະ​ຖາ​ບັນ​ຢູ​ໂຣບ​ກາງ ໃນ​ການ​ສຶກ​ສາ​ກ່ຽວ​ກັບ​ເອ​ເຊຍເມື່ອ​ໄວໆ​ມານີ້ ໄດ້​ຂຽນ​ວ່າ ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ກົດ​ໝາຍ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ ຈະ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ​ອອຍ​ໃຈ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ປະ​ເທດ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ ໂດຍ​ໃຫ້​ອະ​ໄພ​ຍະ​ໂທດ ​ແກ່ສ່ວນ​ບຸກ​ຄົນ​ທີ່​ຖືກ​ຄຸມ​ຂັງ​ ເຊັ່ນ​ທ່ານ​ເຄັມ ໂສ​ຄາ ຜູ້​ຮ່ວມ​ກໍ່​ຕັ້ງ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ ແລະ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ສະ​ມາ​ຊິກ​ພັກ​ກູ້​ຊາດ​ບາງ​ຄົນ​ທີ່​ລີ້​ໄພ​ຢູ່​ໃນ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ ກັບ​ຄືນ​ໄປ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່​ຍັງ​ຫ້າມ​ບໍ່​ໃຫ້​ພວກ​ເຂົາ ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ນບໍ່​ໃຫ້​ຫຼິ້ນການ​ເມືອງ​.

ຍັງ​ບໍ່​ທັນ​ເປັນ​ທີ່​ຈະ​ແຈ້ງ​ເທື່ອ​ບົດ​ແກ້​ໄຂ​ໃໝ່​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ຈະ​ມີ​ການ​ຫ້າມ​ໃນ​ຂອບ​ເຂດ​ທີ່ກວ້າງ​ຂວາງ​ຫຼາຍ​ປານ​ໃດ​ໃນ​ການ​ຕີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ສຳ​ລັບ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ.

“ນາ​ຍົກ​ລັ​ດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ຮຸນ​ເຊນ ເມື່ອ​ໄວໆ​ມານີ້ ໄດ້​ຂົ່ມ​ຂູ່​ຕໍ່​ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່ ແລະ​ບັນ​ດາ​ສະ​ມາ​ຊິກ​ຂອງ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ ດ້ວຍ​ການ​ຈັບ​ກຸມ ຖ້າ​ພວກ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຫາກ​ທຳ​ການ​ປະ​ທ້ວງ ຕໍ່​ການ​ບໍ່​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ພັກ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມການ​ປ່ອນ​ບັດ​ຄັ້ງ​ຈະ​ມາ ຊຶ່ງ​ໄດ້​ພາ​ໃຫ້​ພວກ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ມີ​ການ​ຊັກ​ຊ້າ​ໃນ​ການ​ເດີນ​ຂະ​ບວນ​ແບບ​ສັນ​ຕິ​ທີ່​ພະ​ນົມ​ເປັນ’ ທ່ານ​ຈັກ ໂສ​ພຽງບ ກ່າວ​ຕໍ່ Polygraph.info.

“ລັດ​ຖະ​ບານ​ມັກ​ຈະ​ໃຊ້​ການ​ຕີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ໃນ​ຂອບ​ເຂດ​ທີ່ກວ້າງ​ຂວາງ​ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ກະ​ທຳ​ຜິດ​ກົດ​ໝາຍ ເພື່ອ​ປາບ​ປາມ​ສິດ​ເສ​ລີ​ພາບ​ໃນ​ການ​ໂຮມ​ຊຸມ​ນຸມ​ແລະ​ການ​ສະ​ແດງ​ຄວາມ​ຄິດ​ຄວາມ​ເຫັນ ແລະ​ຄວາມ​ຈິງ​ທີ່​ວ່າ ທາງ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ສາ​ມາດ​ນຳ​ໃຊ້ ໃນ​ວິ​ທີ​ທີ່​ຄ້າຍ​ຄື​ກັນ ​ຂໍ້​ກຳ​ນົດ​ໃໝ່ ຕໍ່​ຜູ້​ໃດ​ກໍ​ຕາມ​ທີ່​ພາ​ກັນ​ປະ​ທ້ວງ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ ແມ່ນ​ພາ​ໃຫ້​ມີ​ຄວາມ​ວິ​ຕົກ​ກັງ​ວົນ​ເປັນ​ຢ່າງ​ຍິ່ງ ແລະ​ບໍ່​ສາ​ມາດ​ທີ່​ຈະ​ປະ​ຕິ​ເສດ​ຕໍ່​ການ​ນຳ​ໃຊ້​ດັ່ງ​ກ່າວ.”

ສ່ວນ​ຜູ້​ສັງ​ເກດ​ການ​ດ້ານ​ສິດ​ທິ​ມະ​ນຸດ​ອື່ນໆ ຮວມ​ທັງ​ສະ​ພາ​ສິດ​ທິ​ມະ​ນຸດ​ອົງ​ການ​ສະ​ຫະ​ປະ​ຊາ​ຊາດ ກຸ່ມ​ປົກ​ປ້ອງ​ສິດ​ທິ​ມະ​ນຸດ Human Rights Watch ແລະ​ກຸ່ມ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ສິດ​ທິ​ພົນ​ລະ​ເຮືອນ​ສາ​ກົນ Civicus ຕ່າງ​ກໍ​ມີ​ຄວາມ​ເຫັນ​ແບບ​ດຽວ​ກັນ​ກັບ​ຄວາມ​ຄິດ​ທີ່​ວ່ານັ້ນ.

ໃນ​ເດືອນ​ເມ​ສາ​ຜ່ານ​ມາ ຮອງ​ປະ​ທານ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ ທ່ານ​ທັກ ເສດ​ຖ​າ ໄດ້​ຖືກ​ຟ້ອງ​ໃນ​ຂໍ້​ຫາ​ຍຸ​ຍົງ​ໃຫ້​ຊາວ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ​ທີ່​ເຮັດ​ວຽກ​ຢູ່​ໃນ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ “ໂຄ່ນ​ລົ້ມ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ແຫ່ງ​ຣາ​ຊະ​ອາ​ນາ​ຈັກ.”

ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່​ໄດ້​ຄຸມ​ຂັງ​ທ່ານ​ທັກ ເສດ​ຖາ​ເປັນ​ທີ່​ຮຽບ​ຮ້ອຍ​ແລ້ວ ໃນ​ຄະ​ດີ​ກາ​ນ​ກ່າວ​ຫາ​ຂຽນ​ເຊັກ​ເດັ້ງ ຊຶ່ງ​ເຮັດ​ໃຫ້​ທ່ານ​ບໍ່​ມີ​ສິດ​ຫຼິ້ນ​ການ​ເມືອງ ກ່ອນ​ໜ້າ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ.

ທ່ານ​ທັກ ເສດ​ຖະ ຮອງ​ປະ​ທານ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ທີ່​ໃຫຍ່​ທີ່​ສຸດ​ຂອງ​ປະ​ເທດ ພັກ​ແສງ​ທຽນ ກອດ​ເດັກ​ຊາຍ​ຄົນ​ນຶ່ງ ຢູ່​ຕໍ່​ໜ້າ​ຄຸກໃຫຍ່ເພ​ຣ​ຊາ (Prey Sar) ນອກ​ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ປະ​ເທດ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 10 ພະ​ຈິກ 2021. (Heng Sinith/AP)
ທ່ານ​ທັກ ເສດ​ຖະ ຮອງ​ປະ​ທານ​ພັກ​ຝ່າຍ​ຄ້ານ​ທີ່​ໃຫຍ່​ທີ່​ສຸດ​ຂອງ​ປະ​ເທດ ພັກ​ແສງ​ທຽນ ກອດ​ເດັກ​ຊາຍ​ຄົນ​ນຶ່ງ ຢູ່​ຕໍ່​ໜ້າ​ຄຸກໃຫຍ່ເພ​ຣ​ຊາ (Prey Sar) ນອກ​ນະ​ຄອນ​ຫຼວງ​ພະ​ນົມ​ເປັນ ປະ​ເທດ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 10 ພະ​ຈິກ 2021. (Heng Sinith/AP)

ສະ​ມາ​ຊິກ​ຄົນ​ອື່ນໆ​ຂອງ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ​ກໍ​ປະ​ເຊີນ​ກັບ​ບັນ​ຫາ​ທາງ​ດ້ານ​ກົ​ດ​ໝາຍ​ກ່ອນ​ໜ້າ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ໃນ​ເດືອນ​ກໍ​ລະ​ກົດ​.

ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ໄດ້​ດຳ​ເນີນ​ການ​ຫຼາຍ​ໄປ​ກວ່າ​ການ​ຂົ່ມ​ຂູ່​ຄູ່​ແຂ່ງ​ຂອງ​ທ່ານ​ດ້ວຍ​ກົດ​ໝາຍ.

“ທ່ານ​ອາດ​ປະ​ເຊີນ​ໜ້າ​ກັບ​ການ​ເອົາ​ມາດ​ຕະ​ການ​ທາງ​ດ້ານ​ກົດ​ໝາຍ​ຢູ່​ໃນ​ສານ ຫຼື​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຈະ​ພາ​ກັນ​ໂຮມ​ຊຸມ​ນຸມ​ສະ​ມາ​ຊິກ​ພັກ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ໃຫ້​ເດີນ​ຂະ​ບວນ​ແລະ​ທຸບ​ຕີ​ພວກ​ເຈົ້າ” ທ່ານ​ຮຸນ​ເຊນ ກ່າວ​ເມື່ອ​ວັນ​ທີ 9 ມັງ​ກອນ​ຜ່ານ​ມາ.

ທ່າມ​ກາງ​ບັນ​ຍາ​ກາດ​ທາງ​ດ້ານ​ການ​ເມືອງ​ແບບນີ້ ພວກ​ຄົນ​ຮ້າຍ​ທີ່​ບໍ່​ຊາບ​ຝ່າຍ​ໄດ້​ໂຈມ​ຕີ​ຊ້ຳ​ແລ້ວ​ຊ້ຳ​ອີກ​ຕໍ່​ສະ​ມາ​ຊິກ​ຂອງ​ພັກ​ແສງ​ທຽນ ແລະ​ພັກກູ້​ຊາດ​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ເຮັດ​ໃຫ້​ສະ​ມ​າ​ຊິກ​ບາງ​ຄົນ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ໂຮງ​ໝໍ.

ທ່ານ​ຄີດ ໂຊກ​ຈັນ ສະ​ມາ​ຊິກ​ຂະ​ບວນ​ການ​ຊາວ​ໜຸ່ມຂອງ​ພັກ​ແສງ​ທຽນກ່າວ​ຕໍ່​ວິ​ທະ​ຍຸ​ເອ​ເຊຍ​ເສ​ລີ​ວ່າ ລາວ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ໂຮງ​ໝໍ​ດົນ​ກວ່າ​ນຶ່ງ​ອາ​ທິດ ຫຼັງ​ຈາກ​ມີ​ການ​ໂຈມ​ຕີ​ໃນ​ທຳ​ນອງນີ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ ເມື່ອ​ເດືອນ​ເມ​ສາ​ທີ່​ຜ່ານ​ມາ.

ພວກ​ນັກ​ການ​ເມືອງ​ແລະ​ນັກ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຝ່າ​ຍ​ຄ້ານ ກ່າວ​ວ່າ ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່​ກຳ​ປູ​ເຈຍ ໄດ້​ປະ​ຕິ​ເສດ​ທີ່​ຈະ​ທຳ​ການ​ສືບ​ສວນ​ມາ​ໂດຍ​ຕະ​ຫຼອດ​ຕໍ່​ການ​ໂຈມ​ຕີ​ເຫຼົ່າ​ນັ້ນ.

ທີ່​ມາ: ພະ​ແນກ Polygraph ຂອງວີ​ໂອ​ເອ

XS
SM
MD
LG