ໃນລະຫວ່າງສົງຄາມບັ້ນຕ່າງໆຢູ່ຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງ
ໃຕ້ ໃນຊຸມປີ 1970 ນັ້ນ ວັດຖຸລະເບີດ ແລະກະສຸນ ຈໍານວນຫຼາຍ
ພັນໂຕນ ໄດ້ຈົມນໍ້າລົງໄປກັບກໍ່າປັ່ນລໍາລຽງໃນແມ່ນໍ້າສາຍຕ່າງໆ
ຂອງກໍາປູເຈຍ ແລະກໍຍັງຈົມ ຢູ່ໃນນັ້ນເທົ່າເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ແລະ
ມາບັດນີ້ ອົງການເກັບກູ້ລະເບີດແລະກະສຸນຂອງກໍາປູເຈຍ ກໍາລັງ
ເຝິກອົບລົມພະນັກງານ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວ. Rick
Valenzuela ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານມາຈາກເມືອງສີຫານຸ
ວິລ ປະເທດກໍາປູເຈຍ.
ເບິ່ງວິດິໂອລາຍງານນີ້ ເປັນພາສາລາວ:
ຢູ່ນອກຝັ່ງທະເລຂອງກໍາປູເຈຍ ມື້ນຶ່ງສອງຊົ່ວໂມງ ນັກດໍານໍ້າ 14 ຄົນ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການເຝິກ
ອົບລົມດໍານໍ້າມາໃໝ່ໆ ພາກັນໂດດລົງສູ່ນໍ້າ ໃນເຂດອ່າວໄທ ລົງໄປເຝິກແອບເຮັດວຽກຂອງ
ເຂົາເຈົ້າ. ທ້າວດາຣາເປັນຜູ້ນຶ່ງໃນນັ້ນ. ລາວເວົ້າວ່າ:
“ພວກນັກທ່ອງທ່ຽວມາໂດດນໍ້າຫຼິ້ນມ່ວນຊື່ໆ ແຕ່ສໍາລັບຂ້ອຍແລ້ວ ມັນຄືວຽກ
ງານ ແລະຂ້ອຍຕ້ອງຕັ້ງໃຈໃສ່ໃນເລຶ່ອງນີ້ ຂ້ອຍເຮັດຢ່າງຈິງຈັງ ຂ້ອຍເປັນນັກ
ກູ້ລະເບີດ ສະນັ້ນ ວຽກງານຂອງຂ້ອຍແມ່ນສ່ຽງອັນຕະລາຍ ທີ່ສຸດ.”
ສ່ວນຄູເຝິກ Robert Rice ເວົ້າວ່າ:
“ໂອເຄ ຖ້ານັກດໍານໍ້າຜູ້ໃດຜູ້ນຶ່ງໃຫ້ສັນຍານດ້ວຍການດຶງເຊືອກແບບນີ້
ກໍໝາຍຄວາມວ່າ ໃຫ້ຟ້າວດຶງຂ້ອຍຂຶ້ນມາ ທັນທີ.”
Robert Rice ເປັນນາຍຊ່າງລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ສະນັ້ນລາວເອງກໍມີຫຼາຍສິ່ງຄືກັນກັບ
ພວກນັກຮຽນຂອງລາວ ຊຶ່ງທັງໝົດມາຈາກກຸ່ມກູ້ລະເບີດ ຊັ້ນແນວໜ້າຂອງກໍາປູເຈຍ.
ຄູເຝິກ Rice ເວົ້າວ່າ:
“ນີ້ຄືຈຸດທີ່ພວກເຮົາປ່ຽນຈາກການດໍານໍ້າ PADI ຄືການດໍານໍ້າເພື່ອຄວາມ
ມ່ວນຊື່ນ ມາເປັນດໍານໍ້າແບບເຮັດວຽກ ຫຼື ແບບທະຫານ.”
ປະຫວັດຂອງ Robert Rice ໃນຖານະທະຫານກອງທັບເຮືອສະຫະລັດມາກ່ອນ ເປັນ
ຜົນໃຫ້ລາວໄດ້ເປັນຜູ້ນໍາພາກຸ່ມດໍານໍ້າຊຸດນີ້ ທີ່ຈະປະກອບເປັນກຸ່ມດໍານໍ້າ ແລະເກັບກູ້
ຊຸດທໍາອິດ ຂອງກໍາປູເຈຍ. ລາວເວົ້າວ່າ:
“ມັນເປັນການສໍາຄັນຫຼາຍ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າຕ້ອງມີຄວາມສາມາດເຮັດວຽກນີ້ ດ້ວຍຕົວເຂົາເຈົ້າເອງໄດ້ ເພາະຖ້າຫາກວ່າພວກເຮົາບໍ່ສອນວິທີໃຫ້ພວກເຂົາ ເຈົ້າຮຽນຮູ້ແລ້ວ ວຽກນີ້ກໍຈະຕົກໄປເປັນພາລະຂອງຕ່າງປະເທດ ຫຼືຜູ້ໃດກໍຕາມ ທີ່ອາດບໍ່ມີເງິນ ບໍ່ມີງົບປະມານ ຫຼືແມ່ນແຕ່ເວລາ.”
ການເກັບກູ້ວັດຖຸລະເບີດອອກຈາກແມ່ນໍ້າຕ່າງໆຂອງກໍາປູເຈຍ ແມ່ນຮວມຢູ່ໃນບັນດາ
ວຽກງານທີ່ທ້າທາຍທີ່ສຸດ ສໍາລັບນັກເກັບກູ້ລະເບີດຂອງກໍາປູເຈຍ. ໃນປາງສົງຄາມ ຫວຽດນາມ ແລະການສູ້ລົບກັນທີ່ກ່ຽວພັນກັບສົງຄາມດັ່ງກ່າວໃນຊຸມປີ 1970 ນັ້ນ ກໍ່າ
ປັ່ນບັນທຸກສິນຄ້າຫຼາຍໆລໍາ ທີ່ລໍາລຽງກະສຸນແລະວັດຖຸລະເບີດຫຼາຍພັນໂຕນ ໄດ້ຈົມ
ນໍ້າ. ແຕ່ກ່ອນທີ່ພວກນັກເກັບກູ້ລະເບີດຈຸນີ້ ຈະສາມາດເລີ່ມລົງໄປຊອກຫາລະເບີດຢູ່
ກົ້ນແມ່ນໍ້ານັ້ນ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຕ້ອງຮຽນຮູ້ ວິທີຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍຂັ້ນພື້ນຖານກ່ອນ.
Robert Rice ເວົ້າວ່າ:
“ພວກດໍານໍ້າຈຸນີ້ ບໍ່ມີຈັກຄົນທີ່ເຄີຍດໍານໍ້າມາກ່ອນ ສະນັ້ນ ມັນກໍເປັນສິ່ງທ້າທາຍ
ພໍສົມຄວນ ທີ່ຈະສອນພວກເຂົາເຈົ້າໃຫ້ດໍານໍ້າໄດ້ຄ່ອງໂຕ ຈົນເຮັດໄດ້ຢ່າງໝັ້ນໃຈ
ແຕ່ກໍຖືວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຮຽນຮູ້ໄດ້ໄວ ໂດຍສະເພາະເມື່ອເຮົາພິຈາລະນາເບິ່ງອັດ
ຕາຄວາມໄວ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າຕ້ອງຮຽນຮູ້ໃຫ້ໄດ້ນັ້ນ. ຄືມັນບໍ່ແມ່ນໃຊ້ເວລາສອງ
ອາທິດ ຮຽນຕາມສະບາຍ ແຕ່ມັນເປັນສອງອາທິດ ທຸກໆມື້ ແຕ່ລະມື້ຈະມີວັດຖຸ
ໃໝ່ ຮຽນຮູ້ຄວາມຊໍານິຊໍານານໃໝ່ໆ ສະນັ້ນຈຶ່ງຖືວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າກໍາລັງເຮັດ
ໄດ້ດີ.”
ທ້າວ Tri Khun ທີ່ເຮັດວຽກເກັບກູ້ລະເບີດຢູ່ຕາມທົ່ງມາໄດ້ 16 ປີ ມີຄວາມຮູ້ສຶກກັງວົນແດ່
ນໍາການດໍານໍ້າລົງໄປເກັບກູ້ລະເບີດນັ້ນ ຍ້ອນຜູ້ກ່ຽວຢ້ານວ່າຈະໄປພໍ້ສັດປະຫຼາດ ແລະວິຕົກ
ກ່ຽວກັບການດໍານໍ້າຢູ່ບ່ອນຄັບແຄບ ອັນຕະລາຍ ລະຫວ່າງກ້ອນຫິນນັ້ນ. ລາວເວົ້າວ່າ:
“ທໍາອິດ ຂ້ອຍຢ້ານເວລາຈະໂດດລົງທະເລ ແຕ່ພໍໄດ້ສອງສາມມື້ ຄວາມຢ້ານ
ກໍຫາຍໄປ. ຫຼັງຈາກທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ຫຼັກສູດທັງໝົດແລ້ວ ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າ ຄັນເຮົາບໍ່
ໄປກວນສັດສາວາສິ່ງຢູ່ໃນທະເລ ພວກມັນກໍຈະບໍ່ກວນເຮົາຄືກັນ.”
ໃນອາທິດນີ້ ນັກຮຽນເຝິກອົບລົມ 10 ຄົນ ຈະຮຽນຈົບຫຼັກສູດ ແລະຈະປະກອບເປັນກຸ່ມດໍານໍ້າ
ຊຸດທໍາອິດ. ຕໍ່ໄປໃນປີນີ້ ໜ່ວຍດໍານໍ້າແລະກູ້ເຮືອຂອງກອງທັບບົກສະຫະລັດ ມີກໍານົດຈະມາ
ເຝິກແອບພວກເຂົາເຈົ້າ ໃນຫຼັກສູດຂັ້ນຕໍ່ໄປ ຄືການປະຕິບັດງານເກັບກູ້ວັດຖຸລະເບີດໂຕຈິງ.
ວີດິໂອ ພາສາອັງກິດ:
ໃຕ້ ໃນຊຸມປີ 1970 ນັ້ນ ວັດຖຸລະເບີດ ແລະກະສຸນ ຈໍານວນຫຼາຍ
ພັນໂຕນ ໄດ້ຈົມນໍ້າລົງໄປກັບກໍ່າປັ່ນລໍາລຽງໃນແມ່ນໍ້າສາຍຕ່າງໆ
ຂອງກໍາປູເຈຍ ແລະກໍຍັງຈົມ ຢູ່ໃນນັ້ນເທົ່າເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ແລະ
ມາບັດນີ້ ອົງການເກັບກູ້ລະເບີດແລະກະສຸນຂອງກໍາປູເຈຍ ກໍາລັງ
ເຝິກອົບລົມພະນັກງານ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວ. Rick
Valenzuela ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານມາຈາກເມືອງສີຫານຸ
ວິລ ປະເທດກໍາປູເຈຍ.
ເບິ່ງວິດິໂອລາຍງານນີ້ ເປັນພາສາລາວ:
ຢູ່ນອກຝັ່ງທະເລຂອງກໍາປູເຈຍ ມື້ນຶ່ງສອງຊົ່ວໂມງ ນັກດໍານໍ້າ 14 ຄົນ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການເຝິກ
ອົບລົມດໍານໍ້າມາໃໝ່ໆ ພາກັນໂດດລົງສູ່ນໍ້າ ໃນເຂດອ່າວໄທ ລົງໄປເຝິກແອບເຮັດວຽກຂອງ
ເຂົາເຈົ້າ. ທ້າວດາຣາເປັນຜູ້ນຶ່ງໃນນັ້ນ. ລາວເວົ້າວ່າ:
“ພວກນັກທ່ອງທ່ຽວມາໂດດນໍ້າຫຼິ້ນມ່ວນຊື່ໆ ແຕ່ສໍາລັບຂ້ອຍແລ້ວ ມັນຄືວຽກ
ງານ ແລະຂ້ອຍຕ້ອງຕັ້ງໃຈໃສ່ໃນເລຶ່ອງນີ້ ຂ້ອຍເຮັດຢ່າງຈິງຈັງ ຂ້ອຍເປັນນັກ
ກູ້ລະເບີດ ສະນັ້ນ ວຽກງານຂອງຂ້ອຍແມ່ນສ່ຽງອັນຕະລາຍ ທີ່ສຸດ.”
