ເມື່ອກາງເດືອນເມສາຜ່ານມານີ້ ຢູ່ໃນພາກຕາເວັນຕົກຂອງ
ມຽນມາ ພວກຊາວບ້ານ ນັກເຄື່ອນໄຫວ ແລະຄົນງານຫຼາຍ
ຮ້ອຍຄົນ ໄດ້ພາກັນປະທ້ວງຕໍ່ຕ້ານໂຄງການສ້າງທໍ່ນໍ້າມັນ
ແລະແກັສທໍາມະຊາດທີ່ໜຸນຫຼັງໂດຍຈີນ. ການປະທ້ວງທໍາ
ນອງດຽວກັນນີ້ ໄດ້ລະເບີດຂຶ້ນຫຼາຍບັ້ນຕໍ່ຕ້ານໂຄງການພະ
ລັງງານແລະການກໍ່ສ້າງຕ່າງໆໃນທົ່ວມຽນມາ ທີ່ໜຸນຫຼັງ
ໂດຍຈີນ ຊຶ່ງໄດ້ບັງຄັບໃຫ້ ຈີນຕ້ອງໄດ້ຄິດທົບທວນຄືນໃໝ່
ກ່ຽວກັບຍຸທະສາດການພັດທະນາຂອງຕົນຢູ່ໃນມຽນມາ.
Daniel Schearf ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ລາຍງານຈາກບາງ
ກອກ ຊຶ່ງທອງປານຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານ.
ເບິ່ງວີດິໂອລາຍງານນີ້ເປັນພາສາລາວ:
ການປະທ້ວງໃນລັດຣາຄາຍ ທາງພາກຕາເວັນຕົກຂອງມຽນມາເປັນການປະທ້ວງຂອງ ມະຫາຊົນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ແລະມີການຈັດຕັ້ງດີທີ່ສຸດທີ່ຄັດຄ້ານຕໍ່ໂຄງການທໍ່ສົ່ງນໍ້າມັນ ແລະ
ແກັສທໍາມະຊາດລະຫວ່າງມຽນມາແລະຈີນ. ບັນດານັກເຄຶ່ອນໄຫວຖືກທາງການມຽນມາ
ປະຕິເສດສອງຄັ້ງບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ໂຮມຊຸມນຸມກັນ ແຕ່ກໍຍັງພາກັນປະທ້ວງຈົນໄດ້ ແລະ
ຫຼາຍໆຄົນກໍໄດ້ຖືກຈັບກຸມ.
ນັກເຄື່ອນໄຫວ Wong Aung ເວົ້າຜ່ານສະໄກ້ວ່າ ມັນເປັນການເດີມພັນສູງເກີນໄປ ທີ່ ຈະບໍ່ເວົ້າບໍ່ວ່າຫຍັງ.
ທ່ານ ອ່ອງເວົ້າວ່າ: “ເປັນຕົ້ນວ່າ ເນາະ ບ່ອນຫາກຸ້ງຫາປາ. ພວກເຮົາຖືກວາງຂໍ້ ຈໍາກັດຮັດແຄບ. ປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນບໍ່ໄດ້ຄ່າຊົດເຊີຍຢ່າງໄວ ຫຼືບໍ່ຢາກສູນເສຍ ວິຖີຊີວິດການເປັນຢູ່. ແລະປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນບໍ່ມີໂອກາດ ໄດ້ວຽກໄດ້ງານດີ ແລະຄົນສ່ວນຫຼາຍ ກໍຖືກສວຍໃຊ້ ຕັກຕວງເອົາຜົນປະໂຫຍດ ເວລາພວກເຂົາ
ເຈົ້າຈະເຂົ້າເຮັດວຽກຢູ່ໃນບໍລິສັດຈີນ.”
ເຖິງແມ່ນບໍລິສັດອິນເດຍ ແລະເກົາຫຼີ ກໍມີສ່ວນພົວພັນໃນ ໃນໂຄງການທໍ່ແຝດນໍ້າມັນ ແລະແກັສທໍາມະຊາດກໍຕາມ ແຕ່ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນໜຸນຫຼັງໂດຍຈີນ.
ເວລາການກໍ່ສ້າງສໍາເລັດລົງ ປະມານໃນເດືອນພຶດສະພານີ້ ທໍ່ດັ່ງກ່າວຈະສົ່ງນໍ້າມັນເຊື້ອ
ໄຟ ທີ່ມີຄວາມຈຳເປັນນັ້ນ ໄປສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານພະລັງງານຂອງຈີນທີ່ກໍາລັງ
ເພີ້ມທະວີຫຼາບຂຶ້ນນັບມື້.
ນັກເຄຶ່ອນໄຫວ Ko Tun Lwin ກ່າວຕໍ່ວີໂອເອເມື່ອປີຜ່ານມາ ເວລາມີການຮ້ອງທຸກ ກ່ຽວ
ກັບໂຄງການທໍ່ສົ່ງດັ່ງກ່າວຂອງຈີນ ຊຶ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ ບັນຫາກໍຄືວ່າ ພວກຊາວບ້ານຊາວ
ເມືອງບໍ່ໄດ້ຖືກແຈ້ງໃຫ້ຊາບວ່າ ອັນໃດເປັນອັນໃດ ໃນຂະນະທີ່ການກໍ່ສ້າງເລີ້ມຂຶ້ນ.
ທ່ານ ທູນ ລວິນ ເວົ້າວ່າ: “ບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສຫຍັງເລີຍ ເຖິງແມ່ນໂຄງ ການກໍ່ສ້າງ ຕ່າງໆໄດ້ເລີ່ມລົງມືຢູ່ໃນດິນຂອງພວກເຮົາໃນເວລານີ້ແລ້ວກໍຕາມ. ດິນເຮັດນາ ເຮັດສວນຖືກຍຶດ ພູຜາປ່າໄມ້ຖືກທໍາລາຍ ຍ້ອນໂຄງການກໍ່ສ້າງນີ້.”
ເລຶ່ອງທີ່ກ່າວມານີ້ ກໍຄ້າຍຄືກັນກັບໂຄງການອື່ນໆທີ່ໜຸນຫຼັງໂດຍຈີນ ເຊັ່ນ ໂຄງການຂະ ຫຍາຍບໍ່ທອງແດງແຫ່ງນຶ່ງ ທີ່ການປະທ້ວງ ໄດ້ກາຍເປັນເຫດການຮຸນແຮງ ເມື່ອເດືອນ
ພະຈິກ ປີຜ່ານມາ.
ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າພະລັງນໍ້າ Myitsone ມູນຄ່າ 3600 ລ້ານໂດລາ ກໍເປັນອີກໂຄງ
ການນຶ່ງທີ່ມີການໂຕ້ແຍ້ງກັນຢ່າງໃຫຍ່ ທີ່ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານຕ້ອງໄດ້ໂຈະໂຄງການນີ້ໃນ
ປີ 2011 ທ່າມກາງຄວາມເປັນຫ່ວງຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມຈາກເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ.
ບັນດານັກວິເຄາະ ເຊັ່ນທ່ານ Ralph Cossa ທີ່ເວົ້າຜ່ານ skype ວ່າ ບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ ມຽນມາກໍາລັງຮຽນຮູ້ວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຈະເມີນເສີຍຕໍ່ການປະທ້ວງເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ໄດ້.
ນັກວິເຄາະ ຄອສຊາ ເວົ້າວ່າ: “ມັນເປັນຂໍ້ຄວາມໃຫ້ຮູ້ ມັນເປັນການເຕືອນສະຕິ ສໍາລັບທັງລັດຖະບານມຽນມາ ແລະສໍາລັບຈີນ ວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຈະຕ້ອງ ແບບ ວ່າຍອມຮັບຟັງຄວາມຄິດຄວາມເຫັນຂອງທ້ອງຖິ່ນຕື່ມຂຶ້ນອີກ, ພວກເຂົາເຈົ້າ
ຈະຕ້ອງມີປະສິດທິພາບຫຼາຍຂຶ້ນໃນການຜູກຄວາມສໍາພັນດ້ານຕ່າງໆກັບມະ
ຫາຊົນ ຊຶ່ງຂ້າພະເຈົ້າໝັ້ນໃຈວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະເຮັດໄດ້. ອີກຄັ້ງນຶ່ງ ພວກ ເຮົາກໍໄດ້ເຫັນວ່າຈີນເລີ່ມມີການເອົາທ່າທີໃນທາງບວກບາງປະການແລ້ວ
ກ່ຽວກັບເລຶ່ອງນີ້ ແລະຂ້າພະເຈົ້າກໍຫວັງວ່າ ມັນຈະດໍາເນີນສືບຕໍ່ໄປ.”
