ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ (MRC) ປະຕິບັດງານໃຫ້ມີປະສິດທິພາບ ແລະມີສິດຄັດຄ້ານໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນທີ່ບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານ ຊຶ່ງຊົງຣິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານນິວັດ ຮ້ອຍແກ້ວ ແກນນຳເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງເປີດເຜີຍວ່າ ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທຈະລົນນາລົງໃຫ້ມີການສ້າງຕັ້ງອົງການມະຫາຊົນຂອງພາກປະຊາຊົນໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຂຶ້ນມາ ເພື່ອຂະຫຍາຍຄວາມຮ່ວມມືເພື່ອການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນ້ຳຂອງຢ່າງຍືນຍົງ ໃນການປະຕິບັດຕົວຈິງໃຫ້ໄດ້ຢ່າງເປັນຮູບປະທຳ ເພາະວ່າການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນ້ຳຂອງໃນຊ່ວງທີ່ຜ່ານມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ ນອກຈາກຈະບໍ່ມີສ່ວນຮ່ວມຂອງພາກປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງແລ້ວ ກໍຍັງປາກົດວ່າໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງນັ້ນ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະຊີວິດຄວາມເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຫລາຍກວ່າ 60 ລ້ານຄົນ ຢ່າງຮຸນແຮງນັບມື້.
ທັງນີ້ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າ ໄດ້ມີການສ້າງຕັ້ງຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ ຫລື MRC ເພື່ອໃຫ້ເປັນກົນໄກປະສານງານລະຫວ່າງລັດຖະບານລາວ, ໄທ, ກຳປູເຈຍ, ຫວຽດນາມ ກ່ຽວກັບການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນນ້ຳຂອງ ນັບແຕ່ປີ 1995 ເປັນຕົ້ນມາແລ້ວກໍຕາມ ຫາກແຕ່ວ່າ ການປະສານງານຂອງ MRC ກໍບໍ່ມີສ່ວນຮ່ວມຂອງພາກປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງແຕ່ຢ່າງໃດ ແລະປາກົດວ່າໃນການປະຕິບັດໂຕຈິງນັ້ນ ໄດ້ດຳເນີນໄປໃນແນວທາງຂອງການສ້າງ ຄວາມຊອບທຳໃຫ້ແກ່ກຸ່ມທຸລະກິດທີ່ຕ້ອງການຈະລົງທຶນກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງດ້ວຍ ຊຶ່ງຈະເຫັນໄດ້ຈາກຂະບວນການປຶກສາຫາລືລ່ວງໜ້າ ຫລື PNPCA ກ່ອນຈະພັດທະນາໂຄງການ ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ MRC ບໍ່ມີສິດຄັດຄ້ານໂຄງການໃດໄດ້ເລີຍ ຈຶ່ງຈະຕ້ອງມີການປະຕິຮູບ MRC ຢ່າງຮີບດ່ວນທີ່ສຸດ ດັ່ງທີ່ທ່ານນິວັດ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ປັດຈຸບັນນີ້ ຈະມີເຂື່ອນຕອນໃຕ້ລົງໄປອີກ ອັນນີ້ຄືເປັນປະເດັນບັນຫາໃຫຍ່ຫຼາຍ ທີ່ຈະມີຜົນກະທົບ ເພາະການຈັດການເຂື່ອນຕ່າງໆນີ້ ອາດຈະບໍ່ສອດຮັບກັນ ຫຼື ອັນໃດ ຕ່າງໆ ເຊັ່ນ PNPCA ຈັ່ງຊີ້ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເຫັນດີນຳ ເພາະວ່າ ມັນເປັນຂະບວນການ ຮັບຟັງຄວາມຄິດເຫັນ ແລ້ວກໍບໍ່ໄດ້ສາມາດນຳໄປໃຊ້ໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ ເຊິ່ງມັນກໍເປັນຈຸດ ອ່ອນທີ່ສຸດ ກໍ່ຄືມັນເປັນກາຢາງປະທັບລົງໄປໃຫ້ສ້າງເຂື່ອນໃນແມ່ນ້ຳຂອງເພີ້ມຫຼາຍ ຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ແຕ່ແມ່ນ້ຳຂອງນີ້ ມັນຄືແມ່ນ້ຳນາໆຊາດ ແຕ່ວ່າ ການດູແລຮັກສາຮ່ວມກັນ ບໍ່ເຄີຍເວົ້າເຖິງ ມີແຕ່ການຍາດແຍ່ງກັນໃຊ້ປະໂຫຍດ ຈີນກໍ່ຈະເອົາ ລາວກໍ່ຈະເອົາ ໄທກໍ່ຈະເອົາ ຫວຽດນາມກໍ່ຈະເອົາ ກຳປູເຈຍກໍ່ຈະເອົາ ແລ້ວການຮັກສາ-ການດູແລບໍ່ມີໃຜເວົ້າເຖິງ.”
ສ່ວນທ່ານສຸຣະສີ ກິຕິມົນທົນ ເລຂາທິການສຳນັກງານຊັບພະຍາກອນນ້ຳແຫ່ງຊາດໄທ ໃນຖານະທີ່ເປັນຜູ້ແທນຂອງລັດຖະບານໄທໃນ MRC ຢືນຢັນວ່າ ທາງການໄທ ກຳປູເຈຍ ຫວຽດນາມ ຍັງບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສະນະຄາມເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ເພາະຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈໃນແຜນການປ້ອງກັນບັນຫາຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະສັງຄົມ ຈຶ່ງຍັງຕ້ອງການຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ ກ່ຽວກັບການປ້ອງກັນຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວ ແລະ ໄດ້ສະເໜີໃຫ້ເລື່ອນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສະນະຄາມອອກໄປກ່ອນ ໃນຂະນະທີ່ເຄືອຂ່າຍປະ ຊາຊົນໄທ ກໍ່ໄດ້ຍື່ນຈົດໝາຍເພື່ອຄັດຄ້ານການຊື້ໄຟຟ້າຈາກທຸກໂຄງການເຂື່ອນເທິງ ແນວແມ່ນໍ້າຂອງໃນລາວ ດັ່ງທີ່ຕົວແທນດ້ານກົດໝາຍຂອງເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດໃນລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ເຮົາມີການເຮັດໜັງສືເຖິງໜ່ວຍງານອື່ນໆ ອີກດ້ວຍ ພວກກົມປະມົງ, ກົມຊົນລະປະທານ ຕ່າງໆ ສອບຖາມໄປວ່າ ຄິດເຫັນຈັ່ງໃດກັບໂຄງການ ແລ້ວຂໍ້ທີ່ໄດ້ຮັບຕອບກັບມາກໍ່ຄື ທຸກຄົນເປັນຫ່ວງ-ກັງວົນກັບຜົນກະທົບໃນແມ່ນໍ້າຂອງທັງນັ້ນເລີຍ ກົມຊັບພະຍາກອນນໍ້າ ໃນຖານະເປັນຄະນະກຳມະການແມ່ນໍ້າຂອງ ກໍ່ໄດ້ສະເໜີຂໍ້ທ້ວງຕິງເຫລົ່ານີ້ໄປຍັງ ທັງລັດ ຖະບານລາວ ແລ້ວກໍທັງ MRC ເພື່ອໃຫ້ມີການຊະລໍໂຄງການໄປກ່ອນ ບໍ່ແມ່ນວ່າ ດຳເນີນ ການ ຮີບເຮັດໃຫ້ສຳເລັດພາຍໃນ 60 ວັນ ຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ລະບຸມາ ຊຶ່ງອັນນີ້ເຮົາ ກໍເຫັນວ່າມັນບໍ່ໜ້າຈະຖືກຕ້ອງເລີຍ.”
ໃນປັດຈຸບັນ ມີເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງຈຳນວນ 11 ໂຄງການ ໃນແຂວງຢຸນ ໜານຂອງຈີນກັບ 2 ໂຄງການໃນລາວ ທີ່ໄດ້ຜະລິດໄຟຟ້າແລ້ວ ແລະຍັງອີກ 7 ໂຄງການໃນລາວ ກັບ 2 ໂຄງການໃນກຳປູເຈຍ ທີ່ກຳລັງກໍ່ສ້າງເຊັ່ນ ເຂື່ອນຫລວງ ພະບາງ, ເຂື່ອນປາກແບງ ແລະເຂື່ອນປາກລາຍໃນລາວ ທີ່ມີກຳນົດການກໍ່ສ້າງໃຫ້ສຳເລັດ ໃນປີ 2030 ຫາປີ 2033 ນັ້ນ.
