ຄວາມສໍາພັນທາງທະຫານຂອງມຽນມາກັບເກົາຫຼີເໜືອ ກໍາລັງ
ຕົກຢູ່ໃຕ້ການພິຈາລະນາຢ່າງຖີ່ຖ້ວນ ຫຼັງຈາກຍີ່ປຸ່ນຍອມຮັບວ່າ
ຕົນໄດ້ສະກັດກັ້ນ ການລໍາລຽງວັດຖຸຊຸດນຶ່ງ ທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ເວົ້າວ່າ
ອາດສາມາດນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນ ໂຄງການນີວເຄຼຍໄດ້ນັ້ນ. ທີ່ປຶກສາ
ພິເສດສະຫະລັດທ່ານນຶ່ງໄດ້ໄປຢ້ຽມ ຢາມມຽນມາໃນເດືອນມີ
ນານີ້ ເວົ້າວ່າ ມຽນມາຕ້ອງໄດ້ເຮັດໃຫ້ໂລກເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ຕົນໄດ້ຕັດຄວາມສໍາພັນກັບເກົາຫຼີເໜືອຢ່າງແທ້ຈິງແລ້ວ ຖ້າຫາກ ມຽນ ມາຢາກໃຫ້ການລົງໂທດຕ່າງໆທີ່ຖືກໂຈະໄວ້ຊົ່ວຄວານັ້ນ ຖືກ
ຍົກເລີກໂດຍເຕັມ.
ເມື່ອວັນຈັນອາທິດຜ່ານມານີ້ ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຢືນຢັນລາຍງານທີ່ວ່າ
ເມື່ອປີຜ່ານມານີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ພາສີຂອງຕົນຍຶດໄດ້ທ່ອນເຫຼັກ
ອາລູມິນຽມຈໍານວນນຶ່ງທີ່ລໍາລຽງ ມາທາງເຮືອທີ່ສົງໄສວ່າມາ
ຈາກເກົາຫຼີເໜືອ ຊຶ່ງເຫຼັກອາລູມິນຽນດັ່ງກ່າວ ອາດສາມາດ
ນໍາໃຊ້ເຮັດຕົວແຍກທາດນີວເຄຼຍ ໄດ້ນັ້ນ.
ສື່ມວນຊົນຍີ່ປຸ່ນລາຍງານວ່າ ວັດຖຸດັ່ງກ່າວກໍາລັງຖືກຂົນສົ່ງໄປຍັງມຽນມາ ແຕ່ໄດ້ຖືກ
ສະກັດກັ້ນໄວ້ ຈາກກໍ່າປັ່ນທີ່ປັກທຸງສິງຄະໂປລໍານຶ່ງໃນເດືອນສິງຫາປີຜ່ານມາ ຫຼັງຈາກ
ໄດ້ຮັບລາຍງານລັບ ຈາກສະຫະລັດ.
ຂ່າວທີ່ເປີດເຜີຍອອກມານີ້ ໄດ້ສ້າງຄວາມເປັນຫ່ວງຂຶ້ນມາ
ວ່າ ເຖິງແມ່ນໄດ້ມີການປະຕິ ຮູບທາງການເມືອງຢ່າງໃຫຍ່
ຫຼວງກໍຕາມ ມຽນມາກໍອາດຍັງກໍາລັງສືບຕໍ່ດໍາເນີນໂຄງການ
ນີວເຄຼຍຢ່າງລັບໆກໍໄດ້ ແລະເປັນໄປໄດ້ວ່າ ກໍາລັງລະເມີດ
ການລົງໂທດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ຫຼືຢູແອັນ ຕໍ່ພຽງຢາງ
ກໍຄືເກົາຫຼີເໜືອ.
ກຸ່ມປະເທດຕາເວັນຕົກໄດ້ໂຈະການລົງໂທດທາງການທູດ
ແລະການເມືອງ ໂດຍສ່ວນ ໃຫຍ່ຕໍ່ມຽນມາ. ແຕ່ເມື່ອສອງ
ອາທິດຜ່ານມານີ້ ທ່ານ Patrick Murphy ທີ່ປຶກສາພິເສດ
ຂອງສະຫະລັດກ່ຽວກັບເລຶ່ອງມຽນມາ ເວົ້າວ່າ ການລົງໂທດຕ່າງໆຈະບໍ່ຖືກຍົກເລີກ
ໂດຍເຕັມ ຖ້າບໍ່ມີການປະຕິຮູບທາງການເມືອງແລະສິດທິມະນຸດເພີ່ມຕື່ມ ໃນມຽນມາ ຕະຫຼອດທັງການຕັດສາຍສໍາພັນທາງທະຫານ ກັບເກົາຫຼີເໜືອ ຢ່າງເດັດຂາດ.
ທ່ານ Murphy ເວົ້າວ່າ: “ພວກເຮົາຫວັງຢ່າງຍິ່ງ ທີ່ຈະໄດ້ຢູ່ໃນທ່າທີ ທີ່ຈະ
ສາມາດປະກາດອອກມາໄດ້ ຫຼືຮັບເອົາຄໍາປະກາດວ່າ ຄວາມສໍາພັນທາງ
ທະຫານລະຫວ່າງສອງປະເທດນີ້ ໄດ້ຖືກຕັດຂາດກັນແລ້ວ. ແລະ ພວກເຮົາ
ກໍໄດ້ ທໍາການໂອ້ລົມສົນທະນາທີ່ມີໝາກຜົນ ກ່ຽວກັບບັນຫານີ້ ກັບບັນດາ
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ມຽນມາ. ແລະຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າມີຄວາມເຂົ້າໃຈ
ດີຫຼາຍ ກ່ຽວກັບຄວາມເປັນຫ່ວງຂອງນານາຊາດ ໃນເລື້ອງຄວາມສໍາພັນ
ຂອງເຂົາເຈົ້າກັບ ເກົາຫຼີເໜືອນັ້ນ.”
ລັດຖະບານທະຫານມຽນມາ ແມ່ນເປັນລູກຄ້າຊື້ອາວຸດຍຸດໂທປະກອນ ແລະສໍາພາລະ
ອື່ນໆ ຂອງເກົາຫຼີເໜືອມາດົນນານ.
ຄວາມສໍາພັນຂອງທັງສອງປະເທດໄດ້ຢຸດສະງັກລົງໃນປີ 1983 ຫຼັງຈາກທີ່ສາຍລັບເກົາ
ຫຼີເໜືອວາງລະເບີດໃສ່ ຄະນະຜູ້ຕິດຕາມປະທານາທິບໍດີເກົາຫຼີໃຕ້ໄປຢ້ຽມຢາມເມືອງ
ຢ່າງກຸ້ງ ທີ່ໄດ້ສັງຫານ 17 ຄົນ ໃນເຫດການຄັ້ງນັ້ນ.
ແຕ່ທັງສອງປະເທດນີ້ທີ່ປົກຄອງໂດຍທະຫານຄືກັນນັ້ນ ໄດ້ຮື້ຟື້ນສາຍພົວພັນກັນຄືນໃໝ່
ແບບລັບໆ ພຽງບໍ່ເທົ່າໃດປີຕໍ່ມາ.
ໃນປີ 2010 ໃນຂະນະທີ່ມຽນມາເລີ່ມການຜັນປ່ຽນ ໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕຂອງຕົນນັ້ນ ຜູ້
ໂຕນໜີຄົນນຶ່ງໄດ້ກ່າວຫາຝ່າຍທະຫານວ່າ ກໍາລັງດໍາເນີນໂຄງການສ້າງອາວຸດນີວເຄຼຍ
ຢ່າງລັບໆ ຊຶ່ງບັນດານັກວິເຄາະຕ່າງກໍສົງໄສວ່າ ມຽນມາໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນ
ຈາກເກົາຫຼີເໜືອ.
