ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານການປະມົງເຕືອນວ່າການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວນ້ຳຂອງເພີ່ມຂຶ້ນຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດການສູນພັນຂອງສັດນ້ຳຫຼາຍສາຍພັນ.
ດຣ. ທະນະພອນ ສຣີຍາກຸນ ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານການປະມົງໃນອາຊຽນ ແລະ ທີ່ປຶກສາກົມປະມົງໄທ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງເພີ່ມຂຶ້ນຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດໃນພື້ນທີ່ໆຢູ່ຕອນລຸ່ມຂອງເຂື່ອນຢ່າງຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການກັກເກັບນ້ຳ ແລະ ການປ່ອຍນ້ຳຈາກເຂື່ອນຕ່າງໆນັ້ນກໍຈະເຮັດໃຫ້ລະດັບນ້ຳມີການປ່ຽນແປງຕະຫຼອດເວລາ ຊຶ່ງຈາກສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ແຫຼ່ງອາຫານ ແລະ ການວາງໄຂ່ຂອງປາ ແລະ ສັດນ້ຳທຸກຊະນິດໃນແມ່ນ້ຳຂອງໂດຍກົງ ແລະ ຜົນທີ່ຈະຕິດຕາມມາກໍຄືການຫຼຸດລົງຂອງປະລິມານປາ ແລະ ສັດນ້ຳຊະນິດຕ່າງໆ ແລະ ເກີດການສູນພັນໃນຫຼາຍສາຍພັນ ຖ້າຫາກວ່າຍັງຈະມີການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າໃນແລວແມ່ນ້ຳຂອງເພີ່ມຂຶ້ນໂດຍບໍ່ຢຸດຢັ້ງດັ່ງທີ່ ດຣ. ທະນະພອນ ໄດ້ໃຫ້ການອະທິບາຍວ່າ
“ການປ່ຽນແປງຂອງລະດັບນ້ຳທີ່ມັນຂຶ້ນໆລົງໆ ຫຼືວ່າການທີ່ກະແສນ້ຳໃນແມ່ນ້ຳຂອງໄຫຼມາເປັນໄລຍະໄລຍະໂດຍບາງໄລຍະກໍໄຫຼແຮງ ບາງໄລຍະກໍໄຫຼຕາມໄລຍະຈັງຫວະການປ່ອຍນ້ຳຂອງເຂື່ອນທີ່ກັ້ນຢູ່ນີ້ ມັນກໍຈະມີຜົນຕໍ່ການທີ່ປາຈະເຂົ້າໄປວາງໄຂ່ ເພາະສະນັ້ນໃນສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ ປານີ້ມັນຈະບໍ່ສາມາດປັບຕົວໄດ້ທັນ ແລ້ວກໍຈະມີຜົນກະທົບຕໍ່ການສູນຫາຍຂອງສາຍພັນປາ ຄວາມຫຼາກຫຼາຍໃນຊະນິດພັນສັດນ້ຳຂອງແມ່ນ້ຳຂອງນີ້ ເວົ້າໄດ້ມື້ນີ້ເລີຍວ່າ ຖ້າຫາກເຮົາປ່ອຍໄວ້ຢ່າງນີ້ນິ ມັນຈະໝົດໄປຢ່າງແນ່ນອນ.”
ໃນປັດຈຸບັນມີເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງຈຳນວນ 11 ໂຄງການໃນແຂວງຢຸ່ນໜານຂອງ ຈີນ ກັບ 2 ໂຄງການໃນ ລາວ ທີ່ໄດ້ຜະລິດພະລັງງານໄຟຟ້າ ແລະ ຍັງມີອີກ 7 ໂຄງການໃນລາວ ແລະ 2 ໂຄງການໃນກຳປູເຈຍ ທີ່ກຳລັງກໍ່ສ້າງຫຼືວາງແຜນການຈະກໍ່ສ້າງໃນໄວໆນີ້ ເຊັ່ນເຂື່ອນຫຼວງພະບາງ, ເຂື່ອນປາກແບງ ແລະ ເຂື່ອນປາກລາຍໃນ ລາວ ທີ່ມີກຳນົດກໍ່ສ້າງແລ້ວສຳເລັດໃນປີ 2027, ປີ 2029 ແລະ ປີ 2033 ພາຍໃຕ້ແຜນການພັດທະນາລາວໃຫ້ເປັນໝໍ້ໄຟຂອງອາຊຽນ.
