NEW YORK —
ອະນຸສາວະລີເຫດການ 11 ກັນຍາ ປີ 2001
ແຫ່ງຊາດທີ່ນີວຢ໊ອກ ໄດ້ເປີດໃຫ້ຄົນເຂົ້າໄປທ່ຽວຊົມເມື່ອປີ
ຜ່ານມາ ໂດຍໄດ້ດຶງດູດຜູ້ໄປເບິ່ງໄປຊົມຫຼາຍກວ່າ 4 ລ້ານຄົນ.
ແຕ່ວຽກງານກໍ່ສ້າງພິພິທະພັນຢູ່ຕິດກັນນັ້ນ ໄດ້ຢຸດລົງເມື່ອ
ຫລາຍເດືອນຜ່ານມາ ຍ້ອນການຂັດແຍ້ງກັນດ້ານການເງິນ
ລະຫວ່າງອໍານາດປົກຄອງ Port Authority ຂອງນະຄອນນິວຢອກ ທີ່ເປັນຜູ້ບໍລິຫານ
ລະບົບຂົນສົ່ງຂອງເມືອງ ແລະເປັນເຈົ້າຂອງຕຶກແຝດສູນກາງການຄ້າໂລກທີ່ໄດ້ຖືກທໍາ
ລາຍນັ້ນ ແລະມູນນິທິທີ່ສ້າງພິພິທະພັນດັ່ງ ກ່າວ. Michael ສາມີຂອງນາງ Monica Iken ເສຍຊີວິດໃນການໂຈມຕີຄັ້ງນັ້ນ.
Monical Iken ເວົ້າວ່າ:“ມັນເປັນໜ້າອັບອາຍທີ່ໃຫ້ໂລກມາເຫັນ. ພວກເຂົາເຈົ້າ
ພາກັນມາເບິ່ງ ແລະຂ້ອຍເອງກໍໄດ້ໄປທີ່ນັ້ນຫຼາຍໆຄັ້ງ ແລະມີຄົນຍ່າງມາຖາມ
ຂ້ອຍວ່າ ຫໍພິພິທະພັນຢູ່ໃສ ເປັນຫຍັງຄືບໍ່ເປີດໃຫ້ເຂົ້າໄປເບິ່ງ? ແລະເຮົາຈະ
ອະທິບາຍໄດ້ຢ່າງໃດ? ບອກວ່າ ພວກເຮົາຖົກຖຽງກັນເລຶ່ອງເງິນຢູ່ຊັ້ນບໍ່?”
ສິ່ງວາງສະແດງຕ່າງໆໃນພິພິທະພັນແຫ່ງນີ້ ຈະບອກເລຶ່ອງລາວຂອງການໂຈມຕີ ແລະຂອງ
ຜູ້ເສຍຊີວິດໄປ. ນອກນີ້ແລ້ວ ກໍຍັງຈະມີສິ່ງວາງ ສະແດງກ່ຽວກັບກຸ່ມອາລ ຄາອີດາ ແລະພວກທີ່ວາງແຜນການໂຈມຕີໃນວັນທີ 11 ກັນຍານັ້ນ ເຖິງແມ່ນສະມາຊິກຄອບຄົວຂອງຜູ້ເສຍຊີວິດ
ບາງຄົນ ເຊັ່ນ Jim Riches ທີ່ເສຍລູກຊາຍໄປ ຄິດວ່າຄວນຈະເອົາໄປວາງສະແດງຢູ່ຕູ້ນ້ອຍໆ ທາງນອກພິພິທະພັນຫລາຍກ່ວາ ແລະກ່າວວ່າ.
“ຖ້າຄົນຢາກເຫັນຮູບຂອງພວກເຂົາ ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄປບ່ອນຕູ້ສະແດງ ແລະ
ກໍເບິ່ງຮູບຢູ່ໃນຫັ້ນ. ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ຖ້າເອົາມາສະແດງຢູ່ທາງໃນ ກໍເທົ່າ
ກັບເຮົາເຮັດໃຫ້ເປັນຫໍກຽດຕິຍົດ ສໍາຫລັບພວກກໍ່ການຮ້າຍນັ້ນຫຼາຍກວ່າ.
ຂ້ອຍກໍຄິດແນວນັ້ນແຫລະ.”
