ເຂື່ອນແຫ່ງນຶ່ງ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງ ຊຶ່ງກຳນົດວ່າຈະເປີດພາຍໃນເດືອນນີ້ ໄດ້ສ້າງຄວາມກັງວົນເປັນຫ່ວງໃຫ້ແກ່ຫວຽດນາມ ຍ້ອນປະເທດດັ່ງກ່າວຕັ້ງຢູ່ລຸ່ມເຂື່ອນທາງໃຕ້ລົງມາ ແລະຈະໄດ້ຮັບການຂົ່ມຂູ່ຍ້ອນຈະມີນ້ຳໄຫຼລົງມາໜ້ອຍກວ່າເກົ່າ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຢູ່ຮາໂນ່ຍບໍ່ໄດ້ປະທ້ວງຢ່າງແຂ່ງຂັນຕໍ່ລາວ ຊຶ່ງເປັນບ່ອນທີ່ເຂື່ອນດັ່ງກ່າວຕັ້ງຢູ່ ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມ ຍ້ອນຫວຽດນາມຮູ້ດີວ່າລາວ ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນຈາກປະເທດທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າຕົນ ນັ້ນກໍຄືຈີນ.
ແຕ່ແທນທີ່ ພວກຜູ້ນຳຂອງຫວຽດນາມ ໄດ້ເຂົ້າຫາຜູ້ນຳຂອງລາວ ຢ່າງລະມັດລະວັງກ່ຽວກັບເລື້ອງເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ ຍ້ອນຢ້ານວ່າ ລາວຊຶ່ງເປັນປະເທດນ້ອຍໆທີ່ບໍ່ມີທາງອອກທະເລນີ້ ຈະຊອກສະແຫວງຫາການຊ່ວຍເຫຼືອເພີ້ມຂຶ້ນຈາກປັກກິ່ງ ອີງຕາມຄຳເວົ້າຂອງພວກນັກຊ່ຽວຊານເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ການສູ້ຊົນຂອງຫວຽດນາມເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຜິດກັນກັບຈີນ ແລະການຂະຫຍາຍອິດທິພົນ ໃນເຂດອື່ນໆຂອງຈີນ ຢູ່ໃນເອເຊຍນັ້ນ.
ພວກນັກຊ່ຽວຊານ ກ່າວຕື່ມວ່າ ຄວາມຢ້ານກົວໃໝ່ຂອງຮາໂນ່ຍ ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຕົນບໍ່ສາມາດປະຕິບັດຕໍ່ລາວແບບລັດບໍລິວານ ດັ່ງທີ່ເຄີຍໄດ້ເຮັດມາ.
ທ່ານມູເຮ ໄຮເບີດ (Murray Hiebert) ເຈົ້າໜ້າທີ່ອະວຸໂສຈາກໂຄງການເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຂອງສູນກາງວິໄຈຍຸດທະສາດ ແລະການສຶກສານາໆຊາດ ທີ່ວໍຊິງຕັນ ກ່າວວ່າ “ຫວຽດນາມພວມເປັນຫ່ວງຢ້ານວ່າລາວແມ່ນດຳເນີນການຫຼາຍໄປໂພດແລ້ວ ໃນການສ້າງເຂື່ອນຢູ່ຕາມລຳແມ່ນ້ຳຂອງ. ແຕ່ຫວຽດນາມ ເຖິງແມ່ນໄດ້ມີການໂອ້ລົມແບບງຽບໆກັບລາວກໍຈິງ ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນໃຊ້ທາງເລືອກນິວເຄລຍເທື່ອ ຄືກ່າວຢ່າງເປັນການເປີດເຜີຍ ກ່ຽວກັບການກະທຳຂອງລາວ.”
ຫວຽດນາມ ຕາມປະຫວັດສາດແລ້ວແມ່ນມີຄວາມເປັນຕໍ່ກັບລາວມາໂດຍຕະຫຼອດ. ໃນສັດຕະວັດທີ 19 ກະສັດຂອງລາວເຄີຍເສຍຊ່ວຍຕໍ່ຫວຽດນາມໃນຄວາມສຳພັນຕາມແບບສະບັບ ທີ່ຫວຽດນາມເຄີຍເສຍຊ່ວຍໃຫ້ຈີນໃນເວລານັ້ນ ອີງຕາມສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ GlobalSecurity.org ຂອງສະຫະລັດ.
ສະຖາບັນດັ່ງກ່າວເວົ້າວ່າ ລາວໄດ້ກາຍມາເປັນລັດບໍລິວານຂອງຫວຽດນາມໃນຊຸມປີ 1980 ຫຼັງຈາກຫວຽດນາມໄດ້ຊ່ວຍພັກຄອມມູນິສລາວ. ໃນລະຫວ່າງສົງຄາມຫວຽດນາມໃນຊຸມປີ 1960 ທະຫານຫວຽດນາມເໜືອຫຼາຍພັນຄົນໄດ້ໃຊ້ລາວເປັນຖານທີ່ໝັ້ນ ເພື່ອສ້ອມແປງແລະຮັກສາເສັ້ນທາງໂຮຈິມິນ. ໃນທຸກມື້ນີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ລາວຍັງສືບຕໍ່ໄປຮຽນຢູ່ຮາໂນ່ຍ ສຳລັບເຈົ້າໜ້າທີ່ພັກຄອມມູນິສ.
ນັບແຕ່ຊຸມປີ 1980 ເປັນຕົ້ນມາ ຫວຽດນາມໄດ້ແຊງຂຶ້ນໜ້າທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໃນການລົງທຶນ ດ້ານການຜະລິດ ໃນຂະນະທີ່ລາວ ສ່ວນໃຫຍ່ແລ້ວແມ່ນກາງຕໍ່ການເຮັດໃຮ່ເຮັດນາ. ປະມານ 23 ເປີເຊັນຂອງປະຊາກອນ 6 ລ້ານ 9ແສນຄົນ ແມ່ນດຳລົງຊີວິດດ້ວຍຄວາມທຸກຍາກ ສົມທຽບໃສ່ 6 ເປີເຊັນຂອງປະຊາຊົນຫວຽດນາມ 95 ລ້ານຄົນ ອີງຕາມລາຍງານຂອງທະນາຄານພັດທະນາເອເຊຍ.
ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມ ຈີນ ຊຶ່ງເປັນປະເທດທີ່ຮັ່ງມີກວ່າ ໄດ້ຊ່ວຍສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງໃຫ້ແກ່ລາວ ສິ່ງທີ່ເຫັນໄດ້ແຈ້ງທີ່ສຸດ ກໍແມ່ນທາງລົດໄຟຄວາມໄວສູງ ແລະເຂດເສດຖະກິດພິເສດຕ່າງໆ. ໂຄງການຈຳນວນນຶ່ງແມ່ນນອນຢູ່ໃນຂໍ້ລິເລີ້ມ 6 ປີນຶ່ງແລວທາງນຶ່ງເສັ້ນທາງຂອງຈີນທີ່ແນໃສ່ເພື່ອຊ່ວຍຂັບດັນໃຫ້ການຄ້າຂອງຈີນ ກັບຕ່າງປະເທດເພີ້ມຂຶ້ນ ໃນທົ່ວຢູໂຣບ ແລະເຂດເອເຊຍ. ນອກນັ້ນແລ້ວ ເງິນທຶນຂອງຈີນຍັງຊ່ວຍສ້າງຖະໜົນຫົນທາງແລະຂົວຕ່າງໆໃນທົ່ວປະເທດ.
ເຂື່ອນໄຟຟ້າພະລັງນ້ຳໄຊຍະບູລີ ແມ່ນເປັນທີ່ຄາດກັນຢ່າງກວ້າງຂວາງວ່າ ຈະຫຼຸດລະດັບນ້ຳ ປາ ແລະຝຸ່ນຕ່າງໆຕໍ່ຜູ້ຄົນປະມານ 50 ລ້ານຄົນ ທີ່ຢູ່ລຸ່ມເຂື່ອນລົງມາ ຫຼາຍຄົນໃນຈຳນວນດັ່ງກ່າວແມ່ນຢູ່ໃນຫວຽດນາມ.
ຈີນແລະຫວຽດນາມໄດ້ມີຄວາມເຄືອງແຄ້ນກ່ຽວກັບເລື້ອງດິນແດນມາເປັນເວລາຫຼາຍສັດຕະວັດ. ເວລານີ້ປະເທດທັງສອງກຳລັງຂັດແຍ້ງກັນຢູ່ທະເລຈີນໃຕ້ ທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ. ປະເທດທັງສອງແມ່ນອົບອຸ່ນຈິງໃຈໃນເຈ້ຍໃນສໍ ແຕ່ການຜິດຂ້ອງຕ້ອງຖຽງ ທີ່ມີຂຶ້ນເປັນປະຈຳກ່ຽວກັບອະທິປະໄຕທາງທະເລນັ້ນ ເຮັດໃຫ້ຄວາມສຳພັນລະຫວ່າງປະເທດທັງສອງແໜ້ນແຟ້ນບໍ່ໄດ້.
ທ່ານສຕີເວັນ ນາກິ (Stephen Nagy) ຮອງສາສະດາຈານອະວຸໂສ ທີ່ສອນການເມືອງແລະການສຶກສານາໆຊາດ ທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລຄຣິສຕຽນລະຫວ່າງປະເທດ ໃນນະຄອນຫຼວງໂຕກຽວຂອງຍີ່ປຸ່ນ ກ່າວວ່າ ລັດຖະບານປັກກິ່ງໄດ້ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອທາງດ້ານເສດຖະກິດແກ່ລາວແລະກຳປູເຈຍ ເພື່ອຄ້ຳປະກັນການສະໜັບສະໜຸນທາງດ້ານການເມືອງ ກ່ຽວກັບບັນຫາຕ່າງໆຢູ່ໃນຂົງເຂດ ຮວມທັງບາງບັນຫາທີ່ຫວຽດນາມຢູ່ອີກຟາກນຶ່ງ.
ຢູ່ກຳປູເຈຍ ຊຶ່ງເປັນປະເທດທີ່ຂ້ອນຂ້າງທຸກຍາກນັ້ນ ທີ່ມີການເມືອງນິຍົມປັກກິ່ງມາແຕ່ຊຸມປີ 1960 ນັ້ນ ຈີນໄດ້ລົງທຶນລະຫວ່າງ 400 ລ້ານຫາ 700 ລ້ານໂດລາຕໍ່ປີ ນັບແຕ່ປີ 2010 ເປັນຕົ້ນມາ ອີງຕາມກະຊວງການຄ້າຂອງຈີນ. ມາຈົນຮອດເດືອນກັນຍາປີ 2017 ຈີນໄດ້ລົງທຶນໃນມູນຄ່າຮວມ 6.3 ຕື້ໂດລາ ຢູ່ລາວ ອີງຕາມຂໍ້ມູນຂອງຈີນ.
ທ່ານນາກິກ່າວວ່າ “ຈີນສາມາດໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອທາງດ້ານເສດຖະກິດພຽງໜ້ອຍດຽວ ແລະໄດ້ຮັບການຄ້ຳປະກັນວ່າ ປະເທດທັງສອງຈະບໍ່ ຍົກຕົວຢ່າງ ຕົກລົງໃນຄວາມເປັນເອກກະສັນກັບອາຊຽນ ຫຼືເມື່ອຜົນປະໂຫຍດຂອງຈີນຫວຽດນາມປະທະກັນ ຈີນແມ່ນແນ່ນອນສາມາດໃຊ້ອິດທິພົນຂອງຕົນຕໍ່ລາວແລະກຳປູເຈຍໄດ້.” ອາຊຽນແມ່ນສະມາຄົມຂອງ 10 ປະເທດໃນເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້.
ຫວຽດນາມແມ່ນກາງຕໍ່ຫຼາຍຂຶ້ນນັບມື້ ນຳຍີ່ປຸ່ນ ສິງກະໂປ ເກົາຫຼີໃຕ້ ແລະໃຕ້ຫວັນສຳລັບການລົງທຶນຕ່າງໆ. ກອງທຶນຂອງຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຊ່ວຍການພັດທະນາພື້ນຖານໂຄງລ່າງທີ່ສຳຄັນໆຂອງຫວຽດນາມ.
ຫວຽດນາມພວມຈັບຕາເບິ່ງການຂະຫຍາຍໂຕຂອງການລົງທຶນຈີນໃນກຳປູເຈຍ ເພື່ອເຂົ້າໃຈວ່າ ແມ່ນຫຍັງຈະເກີດຂຶ້ນ ຖ້າຈີນຫາກເພີ້ມການລົງທຶນຂອງຕົນຢູ່ໃນປະເທດລາວ ນັ້ນຄືຄຳເວົ້າຂອງທ່ານຈຶງ ຫງວຽນ (Trung Nguyen) ຫົວໜ້າຄວາມສຳພັນຕ່າງປະເທດຂອງພະແນກສັງຄົມສາດແລະມະນຸດຊາດ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລໂຮ່ຈິມິນ.
ກຳປູເຈຍ ປົກກະຕິແລ້ວ ແມ່ນເຂົ້າຂ້າງຈີນສະເໝີ ກ່ຽວກັບບັນຫາຕ່າງໆຂອງອາຊຽນ ຮວມທັງນະໂຍບາຍທາງທະເລ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຂັດແຍ້ງໃນເລື້ອງອະທິປະໄຕລະຫວ່າງຈີນກັບຫວຽດນາມ.
ທ່ານຫງວຽນກ່າວວ່າ “ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ນັ້ນຄືສິ່ງທີ່ລັດຖະບານຫວຽດນາມຢ້ານເຫດການແບບນັ້ນ ແລະດັ່ງດຽວກັນກັບເຫດຜົນທີ່ວ່າເປັນຫຍັງມັນຈຶ່ງເບິ່ງຄືວ່າມີມີການຫຼິ້ນເກມທັງຊຸກແລະດຶງ ລະຫວ່າງລັດຖະບານຫວຽດນາມ ແລະລັດຖະບານຈີນ ເພື່ອເອົາຊະນະລາວ.”
ຫວຽດນາມສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຕົນມີຄວາມຫວັງທີ່ຈະໄດ້ເຮັດວຽກຮ່ວມກັບລາວ ພາຍໃຕ້ເງື່ອນໄຂຂອງຕົນ.
ໃນມື້ວັນພຸດແລ້ວນີ້ ສະຫະພັນຊາວໜຸ່ມຈາກປະເທດທັງສອງໄດ້ຫາລືກັນທີ່ຈະເພີ້ມກິດຈະກຳຕ່າງໆສຳລັບພວກເດັກນ້ອຍທີ່ຢູ່ຕາມຊາຍແດນຂອງປະເທດທັງສອງເພື່ອເປັນຊ່ອງທາງນຶ່ງໃນການຊຸກຍູ້ຄວາມສຳພັນໃນອະນາຄົດ.
ແລະໃນອາທິດແລ້ວນີ້ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີຂອງລາວແລະຫວຽດນາມກໍໄດ້ຕົກລົງກັນທີ່ຈະສືບຕໍ່ການແລກປ່ຽນຢ່າງເປັນທາງການ ໃນອັນທີ່ອົງການຂ່າວຂອງທາງການຫວຽດນາມເອີ້ນວ່າ “ໃນວິທີການແບບງ່າຍໆ ມີປະສິດທິຜົນ ແລະມີເນື້ອຫາສາລະ ໂດຍເນັ້ນຢ້ຳເຖິງການມີປະສົບພະການຮ່ວມກັນ ແລະຊອກຫາຊ່ອງທາງແກ້ໄຂບັນຫາຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະອຸບປະສັກຕ່າງໆ.”
