ການທຳລາຍລະບົບສຸຂະນາໄມ ໂດຍສົງຄາມ ຫຼື ໄພພິບັດ
ທຳມະຊາດ ຕ່າງໆນັ້ນ ສາມາດເຮັດໃຫ້ ໂສກນາດຕະກຳໃນ
ເບື້ອງຕົ້ນ ຮ້າຍແຮງ ຂຶ້ນຕື່ມອີກ ໂດຍການກໍ່ໃຫ້ເກີດມີພະຍາດ
ແລະຄວາມສ່ຽງທີ່ແກ່ຍາວອອກໄປ ຕໍ່ການເສຍຊີວິດ ໃນບັນດາ
ປະຊາຊົນ ທີ່ລອດຊີວິດມານັ້ນ. ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ແລ້ວ ຫຼັງຈາກມີ
ໄພພິບັດເກີດຂຶ້ນ ພວກທີ່ລອດຊີວິດ ນັ້ນ ແມ່ນຈະຂຸດຂຸມເພື່ອ
ໃຊ້ແທນຫ້ອງນ້ຳ ທີ່ຖືກທຳລາຍໄປ. ເຊື້ອພະຍາດຕ່າງໆຈາກ
ອາຈົມ ທີ່ຂັບຖ່າຍອອກມານັ້ນ ສາມາດຜ່ານ ໄປເຖິງແຫລ່ງນ້ຳ
ຕ່າງໆໄດ້ ແລະຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດການລະບາດຂອງໂຣກ ອະຫິວາ
ແລະພະຍາດອື່ນໆໄດ້. ທີມງານນຶ່ງຂອງອົງການສະຫະປະຊາ
ຊາດ ກຳລັງພາກັນປະດິດສ້າງ ຫ້ອງນ້ຳ ຫລືວິດຮາຍເທັກ ທີ່
ເອີ້ນວ່າ Smart toilet ຫລື ວິດສະຫລາດ ເພື່ອນຳໃຊ້ໃນເຂດ
ທີ່ປະສົບກັບໄພພິບັດ ຊຶ່ງອອກແບບມາ ເພື່ອປົກປ້ອງລະບົບ
ສາຍໂສ້ດ້ານສຸຂະນາໄມ ແລະປ້ອງກັນການເປື້ອນເປິະຂອງ
ແຫລ່ງນ້ຳ. ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ Zlatica Hoke ມີລາຍງານກ່ຽວ
ກັບເລື້ອງນີ້ ຊຶ່ງໄຊຈະເລີນສຸກ ຈະນຳມາສະເໜີທ່ານ.
ເບິ່ງວີດີໂອກ່ຽວກັບ ລາຍງານນີ້ ເປັນພາສາລາວ:
ວິດສະຫລາດ ທີ່ຍັງເປັນໂຄງການທົດລອງຢູ່ ເອີ້ນວ່າ eSOS ນັ້ນ ເປັນຫ້ອງນ້ຳ ຫລືວິດ
ທີ່ເບົາໆ ແລະທໍາງານດ້ວຍພະລັງແສງຕາເວັນ. ທ່ານ Damir Brdjanovic ແລະທີມ
ນັກວິທະຍາສາດຂອງທ່ານ ຢູ່ສະຖາບັນສິດສອນກ່ຽວກັບນ້ຳ ຂອງ UNESCO ກໍຄື
ອົງການເສດຖະກິດ ວິທະຍາສາດ ແລະວັດທະນາທຳ ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໃນ
ປະເທດເນເທີແລນ ກ່າວວ່າ ໂຄງການນີ້ ໄດ້ຖືກອອກແບບມາເພື່ອການບັນເທົາທຸກ
ເຂດໄພພິບັດ ແຫ່ງສັດຕະວັດທີ 21.
ດຣ. Brdjanovic ສາສະດາຈານຝ່າຍວິສະວະກໍາດ້ານສຸຂະນາໄມ ເວົ້າວ່າ “eSOS
ຫຍໍ້ມາຈາກຄຳວ່າ Emergency Sanitation Operation System ທີ່ແປ
ວ່າ ລະບົບການທຳງານສຸຂະນາໄມສຸກເສີນ ແມ່ນເປັນວິທີແກ້ໄຂບັນຫາ ສຸຂະ
ນາໄມແບບສຸກເສີນ ທີ່ເກືອບຄົບວົງຈອນ. eSOS ມີຫລາຍອົງປະກອບອັນ
ຮວມທັງຫ້ອງນ້ຳ ຫລືວິດສະຫລາດ ທີ່ຂົນສົ່ງໄດ້ຢ່າງສະຫລາດ ແລະວິດແຕ່
ລະໜ່ວຍ ແມ່ນສາມາດຖອດອອກໄດ້ ແລະມີລະບົບການບຳບັດອາຈົມແລະ
ປັດສະວະ ແລະຖ່າຍເທສິ່ງເສດເຫຼືອຕ່າງໆ ຖິ້ມຢ່າງປອດໄພ ຕະຫລອດທັງ
ກຳຈັດ ເຊື້ອພະຍາດ ອອກຈາກອາຈົມແຫ້ງ ແລະບຳບັດນ້ຳປັດສະວະໃຫ້
ສະອາດ ແລະສາມາດນຳມາໃຊ້ ຄືນໄດ້ອີກ ຢູ່ໃນລະບົບນັ້ນ.”
ວິດສະຫລາດ eSOS ບໍ່ໜັກ ເຮັດໃຫ້ສາມາດນຳສົ່ງໄປຍັງເຂດໄພພິບັດໄດ້ ຢ່າງງ່າຍ
ດາຍ ແຕ່ຈຸດເດັ່ນ ທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງມັນ ແມ່ນການ ອອກແບບໃຫ້ຮັບມືກັບສະຖານະ
ການສຸກເສີນດ້ານສຸຂະນາໄມໄດ້ ຮອບດ້ານ ແລະຫລຸດຜ່ອນການຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ ສຸຂະພາບ
ຂອງມວນຊົນ.
ລະບົບຫ້ອງນ້ຳ eSOS ມີສ່ວນປະກອບ “ສະຫລາດ” ຫລາຍຢ່າງ ເຊັ່ນວ່າ ຫ້ອງເກັບ
ແລະສະໜອງພະລັງງານ ໜ່ວຍ sensor ລະບົບ GPS ທີ່ຕິດຕາມຈຸດທີ່ຕັ້ງ ແລະໜ່ວຍ
ຕິດຕາມປະລິມານສິ່ງປະຕິຄູນ ທີ່ສະສົມຂຶ້ນໃນວິດນັ້ນ. ຂໍ້ມູນທັງໝົດເຫຼົ່ານີ້ ຈາກລະບົບ
ຫ້ອງນ້ຳສະຫລາດ eSOS ສາມາດໂອນໄປຍັງ ສູນກາງປະສານງານສຸກເສີນ ຊຶ່ງອຳນວຍ
ໃຫ້ບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ ສາມາດກຳນົດຄວາມຕ້ອງການ ຂອງເຂດປະສົບໄພພິບັດນັ້ນໄດ້.
ມັນຍັງສາມາດບຳບັດນ້ຳປັດສະວະ ໃຫ້ສະອາດ ແລະນຳມາຫມຸນໃຊ້ ເປັນນ້ຳຊົນລະປະ
ທານໄດ້ ຜ່ານການໃຊ້ລະບົບແຜ່ນເຫຍື່ອຫຸ້ມເຄື່ອງຕອງປະຕິກອນຊີວະພາບຫຼາຍໆຊັ້ນ.
ດຣ. Brdjanovic ເວົ້າວ່າ “ພວກເຮົາສາມາດບຳບັດນ້ຳເສຍທຸກໆປະເພດໄດ້ ທີ່
ມາຈາກການບຳບັດຂີ້ຕົມ ແລະຈາກປັດສະວະ ໂດຍຜ່ານແຜ່ນເຫຍື່ອຫຸ້ມເຄື່ອງ
ຕອງປະຕິກອນຊີວະພາບ ຫຼາຍໆຊັ້ນນັ້ນ. ມັນເປັນເທັກໂນໂລຈີແບບໃໝ່ ທີ່ຈະ
ບຳບັດສ່ວນທີ່ເປັນນ້ຳນັ້ນ ໃຫ້ໄດ້ລະດັບທີ່ວ່າ ໃນຂັ້ນສຸດທ້າຍແລ້ວ ທ່ານສາມາດ
ນຳໃຊ້ຄືນອີກຢູ່ໃນຫ້ອງນ້ຳນັ້ນ ຫຼື ໃຊ້ໃນການຊົນລະປະທານ ການເພາະປູກ ຫຼື
ໃຊ້ໃນເປົ້າ ໝາຍອື່ນໆ ທີ່ທ່ານສາມາດເຮັດໄດ້ ຢູ່ໃນສູນອົບພະຍົບແຫ່ງຕ່າງໆ.”
