ທາງການລາວ ຕ້ອງການຄວາມຊ່ອຍເຫຼືອຈາກຕ່າງປະເທດຫຼາຍກວ່າ 80 ລ້ານໂດລາ ເພື່ອນຳໃຊ້ໃນການເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ທີ່ຕົກຄ້າງຢູ່ໃນລາວ ໃຫ້ໄດ້ໃນພື້ນທີ່ 10,000 ເຮັກຕາຕໍ່ປີ ແຕ່ວ່າ ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫລືອ 30 ລ້ານໂດລາເທົ່ານັ້ນ. ຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານກ່ຽວກັບເລື້ອງນີ້ ຈາກບາງກອກ.
ທ່ານໂຈມແຍງ ແພງທອງສະຫວັດ ຫົວໜ້າຫ້ອງການຄະນະກຳມະການຄຸ້ມຄອງແຫ່ງຊາດ ເພື່ອແກ້ໄຂລະເບີດບໍ່ທັນແຕກທີ່ຕົກຄ້າງຢູ່ໃນລາວ ຫຼື (UXO LAO) ຖະແຫຼງວ່າລັດຖະບານລາວໄດ້ວາງເປົ້າໝາຍໃນການເກັບກູ້ລະເບີດ UXO ໃຫ້ໄດ້ໃນພື້ນທີ 10,000 ເຮັກຕາຕໍ່ປີ ແຕ່ຈາກການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຕຈິງ ກໍສາມາດເກັບກູ້ໄດ້ໃນພີື້ນທີ່ 8,000
ເຮັກຕາ ເທົ່ານັ້ນ ເນື່ອງຈາກມີງົບປະມານຢ່າງຈຳກັດ ແລະບໍ່ພຽງພໍ່ກັບຄວາມຕ້ອງການໂຕຈິງ ໂດຍການທີ່ຈະສາມາດບັນລຸເປົ້າໜາຍການເກັບກູ້ລະເບີດ UXO ໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງນັ້ນ ລັດຖະບານລາວກໍຕ້ອງໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຕ່າງປະເທດ ໃນມູນຄ່າບໍ່ໜ້ອຍກວ່າ 80 ລ້ານໂດລາ ໃນແຕ່ລະປີ ຫາກແຕ່ກໍໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫລືອພຽງ 30 ລ້ານໂດລາເທົ່ານັ້ນ ໃນແຕ່ລະປີ ຊຶ່ງການການຊ່ວຍເຫລືອໃນລະດັບດັ່ງກ່າວ ຈະເຮັດໃຫ້ຕ້ອງໃຊ້ເວລາອີກ 1,860 ປີ ຈຶ່ງຈະເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ໄດ້ທັງໝົດ ດັ່ງທີ່ທ່ານໂຈມແຍງ ຢືນຢັນວ່າ:
“ພື້ນທີ່ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ຂອງພວກເຮົານີ້ ແມ່ນ 87,000 ກິໂລຕາແມັດ ແລະ ພວກເຮົາ ຍັງ ສະເລ່ຍໃສ່ຈໍານວນປີ, ຍັງ 1,860 ປີ ຈຶ່ງຈະສາມາດບັນລຸ ໃນການສໍາຫລວດກວດກູ້ໄດ້. ສະນັ້ນ, ຈຸດພິເສດຂອງ ວຽກງານເກັບກູ້, ການແກ້ໄຂບັນຫາລະເບີດບໍ່ທັນແຕກຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ພວກເຮົາ ຈະແຕກຕ່າງກັບປະເທດອື່ນ. ເພາະວ່າ ຈຸດພິເສດຂອງພວກເຮົາ ມັນມີພູຜາປ່າດົງ, ການເກັບກູ້ລະເບີດມັນກໍຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ຄວາມເອົາໃຈໃສ່, ເຕັກນິກ ແລະ ທຶນຮອນ. ສະນັ້ນ ເມື່ອທຽບໃສ່ຜົນສຳເລັດທີ່ຜ່ານມາ ພວກເຮົາຍັງ ເປັນສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍ ແລະໃນແຕ່ລະປີເຮັດໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນເກີດອຸປະຕິເຫດ ເຊິ່ງໃນປີ 2021 ເກີດອຸປະຕິເຫດຫຼາຍກ່ວາໝູ່."
ພ້ອມກັນນີ້ UXO LAO ຍັງຈະຕ້ອງພັດທະນາປັບປຸງ ເພື່ອຍົກລະດັບປະສິດທິພາບໃນການເກັບລະເບີດ UXO ໃຫ້ສູງຂຶ້ນອີກດ້ວຍ ຊຶ່ງຈະຕ້ອງໃຊ້ງົບປະມານບໍ່ໜ້ອຍກວ່າ 7 ລ້ານ 6 ແສນໂດລາ ໃນແຕ່ລະປີ ແລະເນື່ອງຈາກ ວ່າ ລັດຖະບານລາວ ບໍ່ສາມາດທີ່ຈະໃຫ້ການຕອບສະໜອງງົບປະມານດັ່ງກ່າວໄດ້ເລີຍ ຈຶ່ງຕ້ອງຂໍການຊ່ອຍເຫຼືອ ຈາກຕ່າງປະເທດເປັນດ້ານຫຼັກ ຫາກບໍ່ສະນັ້ນແລ້ວ ປະຊາຊົນລາວກໍຍັງຄົງຈະຕ້ອງສ່ຽງໄພຈາກລະເບີດ UXO ຕໍ່ໄປ ເພາະຕ້ອງໄດ້ຢຸດການເກັບກູ້ ໃນບາງແຂວງຍ້ອນຂາດງົບປະມານ ດັ່ງທີ່ ປະເດີມພອນ ສົນທະນີ ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງແຮງງານ ແລະສະຫວັດດີການສັງຄົມຢືນຢັນວ່າ:
“ໃນປັດຈຸບັນ, ມີວຽກງານເກັບກູ້ລະເບີດຢູ່ 10 ແຂວງ ແຕ່ບາງແຂວງກໍໄດ້ຍຸຕິການປະຕິບັດງານຊົ່ວຄາວ ຍ້ອນບັນຫາດ້ານທຶນຮອນ ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການແກ້ໄຂບັນຫາລະເບີດບໍ່ທັນແຕກທີ່ຕົກຄ້າງ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການສຳຫລວດທີ່ບໍ່ເປັນວິຊາການ ແລະການສໍາຫຼວດດ້ານວິຊາການ ພື້ນທີ່ທີ່ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກຍັງບໍ່ໄດ້ຫຼາຍເນາະ. ນອກຈາກນີ້ ຜ່ານມາຍັງໄດ້ມີການທົດລອງຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ກິດຈະກຳປັບປຸງ ຊີວິດການເປັນຢູ່ ໃຫ້ແກ່ຜູ້ທີ່ຖືກເຄາະຮ້າຍ ແລະຄອບຄົວຂອງເຂົາເຈົ້າ ດ້ວຍການສົ່ງເສີມວຽກເຮັດງານ ທຳ ແລະສະໜອງການລ້ຽງສັດ.”
ໃນປັດຈຸບັນ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນການເກັບກູ້ລະເບີດ UXO ໃນລາວ ເປັນການຮ່ວມມື ລະຫວ່າງ ລັດຖະບານລາວ ກັບນານາຊາດໄລຍະທີ 4 ທີ່ໄດ້ເລີ້ມການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດນັບຈາກປີ 2022 ເປັນຕົ້ນໄປ ແລະສິ້ນສຸດລົງໃນທ້າຍປີ 2026 ທີ່ລວມທັງການຮ່ວມມືກັບລັດຖະບານສະຫະລັດອາເມຣິກາອີກດ້ວຍ ເພາະເຊື່ອວ່າ ຈະເຮັດໃຫ້ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດມີປະສິດທິພາບສູງຂຶ້ນ ແລະສາມາດທີ່ຈະບັນລຸເປົ້າໝາຍທີ່ ວາງໄວ້ໃນ 3 ດ້ານ ກໍຄື ການໂຄສະນາອົບຮົມກ່ຽວກັບອັນຕະລາຍຂອງລະເບີດ UXO ທີ່ແນໃສ່ ການຫຼຸດອຸປະຕິເຫດທີ່ເກີດຈາກລະເບີດ UXO ລົງໃຫ້ເປັນບໍ່ເກີນ 40 ກໍລນີຕໍ່ປີ, ການຝຶກອາຊີບ ໃຫ້ແກ່ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບເຄາະຈາກລະເບີດ UXO ໃນພື້ນທີ່ພັດທະນາບຸລິມະສິດຂອງລັດຖະບານ 400 ກວ່າຈຸດສຸມໃຫ້ສຳເລັດຢ່າງຄົບຖ້ວນພາຍໃນປີ 2022.
ທັງນີ້ ໂດຍໃນຊ່ວງປີ 1995-2022 ລັດຖະບານສະຫະລັດ ໄດ້ໃຫ້ການຊ່ອຍເຫຼືອເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາ ລະເບີດ UXO ໃນລາວ ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມຫຼາຍກວ່າ 270 ລ້ານໂດລາ ໃນນີ້ລວມການ ຊ່ອຍເຫຼືອໃນການສຳຫຼວດທີ່ບໍ່ແມ່ນວິຊາການໃນ 950 ບ້ານທີ່ແຂວງພາກໃຕ້ ແລະການສຳຫຼວດ ເພື່ອເກັບກູ້ລະເບີດ UXO ອອກຈາກເຂດທີ່ຢູ່ອາໄສ ແລະທີ່ດິນຂອງປະຊາຊົນລາວ ໃນເຂດ 338 ບ້ານ ໃນແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ແລະ 94 ບ້ານໃນແຂວງຊຽງຂວາງ ຄິດເປັນພື້ນທີ່ລວມ 432 ກິໂລຕາແມັດ ແລະໄດ້ທຳລາຍລະເບີດຫຼາຍກວ່າ 1 ລ້ານ 6 ແສນໜ່ວຍ ຫຼື 2 ເປີເຊັນຂອງລະເບີດທັງໝົດ ທີ່ຕົກຄ້າງໃນລາວທີ່ມີການປະເມີນວ່າຍັງຢູ່ເຖິງ 80 ລ້ານໜ່ວຍ ນັບແຕ່ປີ 1975 ເປັນຕົ້ນມາ.