ວີໂອເອໄດ້ຕິດຕໍ່ໄປຍັງສະຖານທູດຈີນໃນມຽນມາ ກ່ຽວກັບຂໍ້ໂຕ້ແຍ້ງກັນດັ່ງກ່າວ. ໃນການ
ຕອບຜ່ານທາງອີເມລນັ້ນ ບັນດາເຈົ້າໜ້າຈີນທີ່ຮັບຮູ້ສິດທິໃນການປະທ້ວງ ແຕ່ກໍຍັງກ່າວ
ປ້ອງກັນວ່າ ໂຄງການທໍ່ສົ່ງນໍ້າມັນແລະແກັສນີ້ ແມ່ນເປັນການຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມການພັດທະນາ
ແລະການເປັນຢູ່ຂອງ ປະຊາຊົນໃຫ້ດີຂຶ້ນ.
ອີເມລຂອງສະຖານທູດຈີນເວົ້າວ່າ ບໍລິສັດນໍ້າມັນລັດຂອງຈີນ ໄດ້ໃຊ້ຈ່າຍເງິນ 14 ລ້ານ ໂດລາໄປແລ້ວເພື່ອສ້າງສາໂຄງລ່າງພື້ນຖານ ໂຮງຮຽນ ໂຮງໝໍ ຢູ່ຕາມບໍລິເວນທໍ່ສົ່ງແກັສ
ດັ່ງກ່າວ ແລະຈະໃຊ້ເງິນເພີ່ມອີກ 2 ລ້ານ ໂດລາຕໍ່ປີ.
ເວລານີ້ ກໍຍັງເປັນຄໍາຖາມທີ່ຄ້າງຄາຢູ່ວ່າ ຄ່າຊົດເຊີຍຈະສ້າງຄວາມພໍໃຈຫຼາຍສໍ່າໃດ ໃຫ້
ແກ່ຊາວມຽນມາໃນເຂດທ້ອງຖິ່ນທີ່ພາກັນຊົມໃຊ້ສິດເສລີ ພາບດ້ານການເມືອງໃໝ່ຂອງ ພວກເຂົາເຈົ້າຫຼາຍຂຶ້ນນັ້ນ.
ເບິ່ງວີດິໂອ ພາສາອັງກິດ:
ມຽນມາ ພວກຊາວບ້ານ ນັກເຄື່ອນໄຫວ ແລະຄົນງານຫຼາຍ
ຮ້ອຍຄົນ ໄດ້ພາກັນປະທ້ວງຕໍ່ຕ້ານໂຄງການສ້າງທໍ່ນໍ້າມັນ
ແລະແກັສທໍາມະຊາດທີ່ໜຸນຫຼັງໂດຍຈີນ. ການປະທ້ວງທໍາ
ນອງດຽວກັນນີ້ ໄດ້ລະເບີດຂຶ້ນຫຼາຍບັ້ນຕໍ່ຕ້ານໂຄງການພະ
ລັງງານແລະການກໍ່ສ້າງຕ່າງໆໃນທົ່ວມຽນມາ ທີ່ໜຸນຫຼັງ
ໂດຍຈີນ ຊຶ່ງໄດ້ບັງຄັບໃຫ້ ຈີນຕ້ອງໄດ້ຄິດທົບທວນຄືນໃໝ່
ກ່ຽວກັບຍຸທະສາດການພັດທະນາຂອງຕົນຢູ່ໃນມຽນມາ.
Daniel Schearf ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ລາຍງານຈາກບາງ
ກອກ ຊຶ່ງທອງປານຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານ.
ເບິ່ງວີດິໂອລາຍງານນີ້ເປັນພາສາລາວ:
ການປະທ້ວງໃນລັດຣາຄາຍ ທາງພາກຕາເວັນຕົກຂອງມຽນມາເປັນການປະທ້ວງຂອງ ມະຫາຊົນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ແລະມີການຈັດຕັ້ງດີທີ່ສຸດທີ່ຄັດຄ້ານຕໍ່ໂຄງການທໍ່ສົ່ງນໍ້າມັນ ແລະ
ແກັສທໍາມະຊາດລະຫວ່າງມຽນມາແລະຈີນ. ບັນດານັກເຄຶ່ອນໄຫວຖືກທາງການມຽນມາ
ປະຕິເສດສອງຄັ້ງບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ໂຮມຊຸມນຸມກັນ ແຕ່ກໍຍັງພາກັນປະທ້ວງຈົນໄດ້ ແລະ
ຫຼາຍໆຄົນກໍໄດ້ຖືກຈັບກຸມ.