ສ່ວນຄູເຝິກ Robert Rice ເວົ້າວ່າ:
“ໂອເຄ ຖ້ານັກດໍານໍ້າຜູ້ໃດຜູ້ນຶ່ງໃຫ້ສັນຍານດ້ວຍການດຶງເຊືອກແບບນີ້
ກໍໝາຍຄວາມວ່າ ໃຫ້ຟ້າວດຶງຂ້ອຍຂຶ້ນມາ ທັນທີ.”
Robert Rice ເປັນນາຍຊ່າງລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ສະນັ້ນລາວເອງກໍມີຫຼາຍສິ່ງຄືກັນກັບ
ພວກນັກຮຽນຂອງລາວ ຊຶ່ງທັງໝົດມາຈາກກຸ່ມກູ້ລະເບີດ ຊັ້ນແນວໜ້າຂອງກໍາປູເຈຍ.
ຄູເຝິກ Rice ເວົ້າວ່າ:
“ນີ້ຄືຈຸດທີ່ພວກເຮົາປ່ຽນຈາກການດໍານໍ້າ PADI ຄືການດໍານໍ້າເພື່ອຄວາມ
ມ່ວນຊື່ນ ມາເປັນດໍານໍ້າແບບເຮັດວຽກ ຫຼື ແບບທະຫານ.”
ປະຫວັດຂອງ Robert Rice ໃນຖານະທະຫານກອງທັບເຮືອສະຫະລັດມາກ່ອນ ເປັນ
ຜົນໃຫ້ລາວໄດ້ເປັນຜູ້ນໍາພາກຸ່ມດໍານໍ້າຊຸດນີ້ ທີ່ຈະປະກອບເປັນກຸ່ມດໍານໍ້າ ແລະເກັບກູ້
ຊຸດທໍາອິດ ຂອງກໍາປູເຈຍ. ລາວເວົ້າວ່າ:
“ມັນເປັນການສໍາຄັນຫຼາຍ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າຕ້ອງມີຄວາມສາມາດເຮັດວຽກນີ້ ດ້ວຍຕົວເຂົາເຈົ້າເອງໄດ້ ເພາະຖ້າຫາກວ່າພວກເຮົາບໍ່ສອນວິທີໃຫ້ພວກເຂົາ ເຈົ້າຮຽນຮູ້ແລ້ວ ວຽກນີ້ກໍຈະຕົກໄປເປັນພາລະຂອງຕ່າງປະເທດ ຫຼືຜູ້ໃດກໍຕາມ ທີ່ອາດບໍ່ມີເງິນ ບໍ່ມີງົບປະມານ ຫຼືແມ່ນແຕ່ເວລາ.”
ການເກັບກູ້ວັດຖຸລະເບີດອອກຈາກແມ່ນໍ້າຕ່າງໆຂອງກໍາປູເຈຍ ແມ່ນຮວມຢູ່ໃນບັນດາ
ວຽກງານທີ່ທ້າທາຍທີ່ສຸດ ສໍາລັບນັກເກັບກູ້ລະເບີດຂອງກໍາປູເຈຍ. ໃນປາງສົງຄາມ ຫວຽດນາມ ແລະການສູ້ລົບກັນທີ່ກ່ຽວພັນກັບສົງຄາມດັ່ງກ່າວໃນຊຸມປີ 1970 ນັ້ນ ກໍ່າ
ປັ່ນບັນທຸກສິນຄ້າຫຼາຍໆລໍາ ທີ່ລໍາລຽງກະສຸນແລະວັດຖຸລະເບີດຫຼາຍພັນໂຕນ ໄດ້ຈົມ
ນໍ້າ. ແຕ່ກ່ອນທີ່ພວກນັກເກັບກູ້ລະເບີດຈຸນີ້ ຈະສາມາດເລີ່ມລົງໄປຊອກຫາລະເບີດຢູ່
ກົ້ນແມ່ນໍ້ານັ້ນ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຕ້ອງຮຽນຮູ້ ວິທີຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍຂັ້ນພື້ນຖານກ່ອນ.
