ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຍື່ນໜັງສືຕໍ່ກຳມາທິການລັດຖະສະພາໄທ ເພື່ອຄັດຄ້ານ ການຊື້ພະລັງງານໄຟຟ້າຈາກໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າຈາກທຸກໂຄງການທີ່ ກໍ່ສ້າງໃນແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ, ຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ມາຈາກບາງກອກ.
ທ່ານນິວັດ ຣ້ອຍແກ້ວ ແກນນຳປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນເຂດລຸ່ມລຳແມ່ນ້ຳຂອງ ເປີດເຜີຍວ່າ ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນເຂດລຸ່ມນ້ຳຂອງໄດ້ຍື່ນໜັງສືຕໍ່ຄະນະກຳ ມາທິການ ການຕ່າງປະເທດ ໃນລັດຖະສະພາໄທ ເພື່ອໃຫ້ພິຈາລະນາ ແລະລົງມະຕິຄັດຄ້ານການເຊັນສັນຍາຊື້-ຂາຍ ກະແສໄຟຟ້າ ຈາກທຸກໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ທີ່ກໍ່ສ້າງໃນແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການເຂື່ອນປາກແບງ ແລະ ໂຄງການ ເຂື່ອນປາກລາຍ ຊຶ່ງຮ່າງສັນຍາຊື້-ຂາຍ ກະແສໄຟຟ້າໄດ້ຜ່ານການພິຈາລະນາຂອງຄະນະ ໄອຍະການສູງສຸດແຫ່ງຊາດໄທ ຢ່າງເປັນທາງການແລ້ວ ເມື່ອບໍ່ນານມານີ້ ຍ່ອມຈະເປັນຜົນເຮັດໃຫ້ການໄຟຟ້າ ຝ່າຍຜະລິດແຫ່ງປະເທດໄທ (EGAT) ແລະ ກຸ່ມລົງທຶນໃນ ໂຄງການສາມາດທີ່ຈະລົງນາມໃນສັນຍາໄດ້ໃນທັນທີ. ສະນັ້ນ ຈຶ່ງມີພຽງການໃຊ້ສິດອຳ ນາດຂອງຄະນະກຳມາທິການໃນລັດຖະສະພາໄທເທົ່ານັ້ນ ທີ່ສາມາດຢັບຢັ້ງການເຊັນສັນຍາດັ່ງກ່າວໄດ້ຕາມກົດໝາຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ນິວັດໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ຄິດວ່າ ກຳມາທິການກໍຄົງມີການຕິດຕາມໃນເລື້ອງນີ້ ເພາະວ່າເລື້ອງປາກແບງ, ປາກລາຍນີ້ ມັນເປັນເລື້ອງຮີບດ່ວນ ເພາະວ່າຂະນະນີ້ ຮ່າງສັນຍາຊື້-ຂາຍ ໄຟ ໃນສ່ວນໄອຍະການສູງສຸດນີ້ໄດ້ກວດຜ່ານໄປແລ້ວ ແລະກໍບໍ່ຮູ້ວ່າລົງນາມໃນສັນຍາກັນເມື່ອໃດ ເພາະວ່າ ຖ້າມັນເກີດມີການເຮັດສັນຍາຊື້-ຂາຍໄຟປາກແບງ ປາກລາຍກໍ່ຈະເກີດຂຶ້ນທັນທີ.”
ພ້ອມກັນນີ້ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຍັງໄດ້ປຸກລະດົມໃຫ້ມີການສ້າງຕັ້ງອົງການມະຫາຊົນຂອງພາກປະຊາຊົນໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຂຶ້ນມາ ເພື່ອໃຫ້ເປັນກົນໄກພັດທະນາຄວາມຮ່ວມມືໃນການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດ ຈາກແມ່ນ້ຳຂອງຢ່າງຍືນຍົງ ໃນການປະຕິບັດໂຕຈິງໃຫ້ໄດ້ໄວທີ່ສຸດ ເພາະການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນ້ຳຂອງໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະຊີວິດຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຫລາຍກວ່າ 60 ລ້ານຄົນ ຮຸນແຮງຂຶ້ນນັບມື້.
ທັງນີ້ທາງການໄທ, ກຳປູເຈຍ, ຫວຽດນາມ ຍັງບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມ ໃນແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ເພາະວ່າຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈໃນແຜນການປ້ອງກັນບັນຫາຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະສົງຄົມ ທີ່ກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນ ແລະທາງການລາວສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມຄະນະກຳມາທິການແມ່ນໍ້າຂອງ (MRC) ເມື່ອເດືອນກັນຍາ 2021 ນັ້ນ ໂດຍທາງການໄທ-ກຳປູເຈຍ-ຫວຽດນາມ ຍັງຕ້ອງການຂໍ້ມູນເພີ້ມເຕີມ ກ່ຽວກັບແຜນການປ້ອງກັນຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວ ລວມທັງການຮັບປະກັນໃຫ້ໄດ້ວ່າ ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມຈະບໍ່ກະທົບຕໍ່ເຂດແດນລະຫວ່າງລາວ-ໄທ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງອີກດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານຊົງສັກ ສາຍເຊື້ອ, ຜູ້ກວດການແຜ່ນດິນຂອງລັດຖະສະພາໄທ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວາ:
“ຂໍ້ຫ່ວງກັງວົນຂອງພາກສ່ວນຕ່າງໆ ກໍມີໃນຫລາຍດ້ານ ໃນເລື້ອງຂອງຮ່ອງນ້ຳເຂດແດນ ຈະປ່ຽນແປງ ຫລືບໍ່ ກໍຈະເກີດການກັດເຊາະບໍ ຖ້າເກີດການກັດເຊາະ ມັນກໍຈະກະທົບຕໍ່ ດິນແດນ ທີ່ອາດຈະຫຼຸດລົງ ຫລືປ່ຽນໄປ ເພາະວ່າຖ້າເກາະແກ້ງ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງມັນປ່ຽນໄປ ມັນອາດຈະຍ້າຍໄປຢູ່ອີກຝັ່ງນຶ່ງ ຫລາຍຂຶ້ນ ຫລືບໍ່ ຫລືຈັ່ງໃດ? ລວມທັງຜົນກະທົບໃນດ້ານອື່ນໆ ເຊັ່ນຜົນກະທົບຕໍ່ອາຊີບຊາວບ້ານທີ່ຢູ່ຕະຫລອດລຳແມ່ນໍ້າຂອງ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ກໍຈະເຮັດອາຊີບປະມົງລ້ຽງປາ ໃນກະຊັງ ແລ້ວກໍເປັນການປະໂມງທຳມະຊາດ ແລ້ວກໍຍັງມີພື້ນທີ່ປູກຝັງ ແຄມຂອງລວມທັງການທ່ອງທ່ຽວອີກ.”
ພ້ອມກັນນີ້ ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ ຍັງຄັດຄ້ານລັດຖະບານໄທ ທີ່ຈະຮັບຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວ ເພີ້ມຂຶ້ນຈາກ 9,000 ເມກາວັດ ເປັນ 10,500 ເມກາວັດດ້ວຍເພາະປະເທດໄທ ມີພະລັງງານໄຟຟ້າເກີນຄວາມຕ້ອງການໂຕຈິງເຖິງ 19,000 ເມກາວັດຄິດເປັນ 51 ເປີເຊັນ ຂອງພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ໄທຊົມໃຊ້ໝົດໃນປັດຈຸບັນ ຈຶ່ງບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ້ມຂຶ້ນແຕ່ຢ່າງໃດ.
ໄດ້ຕົກລົງຈະຮັບຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ 9,000 ເມກະວັດເປັນ 10,500 ເມກະວັດພາຍໃນປີ 2035 ຊຶ່ງມີຂຶ້ນໃນໂອກາດທີ່ທ່ານ ພັນຄຳ ວິພາວັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ລາວ ໄດ້ເດີນທາງຢ້ຽມຢາມປະເທດ ໄທ ໃນວັນທີ 1-2 ມິຖຸນາ 2022 ອັນເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງການຮ່ວມມືລາວກັບໄທ ໃນຖານະຫຸ້ນສ່ວນຍຸດທະສາດເພື່ອການຈະເລີນເຕີບໂຕ ແລະ ການພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງນັ້ນ ຫາກແຕ່ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນ ໄທ 8 ຈັງຫວັດໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງກໍໄດ້ອອກຖະແຫຼງການເພື່ອຄັດຄ້ານການຕົກລົງດັ່ງກ່າວເພາະວ່າ ໄທ ມີພະລັງງານໄຟຟ້າສຳຮອງເກີນຄວາມຕ້ອງການ 19,000 ເມກະວັດຊຶ່ງຄິດເປັນ 51 ເປີເຊັນຂອງໄຟຟ້າທັງໝົດທີ່ໄທ ຊົມໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນຈຶ່ງບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນຈະຕ້ອງຊື້ໄຟຟ້າຈາກລາວເພີ່ມຂຶ້ນແຕ່ຢ່າງໃດ ແລະການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ກໍຍັງກະທົບໂດຍຕົງຕໍ່ຊີວິດຄວາມເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດຕອນລຸ່ມອີກດ້ວຍ ເພາະສະນັ້ນການຄັດຄ້ານຍັງຈະດຳເນີນຕໍ່ໄປໃນຖານະທີ່ແມ່ນ້ຳຂອງເປັນແມ່ນ້ຳລະຫວ່າງປະເທດ.
ໃນປັດຈຸບັນລາວມີແຫລ່ງຜະລິດໄຟຟ້າ 90 ແຫ່ງທີ່ມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມເກືອບຖິງ 11,000 ເມກາວັດ ໃນນີ້ 72 ເປີເຊັນ ເປັນພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດ ກັບ 28 ເປີເຊັນ ເປັນການຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ໃນປະເທດ ແລະພາຍໃນປີ 2025 ລາວຈະມີແຫລ່ງຜະລິດໄຟຟ້າ 100 ກວ່າແຫ່ງ ມີກຳລັງຕິດຕັ້ງກວ່າ 13,000 ເມກາວັດ ທີ່ຜະລິດໄຟຟ້າໄດ້ກວ່າ 67,000 ລ້ານກິໂລວັດຕໍ່ຊົ່ວໂມງ ຕໍ່ປີ. ໃນນີ້ 85 ເປີເຊັນ ຈະສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດ.
