ເຂື່ອນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກໃນຈຳນວນເຂື່ອນໄຟຟ້າ 11 ແຫ່ງທີ່ສ້າງຢູ່ໃນແມ່ນ້ຳຂອງໂດຍຈີນໄດ້ນຳເອົາຄວາມຮູ້ສຶກເປັນຫ່ວງສຳບັບກຸ່ມອານຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມ ຍ້ອນວ່າ ເຂື່ອນຢູ່ຕອນເທິງຂອງແມ່ນ້ຳຂອງນັ້ນ ມີຜົນກະທົບອັນໃຫຍ່ຫລວງຕໍ່ລະບົບນິເວດໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ແຕ່ນັກຄົ້ນຄວ້າກ່ຽວກັບແມ່ນ້ຳຂອງຍັງມີ ຄວາມຫວັງໃນແງ່ດີວ່າ ຈີນຈະໃຊ້ຊ່ອງສຳລັບການປະສານງານທີ່ມີຢູ່ແລ້ວກັບກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຜົນກະທົບທາງສິ່ງແວດລ້ອມໃນປະເທດເຫລົ່ານີ້ໄດ້ ບົວສະຫວັນມີລາຍລະອຽດມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ຈີນທີ່ມີເສດຖະກິດໃຫຍ່ ແລະຕັ້ງຢູ່ແຄມແມ່ນ້ຳຂອງຕອນເທິງໄດ້ສ້າງເຂື່ອນ 11 ແຫ່ງໃນແມ່ນ້ຳດັ່ງກ່າວ ຊຶ່ງໃນນັ້ນມີສອງແຫ່ງທີ່ເປັນເຂື່ອນໄຟຟ້າທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ. ເຂື່ອນເຫລົ່ານີ້ ມີຜົນກະທົບອັນໃຫຍ່ຫລວງຕໍ່ລະບົບນີເວດໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງເພາະມັນເຮັດໃຫ້ລະດັບນ້ຳໃນຢູ່ໃນເຂດນີ້ຍື່ງຂຶ້ນ ແລະຫລຸດລົງແບບຜິດລະດູການ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ໄບຣແອນ ອາຍເລີ (Brian Eyler), ນັກຄົ້ນຄວ້າອະວຸໂສກ່ຽວກັບແມ່ນ້ຳຂອງແລະຫົວໜ້າໂຄງການພະລັງງານ, ນ້ຳ ແລະຄວາມຍືນຍົງຂອງການພັດທະນາໃນເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຈາກສູນກາງສຕິມສັນ (Stimson) ຍົກຕົວຢ່າງສູ່ຟັງວ່າ:
“ຈີນສ້າງ 2 ເຂື່ອນໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກຢູ່ຍ່ານເທິງຂອງແມ່ນໍ້າຂອງ, ແລະ ເຂື່ອນເຫຼົ່ານັ້ນມີອິດອິດທິພົນຢ່າງບໍ່ຫນ້າເຊື່ອກັບເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າ. ຂ້າພະເຈົ້າ ໝາຍຄວາມວ່າຢູ່ແຂວງຫ້ວຍຊາຍ ແລະແຂວງບໍ່ແກ້ວ ເຂົາເຈົ້າສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ ການໄຫຼຂອງນ້ຳໃນລະດູຝົນຫລຸດລົງ 60 ຫາ 70 ເປີເຊັນ. ແລະ ຖ້າເຈົ້າ ຍ້າຍລົງໄປລຸ່ມໜ້ອຍນຶ່ງ ກະແສນໍ້າໃນລະດູແລ້ງສາມາດເຫັນວ່າມັນ ເພີ້ມຂຶ້ນ ຫຼາຍກວ່າ 2 ເທົ່າຫລາຍ, ບາງຄັ້ງກໍຮອດສາມເທົ່າຢູ່ແຂວງບໍ່ແກ້ວຂອງລາວ ແຕ່ວ່າເຂື່ອນທີ່ສ້າງຂຶ້ນໂດຍສະມາຊິກ MRC ໃນແລວແມ່ນ້ຳຂອງ ບໍ່ສາມາດເຮັດແນວນັ້ນໄດ້.”
ຂະນະທີ່ບັນດາປະເທດໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ, ກໍຄືມຽນມາ, ລາວ, ໄທ, ຫວຽດນາມ ແລະກຳປູເຈຍມີຄວາມຕ້ອງການໄຟຟ້າເພື່ອມາຮັບໃຊ້ການພັດທະນາປະເທດແຕ່ການໝູນໃຊ້ແມ່ນ້ຳທີ່ຍາວທີ່ສຸດໃນຂົງເຂດເຊຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ສາຍ ນີ້ແມ່ນເຮັດໃຫ້ການຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະການດຳລົງຊີວິດຂອງຊຸມຊົນທີ່ອາໄສຢູ່ຕາມແຄມແມ່ນ້ຳຂອງຕອນລຸ່ມທີ່ມີຫລາຍ 10 ລ້ານຄົນນັ້ນມີບັນຫາ ດັ່ງທີ່ ດຣ. ອານຸລັກ ກິດຕິຄຸນ, ຫົວໜ້າຜູ້ບໍລິຫານຂອງກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ ຫລື MRC ໃຫ້ຄຳເຫັນ ທີ່ຂຽນຢູ່ໃນບົດຂ່າວສານຫລັງກອງປະຊຸມສຸດຍອດຄັ້ງທີ 4 ຂອງອົງການ ທີ່ຈັດຂຶ້ນເມື່ອມໍ່ໆມານີ້ວ່າ “ລະດັບການໄຫຼຂອງນ້ຳທີ່ຫລຸດລົງຕໍ່າໃນສີ່ປີລຽນຕິດໄດ້ສ້າງ ‘ຄວາມທ້າທາຍທີ່ບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ’ ໃຫ້ແກ່ແມ່ນ້ຳ – ແລະເຮັດໃຫ້ ຄອບຄົວຊາວປະມົງ ແລະການເຮັດນາທີ່ອາໄສມັນຫາລ້ຽງຊີບນັ້ນມີຄວາມສ່ຽງ. ແຕ່ຝົນທີ່ຕົກໜັກຂຶ້ນ ແລະການປ່ອຍນໍ້າທີ່ເກັບຢູ່ຕົ້ນນໍ້າໄດ້ພາໃຫ້ບັນຫານີ້ຜ່ອນລົງຢ່າງວ່ອງໄວ. ແຕ່ອຸປະສັກຫຼາຍອັນກໍຍັງຄົງມີຢູ່.”
ດັ່ງທີ່ວີໂອເອໄດ້ສະເໜີໄປເມື່ອມໍ່ໆມານີ້ ບັນຫາດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສ້າງຄວາມເປັນຫ່ວງແກ່ປະຊາຊົນຫລາຍລ້ານຄົນທີ່ອາໄສໃນເຂດແຄມແມ່ນ້ຳຂອງຕອນລຸ່ມຊຶ່ງພວກນັກເຄື່ອນໄຫວດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມໂດຍສະເພາະຢູ່ໃນໄທນັ້ນມີຫາງສຽງຕ້ອງຕິຈີນທີ່ສ້າງເຂື່ອນຫລາຍໃນແມ່ນ້ຳຂອງຕອນເທິງນັ້ນວ່າ ໄດ້ປຽບໃນການ ໃຊ້ແມ່ນ້ຳດັ່ງກ່າວ ໂດຍທີ່ສ້າງເຂື່ອນໂດຍທີບໍ່ຕ້ອງປະຕິບັດຕາມກົດລະບຽບຂອງ MRC ເພາະປະເທດນີ້ບໍ່ໄດ້ເປັນສະມາຊິກຂອງ MRC ແລະບໍ່ມີຄວາມສົນໃຈ ທີ່ຈະເຂົ້າເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການຄຸ້ມຄອງແມ່ນ້ຳຂອງນີ້ເລີຍ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ນັກຊ່ຽວຊານບາງຄົນອະທິບາຍວ່າ ການທີ່ຈີນໄດ້ປຽບໃນການໃຊ້ແມ່ນ້ຳຂອງນັ້ນ ບໍ່ແມ່ນມາຈາກການທີ່ປະເທດນີ້ເປັນພຽງຜູ້ສັງເກດການ ແຕ່ມັນໄດ້ປຽບມາຈາກທີ່ຕັ້ງຂອງເຂື່ອນເຂົາເຈົ້າທີ່ຢູ່ຕອນເທິງຂອງແມ່ນ້ຳ ຊຶ່ງກົດລະບຽບຂອງ MRC ທີ່ໃຊ້ຄຸ້ມຄອງການດຳເນີນງານຂອງເຂື່ອນຢູ່ເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງນັ້ນ ບໍ່ສາມາດນຳໃຊ້ກັບເຂື່ອນທີ່ສ້າງຢູ່ໃນເຂດຂອງຈີນໄດ້ ຊຶ່ງພາໃຫ້ເກີດບັນຫາ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກຳຕາມ ນັກຊ່ຽວຊານເຊັ່ນທ່ານອາຍເລີ ຍັງມີຄວາມຫວັງໃນແງ່ດີວ່າ ໂດຍໃຊ້ຊ່ອງປະສານງານລະຫວ່າງຈີນ ແລະ MRC ກໍຄື Lancang-Mekong Cooperation LMC ທີ່ຈີນສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 2015 ເພື່ອສົ່ງເສີມການພັດທະນາທາງສັງຄົມ ແລະເສດຖະກິດ ແລະການຮ່ວມມືຮອບດ້ານກັບປະເທດໃນກຸ່ມາຊຽນ ຈະອຳນວຍຄວາມສະດວກໃນການປະສານງານ ແລະຮ່ວມມືກັນຫລາຍຂຶ້ນກັບບັນດາປະເທດໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນທີ່ອາໄສແມ່ນ້ຳທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ແຫ່ງນັ້ນເພື່ອລ້ຽງຊີບ ດັ່ງທີ່ທ່ານອາຍເລີໃຫ້ການຊີ້ແຈງວ່າ:
“ແຕ່ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າມີການຮ່ວມມືທີ່ດີກໍລັງເກີດຂຶ້ນ, ການຮ່ວມມືທີ່ມີຄວາມໝາຍກຳລັງເກີດຂຶ້ນລະຫວ່າງ MRC ແລະກົນໄກຂອງຈີນ ທີ່ LMC (Lancang-Mekong Cooperation) ແລະພວກເຮົາຕ້ອງໄດ້ຕິດຕາມເບິ່ງຢ່າງໃກ້ຊິດ ແລະຫວັງວ່າຈະໄດ້ຮັບຜົນດີຈາກການສົນທະນາເຫຼົ່ານັ້ນ.”
ສະຫລຸບແລ້ວ ຈີເປັນປະເທດທີ່ເປັນປະເທດມີບົດບາດທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະການເມືອງຢູ່ໃນຂົງເຂດນີ້ ຊຶ່ງນຳເອົາຄວາມຫວັງສູງມາໃຫ້ບັນດາປະເທດໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງທີ່ຈະໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫລືອດ້ານການພັດທະນາປະເທດ ແຕ່ຂະນະດຽວກັນ ມັນກໍໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ສຶກເປັນຫ່ວງ ຍ້ອນວ່າການສ້າງເຂື່ອນຂອງຈີນຢູ່ຕອນເທີງຂອງແມ່ນ້ຳສາຍນີ້ ມີຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ລະດັບ ແລະລະບົບການໄຫລຂອງນ້ຳໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ແຕ່ນັກຊ່ຽວຊານ ກໍຍັງມີຄວາມຫວັງໃນແງ່ດີວ່າ ຈະມີການຮ່ວມມືກັນຫລາຍຂຶ້ນໃນການຫລຸດຜ່ອນບັນຫານີ້.