Robert Rice ເວົ້າວ່າ:
“ພວກດໍານໍ້າຈຸນີ້ ບໍ່ມີຈັກຄົນທີ່ເຄີຍດໍານໍ້າມາກ່ອນ ສະນັ້ນ ມັນກໍເປັນສິ່ງທ້າທາຍ
ພໍສົມຄວນ ທີ່ຈະສອນພວກເຂົາເຈົ້າໃຫ້ດໍານໍ້າໄດ້ຄ່ອງໂຕ ຈົນເຮັດໄດ້ຢ່າງໝັ້ນໃຈ
ແຕ່ກໍຖືວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຮຽນຮູ້ໄດ້ໄວ ໂດຍສະເພາະເມື່ອເຮົາພິຈາລະນາເບິ່ງອັດ
ຕາຄວາມໄວ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າຕ້ອງຮຽນຮູ້ໃຫ້ໄດ້ນັ້ນ. ຄືມັນບໍ່ແມ່ນໃຊ້ເວລາສອງ
ອາທິດ ຮຽນຕາມສະບາຍ ແຕ່ມັນເປັນສອງອາທິດ ທຸກໆມື້ ແຕ່ລະມື້ຈະມີວັດຖຸ
ໃໝ່ ຮຽນຮູ້ຄວາມຊໍານິຊໍານານໃໝ່ໆ ສະນັ້ນຈຶ່ງຖືວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າກໍາລັງເຮັດ
ໄດ້ດີ.”
ທ້າວ Tri Khun ທີ່ເຮັດວຽກເກັບກູ້ລະເບີດຢູ່ຕາມທົ່ງມາໄດ້ 16 ປີ ມີຄວາມຮູ້ສຶກກັງວົນແດ່
ນໍາການດໍານໍ້າລົງໄປເກັບກູ້ລະເບີດນັ້ນ ຍ້ອນຜູ້ກ່ຽວຢ້ານວ່າຈະໄປພໍ້ສັດປະຫຼາດ ແລະວິຕົກ
ກ່ຽວກັບການດໍານໍ້າຢູ່ບ່ອນຄັບແຄບ ອັນຕະລາຍ ລະຫວ່າງກ້ອນຫິນນັ້ນ. ລາວເວົ້າວ່າ:
“ທໍາອິດ ຂ້ອຍຢ້ານເວລາຈະໂດດລົງທະເລ ແຕ່ພໍໄດ້ສອງສາມມື້ ຄວາມຢ້ານ
ກໍຫາຍໄປ. ຫຼັງຈາກທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ຫຼັກສູດທັງໝົດແລ້ວ ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າ ຄັນເຮົາບໍ່
ໄປກວນສັດສາວາສິ່ງຢູ່ໃນທະເລ ພວກມັນກໍຈະບໍ່ກວນເຮົາຄືກັນ.”
ໃນອາທິດນີ້ ນັກຮຽນເຝິກອົບລົມ 10 ຄົນ ຈະຮຽນຈົບຫຼັກສູດ ແລະຈະປະກອບເປັນກຸ່ມດໍານໍ້າ
ຊຸດທໍາອິດ. ຕໍ່ໄປໃນປີນີ້ ໜ່ວຍດໍານໍ້າແລະກູ້ເຮືອຂອງກອງທັບບົກສະຫະລັດ ມີກໍານົດຈະມາ
ເຝິກແອບພວກເຂົາເຈົ້າ ໃນຫຼັກສູດຂັ້ນຕໍ່ໄປ ຄືການປະຕິບັດງານເກັບກູ້ວັດຖຸລະເບີດໂຕຈິງ.
ວີດິໂອ ພາສາອັງກິດ:
