ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສະພາບແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ຢືນຢັນວ່າ ການ
ກໍ່ສ້າງເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ຈະບໍ່ກະທົບຕໍ່ການສັນຈອນຂອງປາ
ໃນແມ່ນ້ຳຂອງ ລະຫວ່າງລາວກັບໄທ ກຳປູເຈຍແລະຫວຽດນາມ.
ທ່ານ Peter Hawkins ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສະພາບແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ຂອງບໍລິສັດ Mega First Corporation Berhad ຈາກປະເທດມາເລເຊຍ ທີ່ເປັນຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ເທິງແນວແມ່ນ້ຳຂອງໃນເຂດສີ່ພັນດອນ-ຄອນພະເພັງ ໃນເຂດແຂວງຈຳປາສັກຂອງລາວນັ້ນ ໄດ້ໃຫ້ກນຢືນຢັນວ່າ ການສ້າງເຂື່ອນດອນສະໂຮງຈະບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການສັນຈອນຂອງປາ ທີ່ເດີນທາງໄປ-ມາລະຫວ່າງລາວກັບໄທ ກຳປູເຈຍ ແລະຫວຽດນາມຢ່າງແນ່ນອນ.
ທັງນີ້ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າຕົວເຂື່ອນຈະຖືກສ້າງ ຢູ່ເທິງຮູສະໂຮງທີ່ເປັນເສັ້ນທາງສັນຈອນຂອງປາ ແລະສັດນ້ຳໃນແມ່ນ້ຳຂອງລະຫວ່າງລາວ ໄທ ກຳປູເຈຍ ແລະຫວຽດນາມດັ່ງກ່າວກໍຕາມ ຫາກແຕ່ວ່າ ຈາກການສຶກສາວິໄຈ ແລະການເກັບກຳຂໍ້ມູນພາກສະໜາມ ດ້ວຍການສຳພາດຊາວປະມົງໃນພື້ນທີ່ ແລະການສັງເກດພຶດຕິກຳຂອງປາ ທີ່ສັນຈອນໄປ-ມາໃນເຂດສີ່ພັນດອນ-ຄອນພະເພັງ ນັບຈາກປີ 2009 ເປັນຕົ້ນມານັ້ນ ກໍພົບວ່າຮູສະໂຮງບໍ່ແມ່ນເສັ້ນທາງດຽວ ທີ່ປາໃຊ້ເພື່ອການສັນຈອນໄປ-ມາ ແຕ່ຍັງມີຮູຊ້າງເຜືອກ ແລະຮູສະດຳ ທີ່ມີຄວາມສຳຄັນເຊັ່ນດຽວກັນ ດັ່ງທີ່ທ່ານ Peter ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ:
“Part of our monitoring strategy has been to learn from the methods that the local fishermen used. They have been here a long time they know a lot about the changing behavior of both the fish and the hydrology of the river the quality of the water the dept of the water the speed of the flow they have to adjust for all those things in their fishing so we have learned from them.”
“ສ່ວນນຶ່ງຂອງແຜນຍຸດທະສາດ ໃນການຕິດຕາມເບິ່ງຂອງພວກເຮົາ ແມ່ນສຶກ
ສາຮຽນຮູ້ ຈາກວິທີຕ່າງໆ ທີ່ຊາວປະມົງທ້ອງຖິ່ນໄດ້ໃຊ້ກັນມາ. ພວກເຂົາເຈົ້າຢູ່ນີ່ ມາເປັນເວລາດົນນານ. ພວກເຂົາເຈົ້າຮູ້ຈັກຫຼາຍ ກ່ຽວກັບ ພຶດຕິກຳທີ່ປ່ຽນແປງໄປ ຂອງທັງປາ ແລະອຸທົກກະວິທະຍາ ຂອງແມ່ນ້ຳ ຄວາມສະອາດຂອງນ້ຳ ຄວາມເລິກຂອງນ້ຳ ຄວາມໄວຂອງກະແສນ້ຳ ຊຶ່ງພວກເຂົາເຈົ້າຕ້ອງໄດ້ປັບປ່ຽນການຫາປາຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ໃຫ້ເຂົ້າສິ່ງທັງໝົດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ດັ່ງນັ້ນພວກເຮົາຈຶ່ງຕ້ອງຮຽນຮູ້ຈາກພວກເຂົາເຈົ້າ.”