ນັກເຄື່ອນໄຫວ Wong Aung ເວົ້າຜ່ານສະໄກ້ວ່າ ມັນເປັນການເດີມພັນສູງເກີນໄປ ທີ່ ຈະບໍ່ເວົ້າບໍ່ວ່າຫຍັງ.
ທ່ານ ອ່ອງເວົ້າວ່າ: “ເປັນຕົ້ນວ່າ ເນາະ ບ່ອນຫາກຸ້ງຫາປາ. ພວກເຮົາຖືກວາງຂໍ້ ຈໍາກັດຮັດແຄບ. ປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນບໍ່ໄດ້ຄ່າຊົດເຊີຍຢ່າງໄວ ຫຼືບໍ່ຢາກສູນເສຍ ວິຖີຊີວິດການເປັນຢູ່. ແລະປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນບໍ່ມີໂອກາດ ໄດ້ວຽກໄດ້ງານດີ ແລະຄົນສ່ວນຫຼາຍ ກໍຖືກສວຍໃຊ້ ຕັກຕວງເອົາຜົນປະໂຫຍດ ເວລາພວກເຂົາ
ເຈົ້າຈະເຂົ້າເຮັດວຽກຢູ່ໃນບໍລິສັດຈີນ.”
ເຖິງແມ່ນບໍລິສັດອິນເດຍ ແລະເກົາຫຼີ ກໍມີສ່ວນພົວພັນໃນ ໃນໂຄງການທໍ່ແຝດນໍ້າມັນ ແລະແກັສທໍາມະຊາດກໍຕາມ ແຕ່ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນໜຸນຫຼັງໂດຍຈີນ.
ເວລາການກໍ່ສ້າງສໍາເລັດລົງ ປະມານໃນເດືອນພຶດສະພານີ້ ທໍ່ດັ່ງກ່າວຈະສົ່ງນໍ້າມັນເຊື້ອ
ໄຟ ທີ່ມີຄວາມຈຳເປັນນັ້ນ ໄປສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານພະລັງງານຂອງຈີນທີ່ກໍາລັງ
ເພີ້ມທະວີຫຼາບຂຶ້ນນັບມື້.
ນັກເຄຶ່ອນໄຫວ Ko Tun Lwin ກ່າວຕໍ່ວີໂອເອເມື່ອປີຜ່ານມາ ເວລາມີການຮ້ອງທຸກ ກ່ຽວ
ກັບໂຄງການທໍ່ສົ່ງດັ່ງກ່າວຂອງຈີນ ຊຶ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ ບັນຫາກໍຄືວ່າ ພວກຊາວບ້ານຊາວ
ເມືອງບໍ່ໄດ້ຖືກແຈ້ງໃຫ້ຊາບວ່າ ອັນໃດເປັນອັນໃດ ໃນຂະນະທີ່ການກໍ່ສ້າງເລີ້ມຂຶ້ນ.
ທ່ານ ທູນ ລວິນ ເວົ້າວ່າ: “ບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສຫຍັງເລີຍ ເຖິງແມ່ນໂຄງ ການກໍ່ສ້າງ ຕ່າງໆໄດ້ເລີ່ມລົງມືຢູ່ໃນດິນຂອງພວກເຮົາໃນເວລານີ້ແລ້ວກໍຕາມ. ດິນເຮັດນາ ເຮັດສວນຖືກຍຶດ ພູຜາປ່າໄມ້ຖືກທໍາລາຍ ຍ້ອນໂຄງການກໍ່ສ້າງນີ້.”
ເລຶ່ອງທີ່ກ່າວມານີ້ ກໍຄ້າຍຄືກັນກັບໂຄງການອື່ນໆທີ່ໜຸນຫຼັງໂດຍຈີນ ເຊັ່ນ ໂຄງການຂະ ຫຍາຍບໍ່ທອງແດງແຫ່ງນຶ່ງ ທີ່ການປະທ້ວງ ໄດ້ກາຍເປັນເຫດການຮຸນແຮງ ເມື່ອເດືອນ
ພະຈິກ ປີຜ່ານມາ.
ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າພະລັງນໍ້າ Myitsone ມູນຄ່າ 3600 ລ້ານໂດລາ ກໍເປັນອີກໂຄງ
ການນຶ່ງທີ່ມີການໂຕ້ແຍ້ງກັນຢ່າງໃຫຍ່ ທີ່ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານຕ້ອງໄດ້ໂຈະໂຄງການນີ້ໃນ
ປີ 2011 ທ່າມກາງຄວາມເປັນຫ່ວງຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມຈາກເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ.
ບັນດານັກວິເຄາະ ເຊັ່ນທ່ານ Ralph Cossa ທີ່ເວົ້າຜ່ານ skype ວ່າ ບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ ມຽນມາກໍາລັງຮຽນຮູ້ວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຈະເມີນເສີຍຕໍ່ການປະທ້ວງເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ໄດ້.
ນັກວິເຄາະ ຄອສຊາ ເວົ້າວ່າ: “ມັນເປັນຂໍ້ຄວາມໃຫ້ຮູ້ ມັນເປັນການເຕືອນສະຕິ ສໍາລັບທັງລັດຖະບານມຽນມາ ແລະສໍາລັບຈີນ ວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຈະຕ້ອງ ແບບ ວ່າຍອມຮັບຟັງຄວາມຄິດຄວາມເຫັນຂອງທ້ອງຖິ່ນຕື່ມຂຶ້ນອີກ, ພວກເຂົາເຈົ້າ
ຈະຕ້ອງມີປະສິດທິພາບຫຼາຍຂຶ້ນໃນການຜູກຄວາມສໍາພັນດ້ານຕ່າງໆກັບມະ
ຫາຊົນ ຊຶ່ງຂ້າພະເຈົ້າໝັ້ນໃຈວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະເຮັດໄດ້. ອີກຄັ້ງນຶ່ງ ພວກ ເຮົາກໍໄດ້ເຫັນວ່າຈີນເລີ່ມມີການເອົາທ່າທີໃນທາງບວກບາງປະການແລ້ວ
ກ່ຽວກັບເລຶ່ອງນີ້ ແລະຂ້າພະເຈົ້າກໍຫວັງວ່າ ມັນຈະດໍາເນີນສືບຕໍ່ໄປ.”
ວີໂອເອໄດ້ຕິດຕໍ່ໄປຍັງສະຖານທູດຈີນໃນມຽນມາ ກ່ຽວກັບຂໍ້ໂຕ້ແຍ້ງກັນດັ່ງກ່າວ. ໃນການ
ຕອບຜ່ານທາງອີເມລນັ້ນ ບັນດາເຈົ້າໜ້າຈີນທີ່ຮັບຮູ້ສິດທິໃນການປະທ້ວງ ແຕ່ກໍຍັງກ່າວ
ປ້ອງກັນວ່າ ໂຄງການທໍ່ສົ່ງນໍ້າມັນແລະແກັສນີ້ ແມ່ນເປັນການຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມການພັດທະນາ
ແລະການເປັນຢູ່ຂອງ ປະຊາຊົນໃຫ້ດີຂຶ້ນ.
ອີເມລຂອງສະຖານທູດຈີນເວົ້າວ່າ ບໍລິສັດນໍ້າມັນລັດຂອງຈີນ ໄດ້ໃຊ້ຈ່າຍເງິນ 14 ລ້ານ ໂດລາໄປແລ້ວເພື່ອສ້າງສາໂຄງລ່າງພື້ນຖານ ໂຮງຮຽນ ໂຮງໝໍ ຢູ່ຕາມບໍລິເວນທໍ່ສົ່ງແກັສ
ດັ່ງກ່າວ ແລະຈະໃຊ້ເງິນເພີ່ມອີກ 2 ລ້ານ ໂດລາຕໍ່ປີ.
ເວລານີ້ ກໍຍັງເປັນຄໍາຖາມທີ່ຄ້າງຄາຢູ່ວ່າ ຄ່າຊົດເຊີຍຈະສ້າງຄວາມພໍໃຈຫຼາຍສໍ່າໃດ ໃຫ້
ແກ່ຊາວມຽນມາໃນເຂດທ້ອງຖິ່ນທີ່ພາກັນຊົມໃຊ້ສິດເສລີ ພາບດ້ານການເມືອງໃໝ່ຂອງ ພວກເຂົາເຈົ້າຫຼາຍຂຶ້ນນັ້ນ.
ເບິ່ງວີດິໂອ ພາສາອັງກິດ:
