ບັນດາກຸ່ມສະໜັບສະໜຸນສິດທິມະນຸດໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນ
ອອກສຽງ ໃຕ້ ໄດ້ເຕືອນກ່ຽວກັບໄພອັນຕະລາຍທີ່ມີເພີ່ມຂຶ້ນນັບ
ມື້ຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະບັນດາຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມຕ່າງໆ ລຸນ ຫຼັງມີການສັງຫານບຸກຄົນມີຊື່ສຽງຫຼາຍຄົນ ໃນບໍ່ເທົ່າໃດປີຜ່ານມາ
ນີ້. ກຸ່ມເຫຼົ່ານັ້ນເວົ້າວ່າ ການເຕີບໂຕທາງ ເສດຖະກິດຂອງເອເຊຍ ພາໃຫ້ມີການຂັດແຍ້ງຫຼາຍນັບມື້ກັບປະຊາຄົມທ້ອງ ຖິ່ນ ແລະ
ສ້າງອັນຕະລາຍໃຫ້ແກ່ບັນດາຜູ້ສະໜັບສະໜຸນປະຊາຄົມທີ່ຄັດ ຄ້ານຕໍ່ໂຄງການພັດທະນາໃຫຍ່ໆທັງຫຼາຍ. Ron Corben ຜູ້ສື່
ຂ່າວວີໂອ ເອ ລາຍງານຈາກບາງກອກ ຊຶ່ງທອງປານຈະນໍາມາສະ
ເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
((ສຽງພວກປະທ້ວງ))
ຕໍາຫຼວດຊຸກຍູ້ກັນໄປມາກັບພວກປະທ້ວງ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນແມ່ຍິງ ຢູ່ນະຄອນຫຼວງ ພະນົມເປັນຂອງກໍາປູເຈຍ ໃນຕົ້ນເດືອນນີ້. ພວກປະທ້ວງພາກັນຂັດຂືນການຖືກຂັບ ໄລ່ອອກຈາກບ້ານຢູ່ອາໄສຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ທີ່ຈະຖືກທາງການເອົາພື້ນທີ່ ໄປສ້າງເປັນເຂດບ້ານຈັດສັນອັນຫຼູຫຼາ.
ການປະທ້ວງແບບນັ້ນໄດ້ກາຍມາເປັນເລື້ອງປົກກະຕິຫຼາຍຂຶ້ນໃນກໍາປູເຈຍ. ໃນປີນີ້ ອົງ ການນີລະໂທດກໍາສາກົນເວົ້າຢູ່ໃນລາຍງານປະຈໍາປີຂອງຕົນວ່າ ກໍາປູເຈຍໄດ້ປະສົບ ກັບ ການເສື່ອມໂຊມລົງ ໃນເລື້ອງເສລີພາບດ້ານການ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແລະໃນ ການເຕົ້າໂຮມກັນ ຊຶ່ງສາເຫດສ່ວນນຶ່ງແມ່ນ ເປັນຍ້ອນການໄລ່ທີ່ ແລະການຍຶດທີ່ດິນ ຂອງປະຊາຊົນ.
ສະຫະພັນສິດທິມະນຸດສາກົນ ຫຼື FIDF ເວົ້າວ່າ ລັດຖະບານກໍາປູເຈຍໄດ້ ອະນຸມັດໃຫ້ສໍາປະທານທີ່ດິນ ປະມານ 2 ລ້ານ 2 ແສນເຮັກຕ້າ ແກ່ຫຼາຍ ກວ່າ 200 ບໍລິສັດ. ກຸ່ມ ອື່ນໆເວົ້າວ່າ ຕົວເລກທີ່ແທ້ຈິງອາດຫຼາຍເຖິງ4 ລ້ານເຮັກຕ້າ ຫຼື ນຶ່ງສ່ວນຫ້າ ຂອງດິນ ດອນປູກຝັງ.
Shalmali Guttal ນັກຄົ້ນຄວ້າອາວຸໂສປະຈໍາອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ Focus on Global South ຫຼືສຸມໃສ່ເຂດພາກໃຕ້ກໍຄືເຂດທຸກຈົນ ຂອງໂລກ ເວົ້າວ່າ: ການຂົ່ມ ຂູ່ພວກນັກເຄື່ອນໄຫວຖືເປັນເລຶ່ອງທໍາມະດາ ໄປແລ້ວ ຢູ່ໃນກໍາປູເຈຍ.
ທ່ານນາງ ກຸດຕາລ ເວົ້າວ່າ: “ຢູ່ໃນກໍາປູເຈຍ ບັນດາຜູ້ຕາງໜ້າປະຊາຄົມທ້ອງຖິ່ນ ນັກເຄື່ອນໄຫວເພື່ອປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ນັກຂ່າວ ແມ່ນແຕ່ບັນດາສະມາຊິກສະ
ພາ ກໍຍັງຖືກຂົ່ມຂູ່ເປັນປະຈໍາ ວ່າຈະຖືກດໍາເນີນການທາງກົດໝາຍ ຍ້ອນປົກປ້ອງ
ເຮືອນຢູ່ ທີ່ດິນທໍາກິນ ປ່າໄມ້ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ. ການຂັດແຍ້ງກັນ ທີ່ກ່ຽວພັນກັບ
ທີ່ດິນ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ມີເພີ່ມ ຂຶ້ນຫຼາຍສົມຄວນ ຕະຫຼອດໄລຍະ
ຫຼາຍປີຜ່ານມາ.”
ການປະທ້ວງບັ້ນນຶ່ງ ຕໍ່ຕ້ານການຍຶດທີ່ດິນ ຢູ່ກໍາປູເຈຍ ເມື່ອເດືອນມິຖຸນາຜ່ານມາ
ການປະທ້ວງເຫຼົ່ານັ້ນສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງທ່າອ່ຽງຢ່າງນຶ່ງໃນທົ່ວ
ຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ບ່ອນທີ່ມີການລົງທຶນກັນຢ່າງ
ໃຫຍ່ໃນພາກສ່ວນການກະເສດ ການຜະລິດ ແລະການຊື້ຂາຍທີ່
ດິນແລະບ້ານເຮືອນ ທີ່ກໍາລັງປັບປ່ຽນບັນດາເສດຖະກິດ ແລະປະ
ຊາຄົມ ໃຫ້ຮັ່ງມີຂຶ້ນ.
ຄືຫຼາຍໆປະເທດຢູ່ໃນຂົງເຂດ ມີການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດປະ
ຈໍາປີສູງເຖິງ 7 ຫາ 8% ໃນໄລຍະບໍ່ເທົ່າໃດປີຜ່ານມານີ້ ຊຶ່ງເຮັດ
ໃຫ້ປະຊາຊົນ ຫຼາຍໆລ້ານຄົນຫລຸດພົ້ນຈາກຄວາມທຸກຈົນ. ແຕ່
ການລົງທຶນຊຸດໃໝ່ສ່ວນຫຼາຍ ແມ່ນໄດ້ຮັບການຂັບດັນຈາກໂຄງ
ການພັດທະນາໃຫຍ່ໆຊຶ່ງຫຼາຍໂຄງການແມ່ນໜຸນຫຼັງໂດຍນັກລົງທຶນຕ່າງປະເທດ.
ພວກສະໜັບສະໜຸນສິດທິ ເຊັ່ນ ທ່ານນາງ Shalmali Guttal ເວົ້າວ່າ ການເຕີບໂຕແລະການພັດທະນາ ມັກຈະມາຈາກການສູນເສຍອັນມະຫາສານ ຕໍ່ປະຊາຄົມທ້ອງຖິ່ນ.
ທ່ານນາງ Guttal ເວົ້າວ່າ: “ການລະເມີດສິດທິມະນຸດ ການທໍາລາຍສະພາບ
ແວດລ້ອມ ບວກກັບຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບກັນທີ່ກໍາລັງຖີບຕົວສູງຂຶ້ນໄປນັບມື້ນັ້ນ
ແມ່ນເປັນພາກສ່ວນທີ່ແຍກອອກບໍ່ໄດ້ຂອງການພັດທະນາ. ເອເຊຍອາດຈະເປັນ
ເຄື່ອງຈັກຂັບດັນການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດຂອງໂລກ ແລະອາດຈະເປັນຂົງ
ເຂດດຽວ ທີ່ຈະຊ່ວຍດຶງເຂດອື່ນໆຂອງໂລກ ອອກມາຈາກວິກິດການການເງິນ
ໂລກ ແຕ່ມັນກໍສ້າງຄວາມສູນເສຍຢ່າງມະຫາສານ ໃຫ້ແກ່ປະຊາຄົມ ສະພາບ
ແວດລ້ອມ ແລະສິດທິຕ່າງໆໃນຂົງເຂດເອເຊຍ.”
ຊາວບ້ານມຽນມາ ພາກັນປະທ້ວງ ໂຄງການບໍ່ທອງແດງ Letpadaung ເມື່ອເດືອນມີນາຜ່ານມາ
ໃນມຽນມາ ການຂັດແຍ້ງກັນກ່ຽວກັບໂຄງການບໍ່ທອງແດງ
Letpadaung ຊຶ່ງເປັນການ ລົງທຶນຮ່ວມກັນລະຫວ່າງກອງທັບ
ມຽນມາ ແລະພວກນັກລົງທຶນຊາວຈີນ ໄດ້ນໍາໄປສູ່ ການອອກ
ໝາຍຈັບນັກເຄື່ອນໄຫວ ທີ່ຄັດຄ້ານໂຄງການດັ່ງກ່າວ ສາມຄົນ
ໃນເດືອນມິຖຸນາຜ່ານມາ. ບໍ່ທອງແດງແຫ່ງນັ້ນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະຊາ
ຊົນໃນ 26 ໝູ່ບ້ານ ຕ້ອງໄດ້ຕ້ອງໄດ້ຍົກຍ້າຍຈາກຖິ່ນຢູ່ອາໄສ
ແລະພາໃຫ້ມີການຍຶດທີ່ດິນຫຼາຍ ກວ່າ 2,800 ເຮັກຕ້າ.
Phil Robertson ຮອງຜູ້ອໍານວຍການປະຈໍາເອເຊຍ ຂອງກຸ່ມສິ້ງຊອມສິດ ທິມະນຸດ Human Rights Watch ເວົ້າວ່າ ການເປີດກວ້າງເສດຖະກິດຂອງມຽນມາ ໄດ້ກະຕຸ້ນ ໃຫ້ເຈົ້ານາຍທັງຫຼາຍຂອງປະເທດ ພາກັນຂຸ້ນຂ້ຽວຫາທາງເອົາຜົນປະໂຫຍດຈາກທີ່ດິນ ແລະຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ.
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບິດຊັນ ເວົ້າວ່າ: “ກ່ອນໜ້ານີ້ ພວກເຂົາເຈົ້າແມ່ນຢູ່ນອກກະແສ
ຂອງໂລກ ບໍ່ມີໃຜຮູ້ຈັກ ແຕ່ໃນທັນທີທັນໃດ ເຂົາເຈົ້າຄືພວກທີ່ມີເສ້ນມີສາຍທຸກ
ຢ່າງ ແລະມີຄວາມສາມາດທີ່ຈະເຮັດຫຍັງກໍໄດ້ຢູ່ໃນມຽນມາ ແລະເຮັດໄດ້ສໍາ
ເລັດ. ເຂົາເຈົ້າຄືພວກທີ່ພະຍາຍາມຫາເງິນໃຫ້ໄດ້ຫຼາຍໆໃນເວລານີ້ ເພື່ອຈະ
ສ້າງສະຖານະພາບຂອງຄອບຄົວຂອງພວກເຂົາເຈົ້າໃຫ້ແໜ້ນໜາແລະໝັ້ນ
ຄົງ ໄດ້ນຶ່ງເຊັ່ນຄົນ ຫຼືດົນກ່ວານັ້ນ.”
ໃນຕົ້ນປີນີ້ ສປປ ລາວ ກໍໄດ້ກາຍເປັນຈຸດສົນໃຈຂອງນາໆຊາດ ຫຼັງຈາກການຫາຍຕົວ ໄປຂອງທ່ານສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັດທະນາປະຊາຄົມທີ່ຖືກ ຮັບຮູ້ແລະໄດ້ຮັບລາງວັນແມັກໄຊໄຊ. ທ່ານສົມບັດໄດ້ເປັນຜູ້ນຶ່ງທີ່ມີບົດບາດ ສໍາຄັນ ໃນການຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມສົນທະນາລະຫວ່າງປະຊາຊົນຂຶ້ນ ໃນໄລຍະທີ່ມີການຈັນກອງປະຊຸມສຸດຍອດ ເອເຊຍ ຢູໂຣບ ຫຼື ASEM ຂຶ້ນຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເມື່ອຕົ້ນເດືອນພະຈິກປີກາຍນີ້. ທ່ານສົມບັດໄດ້ຫາຍໂຕໄປໃນກາງເດືອນທັນວາ ແລະເວລານີ້ ກໍຍັງບໍ່ວ່າຜູ້ກ່ຽວຢູ່ແຫ່ງຫົນໃດ.
ສ່ວນຢູ່ປະເທດໄທ ທ່ານ ສີສຸວັນ ຈັນຢາ ທະນາຍຄວາມດ້ານສິດທິສະ ພາບແວດລ້ອມ ເວົ້າວ່າ ຕະຫຼອດໄລຍະ 12 ປີຜ່ານມານີ້ ມີນັກເຄື່ອນໄຫວຫຼາຍກວ່າ 20 ຄົນຖືກສັງຫານ
ຍ້ອນການປຸກລະດົມຕໍ່ຕ້ານໂຄງການຕ່າງໆ ຫຼືໂຄງການພັດທະນາທ້ອງຖິ່ນ. ທະນາຍ
ສີສຸວັນ ຊີ້ໄປໃສ່ຄວາມສໍາພັນອັນໃກ້ຊິດ ລະຫວ່າງວົງການທຸລະກິດທ້ອງຖິ່ນ ແລະພວກ
ນັກການເມືອງ ວ່າພາໃຫ້ມີການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງນັ້ນ.
ທະນາຍສີສຸວັນເວົ້າວ່າ ພວກນັກເຄື່ອນໄຫວ ທີ່ປຸກລະດົມຕໍ່ຕ້ານໂຄງການໃຫຍ່ໆເຫຼົ່ານັ້ນ
ແມ່ນຈະປະເຊີນກັບໄພອັນຕະລາຍອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ແລະປະຊາຄົມທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆຖືກເມີນ
ເສີຍ ແລະຜົນປະໂຫຍດຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ກໍບໍ່ຮັບການແກ້ໄຂໃດໆເລີຍ.
ກຸ່ມນັກເຄື່ອນໄຫວທັງຫຼາຍ ກໍາລັງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປະຊາຄົມນາໆຊາດເອົາ ບົດບາດຫຼາຍ ຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ ໃນການປ້ອງກັນການລະເມີດສິດທິ ຍ້ອນການ ພັດທະນານັ້ນ ແລະພິທັກ ປົກປ້ອງກຸ່ມຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມໃນທົ່ວຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ແຕ່ພວກເຂົາ
ເຈົ້າກໍຮັບຮູ້ວ່າ ຍ້ອນມີຜົນປະໂຫຍດດ້ານການເມືອງແລະເສດຖະກິດ ເປັນເດີມພັນສູງ ຢູ່ໃນໂຄງການພັດທະນາໃຫຍ່ໆຂອງບາງຂົງເຂດນັ້ນ ພວກໃດທີ່ຄັດຄ້ານ ຫຼືຕໍ່ຕ້ານໂຄງ ການເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍແມ່ນຈະສືບຕໍ່ປະເຊີນກັບຄວາມສ່ຽງຢ່າງສູງຢູ່ຕໍ່ໄປ ຍ້ອນເຂົາເຈົ້າກ້າປາກ
ກ້າເວົ້າອອກມານັ້ນເອງ.
ອອກສຽງ ໃຕ້ ໄດ້ເຕືອນກ່ຽວກັບໄພອັນຕະລາຍທີ່ມີເພີ່ມຂຶ້ນນັບ
ມື້ຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະບັນດາຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມຕ່າງໆ ລຸນ ຫຼັງມີການສັງຫານບຸກຄົນມີຊື່ສຽງຫຼາຍຄົນ ໃນບໍ່ເທົ່າໃດປີຜ່ານມາ
ນີ້. ກຸ່ມເຫຼົ່ານັ້ນເວົ້າວ່າ ການເຕີບໂຕທາງ ເສດຖະກິດຂອງເອເຊຍ ພາໃຫ້ມີການຂັດແຍ້ງຫຼາຍນັບມື້ກັບປະຊາຄົມທ້ອງ ຖິ່ນ ແລະ
ສ້າງອັນຕະລາຍໃຫ້ແກ່ບັນດາຜູ້ສະໜັບສະໜຸນປະຊາຄົມທີ່ຄັດ ຄ້ານຕໍ່ໂຄງການພັດທະນາໃຫຍ່ໆທັງຫຼາຍ. Ron Corben ຜູ້ສື່
ຂ່າວວີໂອ ເອ ລາຍງານຈາກບາງກອກ ຊຶ່ງທອງປານຈະນໍາມາສະ
ເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
((ສຽງພວກປະທ້ວງ))
ຕໍາຫຼວດຊຸກຍູ້ກັນໄປມາກັບພວກປະທ້ວງ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນແມ່ຍິງ ຢູ່ນະຄອນຫຼວງ ພະນົມເປັນຂອງກໍາປູເຈຍ ໃນຕົ້ນເດືອນນີ້. ພວກປະທ້ວງພາກັນຂັດຂືນການຖືກຂັບ ໄລ່ອອກຈາກບ້ານຢູ່ອາໄສຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ທີ່ຈະຖືກທາງການເອົາພື້ນທີ່ ໄປສ້າງເປັນເຂດບ້ານຈັດສັນອັນຫຼູຫຼາ.
ການປະທ້ວງແບບນັ້ນໄດ້ກາຍມາເປັນເລື້ອງປົກກະຕິຫຼາຍຂຶ້ນໃນກໍາປູເຈຍ. ໃນປີນີ້ ອົງ ການນີລະໂທດກໍາສາກົນເວົ້າຢູ່ໃນລາຍງານປະຈໍາປີຂອງຕົນວ່າ ກໍາປູເຈຍໄດ້ປະສົບ ກັບ ການເສື່ອມໂຊມລົງ ໃນເລື້ອງເສລີພາບດ້ານການ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແລະໃນ ການເຕົ້າໂຮມກັນ ຊຶ່ງສາເຫດສ່ວນນຶ່ງແມ່ນ ເປັນຍ້ອນການໄລ່ທີ່ ແລະການຍຶດທີ່ດິນ ຂອງປະຊາຊົນ.
ສະຫະພັນສິດທິມະນຸດສາກົນ ຫຼື FIDF ເວົ້າວ່າ ລັດຖະບານກໍາປູເຈຍໄດ້ ອະນຸມັດໃຫ້ສໍາປະທານທີ່ດິນ ປະມານ 2 ລ້ານ 2 ແສນເຮັກຕ້າ ແກ່ຫຼາຍ ກວ່າ 200 ບໍລິສັດ. ກຸ່ມ ອື່ນໆເວົ້າວ່າ ຕົວເລກທີ່ແທ້ຈິງອາດຫຼາຍເຖິງ4 ລ້ານເຮັກຕ້າ ຫຼື ນຶ່ງສ່ວນຫ້າ ຂອງດິນ ດອນປູກຝັງ.
Shalmali Guttal ນັກຄົ້ນຄວ້າອາວຸໂສປະຈໍາອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ Focus on Global South ຫຼືສຸມໃສ່ເຂດພາກໃຕ້ກໍຄືເຂດທຸກຈົນ ຂອງໂລກ ເວົ້າວ່າ: ການຂົ່ມ ຂູ່ພວກນັກເຄື່ອນໄຫວຖືເປັນເລຶ່ອງທໍາມະດາ ໄປແລ້ວ ຢູ່ໃນກໍາປູເຈຍ.
ທ່ານນາງ ກຸດຕາລ ເວົ້າວ່າ: “ຢູ່ໃນກໍາປູເຈຍ ບັນດາຜູ້ຕາງໜ້າປະຊາຄົມທ້ອງຖິ່ນ ນັກເຄື່ອນໄຫວເພື່ອປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ນັກຂ່າວ ແມ່ນແຕ່ບັນດາສະມາຊິກສະ
ພາ ກໍຍັງຖືກຂົ່ມຂູ່ເປັນປະຈໍາ ວ່າຈະຖືກດໍາເນີນການທາງກົດໝາຍ ຍ້ອນປົກປ້ອງ
ເຮືອນຢູ່ ທີ່ດິນທໍາກິນ ປ່າໄມ້ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ. ການຂັດແຍ້ງກັນ ທີ່ກ່ຽວພັນກັບ
ທີ່ດິນ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ມີເພີ່ມ ຂຶ້ນຫຼາຍສົມຄວນ ຕະຫຼອດໄລຍະ
ຫຼາຍປີຜ່ານມາ.”
ການປະທ້ວງເຫຼົ່ານັ້ນສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງທ່າອ່ຽງຢ່າງນຶ່ງໃນທົ່ວ
ຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ບ່ອນທີ່ມີການລົງທຶນກັນຢ່າງ
ໃຫຍ່ໃນພາກສ່ວນການກະເສດ ການຜະລິດ ແລະການຊື້ຂາຍທີ່
ດິນແລະບ້ານເຮືອນ ທີ່ກໍາລັງປັບປ່ຽນບັນດາເສດຖະກິດ ແລະປະ
ຊາຄົມ ໃຫ້ຮັ່ງມີຂຶ້ນ.
ຄືຫຼາຍໆປະເທດຢູ່ໃນຂົງເຂດ ມີການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດປະ
ຈໍາປີສູງເຖິງ 7 ຫາ 8% ໃນໄລຍະບໍ່ເທົ່າໃດປີຜ່ານມານີ້ ຊຶ່ງເຮັດ
ໃຫ້ປະຊາຊົນ ຫຼາຍໆລ້ານຄົນຫລຸດພົ້ນຈາກຄວາມທຸກຈົນ. ແຕ່
ການລົງທຶນຊຸດໃໝ່ສ່ວນຫຼາຍ ແມ່ນໄດ້ຮັບການຂັບດັນຈາກໂຄງ
ການພັດທະນາໃຫຍ່ໆຊຶ່ງຫຼາຍໂຄງການແມ່ນໜຸນຫຼັງໂດຍນັກລົງທຶນຕ່າງປະເທດ.
ພວກສະໜັບສະໜຸນສິດທິ ເຊັ່ນ ທ່ານນາງ Shalmali Guttal ເວົ້າວ່າ ການເຕີບໂຕແລະການພັດທະນາ ມັກຈະມາຈາກການສູນເສຍອັນມະຫາສານ ຕໍ່ປະຊາຄົມທ້ອງຖິ່ນ.
ທ່ານນາງ Guttal ເວົ້າວ່າ: “ການລະເມີດສິດທິມະນຸດ ການທໍາລາຍສະພາບ
ແວດລ້ອມ ບວກກັບຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບກັນທີ່ກໍາລັງຖີບຕົວສູງຂຶ້ນໄປນັບມື້ນັ້ນ
ແມ່ນເປັນພາກສ່ວນທີ່ແຍກອອກບໍ່ໄດ້ຂອງການພັດທະນາ. ເອເຊຍອາດຈະເປັນ
ເຄື່ອງຈັກຂັບດັນການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດຂອງໂລກ ແລະອາດຈະເປັນຂົງ
ເຂດດຽວ ທີ່ຈະຊ່ວຍດຶງເຂດອື່ນໆຂອງໂລກ ອອກມາຈາກວິກິດການການເງິນ
ໂລກ ແຕ່ມັນກໍສ້າງຄວາມສູນເສຍຢ່າງມະຫາສານ ໃຫ້ແກ່ປະຊາຄົມ ສະພາບ
ແວດລ້ອມ ແລະສິດທິຕ່າງໆໃນຂົງເຂດເອເຊຍ.”
ໃນມຽນມາ ການຂັດແຍ້ງກັນກ່ຽວກັບໂຄງການບໍ່ທອງແດງ
Letpadaung ຊຶ່ງເປັນການ ລົງທຶນຮ່ວມກັນລະຫວ່າງກອງທັບ
ມຽນມາ ແລະພວກນັກລົງທຶນຊາວຈີນ ໄດ້ນໍາໄປສູ່ ການອອກ
ໝາຍຈັບນັກເຄື່ອນໄຫວ ທີ່ຄັດຄ້ານໂຄງການດັ່ງກ່າວ ສາມຄົນ
ໃນເດືອນມິຖຸນາຜ່ານມາ. ບໍ່ທອງແດງແຫ່ງນັ້ນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະຊາ
ຊົນໃນ 26 ໝູ່ບ້ານ ຕ້ອງໄດ້ຕ້ອງໄດ້ຍົກຍ້າຍຈາກຖິ່ນຢູ່ອາໄສ
ແລະພາໃຫ້ມີການຍຶດທີ່ດິນຫຼາຍ ກວ່າ 2,800 ເຮັກຕ້າ.
Phil Robertson ຮອງຜູ້ອໍານວຍການປະຈໍາເອເຊຍ ຂອງກຸ່ມສິ້ງຊອມສິດ ທິມະນຸດ Human Rights Watch ເວົ້າວ່າ ການເປີດກວ້າງເສດຖະກິດຂອງມຽນມາ ໄດ້ກະຕຸ້ນ ໃຫ້ເຈົ້ານາຍທັງຫຼາຍຂອງປະເທດ ພາກັນຂຸ້ນຂ້ຽວຫາທາງເອົາຜົນປະໂຫຍດຈາກທີ່ດິນ ແລະຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ.
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບິດຊັນ ເວົ້າວ່າ: “ກ່ອນໜ້ານີ້ ພວກເຂົາເຈົ້າແມ່ນຢູ່ນອກກະແສ
ຂອງໂລກ ບໍ່ມີໃຜຮູ້ຈັກ ແຕ່ໃນທັນທີທັນໃດ ເຂົາເຈົ້າຄືພວກທີ່ມີເສ້ນມີສາຍທຸກ
ຢ່າງ ແລະມີຄວາມສາມາດທີ່ຈະເຮັດຫຍັງກໍໄດ້ຢູ່ໃນມຽນມາ ແລະເຮັດໄດ້ສໍາ
ເລັດ. ເຂົາເຈົ້າຄືພວກທີ່ພະຍາຍາມຫາເງິນໃຫ້ໄດ້ຫຼາຍໆໃນເວລານີ້ ເພື່ອຈະ
ສ້າງສະຖານະພາບຂອງຄອບຄົວຂອງພວກເຂົາເຈົ້າໃຫ້ແໜ້ນໜາແລະໝັ້ນ
ຄົງ ໄດ້ນຶ່ງເຊັ່ນຄົນ ຫຼືດົນກ່ວານັ້ນ.”
ໃນຕົ້ນປີນີ້ ສປປ ລາວ ກໍໄດ້ກາຍເປັນຈຸດສົນໃຈຂອງນາໆຊາດ ຫຼັງຈາກການຫາຍຕົວ ໄປຂອງທ່ານສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັດທະນາປະຊາຄົມທີ່ຖືກ ຮັບຮູ້ແລະໄດ້ຮັບລາງວັນແມັກໄຊໄຊ. ທ່ານສົມບັດໄດ້ເປັນຜູ້ນຶ່ງທີ່ມີບົດບາດ ສໍາຄັນ ໃນການຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມສົນທະນາລະຫວ່າງປະຊາຊົນຂຶ້ນ ໃນໄລຍະທີ່ມີການຈັນກອງປະຊຸມສຸດຍອດ ເອເຊຍ ຢູໂຣບ ຫຼື ASEM ຂຶ້ນຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເມື່ອຕົ້ນເດືອນພະຈິກປີກາຍນີ້. ທ່ານສົມບັດໄດ້ຫາຍໂຕໄປໃນກາງເດືອນທັນວາ ແລະເວລານີ້ ກໍຍັງບໍ່ວ່າຜູ້ກ່ຽວຢູ່ແຫ່ງຫົນໃດ.
ສ່ວນຢູ່ປະເທດໄທ ທ່ານ ສີສຸວັນ ຈັນຢາ ທະນາຍຄວາມດ້ານສິດທິສະ ພາບແວດລ້ອມ ເວົ້າວ່າ ຕະຫຼອດໄລຍະ 12 ປີຜ່ານມານີ້ ມີນັກເຄື່ອນໄຫວຫຼາຍກວ່າ 20 ຄົນຖືກສັງຫານ
ຍ້ອນການປຸກລະດົມຕໍ່ຕ້ານໂຄງການຕ່າງໆ ຫຼືໂຄງການພັດທະນາທ້ອງຖິ່ນ. ທະນາຍ
ສີສຸວັນ ຊີ້ໄປໃສ່ຄວາມສໍາພັນອັນໃກ້ຊິດ ລະຫວ່າງວົງການທຸລະກິດທ້ອງຖິ່ນ ແລະພວກ
ນັກການເມືອງ ວ່າພາໃຫ້ມີການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງນັ້ນ.
ທະນາຍສີສຸວັນເວົ້າວ່າ ພວກນັກເຄື່ອນໄຫວ ທີ່ປຸກລະດົມຕໍ່ຕ້ານໂຄງການໃຫຍ່ໆເຫຼົ່ານັ້ນ
ແມ່ນຈະປະເຊີນກັບໄພອັນຕະລາຍອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ແລະປະຊາຄົມທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆຖືກເມີນ
ເສີຍ ແລະຜົນປະໂຫຍດຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ກໍບໍ່ຮັບການແກ້ໄຂໃດໆເລີຍ.
ກຸ່ມນັກເຄື່ອນໄຫວທັງຫຼາຍ ກໍາລັງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປະຊາຄົມນາໆຊາດເອົາ ບົດບາດຫຼາຍ ຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ ໃນການປ້ອງກັນການລະເມີດສິດທິ ຍ້ອນການ ພັດທະນານັ້ນ ແລະພິທັກ ປົກປ້ອງກຸ່ມຜູ້ຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມໃນທົ່ວຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ແຕ່ພວກເຂົາ
ເຈົ້າກໍຮັບຮູ້ວ່າ ຍ້ອນມີຜົນປະໂຫຍດດ້ານການເມືອງແລະເສດຖະກິດ ເປັນເດີມພັນສູງ ຢູ່ໃນໂຄງການພັດທະນາໃຫຍ່ໆຂອງບາງຂົງເຂດນັ້ນ ພວກໃດທີ່ຄັດຄ້ານ ຫຼືຕໍ່ຕ້ານໂຄງ ການເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍແມ່ນຈະສືບຕໍ່ປະເຊີນກັບຄວາມສ່ຽງຢ່າງສູງຢູ່ຕໍ່ໄປ ຍ້ອນເຂົາເຈົ້າກ້າປາກ
ກ້າເວົ້າອອກມານັ້ນເອງ.