ທາງດ້ານ ທ່ານສົມຈິດ ອິນທະມິດ ລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການ
ກະຊວງແຜນການ ແລະການລົງທຶນໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
ໂຄງການເຂື່ອນດອນສະໂຮງຈະປະກອບສ່ວນ ຢ່າງສຳຄັນ
ເຂົ້າໃນການລົບລ້າງ ບັນຫາຄວາມຍາກຈົນຂອງປະຊາຊົນ
ລາວ ເພາະວ່າ ບໍ່ພຽງແຕ່ຈະມີລາຍຮັບຈາກການສົ່ງອອກພະລັງ
ໄຟຟ້າ ທີ່ຜະລິດຈາກເຂື່ອນດອນສະໂຮງໃນມູນຄ່າສະເລ່ຍເຖິງ
40 ລ້ານດອນລາຕໍ່ປີ ຫຼືຖ້າຫາກຄິດໄລ່ໃນຕະຫລອດລະຍະສຳ
ປະທານ25 ປີ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດ
ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມເຖິງ 1,000 ລ້ານດອນລາ ທີ່ຈະນຳໄປໃຊ້ໃນ
ໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ທີ່ມີເປົ້າໝາຍເພື່ອການລົບລ້າງ ບັນຫາຄວາມຍາກຈົນ
ຂອງປະຊາຊົນລາວ ໃນເຂດຊົນນະບົດ ເປັນສຳຄັນນັ້ນເອງ.
ພ້ອມກັນນີ້ ທ່ານສົມຈິດ ກໍຍັງໄດ້ຢືນຢັນດ້ວຍວ່າ ໂຄງການເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ເປັນ
ໂຄງການທີ່ເປັນມິດຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ທັງຍັງເປັນໂຄງການເຂື່ອນທີ່ຜະລິດ
ພະລັງງານ ທີ່ສະອາດດ້ວຍ ເພາະສະນັ້ນ ຈຶ່ງຖືເປັນໂຄງການທີ່ຈະສ້າງຜົນປະໂຫຍດ
ຫຼາຍກວ່າ ຜົນກະທົບໃນດ້ານລົບ ດັ່ງທີ່ທ່ານໄດ້ໃຫ້ການຊີ້ແຈງວ່າ:
“ພວກເຮົາຄິດວ່າ ປະເທດລາວເຮົາມີທ່າແຮງທາງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ
ໂດຍສະເພາະແມ່ນເລື້ອງແມ່ນ້ຳ ລຳເຊແລ້ວ ກະຖືວເອົາວຽກງານການສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຕົກນີ້ ເປັນບຸລິມະສິດ ແລະ ພວກເຮົາກໍເຫັນວ່າການພັດທະນາ
ເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຕົກນີ້ ຈະເປັນເຂື່ອນທີ່ເປັນມິດ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມຫຼາຍກວ່າການ
ນຳໃຊ້ພະລັງງານດ້ານອື່ນໆ ເຮົາເຂົ້າໃຈວ່າ ຄັນເຂື່ອນໂຕນີ້ ດອນສະໂຮງນີ້
ສຳເລັດ ລັດຖະບານລາວກໍຈະໄດ້ທຶນປີລະປະມານ 30 ຫາ 40 ລ້ານດອນລາ.”
ກ່ອນໜ້ານີ້ ທາງການລາວກໍໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມເປີດກວ້າງ ເພື່ອເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນ-ຂ່າວສານ
ດ້ານເທັກນິກຂອງໂຄງການເຂື່ອນດອນສະໂຮງທີ່ເມືອງປາເຊ ແຂວງຈຳປາສັກ ໂດຍມີ
ຄະນະທູດຕານຸທູດຕ່າງປະເທດຜູ້ຕາງໜ້າຂອງສະຫະພາບຢູໂຣບ ຜູ້ແທນອົງການແມ່
ນ້ຳຂອງສາກົນ ອົງການສາກົນທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ ແລະຜູ້ຕາງໜ້າຂອງສະຫະລັດ
ອາເມຣິກາ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນກອງປະຊຸມດ້ວຍ.
ໂດຍເນື້ອໃນສຳຄັນທີ່ຜູ້ຕາງໜ້າຂອງລັດຖະບານລາວ ແລະກຸ່ມລົງທຶນໃນໂຄງການ ໄດ້
ນຳສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມ ກໍຄືການຢືນຢັນເຖິງມາດຕະຖານສາກົນຂອງການສຶກສາ ຢ່າງ
ລະອຽດທີ່ກ່ຽວກັບວິສະວະກຳຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງໂຄງການ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ
ທຳມະຊາດ ແລະສັງຄົມຜົນກະທົບສະສົມ ແລະການອອກແບບກໍ່ສ້າງເພື່ອປ້ອງກັນຜົນ
ກະທົບເຫຼົ່ານັ້ນ ໂດຍມີທ່ານ ວີລະພົນ ວີລະວົງ ລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງພະລັງ
ງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ເປັນຜູ້ທີ່ນຳສະເໜີຂໍ້ມູນ ແລະຕອບຂໍ້ສົງໄສຕ່າງໆ ໃນກອງປະຊຸມ ອັນຖື
ເປັນພາກສ່ວນໜຶ່ງຂອງການປຶກສາຫາລືຮ່ວມກັບ ຄະນະຜູ້ຕາງໜ້າຈາກໄທ ກຳປູເຈຍ
ແລະຫວຽດນາມ ຊຶ່ງເປັນປະເທດສະມາຊິກຂອງຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ (MRC)
ຮ່ວມກັບ ສປປ ລາວນັ້ນເອງ.