ຫ້ອງນ້ຳສະຫລາດນີ້ ກຳລັງຢູ່ໃນຂັ້ນທົດສອບ ແລະຈະນຳໄປຕິດຕັ້ງ ຢູ່ສູນອົບພະຍົບແຫ່ງ
ນຶ່ງ ໃຫ້ພວກທີ່ໄດ້ຮັບເຄາະຮ້າຍຈາກໄພພິບັດຢູ່ໃນຟີລິບປິນໃຊ້ ໃນທ້າຍປີນີ້. ພວກທີ່ປະ
ດິດມັນອອກມາ ຫວັງວ່າ ຫ້ອງນ້ຳສະຫລາດບັນເທົາທຸກນີ້ ຈະຊ່ອຍຊີວິດຂອງຊາວອົບ
ພະຍົບ ໄວ້ໄດ້ ແລະອຳນວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າດຳລົງຊີວິດຢູ່ໄດ້ ຢ່າງມີສັກສີຂອງຄວາມເປັນ
ມະນຸດ.
ຟັງລາຍງານກ່ຽວກັບຂ່າວນີ້ ເປັນພາສາອັງກິດຊ້າໆ ເພື່ອຮຽນໄປພ້ອມ:
War or natural disasters often destroy or cause major damage to sanitary systems. The destruction of waste treatment systems can increase the risk of disease and even death among disaster survivors.
Some people dig holes in the ground that serve as individual toilets. However, micro-organisms from human waste can reach water supplies and cause cholera or other diseases.
A United Nations team is now developing a toilet for disaster areas. The waste removal system is designed to protect public health and to prevent water pollution. The experimental project is called eSOS -- for the Emergency Sanitation Operation System. The system is lightweight and operates on sunlight power.
Scientists are working on the toilet at the UN’s Institute for Water Education in the Netherlands. Damir Brdjanovic is heading the project. He says his team hopes to bring disaster assistance into the 21st century.
The eSOS system has several 'smart' features, such as a self-contained energy supply unit. Another is a global positioning system sensor, very much like the GPS equipment in some vehicles. There is also equipment that measures waste buildup. All of the information from the toilet system can be shared with an emergency organization center. Officials at the center can then identify the needs of an affected disaster area. The eSOS system can also recycle liquid wastes into water that can be used for farming. This involves treating the urine with the help of a membrane bioreactor system.
The smart toilet is being tested. Damir Brdjanovic and his team plan to test the toilet at refugee camp in the Philippines later this year. The developers hope this disaster relief will save the lives of many refugees.
I’m Jonathan Evans.
This report was based on a story by VOA reporter Zlatica Hoke.
__________________________________________________________
ຄຳສັບໃນຂ່າວ:
assist – v. ແປວ່າ ຊ່ວຍເຫລືອ to help
energy – n. ແປວ່າ ພະລັງງານ ຫລືພະລັງທີ່ຈະນຳໃຊ້ ເພື່ອເຮັດວຽກ ປົກກະຕິແມ່ນ ໃຊ້ກັບເຄື່ອງຈັກ power used to do work, usually with machines; ຫລືເຫື່ອແຮງ ໝາຍເຖິງຄວາມສາມາດ ແລະເຕັມໃຈ ທີ່ຈະເຮັດວຽກ the ability and willingness to be active
project – n. ແປວ່າ ໂຄງການ ຫລື ຄວາມພະຍາຍາມທີ່ວາງແຜນໄວ້ ເພື່ອຈະເຮັດ ສິ່ງໃດສິ່ງນຶ່ງ a planned effort to do something
survive – v. ແປວ່າ ຢູ່ລອດ ຫລື ລອດຊີວິດຢູ່ໄດ້ ໃນລະຫວ່າງ ຫລືຫລັງ ສະຖານະ ການນຶ່ງທີ່ອັນຕະລາຍ to remain alive during or after a dangerous situation
