ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານການເງິນ ແລະ ການທະນາຄານໃນອາຊຽນ ເປີດເຜີຍວ່າ ລັດຖະບານລາວມີພັນທະທີ່ຈະຕ້ອງຊໍາລະໜີ້ຕ່າງປະເທດ ໃນປີ 2024 ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມ 1.5 ຕື້ໂດລາ ແຕ່ລັດຖະບານລາວ ຈະສາມາດຊໍາລະຄືນໄດ້ຄົບຫລືບໍ່ນັ້ນ ກໍຂຶ້ນຍູ່ກັບລະດັບປະສິດທິພາບໃນການເກັບລາຍຮັບພາສີອາກອນ ແລະ ຄ່າສໍາປະທານຈາກໂຄງການ ຕ່າງໆ ເປັນສໍາຄັນ. ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ, ການສົ່ງອອກໄຟຟ້າ, ລວມທັງລາຍຮັບຈາກຄ່າເຊົ່າທີ່ດິນແລະຊັບສິນຂອງລັດ. ແຕ່ຖ້າຫາກຍັງບໍ່ພຽງພໍທີ່ຈະຊໍາລະຫນີ້ສິນທັງຫມົດດັງກ່າວ ລັດຖະບານລາວກໍຍັງຈະຕ້ອງຂາຍຊັບສິນຂອງລັດຈຳນວນນຶ່ງໃຫ້ບໍລິສັດເອກະຊົນລາວ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ຍ່າງຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ທັ້ງຍັງຈະຕ້ອງໃຊ້ຄວາມສຳພັນອັນດີເພື່ອຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການໂຈະການຊໍາລະໜີ້ສິນໃຫ້ແກ່ລັດຖະບານຈີນດ້ວຍ. ດັ່ງທີ່ຜູ້ຊ່ຽວ ຊານໄດ້ຢືນຢັນວ່າ
"ລາວເອງນີ້ເຂົາກໍມີລາຍໄດ້ຈາກສຳປະທານບໍ່ແຮ່ ມີໂຮງໄຟຟ້າ ແລ້ວກໍມີເລື່ອງຄ່າສະໜາມບິນໃຫ້ເຊົ່ານ່ານຟ້າ ກໍມີເງິນເຂົ້າມາປະມານ 500-600 ລ້ານໂດລາ ແລ້ວກໍຍັງມີເງິນທີ່ມາຈາກໂຄງການຕ່າງໆຂອງລາວໄດ້ມີອີກ 500-600 ລ້ານໂດລາ ແລ້ວກໍບາງໜີ້ນີ້ຖ້າເປັນໜີ້ໄລຍະຍາວນີ້ ຂ້ອຍຄິດວ່າເຂົາສາມາດເວົ້າກັບຈີນ ສາມາດເລື່ອນອອກໄປເປັນໜີ້ໄລຍະຍາວ ມີການປັບໂຄງການສ້າງໄດ້ ແລ້ວກໍອີກດ້ານນຶ່ງຄືຕອນນີ້ລາວເປັນປະເທດທີ່ເໝືອນມີ ຊັບສິນ ຫຼາຍໆ ມີເຂື່ອນເຕັມໄປໝົດເລີຍກໍບາງຢ່າງນີ້ເຂົາສາມາດຂະອອກໃຫ້ເອກະຊົນໄດ້."
ທັ້ງນີ້ ຄາດວ່າໜີ້ສິນສາທາລະນະຂອງລັດຖະບານລາວ ຈະເພີ່ມຂຶ້ນເປັນຫຼາຍກວ່າ 129% ຂອງຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (GDP) ໃນປີ 2024, ຕົ້ນຕໍແມ່ນມາຈາກການກູ້ຢືມຈາກຕ່າງປະເທດ. ເພື່ອນຳໃຊ້ເຂ້າໃນການພັດທະນາໂຄງລ່າງພື້ນຖານ ທີ່ກວມເອົາ 60% ຂອງໜີ້ສິນທັງໝົດ, ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານລາວມີພາລະທີ່ຕ້ອງຈ່າຍຄືນເງິນກູ້ເພິ່ມຂື້ນນັບມື້ ໂດຍສະເພາະໜີ້ສິນທີ່ກູ້ຢືມຈາກລັດຖະບານຈີນມີທັງໝົດຫຼາຍກວ່າ 9.8 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ ຫຼືຫຼາຍກວ່າ 50% ຂອງໜີ້ສິນຕ່າງປະເທດທັງໝົດຂອງລາວໃນເວລານີ້. ແຕ່ການທີ່ລາວແລະຈີນມີການພົວພັນເປັນຄູ່ຮ່ວມຊະຕາກຳໃນຍຸດທະສາດພັດທະນາຮອບດ້ານນັ້ນ ຈື່ງເຊື່ອວ່າໜີ້ສິນກູ້ຢືມຈາກຈີນຈະບໍ່ສ້າງວິກິດການເສດ ຖະກິດແລະການເງິນໃຫ້ແກ່ລາວ ແຕ່ປັດໄຈສຳຄັນທີ່ສຸດທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເກິດວິກິດການທາງດ້ານການເງິນໃນລາວ ກໍແມ່ນການຂາດຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຕໍ່ສະຖຽນລະພາບຂອງເງິນກີບ. ດັ່ງນັກຊ່ຽວຊານເສດຖະກິດອາຊຽນ ຢືນຢັນວ່າ:
"ປະເດັນຂອງສປປລາວ ທີ່ມັນມີບັນຫາຫຼາຍນີ້ກໍຄືເປັນປະເທດທີ່ຄົນບໍ່ເຊື່ອໝັ້ນໃນການໃຊ້ເງິນກີບ ເວລາບໍລິສັດຕ່າງຊາດໄປລົງທຶນໃນ ລາວ ກໍບໍ່ໃຫ້ເງິນກີບ ຊື້ຂາຍກັນເອງ ຄົນລາວເອງກໍບໍ່ໃຊ້ເງິນກີບ ເພາະສະນັ້ນເມື່ອເຈົ້າບໍ່ໝັ້ນໃຈບໍ່ໃຊ້ເງິນຕາຂອງເຈົ້າເອງ ນັ້ນກໍເທົ່າກັບລັດຖະບານບໍ່ມີເຄື່ອງມືຄືນະໂຍບາຍການເງິນໃຫ້ໃຊ້ແລ້ວ ຈະຮັບປະລິມານເງິນກີບໄປຈັ່ງໃດ ມັນກໍບໍ່ກະທົບ ເພາະວ່າທຸກຄົນຖືເງິນໂດລາ ເປັນຢວນ ເປັນເງິນບາດໝົດ ເພາະສະນັ້ນ ນັ້ນເທົ່າກັບເຈົ້າບໍ່ມີອຳນາດອະທິປະໄຕໃນເລື່ອງຂອງການເງິນ."
ທັ້ງນີ້ໂດຍໜີ້ສິນພາກລັດຂອງລັດຖະບານລາວມີທັງໝົດຫຼາຍກວ່າ 16.9 ຕື້ໂດລາໃນທ້າຍປີ 2023, ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 17.9 ຕື້ໂດລາ ໃນໄຕມາດທີ 2 ປີ 2024 ແລະຄາດວ່າຍັງຈະເພີ່ມຂຶ້ນເປັນຫຼາຍກວ່າ 18.55 ຕື້ໂດລາຫຼືເກີນກວ່າ 129% ຂອງ GDP ໃນທ້າຍປີ 2024 ຍ້ອນວ່າ ລັດຖະບານລາວ ຈະຕ້ອງກູ້ຢືມເງິນ ຈາກຕ່າງປະເທດຫລາຍຂຶ້ນ. ເພື່ອນຳໃຊ້ເຂົ້າໃນໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ທີ່ເປັນຜົນຈາກການມີລາຍຮັບເງິນຕາຕ່າງປະເທດບໍ່ພຽງພໍກັບລາຍຈ່າຍ ເພາະວ່າການຂາດດຸນການຄ້າຕ່າງປະເທດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ທັ້ງໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບໃຫ້ຄ່າເງິນກີບຫຼຸດລົງອີກດ້ວຍ
ໂດຍໜີ້ສິນພາກລັດຂອງລັດຖະບານລາວທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນນີ້ ແບ່ງເປັນໜີ້ຕ່າງປະເທດ 86% ແລະ ໜີ້ສິນພາຍໃນ 14% ຂອງມູນຄ່າໜີ້ທັງໝົດ, ຊື່ງເກີດຈາກການຫຼຸດລົງຂອງມູນຄ່າເງິນກີບ ແລະ ການກູ້ຢືມຈາກຕ່າງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນ. ທັ້ງຍັງມີສາເຫດຈາກການໃຊ້ຈ່າຍງົບປະມານທີ່ບໍ່ໂປ່ງໃສ ແລະ ບໍ່ປະຕິບັດຕາມແຜນການທີ່ວາງໄວ້. ໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການພັດທະນາທີ່ລັດຖະບານລົງທຶນນັ້ນ ກໍຄືຂະແໜງການໜຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ໜີ້ສິນພາກລັດເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ແລະເງື່ອນໄຂເຮັດໃຫ້ພະນັກງານລັດຖະກອນຂອງພັກ-ລັດ ປະຕິບັດໜ້າທີ່ຢ່າງບໍ່ໂປ່ງໃສ ຫຼື ສໍ້ລາດບັງຫຼວງນັ້ນ ກໍເປັນຍ້ອນຂະແໜງການທີ່ຮັບຜິດຊອບຕໍ່ການກວດກາ ບໍ່ມີມາດຕະການລົງໂທດຢ່າງເຂັ້ມງວດຕໍ່ພະນັກງານທີ່ສໍ້ລາດບັງຫຼວງນັ້ນ ຈືງບໍ່ມີຄວາມຢ້ານກັວຕໍ່ຄວາມຜິດແລະຍັງພາກັນສໍ້ລາດບັງຫຼວງຕໍ່ໄປ
ຟໍຣັມສະແດງຄວາມຄິດເຫັນ