Robert Kelley ເຄີຍເຮັດວຽກເປັນວິສະວະກອນນີວເຄຼຍ ໃຫ້ຫ້ອງຄົ້ນຄວ້າ Los
Alamos ແຫ່ງຊາດສະຫະລັດ ທີ່ທໍາການຄົ້ນຄວ້າກ່ຽວກັບ ອາວຸດນີວເຄຼຍ ແລະໃຫ້
ອົງການນີວເຄຼຍຂອງຢູແອັນ ຫຼື ອົງການພະລັງ ງານປະລະມະນູສາກົນ ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ
IAEA ນັ້ນ ແລະໄດ້ສຶກສາເບິ່ງຂໍ້ ກ່າວຫາດັ່ງກ່າວ. ທ່ານເວົ້າວ່າ ມີຫຼັກຖານຂອງການ
ດໍາເນີນໂຄງການສ້າງອາວຸດນິວເຄຼຍຢູ່ໃນມຽນມາ ແຕ່ທ່ານບໍ່ພົບຮ່ອງຮອຍໃດໆ ທີ່
ສະແດງວ່າ ເກົາຫຼີເໜືອມີສ່ວນພົວພັນໃນເລຶ່ອງນີ້.
ທ່ານ Kelley ເວົ້າວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ພົບເຫັນຫຼັກຖານໃດໆແມ່ນແຕ່ໜ້ອຍ
ເລີຍ ວ່າ ເກົາຫຼີເໜືອພົວພັນໃນເລຶ່ອງໂຄງການນີວເຄຼຍນີ້ ແລະຂ້າພະເຈົ້າ
ກໍບໍ່ຄິດວ່າ ທ່ານຈະພົບເຫັນໃຜທີ່ມີຫຼັກຖານນັ້ນ. ຖ້າຫາກເຮົາສຶກສາເບິ່ງ ຖະແຫຼງການຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານສະຫະລັດເປັນພິເສດ ດັ່ງທີ່ພວກເຮົາ
ໄດ້ພົບເຫັນ ການສ້າງມິດໄມຕີກັບມຽນມານີ້ ພວກເຂົາເຈົ້າແມ່ນໄດ້ປ່ຽນ
ຄໍາເວົ້າອອກຈາກນີວເຄຼຍ ຢ່າງລະມັດລະວັງ ໄປເປັນພຽງ ລູກສອນໄຟ
ແລະອາວຸດທໍາມະດາທົ່ວໆໄປ ເທົ່ານັ້ນ.”
ລາຍງານຂ່າວກ່ຽວກັບການລໍາລຽງທ່ອນເຫຼັກອະລູມິນຽມທີ່ຕ້ອງສົງໄສນັ້ນ ໄດ້ໂຜ່ໂຕ
ຂຶ້ນມາໃນເດືອນພະຈິກປີກາຍນີ້ ຂະນະທີ່ປະທານາທິບໍດີບາຣັກ ໂອບາມາ ກໍາລັງຈະ ສ້າງປະວັດສາດ ໃນການເປັນຫົວໜ້າບໍລິຫານປະເທດ ທີ່ຢູ່ໃນຕໍາແໜ່ງຜູ້ທໍາອິດ ທີ່ຈະ
ໄປຢ້ຽມຢາມມຽນມາ.
ເມື່ອຕົ້ນປີກາຍນີ້ ປະທານາທິບໍດີ ເທນ ເຊນ ໄດ້ໃຫ້ຄໍາໝັ້ນສັນຍາວ່າ ມຽນມາຈະຢຸດຊື້
ອຸບປະກອນທະຫານຈາກເກົາຫຼີເໜືອ ແລະຈະເຊັນຮັບເອົາລະບຽບການເພີ່ມຕື່ມກັບ
ອົງການ IAEA ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ທີ່ອາດອະນຸຍາດໃຫ້ມີການກວດກາຂອງນາໆ ຊາດໄດ້.
ແຕ່ສະພາແຫ່ງຊາດມຽນມາ ຍັງບໍ່ໄດ້ອະນຸມັດມາດຕະການ ທີ່ຈະອະນຸຍາດໃຫ້ມີການ ກວດກາໄດ້ນັ້ນເທື່ອ. ຂະນະດຽວກັນ ພວກເຈົ້າໜ້າທີ່ມຽນມາກໍສືບຕໍ່ປະຕິເສດວ່າ ບໍ່ໄດ້
ປະຕິບັດການໂຄງການນີວເຄຼຍແຕ່ຢ່າງໃດ.
ທ່ານ Kelley ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານນີວເຄຼຍ ເວົ້າວ່າ ເຖິງແມ່ນເບິ່ງຊົງວ່າມຽນມາຈະຍັງຫ່າງໄກຈາກການຜະລິດວັດຖຸນີວເຄຼຍ ຕັ້ງຫຼາຍສິບປີກໍຕາມ ແຕ່ ມຽນມາກໍຄວນຈະສະແດງ ຄວາມບໍລິສຸດຂອງຕົນ ກ່ຽວກັບໂຄງການດັ່ງກ່າວ ແລະອະນຸຍາດໃຫ້ມີການເຂົ້າໄປກວດ ກາໄດ້.
ທ່ານ Kelley ເວົ້າວ່າ: “ໃນທາງເປີດເຜີຍນັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນແຕ່ສິ່ງກົງກັນ
ຂ້າມ. ຄືພວກເຂົາເຈົ້າເວົ້າວ່າ ພວກເຮົາບໍ່ຮັບເອົາການກວດກາ ຍ້ອນວ່າບໍ່ມີ
ຫຍັງໃຫ້ກວດ. ສະນັ້ນແລ້ວ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະວາງທ່າທີແບບວ່າ ພວກເຮົາບໍ່
ມີວັດຖຸນີວເຄຼຍ ບໍ່ມີສະຖານທີ່ນີວເຄຼຍ ແບບທີ່ພວກທ່ານ ບົ່ງໄວ້ໃນທາງກົດ
ໝາຍນັ້ນ. ແລະໃນເມື່ອພວກເຮົາບໍ່ມີຫຍັງຄືແນວນັ້ນພວກເຮົາກໍບໍ່ມີບ່ອນສິ
ພາພວກທ່ານໄປເບິ່ງ ແລະກໍບໍ່ມີຫຍັງຈະໃຫ້ ພວກທ່ານກວດ.”
ວີໂອເອໄດ້ຂໍສໍາພາດ ກັບໂຄສົກປະທານາທິບໍດີຂອງມຽນມາ ເພື່ອຂໍຄໍາຕອບຕໍ່ການກ່າວ
ຫານັ້ນ ແຕ່ໂຄສົກບໍ່ຫວ່າງ ທີ່ຈະໃຫ້ຄວາມເຫັນ.
ຕົກຢູ່ໃຕ້ການພິຈາລະນາຢ່າງຖີ່ຖ້ວນ ຫຼັງຈາກຍີ່ປຸ່ນຍອມຮັບວ່າ
ຕົນໄດ້ສະກັດກັ້ນ ການລໍາລຽງວັດຖຸຊຸດນຶ່ງ ທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ເວົ້າວ່າ
ອາດສາມາດນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນ ໂຄງການນີວເຄຼຍໄດ້ນັ້ນ. ທີ່ປຶກສາ
ພິເສດສະຫະລັດທ່ານນຶ່ງໄດ້ໄປຢ້ຽມ ຢາມມຽນມາໃນເດືອນມີ
ນານີ້ ເວົ້າວ່າ ມຽນມາຕ້ອງໄດ້ເຮັດໃຫ້ໂລກເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ຕົນໄດ້ຕັດຄວາມສໍາພັນກັບເກົາຫຼີເໜືອຢ່າງແທ້ຈິງແລ້ວ ຖ້າຫາກ ມຽນ ມາຢາກໃຫ້ການລົງໂທດຕ່າງໆທີ່ຖືກໂຈະໄວ້ຊົ່ວຄວານັ້ນ ຖືກ
ຍົກເລີກໂດຍເຕັມ.
ເມື່ອວັນຈັນອາທິດຜ່ານມານີ້ ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ຢືນຢັນລາຍງານທີ່ວ່າ
ເມື່ອປີຜ່ານມານີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ພາສີຂອງຕົນຍຶດໄດ້ທ່ອນເຫຼັກ
ອາລູມິນຽມຈໍານວນນຶ່ງທີ່ລໍາລຽງ ມາທາງເຮືອທີ່ສົງໄສວ່າມາ
ຈາກເກົາຫຼີເໜືອ ຊຶ່ງເຫຼັກອາລູມິນຽນດັ່ງກ່າວ ອາດສາມາດ
ນໍາໃຊ້ເຮັດຕົວແຍກທາດນີວເຄຼຍ ໄດ້ນັ້ນ.
ສື່ມວນຊົນຍີ່ປຸ່ນລາຍງານວ່າ ວັດຖຸດັ່ງກ່າວກໍາລັງຖືກຂົນສົ່ງໄປຍັງມຽນມາ ແຕ່ໄດ້ຖືກ
ສະກັດກັ້ນໄວ້ ຈາກກໍ່າປັ່ນທີ່ປັກທຸງສິງຄະໂປລໍານຶ່ງໃນເດືອນສິງຫາປີຜ່ານມາ ຫຼັງຈາກ
ໄດ້ຮັບລາຍງານລັບ ຈາກສະຫະລັດ.
ຂ່າວທີ່ເປີດເຜີຍອອກມານີ້ ໄດ້ສ້າງຄວາມເປັນຫ່ວງຂຶ້ນມາ
ວ່າ ເຖິງແມ່ນໄດ້ມີການປະຕິ ຮູບທາງການເມືອງຢ່າງໃຫຍ່
ຫຼວງກໍຕາມ ມຽນມາກໍອາດຍັງກໍາລັງສືບຕໍ່ດໍາເນີນໂຄງການ
ນີວເຄຼຍຢ່າງລັບໆກໍໄດ້ ແລະເປັນໄປໄດ້ວ່າ ກໍາລັງລະເມີດ
ການລົງໂທດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ຫຼືຢູແອັນ ຕໍ່ພຽງຢາງ
ກໍຄືເກົາຫຼີເໜືອ.
ກຸ່ມປະເທດຕາເວັນຕົກໄດ້ໂຈະການລົງໂທດທາງການທູດ
ແລະການເມືອງ ໂດຍສ່ວນ ໃຫຍ່ຕໍ່ມຽນມາ. ແຕ່ເມື່ອສອງ
ອາທິດຜ່ານມານີ້ ທ່ານ Patrick Murphy ທີ່ປຶກສາພິເສດ
ຂອງສະຫະລັດກ່ຽວກັບເລຶ່ອງມຽນມາ ເວົ້າວ່າ ການລົງໂທດຕ່າງໆຈະບໍ່ຖືກຍົກເລີກ
ໂດຍເຕັມ ຖ້າບໍ່ມີການປະຕິຮູບທາງການເມືອງແລະສິດທິມະນຸດເພີ່ມຕື່ມ ໃນມຽນມາ ຕະຫຼອດທັງການຕັດສາຍສໍາພັນທາງທະຫານ ກັບເກົາຫຼີເໜືອ ຢ່າງເດັດຂາດ.
ທ່ານ Murphy ເວົ້າວ່າ: “ພວກເຮົາຫວັງຢ່າງຍິ່ງ ທີ່ຈະໄດ້ຢູ່ໃນທ່າທີ ທີ່ຈະ
ສາມາດປະກາດອອກມາໄດ້ ຫຼືຮັບເອົາຄໍາປະກາດວ່າ ຄວາມສໍາພັນທາງ
ທະຫານລະຫວ່າງສອງປະເທດນີ້ ໄດ້ຖືກຕັດຂາດກັນແລ້ວ. ແລະ ພວກເຮົາ
ກໍໄດ້ ທໍາການໂອ້ລົມສົນທະນາທີ່ມີໝາກຜົນ ກ່ຽວກັບບັນຫານີ້ ກັບບັນດາ
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ມຽນມາ. ແລະຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າມີຄວາມເຂົ້າໃຈ
ດີຫຼາຍ ກ່ຽວກັບຄວາມເປັນຫ່ວງຂອງນານາຊາດ ໃນເລື້ອງຄວາມສໍາພັນ
ຂອງເຂົາເຈົ້າກັບ ເກົາຫຼີເໜືອນັ້ນ.”
ລັດຖະບານທະຫານມຽນມາ ແມ່ນເປັນລູກຄ້າຊື້ອາວຸດຍຸດໂທປະກອນ ແລະສໍາພາລະ
ອື່ນໆ ຂອງເກົາຫຼີເໜືອມາດົນນານ.
ຄວາມສໍາພັນຂອງທັງສອງປະເທດໄດ້ຢຸດສະງັກລົງໃນປີ 1983 ຫຼັງຈາກທີ່ສາຍລັບເກົາ
ຫຼີເໜືອວາງລະເບີດໃສ່ ຄະນະຜູ້ຕິດຕາມປະທານາທິບໍດີເກົາຫຼີໃຕ້ໄປຢ້ຽມຢາມເມືອງ
ຢ່າງກຸ້ງ ທີ່ໄດ້ສັງຫານ 17 ຄົນ ໃນເຫດການຄັ້ງນັ້ນ.
ແຕ່ທັງສອງປະເທດນີ້ທີ່ປົກຄອງໂດຍທະຫານຄືກັນນັ້ນ ໄດ້ຮື້ຟື້ນສາຍພົວພັນກັນຄືນໃໝ່
ແບບລັບໆ ພຽງບໍ່ເທົ່າໃດປີຕໍ່ມາ.
ໃນປີ 2010 ໃນຂະນະທີ່ມຽນມາເລີ່ມການຜັນປ່ຽນ ໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕຂອງຕົນນັ້ນ ຜູ້
ໂຕນໜີຄົນນຶ່ງໄດ້ກ່າວຫາຝ່າຍທະຫານວ່າ ກໍາລັງດໍາເນີນໂຄງການສ້າງອາວຸດນີວເຄຼຍ
ຢ່າງລັບໆ ຊຶ່ງບັນດານັກວິເຄາະຕ່າງກໍສົງໄສວ່າ ມຽນມາໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນ
ຈາກເກົາຫຼີເໜືອ.
Robert Kelley ເຄີຍເຮັດວຽກເປັນວິສະວະກອນນີວເຄຼຍ ໃຫ້ຫ້ອງຄົ້ນຄວ້າ Los
Alamos ແຫ່ງຊາດສະຫະລັດ ທີ່ທໍາການຄົ້ນຄວ້າກ່ຽວກັບ ອາວຸດນີວເຄຼຍ ແລະໃຫ້
ອົງການນີວເຄຼຍຂອງຢູແອັນ ຫຼື ອົງການພະລັງ ງານປະລະມະນູສາກົນ ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ
IAEA ນັ້ນ ແລະໄດ້ສຶກສາເບິ່ງຂໍ້ ກ່າວຫາດັ່ງກ່າວ. ທ່ານເວົ້າວ່າ ມີຫຼັກຖານຂອງການ
ດໍາເນີນໂຄງການສ້າງອາວຸດນິວເຄຼຍຢູ່ໃນມຽນມາ ແຕ່ທ່ານບໍ່ພົບຮ່ອງຮອຍໃດໆ ທີ່
ສະແດງວ່າ ເກົາຫຼີເໜືອມີສ່ວນພົວພັນໃນເລຶ່ອງນີ້.
ທ່ານ Kelley ເວົ້າວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ພົບເຫັນຫຼັກຖານໃດໆແມ່ນແຕ່ໜ້ອຍ
ເລີຍ ວ່າ ເກົາຫຼີເໜືອພົວພັນໃນເລຶ່ອງໂຄງການນີວເຄຼຍນີ້ ແລະຂ້າພະເຈົ້າ
ກໍບໍ່ຄິດວ່າ ທ່ານຈະພົບເຫັນໃຜທີ່ມີຫຼັກຖານນັ້ນ. ຖ້າຫາກເຮົາສຶກສາເບິ່ງ ຖະແຫຼງການຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານສະຫະລັດເປັນພິເສດ ດັ່ງທີ່ພວກເຮົາ
ໄດ້ພົບເຫັນ ການສ້າງມິດໄມຕີກັບມຽນມານີ້ ພວກເຂົາເຈົ້າແມ່ນໄດ້ປ່ຽນ
ຄໍາເວົ້າອອກຈາກນີວເຄຼຍ ຢ່າງລະມັດລະວັງ ໄປເປັນພຽງ ລູກສອນໄຟ
ແລະອາວຸດທໍາມະດາທົ່ວໆໄປ ເທົ່ານັ້ນ.”
ລາຍງານຂ່າວກ່ຽວກັບການລໍາລຽງທ່ອນເຫຼັກອະລູມິນຽມທີ່ຕ້ອງສົງໄສນັ້ນ ໄດ້ໂຜ່ໂຕ
ຂຶ້ນມາໃນເດືອນພະຈິກປີກາຍນີ້ ຂະນະທີ່ປະທານາທິບໍດີບາຣັກ ໂອບາມາ ກໍາລັງຈະ ສ້າງປະວັດສາດ ໃນການເປັນຫົວໜ້າບໍລິຫານປະເທດ ທີ່ຢູ່ໃນຕໍາແໜ່ງຜູ້ທໍາອິດ ທີ່ຈະ
ໄປຢ້ຽມຢາມມຽນມາ.
ເມື່ອຕົ້ນປີກາຍນີ້ ປະທານາທິບໍດີ ເທນ ເຊນ ໄດ້ໃຫ້ຄໍາໝັ້ນສັນຍາວ່າ ມຽນມາຈະຢຸດຊື້
ອຸບປະກອນທະຫານຈາກເກົາຫຼີເໜືອ ແລະຈະເຊັນຮັບເອົາລະບຽບການເພີ່ມຕື່ມກັບ
ອົງການ IAEA ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ທີ່ອາດອະນຸຍາດໃຫ້ມີການກວດກາຂອງນາໆ ຊາດໄດ້.
ແຕ່ສະພາແຫ່ງຊາດມຽນມາ ຍັງບໍ່ໄດ້ອະນຸມັດມາດຕະການ ທີ່ຈະອະນຸຍາດໃຫ້ມີການ ກວດກາໄດ້ນັ້ນເທື່ອ. ຂະນະດຽວກັນ ພວກເຈົ້າໜ້າທີ່ມຽນມາກໍສືບຕໍ່ປະຕິເສດວ່າ ບໍ່ໄດ້
ປະຕິບັດການໂຄງການນີວເຄຼຍແຕ່ຢ່າງໃດ.
ທ່ານ Kelley ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານນີວເຄຼຍ ເວົ້າວ່າ ເຖິງແມ່ນເບິ່ງຊົງວ່າມຽນມາຈະຍັງຫ່າງໄກຈາກການຜະລິດວັດຖຸນີວເຄຼຍ ຕັ້ງຫຼາຍສິບປີກໍຕາມ ແຕ່ ມຽນມາກໍຄວນຈະສະແດງ ຄວາມບໍລິສຸດຂອງຕົນ ກ່ຽວກັບໂຄງການດັ່ງກ່າວ ແລະອະນຸຍາດໃຫ້ມີການເຂົ້າໄປກວດ ກາໄດ້.
ທ່ານ Kelley ເວົ້າວ່າ: “ໃນທາງເປີດເຜີຍນັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນແຕ່ສິ່ງກົງກັນ
ຂ້າມ. ຄືພວກເຂົາເຈົ້າເວົ້າວ່າ ພວກເຮົາບໍ່ຮັບເອົາການກວດກາ ຍ້ອນວ່າບໍ່ມີ
ຫຍັງໃຫ້ກວດ. ສະນັ້ນແລ້ວ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະວາງທ່າທີແບບວ່າ ພວກເຮົາບໍ່
ມີວັດຖຸນີວເຄຼຍ ບໍ່ມີສະຖານທີ່ນີວເຄຼຍ ແບບທີ່ພວກທ່ານ ບົ່ງໄວ້ໃນທາງກົດ
ໝາຍນັ້ນ. ແລະໃນເມື່ອພວກເຮົາບໍ່ມີຫຍັງຄືແນວນັ້ນພວກເຮົາກໍບໍ່ມີບ່ອນສິ
ພາພວກທ່ານໄປເບິ່ງ ແລະກໍບໍ່ມີຫຍັງຈະໃຫ້ ພວກທ່ານກວດ.”
ວີໂອເອໄດ້ຂໍສໍາພາດ ກັບໂຄສົກປະທານາທິບໍດີຂອງມຽນມາ ເພື່ອຂໍຄໍາຕອບຕໍ່ການກ່າວ
ຫານັ້ນ ແຕ່ໂຄສົກບໍ່ຫວ່າງ ທີ່ຈະໃຫ້ຄວາມເຫັນ.