ໃນໂຕເມືອງ ອອມເດີແມນ (Omdurman), ເຊິ່ງເປັນເມືອງທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດອັນດັບສອງຂອງຊູດານ, ຄັ້ງນຶ່ງ ຕະຫຼາດທີ່ເຄີຍຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ແຕ່ຖືກທຳລາຍໂດຍສົງຄາມເກືອບປີເຄິ່ງ. VOA ໄດ້ຮັບສິດໃຫ້ເຂົ້າເຖິງເມືອງດັ່ງກ່າວນີ້ແບບບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ ແລະໄດ້ພົບປະ ກັບປະຊາຊົນຂອງເມືອງ ທີ່ລະນຶກເຖິງຄວາມຮຸ່ງເຮືອງຂອງເມືອງ ໃນສະໃໝກ່ອນ ໃນຂະນະທີ່ການສູ້ລົບກັນ ຍັງຄົງສືບຕໍ່ເກີດຂຶ້ນໃນນະຄອນ ຫຼວງ ຄາທູມ, ຢູ່ຝັ່ງກົງກັນຂ້າມຂອງແມ່ນ້ຳ ໄນລ໌ (Nile).
ຕະຫຼາດ ອອມເດີແມນ, ສູນການຄ້າສໍາລັບຂົງເຂດໂຕເມືອງຂອງນະຄອນຫຼວງ ຄາຣ໌ທູມ, ດັ່ງທີ່ໄດ້ເຫັນໃນເດືອນ ມີນາ ປີ 2023, ທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄົນ ແລະ ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມີຊີວິດຊີວາ.
ໝູນໄປໜ້າຈົນຮອດເດືອນ ກັນຍາ ປີ 2024. ມັນໄດ້ຖືກທຳລາຍທັງໝົດ ຈາກສົງຄາມເກືອບສິບແປດເດືອນຢູ່ໃນ ຊູດານ.
ທ້າວ ແຟເຣສ ມຸສຕາຟາ (Fares Mustapha) ໄດ້ໜີອອກຈາກເມືອງ ໃນເວລາທີ່ສົງຄາມເລີ້ມຕົ້ນຂຶ້ນ. ຂະນະນີ້, ລາວກໍາລັງກັບໄປຫາຕະຫຼາດດັ່ງກ່ວເປັນຄັ້ງທໍາອິດ.
ທ້າວ ແຟເຣສ ມຸສຕາຟາ, ປະຊາຊົນທີ່ເຄີຍອາໃສຢູ່ເມືອງ ອອມເດີແມນ ກ່າວເປັນພາສາ ອາຣັບ ວ່າ:
“ໃນເມື່ອກ່ອນ, ມັນບໍ່ແມ່ນເລື່ອງງ່າຍທີ່ຈະມາຢູ່ທີ່ນີ້ ເນື່ອງຈາກຄົນທີ່ແອອັດ. ຮ້ານຄ້າພາກັນເປີດ, ຮ້ານຂາຍເຄື່ອງທັງຫມົດ ເຕັມໄປດ້ວຍສິນຄ້າ. ແມ່ ແລະ ເອື້ອຍນ້ອງທັງຫມົດຂອງພວກເຮົາຢູ່ທີ່ນີ້. ຂ້ອຍໝາຍຄວາມວ່າ ປະຊາຊົນ ຊາວຊູດານ ເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ຊຸມຊົນແຫ່ງນີ້. ເວົ້າຄວາມຊື່, ສົງຄາມໄດ້ປ່ຽນແປງ ຊາວຊູດານພວກເຮົາ. ມັນເປັນການທົດສອບຈາກພຣະເຈົ້າ.”
ນັບຕັ້ງແຕ່ສົງຄາມເລີ້ມຕົ້ນຂຶ້ນໃນເດືອນເມສາ ປີ 2023, ລັດຖະບານຊູດານໄດ້ຫ້າມການເຂົ້າມາຂອງນັກຂ່າວສາກົນຫຼາຍຄົນ. ແຕ່ໃນເດືອນກັນຍາທີ່ຜ່ານມາ, VOA ໄດ້ຮັບການເຂົ້າເຖິງເມືອງອອມເດີແມນ ແບບບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ, ເຊິ່ງປັດຈຸບັນ ຖືກຄວບຄຸມໂດຍກຳລັງປະກອບອາວຸດຊູດານ ຫລື SAF (Sudanese Armed Forces).
ສຽງປືນ ແລະການຍິງປືນໃຫຍ່ທີ່ດັງຂຶ້ນ ສາມາດໄດ້ຍິນຢູ່ບໍລິເວນຕ່າງໆໃນ ນະຄອນຫຼວງຄາຣ໌ທູມ ເຊິ່ງຖືກຢຶດຄອງໂດຍກອງກຳລັງສະໜັບສະໜູນເຄື່ອນທີ່ ວ່ອງໄວຂອງຝ່າຍຄ້ານ ຫຼື RSF, ເຊິ່ງມີໄລຍະຫ່າງອອກໄປບໍ່ຮອດ 4 ກິໂລແມັດ.
ເຈົ້າຂອງຮ້ານເຄື່ອງສຳອາງແຫ່ງນີ້ ໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະບອກຊື່ຂອງລາວ ເນື່ອງ ຈາກຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບຄວາມປອດໄພຂອງລາວ. ລາວກ່າວວ່າ ບັນດາເຈົ້າຂອງຮ້ານຄ້າ ພາກັນກຽມພ້ອມສໍາລັບວັນພັກທີ່ສໍາຄັນໃນເວລາທີ່ສົງຄາມໄດ້ເກີດຂຶ້ນ.
ເຈົ້າຂອງຮ້ານຄ້າ ຢູ່ຕະຫຼາດ ອອມເດີແມນ:
“ຮ້ານຂາຍເຄື່ອງທັງຫມົດໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ການຍິງກັນ ແລະຄວາມວຸ້ນວາຍ ເລີ້ມຕົ້ນຂຶ້ນປະມານສອງມື້ ກ່ອນງານບຸນ Eid. ບັນດາເຈົ້າຂອງຮ້ານເຫຼົ່ານັ້ນ ດໍາເນີນການເປັນປົກກະຕິ ແລະມີຜະລິດຕະພັນ Eid ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ກຽມພ້ອມ ເພື່ອຂາຍ.”
ປີເຄິ່ງຕໍ່ມາ, ບັນດານັກວິເຄາະກ່າວວ່າ ສົງຄາມຂອງຊູດານແມ່ນມາເຖິງທາງ ຕັນ. ການເຈລະຈາສັນຕິພາບໄດ້ຢຸດຢ່າງຊ້ຳແລ້ວຊ້ຳອີກ. ບັນດາກຸ່ມສິດທິມະນຸດ ແລະລັດຖະບານ ສະຫະລັດ ໄດ້ອອກມາກ່າວໂທດຕໍ່ທັງສອງຝ່າຍວ່າ ເປັນອາດຊະຍາກອນສົງຄາມ.
ຂ້າມຝັ່ງແມ່ນ້ໍາໄນລ໌ ໄປຈາກທີ່ນີ້ ແມ່ນເຂດແດນທີ່ຄວບຄຸມໂດຍ RSF, ເຊິ່ງນັກຂ່າວສ່ວນໃຫຍ່ ບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້. ອີງຕາມການກ່າວຂອງຜູ້ທີ່ຫລົບໜີອອກໄປວ່າ ການທໍາລາຍຢູ່ທີ່ນັ້ນ ຮ້າຍແຮງກວ່າເກົ່າ. ອົງການສະຫະປະຊາຊາດກ່າວວ່າ ພາກພື້ນດັ່ງກ່າວອາດຈະປະສົບກັບຄວາມອຶດຢາກ, ແລະເປັນຄັ້ງທຳອິດຂອງໂລກໃນຮອບ 7 ປີ, ແຕ່ຍັງບໍ່ສາມາດຢືນຢັນໄດ້ຍ້ອນຂາດການເຂົ້າເຖິງ.
ທ້າວ ມຸສຕາຟາ ກ່າວວ່າ ລາວພຽງແຕ່ຢາກໃຫ້ສົງຄາມສິ້ນສຸດລົງ ແລະເຮັດໃຫ້ຊີວິດຂອງປະຊາຊົນຊາວຊູດານກັບຄືນສູ່ປົກກະຕິ.
ທ້າວ ແຟເຣສ ມຸສຕາຟາ, ອະດີດຜູ້ຢູ່ອາໄສຂອງເມືອງອອມເດີແມນ ກ່າວເປັນ ພາສາອາຣັບວ່າ:
“ຂໍໃຫ້ພຣະເຈົ້າໃຊ້ຄືນແກ່ພວກເຂົາເຈົ້າດ້ວຍ, ແລະປະຊາຊົນບໍ່ຄວນໝົດຫວັງ. ຖ້າພຣະເຈົ້າປະສົງ, ມື້ນຶ່ງພວກເຮົາຈະກັບຄືນມາ, ແລະພວກເຮົາຈະສ້າງປະ ເທດຂອງພວກເຮົາຄືນໃຫມ່ ພ້ອມທັງສ້າງຊູດານຄືນໃຫມ່. ຖ້າຫາກພຣະເຈົ້າປະສົງ.”
VOA ໄດ້ໂອ້ລົມກັບພົນລະເຮືອນຫຼາຍຄົນ ເພື່ອແບ່ງປັນຄວາມຫວັງດັ່ງກ່າວນີ້.
ອ່ານບົດລາຍງານດ້ານລຸ່ມນີ້ເປັນພາສາອັງກິດ
In Omdurman, Sudan's second most populous city, the once-thriving market has been all but destroyed by almost a year and a half of war. VOA gained rare access to the city and met residents who recalled its former glory as fighting raged in the capital, Khartoum, on the opposite bank of the Nile. Henry Wilkins reports.
Omdurman Market, the shopping hub for the Khartoum metropolitan area, as seen in March 2023. Full of people and full of life.
Fast forward to September 2024. Total devastation caused by almost eighteen months of war in Sudan.
Fares Mustapha fled the city when the war started. He is returning to the market for the first time.
Fares Mustapha, Former Omdurman Resident:
“In the past, it wasn't easy to be here because of the overcrowding. All the shops were open. All the shops were filled with goods. All our mothers and sisters were here. I mean, the Sudanese community gathered here. Honestly, the war has changed us Sudanese. It’s a test from God.”
Since the war began in April 2023, the Sudanese government has barred entry to many international journalists. But in September, VOA gained rare access to Omdurman, which is now controlled by the Sudanese Armed Forces, or SAF.
Gunfire and shelling can be heard, directed toward positions in Khartoum held by the opposing paramilitary Rapid Support Forces, or RSF, less than four kilometers away.
The owner of this cosmetics store declined to give his name out of fear for his safety. He says shopkeepers were getting ready for a major holiday when the war broke out.
Store Owner, Omdurman Market:
"All of the shops were affected. The shooting and chaos started around two days before the festival of Eid. People were operating normally and had their Eid products ready to sell."
A year and a half later, analysts say Sudan’s war is at a stalemate. Peace talks have repeatedly stalled. Rights groups and the U.S. government accuse both sides of war crimes.
Just across the River Nile from here is RSF-controlled territory, which is inaccessible to most journalists. Those who have escaped say the destruction there is even worse. The U.N. says the territory is likely suffering from famine — the world’s first in seven years — but it is unable to confirm it due to lack of access.
Mustapha says he just wants the war to end and life to return to normal for the people of Sudan.
Fares Mustapha, Former Omdurman Resident:
"May God compensate them, and people should not despair. God willing, one day we will return, and we will rebuild our country and rebuild Sudan. God willing."
Many civilians VOA spoke to shared this hope.
ຟໍຣັມສະແດງຄວາມຄິດເຫັນ