ໂດຍຫຼ້າສຸດລັດຖະບານໄທ ໄດ້ຕົກລົງຈະຮັບຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ 9,000 ເມກະວັດເປັນ 10,500 ເມກະວັດພາຍໃນປີ 2035 ຊຶ່ງມີຂຶ້ນໃນໂອກາດທີ່ທ່ານ ພັນຄຳ ວິພາວັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ລາວ ໄດ້ເດີນທາງຢ້ຽມຢາມປະເທດ ໄທ ໃນວັນທີ 1-2 ມິຖຸນາ 2022 ອັນເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງການຮ່ວມມືລາວກັບໄທ ໃນຖານະຫຸ້ນສ່ວນຍຸດທະສາດເພື່ອການຈະເລີນເຕີບໂຕ ແລະ ການພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງນັ້ນ ຫາກແຕ່ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນ ໄທ 8 ຈັງຫວັດໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງກໍໄດ້ອອກຖະແຫຼງການເພື່ອຄັດຄ້ານການຕົກລົງດັ່ງກ່າວເພາະວ່າ ໄທ ມີພະລັງງານໄຟຟ້າສຳຮອງເກີນຄວາມຕ້ອງການ 19,000 ເມກະວັດຊຶ່ງຄິດເປັນ 51 ເປີເຊັນຂອງໄຟຟ້າທັງໝົດທີ່ ໄທ ຊົມໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນຈຶ່ງບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນຈະຕ້ອງຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ່ມຂຶ້ນແຕ່ຢ່າງໃດ ແລະ ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ກໍຍັງກະທົບໂດຍຕົງຕໍ່ຊີວິດຄວາມເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດຕອນລຸ່ມອີກດ້ວຍ ເພາະສະນັ້ນການຄັດຄ້ານຍັງຈະດຳເນີນຕໍ່ໄປໃນຖານະທີ່ແມ່ນ້ຳຂອງເປັນແມ່ນ້ຳລະຫວ່າງປະເທດ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ນິວັດ ຣ້ອຍແກ້ວ ຜູ້ນຳເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນ ໄທ 8 ຈັງຫວັດໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
“ແມ່ນ້ຳຂອງນີ້ມັນເປັນແມ່ນ້ຳນານາຊາດ ແຕ່ວ່າການດູແລຮັກສາຮ່ວມກັນບໍ່ເຄີຍເວົ້າເຖິງ ມີແຕ່ການເວົ້າເຖິການໃຊ້ປະໂຫຍດເທົ່ານັ້ນ ຍາດກັນໃຊ້ປະໂຫຍດ ຈີນ ກໍຈະເອົາ ລາວ ກໍຈະເອົາ, ໄທ ກໍຈະເອົາ, ຫວຽດນາມ ກໍຈະເອົາ ການດູແລບໍ່ມີໃຜເວົ້າເຖິງ ແລ້ວກໍສຳຄັນທີ່ສຸດກໍຄືສຽງຂອງຄົນເລັກຄົນນ້ອຍນີ້ 70 ລ້ານຄົນນີ້ທີ່ຢູ່ກັບແມ່ນ້ຳຂອງ ບໍ່ໄດ້ຖືກຮັບຟັງຢ່າງຈິງຈັງເພາະລັດກໍຄິດແຕ່ເຖິງເລື່ອງເສດຖະກິດ.”
ທາງດ້ານທ່ານ ສຸນຣີ ກິດຕິມົນທົນ ເລຂາທິການສຳນັກງານຊັບພະຍາກອນນ້ຳແຫ່ງປະເທດ ໄທ ຊຶ່ງເປັນຜູ້ແທນຂອງລັດຖະບານ ໄທ ໃນຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ (MRC) ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າທາງການໄທ, ກຳປູເຈຍ ແລະ ຫວຽດນາມ ຍັງບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສະນະຄາມ ເທິງແລວນ້ຳຂອງໃນລາວ ເພາະຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈໃນແຜນການປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດທີ່ກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການ ແລະ ທາງການລາວ ໄດ້ສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມປຶກສາຫາລືຂອງ MRC ເມື່ອທ້າຍປີ 2021 ໂດຍຕ້ອງການຈະໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະ ໃຫ້ເລື່ອນການກໍ່ສ້າງອອກໄປກ່ອນ.
