ລິ້ງ ສຳຫລັບເຂົ້າຫາ

ວັນອັງຄານ, ໒໖ ພະຈິກ ໒໐໒໔

ສຳພາດ ດຣ. Kou Yang ນັກ​ສັງ​ຄົມ​ສົງ​ເຄາະ ແລະສາດສະດາຈານ ຄົ້ນຄວ້າ ວັດທະນາທຳລາວ


ທ່ານ ດຣ. Kou Yang (ກາງ) ແລະພັນລະຍາ ຍານາງ Jennifer ຢ້ຽມຢາມແຂວງສີສວນ ປີ 1914 ເພື່ອຄົ້ນຄວ້າຄວາມເປັນມາ ຂອງພີ່ນ້ອງມົ້ງ.
ທ່ານ ດຣ. Kou Yang (ກາງ) ແລະພັນລະຍາ ຍານາງ Jennifer ຢ້ຽມຢາມແຂວງສີສວນ ປີ 1914 ເພື່ອຄົ້ນຄວ້າຄວາມເປັນມາ ຂອງພີ່ນ້ອງມົ້ງ.

ໃນລາຍການຊີວິດຊາວລາວຂອງ ວີໂອເອ ແລງວັນພະຫັດມື້ນີ້
ທ່ານຈະໄດ້ຟັງການສຳພາດ ກັບ ດຣ​. Kou Yang ອະດີດ​ເຈົ້າ
ໜ້າ​ທີ່ ສັງ​ຄົມ​ສົງ​ເຄາະ ແລະ​ອາຈານ​ສອນ​ວິຊາ ສັງຄົມ​ສົງ​ເຄາະ
ທີ່ ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ State University ທີ່ເມືອງ Fresno,
ແລະ University of California ທີ່ເມືອງ Davis. ດຣ Yang
ເປັນ​ລູກບ້ານ​ຫລານ​ເມືອງ​ໄຊ​ຍະ​ບູລີ ​ເປັນ​ຜູ້​ມັກ​ສະ​ແຫວ​ງຫາການ​ສຶກສາຊັ້ນ​ສູງ​ ທ່ານ​ໄດ້ ເຂົ້າ​ມາ ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ​ຢູ່​ໃນ ສະຫະລັດ ​ໃນ​ປີ 1976 ຄວາມບາກບັ່ນ ໄດ້​ນຳພາ ດຣ. Yang
ປະສົບ​ຜົນສຳ​ເລັດ​ຢ່າງ​ໃດ​ ເຮົາຂໍເຊີນທ່ານພົບກັບ ກິ່ງສະຫວັນ ໄດ້.

ດ​ຣ. Kou Yang ​ແມ່ນ​ນັກ​ສຶກສາທຶນ Fulbright, Sasakawa Fellow, ອະ​ດີດອາ​ຈານ
​ສອນ ທີ່ມະ​ຫາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ໄລ Emeritus ຂອງ​ລັດ California ຢູ່ທີ່ເມືອງ Stanislaus, ຊຶ່ງ
ໄດ້​ຄົ້ນ​ຄວ້າກ່ຽວກັບ ປະ​ເທດ​ລ​າວ ແລະບັນ​ດາ​ຜູ້ມີ​ເຊື້ອ​ສາຍ​ລາວຢູ່​ນອກ​ປະ​ເທດ ​ຊຶ່ງ​ເປັນ
ເອກ​ກະ​ສານ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ ພີ​ມ​ເຜີຍ​ແຜ່​ໃນ​ປີ 2013. ທ່ານ​ເປັນບັນ​ນາ​ທິ​ການຮ່ວມ ​ກ່ຽວ​ກັບ “ຄວາມ​ແຕກຕ່າງ​ຂອງ ຊົນເຜົ່າ ຢູ່​ໃນ​ຕ່າງ​ແດນ : ​“ມົ້ງ​-ອາ​ເມ​ຣິ​ກັນ ​ໃນ​ສັດ​ຕະ​ວັດ​ທີ່​ຊາວ​ເອັດ” ພິ​ມອອກໂດຍ University of Hawaii Press ​ໃນ​ປີ 2013, ນອກ​ນັ້ນ ຍັງ
ໄດ້ພິມຫຼາຍກ​ວ່າ​ຫ້າ​ສະ​ບັບ ບົດ​ຂຽນ​ທີ່​ເນັ້ນ​ໜັກ​ກ່ຽ​ວ​ກັບ ​ບົດບັນ​ທຶກ​ຊາວ​ມົ້ງ​ຢູ່​ຕ່າງ​ແດນ ປະ​ຫວັດ​ສາດ​ມົ້ງ ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳມົ້​ງ ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ລາວ ແລະ​ປະ​ສົບ​ການຂອງຊ​າວອົບ​ພະ​
ຍົບ​ອິນດູ​ຈີນ ແລະ​ອີກ​ຫຼາຍກວ່າ 20 ບົດ​ຂຽນ​ຂອງ​ທ່ານ ໄດ້​ປາ​ກົດ​ຢູ່​ຢ່າງກວ້າງ​ຂວາງ ​ໃນ​ໜ້າ​ໜັ​ງ​ສື​ພິ​ມ​ຕ່າງໆ. ດ​ຣ. Yang ​ໄດ້ເປັນ​ທີ່​ປຶ​ກ​ສາ​ຢູ່ໃນ​ບົດ​ຄວາມ ໃນ ສະ​ຫະ​ລັດ ແລະ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ. ບົດ​ຂ​ຽນ​ທີ່ສຳ​ຄັນຂອງ ດ​ຣ. Yang ລະລຶກ​ເ​ຖິງວັນຄົບ​ຮອບ 40 ປີຂອງ​ຊາວອົບ​ພະ​ຍົບ ​ຄື : ຄວາມ​ໂຫດ​ຮ້າຍ ຫາຍ​ຍະ​ນະ ທີ່​ຍັງ​ຝັງໄວ້​ໃຫ້​ເຫັນ​ຢູ່ໃນອິນ​ດູ​ຈີນ ພິ​ມ​ເຜີຍ​ແຜ່​ໃນ​ປີ 2015 ແລະ ບົດ​ຂຽນ 40 ປີ​ ຫລັງ​ຈາກ​ສົງ​ຄາມຫວຽດ​ນາມ ມີ​ຊື່ວ່າ : ​ສະຫລອງ​ການ​ຕອບ​ແທນ​ຂອງ ຊາ​ວ​ອົບ​ພະ​ຍົບ​ອິນດູ​ຈີນ ແກ່ ສະ​ຫະ​ລັດ ອາ​ເມຣິກາ ພິ​ມ ເຜີ​ຍ​ແຜ່​ໃນ​ປີ2015. ທີ່​ກ່າວ​ມາ​ນີ້ ​ແມ່ນ​ພາກ​ສ່ວນ​ຜົນງານ ການຄົ້ນ​ຄ​ວ້າທີ່ສຳຄັນ ແລະ ຂຽນເປັນ​ພາ​ສາອັງ​ກິດ ຂອງ​ສະ​ຖາ​ບັນ​ກາ​ນ​ສຶກ​ສາ​ຊັ້ນ​ສູງ.​

ດ​ຣ. Yang ອະ​ດີດ​ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່​ສັງ​ຄົມ​ສົງ​ເຄ​າະ ​ໄດ້​ປະ​ຕິ​ບັດ​ໜ້າ​ທີ່​ຢູ່​ໃນ​ຫລາຍໆ​ໂຄງ​ການ
ແລະ​ມີ​ຄວາມ​ຮັບ​ຜີດ​ຊອບ​ຫລາຍໆ​ຢ່າງ ຮວມ​ທັງ​ຄວາມ​ຢູ່​ດີ​ເປັນ​ສຸກ​ຂອງ​ເດັກ​ນ້ອຍ ບໍ​ລິ​
ການ​ແກ່ພວກຄອ​ບ​ຄົວ ຫ​ລຸດ​ຜ່​ອນ​ຄວາມ​ທຸກ​ຈົນ ປິ່ນ​ປົວ​ພວກທີ່ຕິດສຸລາແລະ​ຢາ​ເສບ​ຕິດ ແລະ ​ໂຣກ​ຈິດ.

ດຣ​. Yang ອາ​ເມ​ຣິ​ກັນ​ເຊື້ອ​ສາຍ​ລາວ​ມົ້ງ ເກີ​ດ​ທີ່​ແຂວງ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີ ທ່ານ​ມາ​ຈາກ​ຄອບ​ຄົວ​
ໃຫຍ່ ພໍ່​ແມ່​ບໍ່​ສາ​ມາດ​ອ່ານ​ ແລະ​ຂຽນໄດ້ ແຕ່​ວ່າ ດຣ. Yang ເປັນ​ໜຸ່ມ​ນ້ອຍ ທີ່​ສະ​ແຫວງ
​ຫາ​ການ​ສຶກ​ສາ​ ຢາກ​ຮູ້​ຢາກ​ເຫັນມາ​ແຕ່​ເກີດ ເວລາ ດຣ. Yang ອາຍຸໄດ້ 21 ປີ ທ່ານ​ໄດ້ເດີນທາງເຂົ້າມາຕັ້ງຖິ່ນຖານໃນປີ 1976 ຢູ່ນະຄອນ New Orleans ລັດ Louisiana ສະຫະລັດ ອາເມຣິກາ ຕັ້ງຢູ່ພາກໃຕ້ຂອງ ສະຫະລັດ ບ່ອນທ່ອງທ່ຽວທີ່ມີຊື່ສຽງ ທ່ານໄດ້ ກ່າວເຖິງຄວາມສູ້ທົນ ກັບການຮຽນພາສາອັງກິດ ວັດທະນະທຳແລະສິ່ງແວດລ້ອໃໝ່ດັ່ງນີ້ :

ອ້າຍຈົວນ້ອຍ Kou Yang ທີ່ວັດ ສຣີສະຫວ່າງວົງ (1970)
ອ້າຍຈົວນ້ອຍ Kou Yang ທີ່ວັດ ສຣີສະຫວ່າງວົງ (1970)

ລິງໂດຍກົງ

ເວ​ລາ​ ດຣ. Yang ​ອາ​ຍຸໄດ້ 21 ປີ ທ່ານໄດ້​ເດີນ​ທາງ​ເຂົ້າ​ມາ​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ ໃນ​ປີ 1976 ​ຢູ່
ນະ​ຄອນ New Orleans ລັດ Louisiana ສະ​ຫະ​ລັດ ຕັ້ງ​ຢູ່​ພາກ​ໃຕ້​ຂອງ ສະ​ຫະ​ລັດ ອາ
​ເມ​ຣິ​ກາ ບ່ອນ​ທ່ອງທ່ຽວ​ທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງ ທ່ານ​ໄດ້​ກ່າວ​ເຖິງ​ຄວາມ​ສູ້​ທົນກັບ ການ​ຮຽນ​ພ​າ​ສາ​ອັງ​ກິດ ວັດ​ທະ​ນາ​ທຳ ແລະ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອ​ມໃໝ່ດັ່ງ​ນີ້ :

ທິດໝັ້ນ ແລະລູກຊາຍ ພ້ອມດ້ວຍ ທ່ານ Kou Yang ທີ່ແຂວງ ໄຊຍະບູລີ (1973)
ທິດໝັ້ນ ແລະລູກຊາຍ ພ້ອມດ້ວຍ ທ່ານ Kou Yang ທີ່ແຂວງ ໄຊຍະບູລີ (1973)

ລິງໂດຍກົງ

ຫລັງ​ຈາກ​ໄດ້​ໃຊ້​ຊີ​ວິດ​ຢູ່ນະ​ຄອນ New Orleans ເປັນ​ເວ​ລາ​ປີກວ່າແລ້ວ ດຣ Yang
ກໍໄດ້​ຍ້າຍ​ໄປ​ຢູ່ ​ນະ​ຄອນ Los Angeles ​ທາງ​ພາກ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ​ ແຄມມະ​ຫາ​ສະ​ມຸດ​ປາ​ຊິ
​ຟິກ ບ່ອນ​ທີ່​ມີ​ປະ​ຊາ​ກອນ​ອົບ​ພະ​ຍົບ​ອິນ​ດູ​ຈີນ ໄດ້​ເລີ້ມ​ເຂົ້າ​ມາ​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານຢ່າງ​ຫລ​ວງ​
ຫລາຍ ເວ​ລາ​ນັ້ນ ດ​ຣ. Yang ໄດ້ມີ​ໂອ​ກາດ​ຮັບ​ໃຊ້ ໂຄງການ​ຕັ້ງ​ຖິ່​ນຖານຊາວ​ອົບ​ພະ​
ຍົບ ພ້​ອ​ມ​ທັງ​ບຸກ​ບືນສະ​ແຫວງ​ຫາ​ການ​ສຶກ​ສາ​ຂັ້ນ​ສູງ ​ທ່ານ​ໄດ້​ກ່າວ​ເຖິງ​ຊີ​ວິດ​ບັ້​ນ​ນີ້​ວ່າ :

ດຣ. Kou Yang ອະດີດ ນັກສຶກສາອົບຮົມຄູ ຫລວງພະບາງ (1975)
ດຣ. Kou Yang ອະດີດ ນັກສຶກສາອົບຮົມຄູ ຫລວງພະບາງ (1975)

ລິງໂດຍກົງ

ປະ​ເທດ​ສະ​ຫະ​ລັດ ອາ​ເມ​ຣິ​ກາ ເປີດ​ໂອ​ກາດ​ການ​ສຶ​ກ​ສາ​ໃຫ້​ແກ່ທຸກໆ​ຄົນ ​ໂດຍບໍ່ມີການລຳ​
ອຽງ​ທາງ​ເຊື້ອ​ຊາດ ຜິວ​ພັນ ສາ​ສະ​ໜາ ແລະພື້ນ​ຖານ​ຄວາມ​ເປັນ​ມາ​ ພ້ອມ​ທັງມີ​ທຶນ​ສຶກ​ສາ​
ໃຫ້ຮຽນ​ແກ່​ຜູ້​ທີ່ ຢູ່ໃນ​ກໍ​ລະ​ນີເໝາະ​ສົມ. ​ຄົນສ່ວນຫລາຍ​ຢູ່​ໃນ ສະ​ຫະ​ລັດ ຈະພາ​ກັນ​ທຳ​ມາ
​ຫາ​ກິນ​ເຕັມ​ເວ​ລາແປດ​ຊົ່ວ​ໂມງ ​ແລະບໍ່​ມີໂອກາດ​ໄປ​ຮໍ່າຮຽນ​ເພີ້​ມ​ເຕີມ. ​ເພາະສະ​ນັ້ນ
ຫລາຍໆ​ຄົນ ຜູ້​ມີມານະ​ອົດທົນ ຈຶ່ງ​ໄດ້ພາ​ກັນເຂົ້າ​ໂຮງ​ຮຽນໃນ​ຕອນ​ຄ່ຳ​ ຮຽນ​ບໍ່​ເຕັມ​ເວ​ລາ
ຈະ​ຕ້ອງ​ໃຊ້​ເວ​ລາການ​ຮຽນ​ນານ​ກ​ວ່າ​ທຳ​ມະ​ດາ. ​ຄວາມ​ອົດທົນ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ນີ້ ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ
​ເຖິງ ສະມັດ​ຕະ​ພາບ​ດ້ານ​ຮ່າງ​ກາຍ ແລະມັນ​ສະ​ໝອງ ທີຈະນຳ​ມາ​ສູ່​ຜົນ​ສຳ​ເລັດ. ດ​ຣ.
Yang ກ່າວວ່າໃນ​ຕອນ​ທີ່​ທ່ານ​ບຶກບື​ນນຳ​ການ​ຮຽນ​ຢູ່​ນັ້ນ ພັນ​ລະ​ຍາ​ຂອງທ່ານເຄີ​ຍ​ໄດ້
ເວົ້າໃຫ້​ວ່າ ​ເປັນຜູ້​ເຮັດ​ວຽກ​ເຕັມ​ເວລາ ​ເປັນ​ນັກຮຽນ​ເຕັມ​ເວລາ ແຕ່ເປັນ​ພໍ່ບໍ່​ເຕັມ​ເວລາ​ແລະ​ເປັນ​ສາມີບໍ່​ເຕັມ​ເວລາ ກ່ຽວກັບຄວາມ​ບາກ​ບັ່ນ ແລະ​ໃນຄວາມ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ຂອງ​ພັນ​ລະ​ຍາ​ດ​ຣ. Yang ​ເວົ້າໃນ​ຕອນ​ນີ້​ວ່າ:

ດຣ. Kou Yang, Yang Pdiede, Shen Hong ທີ່ກອງປະຊຸມຄົ້ນຄວ້າ ຊາວເຜົ່າ ທີຄຸນໝິງ ປະເທດຈິນ (2009)
ດຣ. Kou Yang, Yang Pdiede, Shen Hong ທີ່ກອງປະຊຸມຄົ້ນຄວ້າ ຊາວເຜົ່າ ທີຄຸນໝິງ ປະເທດຈິນ (2009)

ລິງໂດຍກົງ

ດຣ. Kou Yang ຫາ​ກໍ່​ອອກ​ກິນ​ເບ້​ຍບໍານານ​ມາ​ໄດ້ ປີ​ເຄິ່ງ​ ​ແຕ່​ກໍຍັງ​ບໍ່ລົດ​ລະ​ນຳ​ການ​ຂີດ
​ຂຽນ ຄົ້ນ​ຄວ້າ ກ່ຽວ​ກັບ​ວັດທະນາ​ທຳ ​ແລະ​ຄວາມ​ເປັນ​ມາ​ຂອງ​ລາ​ວ. ທ່ານ ໄດ້​ກ່າວ​ເຖິງ
ຊີວິດບັ້ນນີ້ວ່າ :

map
map

ລິງໂດຍກົງ

ໂອກາດ​ໜ້າ ​ເຮົາ​ຈະ​ນຳ​ເອົາ​ປະຫວັດ​ຄວາ​ມ​ເປັນ​ມາ​ຂອງ ​ແຂວງ​
ໄຊ​ຍະ​ບູລີ ​ແລະ​ຮີດຄອງ​ປະ​ເພນີ ທີ່​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ໂດຍ ດຣ. Kou
Yang ມາ​ເຫລົ່າ​ສູ່ ທ່ານ​ຟັງ.

XS
SM
MD
LG