ນັກທຸລະກິດລາວລະບຸວ່າ ການສໍ້ລາດບັງຫລວງ ຄືສາເຫດສຳຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດລາວຕົກຕ່ຳລົງຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ໂດຍສະເພາະການທຸດຈະລິດໃນວົງການລັດ ທີ່ບໍ່ມີການລົງໂທດຢ່າງຈິງຈັງ ຊຶ່ງຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານຈາກບາງກອກ.
ນັກທຸລະກິດລາວໃຫ້ທັດສະນະວ່າ ການຕົກຕ່ຳລົງຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ທາງເສດຖະກິດໃນລາວ ນັບຈາກປີ 2020 ເປັນຕົ້ນມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ນອກຈາກຈະມີສາເຫດມາຈາກການທີ່ຕ້ອງເພີ່ງພາການນຳເຂົ້າສິນຄ້າຈາກຕ່າງປະເທດ ເພື່ອຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ພາຍໃນປະເທດໃຫ້ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການແລ້ວ ກໍຍັງມີສາເຫດສຳຄັນມາຈາກການທຸດຈະລິດ ທີ່ເກີດຂຶ້ນຢ່າງກວ້າງຂວາງ ທັງໃນວົງ ການພັກ ແລະລັດຖະບານລາວດ້ວຍ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຄວາມບໍ່ໂປ່ງໃສ ໃນດ້ານງົບປະມານລາຍຮັບ ລາຍຈ່າຍຂອງລັດຖະບານ ຊຶ່ງເມື່ອສົມທົບດ້ວຍການ ກວດກາທີ່ມີປະສິດທິພາບຕ່ຳ ທັງຍັງບໍ່ມີມາດຕະການລົງໂທດຢ່າງຈິງຈັງ ຕໍ່ບັນດາພະນັກງານພັກລັດ ທີ່ທຸດຈະລິດດ້ວຍແລ້ວ ກໍຍິ່ງເຮັດໃຫ້ພະນັກງານເຫລົ່ານັ້ນຍັງສືບຕໍ່ການປະຕິບັດໜ້າທີ່ໂດຍທຸດຈະລິດຕໍ່ໄປ ແລະບໍ່ເກງກົວວ່າຈະຖືກລົງໂທດອີກດ້ວຍ ເພາະສະພາບໂຕຈິງທີ່ເກີດຂຶ້ນ ກໍຄືຜູ້ທີ່ທຸດຈະລິດກັບຜູ້ກວດກາ ເປັນພວກດຽວກັນ ຊຶ່ງຕ້ອງແກ້ໄຂຢ່າງຮີບດ່ວນ ດັ່ງທີ່ນັກທຸລະກິດລາວຢືນຢັນວ່າ:
“ການແກ້ໄຂທີນຶ່ງນັ້ນ ແມ່ນພວກເຮົາຈະຕ້ອງໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຕິດຕາມກວດກາ ປະເມີນບຸກຄະລາກອນ ໂດຍຜ່ານຜົນງານ ຜ່ານຜົນສຳເລັດໃນການປະຕິບັດວິຊາສະເພາະຢ່າງເປັນມືອາຊີບ ຜູ້ໃດທີ່ລະເມີດຕ້ອງລົງໂທດຮັບຜິດຊອບຫລາຍ ແຕ່ວ່າມີແຕ່ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຜູ້ທີ່ຮັບຜິດຊອບຕ້ອງປະເມີນບໍ່ແມ່ນພວກເຮົາຊິມາຍ້ອງກັນຢູ່ນີ້ໄດ້ ປະມານຍາມໃດກະດີ ດີແລ້ວມັນໄດ້ກະຕ່າຂອງຂວັນນຳກັນຫລາຍກະວ່າດີ ຂ້າພະເຈົ້າວ່າເອົາໂຕບັນຫາ ຜົນສຳເລັດຂອງຜົນງານຫັ້ນມາເວົ້າກັນ ຈັ່ງຄ່ອຍຊິປະເມີນໄດ້ເນາະ ອັນທີສອງນີ້ ຜູ້ນ້ອຍ ຜູ້ໃຫຍ່ ຕ້ອງເຄົາລົບ ແລະປະຕິບັດກົດໝາຍ.”
ສ່ວນທ່ານກິແກ້ວ ໄພຄຳພິທູນ ຮອງນາຍົກລັດຖະມົມນຕີຢືນຢັນວ່າ ລັດຖະບານລາວຊຸດປັດຈຸບັນ ຈະບໍ່ຍອມໃຫ້ມີການຊື້ຈ້າງເອົາຕຳແໜ່ງໃນວົງການພະນັກງານຂອງລັດຖະບານຢ່າງເດັດຂາດ ແຕ່ຈະເນັ້ນໜັກໃນການພິຈາລະນາຈາກລະດັບຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດໂຕຈິງ ຂອງພະນັກງານເປັນສຳຄັນ ໝາຍຄວາມວ່າ ຈະມີແຕ່ຜູ້ທີີ່ມີຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດຢ່າງຈິງເທົ່ານັ້ນ ຈຶ່ງຈະໄດ້ຮັບການຄັດເລືອກ ແລະສົ່ງເສີມໃຫ້ເປັນພະນັກງານລັດແລະກ້າວຂຶ້ນຕຳແໜ່ງທີ່ສູງຂຶ້ນຕາມ ຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດໂຕຈິງນັ້ນເອງ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນການຄັດເລືອກ ແລະການບັນຈຸພະນັກງານຂອງລັດຖະບານລາວ ໃນທົ່ວປະເທດລາວນັ້ນກໍໄດ້ມີການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ໂດຍບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມລະບຽບກົດໝາຍ ແລະຄຳສັ່ງຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 2004 ເປັນຕົ້ນມາແລ້ວໂດຍເມື່ອປະກອບກັບບັນຫາຂາດແຄນ ດ້ານງົບປະມານຂອງລັດຖະບານລາວ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຕ້ອງຈຳກັດຈຳນວນໃນການຮັບ ແລະບັນຈຸພະນັກງານໃໝ່ໃນຕະຫລອດໄລຍະ 20 ປີທີ່ຜ່ານມານັ້ນ ກໍໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການຄັດເລືອກ ແລະບັນຈຸພະນັກງານທີ່ມີຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດຢ່າງແທ້ຈິງດ້ວຍ ເພາະມີການຫລີ້ນພັກ ຫລີ້ນພວກ ຢ່າງກວ້າງຂວາງດັ່ງທີ່ ທ່ານທອງລຸນ ສີສຸລິດ ປະທານປະເທດລາວ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີທ່າອຽງບ່ອນວ່າຮັບພະນັກງານເຂົ້າແມ່ນອຽງໄປທາງດ້ານການຈຸ້ມເຈື້ອເຊື້ອສາຍຄຸນນະພາບ ຫລືບໍ່ຄຸນນະພາບນີ້ບໍ່ທັນຄຶດ ມີລັກສະນະຊື້ຂາຍຕຳແໜ່ງ ຊື້ຂາຍຄົນອັນທີ່ເຂົ້າລັດຖະກອນໂຕນີ້ກໍວ່າບໍ່ທັນຫລາຍແທ້ ແຕ່ມີປາກົດການຕັ້ງແຕ່ຂັ້ນເມືອງ ຂັ້ນແຂວງ ມາຫາສູນກາງ ອັນນີ້ແມ່ນມັນບໍ່ງາມ ມັນຜິດ ແລະມັນກະບໍ່ໄດ້ຄຸນນະພາບແລ້ວ ລັດຖະກອນຂອງພວກເຮົາ.”
ທັງນີ້ລັດຖະບານລາວໄດ້ອະນຸຍາດ ໃຫ້ບັນຈຸພະນັກງານໃໝ່ໄດ້ ບໍ່ເກີນ 800 ຄົນ ໃນປີ 2023 ໃນນີ້ 80 ເປີເຊັນ ເປັນໂຄຕາຂອງກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະກິລາກັບກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ຊຶ່ງການຈຳກັດໂຄຕາດັ່ງກ່າວກໍເຮັດໃຫ້ ເກີດບັນຫາຂາດແຄນ ບຸກຄະລາກອນໃນຫລາຍພາກສ່ວນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນກະຊວງສຶກສາທິການ ທີ່ມີໂຮງຮຽນ 12,744 ແຫ່ງໃນເຂດຊົນນະບົດນັ້ນ ຍັງຂາດແຄນຄູເຖິງ 19,757 ຄົນ ໃນຂະນະທີ່ໂຮງຮຽນໃນເຂດເມືອງມີຄູເກີນຄວາມຕ້ອງການເຖິງ 9,700 ຄົນ ໂດຍໃນປັດຈຸບັນລັດຖະບານລາວມີພະນັກງານ ຫລືລັດຖະກອນທັງໝົດ 184,871 ຄົນ ໃນທົ່ວປະເທດ ໂດຍບໍ່ລວມເຖິງກຳລັງທະຫານ ກຳລັງປະກອບອາວຸດ ແລະພະນັກງານລັດວິສາຫະກິດ ຊຶ່ງມີຈຳນວນຮວມກັນຫລາຍກວ່າ 1 ແສນຄົນແຕ່ຢ່າງໃດ.