ແຕ່ວ່າ ແມ່ນສິ່ງເກັບກູ້ມາໄດ້ ທີ່ຈະບໍ່ມີວັນເອົາອອກມາສະແດງໃຫ້ຄົນເບິ່ງ ທີ່ໄດ້ສ້າງການຂັດແຍ້ງຜິດຖຽງກັນຢ່າງໃຫຍ່. ນັ້ນກໍຄື ຫ້ອງໃຕ້ດິນສໍາລັບເກັບຮັກສາຊາກກະດູກ ແລະສິ່ງ
ເສດເຫລືອຂອງຮ່າງກາຍ ທີ່ບໍ່ສາມາດພິສູດໄດ້ວ່າເປັນຂອງຜູ້ໃດ ຈໍານວນ 9,000 ອັນ ທີ່ຈະເກັບມ້ຽນໄວ້ຢູ່ຫ້ອງໃຕ້ດິນເຈັດຊັ້ນ ແລະຜູ້ໃດລົງໄປເບິ່ງບໍ່ໄດ້ ນອກຈາກສະມາຊິກຄອບ
ຄົວ ແລະນັກພິສູດຊາກສົບແລະຊາກກະດູກເທົ່ານັ້ນ. ທ່ານ Riches ແລະສະມາຊິກຄົນອື່ນໆ ຂອງຜູ້ຕາຍອີກ 16 ຄອບຄົວ ໄດ້ຍື່ນຟ້ອງສານໃນເລຶ່ອງນີ້ ຄືພວກເຂົາເຈົ້າຢາກໃຫ້ນໍາຊາກກະດູກ ຂຶ້ນມາຝັງຫຼືເກັບໄວ້ເທິງໜ້າດິນ.
ເບິ່ງວີດີໂອ ພາສາລາວ:
ທ່ານ Riches ເວົ້າວ່າ:“ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ມີພິພິທະພັນແຫ່ງໃດ ໃນໝົດປະເທດນີ້
ທີ່ເອົາຊາກກະດູກມະນຸດ ໄປເກັບໄວ້ໃນພິພິທະພັນ ແລະກ່ອນຈະເຮັດແບບນັ້ນໄດ້
ກໍຕ້ອງໄດ້ຂໍອະນຸຍາດຈາກສະມາຊິກຄອບຄົວເສຍກ່ອນ.”
ເຈົ້າຄອງກໍາແພງນະຄອນນີວຢ໊ອກ Michael Bloomberg ເປັນປະທານມູນນິທິສ້າງພິພິທະພັນແຫ່ງນີ້ ກ່າວວ່າ ຈໍາເປັນຕ້ອງມີຫ້ອງເກັບຮັກສາຊິ້ນສ່ວນຊາກກະດູກໄວ້ ສໍາລັບການພິສູດ DNA ທີ່ອາດເປັນໄປໄດ້ໃນອະນາຄົດ.
ທ່ານ Bloomberg ເວົ້າວ່າ:“ສິ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸດຢ່າງນຶ່ງຂອງພິພິທະພັນ ເວົ້າໃນແງ່ການ
ເບິ່ງໄດ້ ແລະ ຄວາມເຄົາລົບແລ້ວ ກໍຄືບ່ອນທີ່ພວກເຮົາເກັບຮັກສາຊາກກະດູກຜູ້
ເສຍຊີວິດ ທີ່ບໍ່ໄດ້ຖືກລະບຸຊື່ນັ້ນໄວ້ ແລະມັນກໍບໍ່ແມ່ນສະຖານທີ່ນ້ອຍໆແຫ່ງນຶ່ງ
ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ມັນເປັນສະຖານທີ່ຍັງເກັບຮັກສາສິ່ງທີ່ນັກກວດຊາກກະດູກ ຄິດວ່າ
ມັນຈະຈໍາເປັນໃນອະນາຄົດ ເວລາເທັກໂນໂລຈີ ກ້າວໜ້າທັນສະໄໝຫຼາຍຂຶ້ນນັ້ນ.”
ອີກບັນຫານຶ່ງກ່ຽວກັບເລຶ່ອງນີ້ ຄື ກຸ່ມທີ່ບໍ່ນັບຖືສາສະໜາກຸ່ມນຶ່ງ ໄດ້ຍື່ນຟ້ອງສານ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້
ນໍາສະແດງທ່ອນເຫຼັກທີ່ມີລັກສະນະຄືໄມ້ກາງເຂນ ທີ່ໄດ້ກາຍມາເປັນສັນຍາລັກ ສໍາລັບພວກພະນັກງານກູ້ໄພ ຢູ່ບ່ອນເກີດເຫດທີ່ເອີ້ນວ່າ Ground Zero ນັ້ນ ແຕ່ທາງມູນນິທີຕອບວ່າ ມັນຖືກຕັ້ງວາງສະແດງໃນຖານະເປັນສິ່ງປະດິດຫຼາຍກວ່າ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອວັດຖຸທາງສາສະໜາ.
ແຫ່ງຊາດທີ່ນີວຢ໊ອກ ໄດ້ເປີດໃຫ້ຄົນເຂົ້າໄປທ່ຽວຊົມເມື່ອປີ
ຜ່ານມາ ໂດຍໄດ້ດຶງດູດຜູ້ໄປເບິ່ງໄປຊົມຫຼາຍກວ່າ 4 ລ້ານຄົນ.
ແຕ່ວຽກງານກໍ່ສ້າງພິພິທະພັນຢູ່ຕິດກັນນັ້ນ ໄດ້ຢຸດລົງເມື່ອ
ຫລາຍເດືອນຜ່ານມາ ຍ້ອນການຂັດແຍ້ງກັນດ້ານການເງິນ
ລະຫວ່າງອໍານາດປົກຄອງ Port Authority ຂອງນະຄອນນິວຢອກ ທີ່ເປັນຜູ້ບໍລິຫານ
ລະບົບຂົນສົ່ງຂອງເມືອງ ແລະເປັນເຈົ້າຂອງຕຶກແຝດສູນກາງການຄ້າໂລກທີ່ໄດ້ຖືກທໍາ
ລາຍນັ້ນ ແລະມູນນິທິທີ່ສ້າງພິພິທະພັນດັ່ງ ກ່າວ. Michael ສາມີຂອງນາງ Monica Iken ເສຍຊີວິດໃນການໂຈມຕີຄັ້ງນັ້ນ.
Monical Iken ເວົ້າວ່າ:“ມັນເປັນໜ້າອັບອາຍທີ່ໃຫ້ໂລກມາເຫັນ. ພວກເຂົາເຈົ້າ
ພາກັນມາເບິ່ງ ແລະຂ້ອຍເອງກໍໄດ້ໄປທີ່ນັ້ນຫຼາຍໆຄັ້ງ ແລະມີຄົນຍ່າງມາຖາມ
ຂ້ອຍວ່າ ຫໍພິພິທະພັນຢູ່ໃສ ເປັນຫຍັງຄືບໍ່ເປີດໃຫ້ເຂົ້າໄປເບິ່ງ? ແລະເຮົາຈະ
ອະທິບາຍໄດ້ຢ່າງໃດ? ບອກວ່າ ພວກເຮົາຖົກຖຽງກັນເລຶ່ອງເງິນຢູ່ຊັ້ນບໍ່?”
ສິ່ງວາງສະແດງຕ່າງໆໃນພິພິທະພັນແຫ່ງນີ້ ຈະບອກເລຶ່ອງລາວຂອງການໂຈມຕີ ແລະຂອງ
ຜູ້ເສຍຊີວິດໄປ. ນອກນີ້ແລ້ວ ກໍຍັງຈະມີສິ່ງວາງ ສະແດງກ່ຽວກັບກຸ່ມອາລ ຄາອີດາ ແລະພວກທີ່ວາງແຜນການໂຈມຕີໃນວັນທີ 11 ກັນຍານັ້ນ ເຖິງແມ່ນສະມາຊິກຄອບຄົວຂອງຜູ້ເສຍຊີວິດ
ບາງຄົນ ເຊັ່ນ Jim Riches ທີ່ເສຍລູກຊາຍໄປ ຄິດວ່າຄວນຈະເອົາໄປວາງສະແດງຢູ່ຕູ້ນ້ອຍໆ ທາງນອກພິພິທະພັນຫລາຍກ່ວາ ແລະກ່າວວ່າ.
“ຖ້າຄົນຢາກເຫັນຮູບຂອງພວກເຂົາ ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄປບ່ອນຕູ້ສະແດງ ແລະ
ກໍເບິ່ງຮູບຢູ່ໃນຫັ້ນ. ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ຖ້າເອົາມາສະແດງຢູ່ທາງໃນ ກໍເທົ່າ
ກັບເຮົາເຮັດໃຫ້ເປັນຫໍກຽດຕິຍົດ ສໍາຫລັບພວກກໍ່ການຮ້າຍນັ້ນຫຼາຍກວ່າ.
ຂ້ອຍກໍຄິດແນວນັ້ນແຫລະ.”
ແຕ່ວ່າ ແມ່ນສິ່ງເກັບກູ້ມາໄດ້ ທີ່ຈະບໍ່ມີວັນເອົາອອກມາສະແດງໃຫ້ຄົນເບິ່ງ ທີ່ໄດ້ສ້າງການຂັດແຍ້ງຜິດຖຽງກັນຢ່າງໃຫຍ່. ນັ້ນກໍຄື ຫ້ອງໃຕ້ດິນສໍາລັບເກັບຮັກສາຊາກກະດູກ ແລະສິ່ງ
ເສດເຫລືອຂອງຮ່າງກາຍ ທີ່ບໍ່ສາມາດພິສູດໄດ້ວ່າເປັນຂອງຜູ້ໃດ ຈໍານວນ 9,000 ອັນ ທີ່ຈະເກັບມ້ຽນໄວ້ຢູ່ຫ້ອງໃຕ້ດິນເຈັດຊັ້ນ ແລະຜູ້ໃດລົງໄປເບິ່ງບໍ່ໄດ້ ນອກຈາກສະມາຊິກຄອບ
ຄົວ ແລະນັກພິສູດຊາກສົບແລະຊາກກະດູກເທົ່ານັ້ນ. ທ່ານ Riches ແລະສະມາຊິກຄົນອື່ນໆ ຂອງຜູ້ຕາຍອີກ 16 ຄອບຄົວ ໄດ້ຍື່ນຟ້ອງສານໃນເລຶ່ອງນີ້ ຄືພວກເຂົາເຈົ້າຢາກໃຫ້ນໍາຊາກກະດູກ ຂຶ້ນມາຝັງຫຼືເກັບໄວ້ເທິງໜ້າດິນ.
ເບິ່ງວີດີໂອ ພາສາລາວ:
ທ່ານ Riches ເວົ້າວ່າ:“ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ມີພິພິທະພັນແຫ່ງໃດ ໃນໝົດປະເທດນີ້
ທີ່ເອົາຊາກກະດູກມະນຸດ ໄປເກັບໄວ້ໃນພິພິທະພັນ ແລະກ່ອນຈະເຮັດແບບນັ້ນໄດ້
ກໍຕ້ອງໄດ້ຂໍອະນຸຍາດຈາກສະມາຊິກຄອບຄົວເສຍກ່ອນ.”
ເຈົ້າຄອງກໍາແພງນະຄອນນີວຢ໊ອກ Michael Bloomberg ເປັນປະທານມູນນິທິສ້າງພິພິທະພັນແຫ່ງນີ້ ກ່າວວ່າ ຈໍາເປັນຕ້ອງມີຫ້ອງເກັບຮັກສາຊິ້ນສ່ວນຊາກກະດູກໄວ້ ສໍາລັບການພິສູດ DNA ທີ່ອາດເປັນໄປໄດ້ໃນອະນາຄົດ.
ທ່ານ Bloomberg ເວົ້າວ່າ:“ສິ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸດຢ່າງນຶ່ງຂອງພິພິທະພັນ ເວົ້າໃນແງ່ການ
ເບິ່ງໄດ້ ແລະ ຄວາມເຄົາລົບແລ້ວ ກໍຄືບ່ອນທີ່ພວກເຮົາເກັບຮັກສາຊາກກະດູກຜູ້
ເສຍຊີວິດ ທີ່ບໍ່ໄດ້ຖືກລະບຸຊື່ນັ້ນໄວ້ ແລະມັນກໍບໍ່ແມ່ນສະຖານທີ່ນ້ອຍໆແຫ່ງນຶ່ງ
ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ມັນເປັນສະຖານທີ່ຍັງເກັບຮັກສາສິ່ງທີ່ນັກກວດຊາກກະດູກ ຄິດວ່າ
ມັນຈະຈໍາເປັນໃນອະນາຄົດ ເວລາເທັກໂນໂລຈີ ກ້າວໜ້າທັນສະໄໝຫຼາຍຂຶ້ນນັ້ນ.”
ອີກບັນຫານຶ່ງກ່ຽວກັບເລຶ່ອງນີ້ ຄື ກຸ່ມທີ່ບໍ່ນັບຖືສາສະໜາກຸ່ມນຶ່ງ ໄດ້ຍື່ນຟ້ອງສານ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້
ນໍາສະແດງທ່ອນເຫຼັກທີ່ມີລັກສະນະຄືໄມ້ກາງເຂນ ທີ່ໄດ້ກາຍມາເປັນສັນຍາລັກ ສໍາລັບພວກພະນັກງານກູ້ໄພ ຢູ່ບ່ອນເກີດເຫດທີ່ເອີ້ນວ່າ Ground Zero ນັ້ນ ແຕ່ທາງມູນນິທີຕອບວ່າ ມັນຖືກຕັ້ງວາງສະແດງໃນຖານະເປັນສິ່ງປະດິດຫຼາຍກວ່າ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອວັດຖຸທາງສາສະໜາ.
