ມັນແມ່ນວັນທີ 2 ມີນາ ປີ 2014, ຊຶ່ງເປັນມື້ທີ່ມີແສງແດດກ້າ, ທີ່ນາງບົວຄຳ ຈື່ໄດ້ວ່າ ລູກລະເບີດທີ່ສະຫະລັດຖິ້ມໃສ່ລາວໃນສະໄໝນານກວ່າ 4 ທົດສະວັດນັ້ນ ໄດ້ຕັດຂາຂວາຂອງນາງອອກເປັນສອງປ່ຽງ.
ນາງ ແລະລູກຊາຍສອງຄົນກຳລັງພາກັນຂວັດເຂ່ຍຂີ້ດິນຢູ່ທົ່ງນາໃກ້ບ້ານຂອງເຂົາເຈົ້າຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ໃນພາກເໜືອຂອງລາວ ເພື່ອຊອກຫາລະເບີດລູກ ຫວ່ານ ທີ່ສະຫະລັດໄດ້ຖິ້ມລົງໃສ່ປະເທດນີ້ ຢູ່ໃນສະໄໝສົງຄາມຫວຽດນາມ. ພວກເຂົາເຈົ້າຫວັງວ່າຈະໄດ້ເຫັນໂລຫະທີ່ມີຄ່າ ແລະຂາຍໃຫ້ຜູ້ຊາຍຫວຽດນາມ 2 ຄົນ ທີ່ໄປນຳພວກເຂົາເຈົ້ານັ້ນ.
ນາງເລົ່າສູ່ວີໂອເອຟັງວ່າ “ຂ້ອຍເຮັດແນວນີ້ມາໄດ້ 10 ປີແລ້ວ; ໄດ້ຊອກທ້ອນເອົາໂລຫະ ເພື່ອຂາຍໃຫ້ຄົນຫວຽດນາມ,” ໃນຂະນະທີ່ຍົກມືທີ່ກຳກ່ຳປັ້ນແບບຫລົມໆຂຶ້ນ ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຫັນຄືກັບໜ່ວຍລະເບີດ, ທີ່ມີຂະໜາດເທົ່າກັນກັບ ໝາກບານເທັນນິສ ໜ່ວຍນຶ່ງ.
ແຕ່ວ່າໃນຂະນະທີ່ເອົາລູກລະເບີດຕ່າງໆ ໃສ່ໃນຖົງຢາງປລາສຕິກຢູ່ໃນມື້ນັ້ນ ກໍມີຜູ້ນຶ່ງໃນນັ້ນ ໄດ້ຂຸດໄປຖືກລູກລະເບີດອີກໜ່ວຍນຶ່ງ ແລະມັນກໍໄດ້ແຕກໃສ່ໃກ້ຕີນຂອງນາງ. ສະເກັດລູກລະເບີດ ທີ່ຊອດອອກຈາກຂາຂອງນາງ, ໄດ້ໄປຖືກໜ້າເອິກຂອງລູກຊາຍຄົນນຶ່ງ ແລະຟົ້ງໃສ່ຕາຂອງລູກຊາຍອີກຄົນນຶ່ງຂອງລາວ ແລະກໍໄດ້ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຊາຍຊາວຫວຽດນາມຄົນນຶ່ງເສຍຊີວິດຄາທີ່.
ນາງເວົ້າອີກວ່າ "ຫລັງຈາກລະເບີດໄດ້ແຕກຂຶ້ນ ຂ້ອຍເຫັນວ່າຂາຂອງຂ້ອຍກ້ຳນຶ່ງໄດ້ຫາຍໄປແລ້ວ ແລະຂ້ອຍໄດ້ເອີ້ນຫາຜົວຂອງຂ້ອຍ. ສິ່ງທຳອິດຕອນຂ້ອຍຮູ້ເມື່ອຂຶ້ນມາ ຈື່ໄດ້ວ່າແມ່ນຕອນຂ້ອຍນອນຢູ່ໂຮງໝໍ.”
ໃນຕອນທ່ານໄປຢ້ຽມຢາມລາວໃນປີ 2016 ນັ້ນ ທ່ານປະທານາທິບໍດີ ບາຣັກ ໂອບາມາ ໄດ້ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາວ່າ ຈະເອົາເງິນໃຫ້ເພີ້ມ 90 ລ້ານໂດລາ ເຂົ້າໃນເງິນ “ພັນທະທາງສິນລະທຳ” ຂອງອາມເຣິກາ ເພື່ອຊ່ວຍເຫລືອລາວກຳຈັດລະເບີດຍັງບໍ່ທັນແຕກ ຊຶ່ງມັກເອີ້ນກັນວ່າ UXO ທີ່ເປັນລະເບີດຕົກຄ້າງຈາກລະເບີດ 2 ລ້ານໂຕນ ທີ່ສະຫະລັດໄດ້ຖິ້ມລົງໃສ່ປະເທດນ້ອຍໆ ແຫ່ງນັ້ນ ແຕ່ປີ 1964 ຫາ 1973. ເຄິ່ງນຶ່ງຂອງເງິນຈຳນວນນັ້ນ ແມ່ນໃຊ້ເພື່ອທຳການສຳຫລວດຢ່າງລະອຽດໃນທົ່ວປະເທດ ເພື່ອຊອກຫາລະເບີດທີ່ບໍ່ທັນແຕກ ເທົ່າທີ່ເຄີຍມີມາໃນລາວ.
ເມື່ອມໍ່ໆມານີ້ ອົງການສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ຍືດເວລາອອກໃຫ້ແກ່ລາວ ຕໍ່ເປົ້າໝາຍປີ 2020 ທີ່ປະເທດດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຕົກລົງຢູ່ໃນສົນທິສັນຍາ ວ່າດ້ວຍລະເບີດລູກຫວ່ານ ວ່າຈະກຳຈັດລະເບີດອອກໃຫ້ໝົດ, ໂດຍືດອອກໄປຮອດປີ 2025. ລັດຖະບານລາວໄດ້ວາງເປົ້າໝາຍຂອງຕົນເອງໃສ່ປີ 2030, ແຕ່ວ່າ ພວກນັກຊ່ຽວຊານບາງຄົນເວົ້າວ່າ ບໍ່ມີໃຜສາມາດເວົ້າໄດ້ວ່າວຽກນີ້ຈະໃຊ້ເວລາອີກດົນປານໃດ.
"ມັນເປັນຄຳຖາມທີ່ຄົນມັກຖາມຫລາຍທີ່ສຸດຕໍ່ພວກເຮົາ, ທີ່ເວົ້າວ່າປານໃດມັນຈະຖືກກຳຈັດໃຫ້ໝົດໄປ, ແຕ່ວ່າ ແນ່ນອນ ມັນຄືກັບຖາມວ່າ ເຊືອກເສັ້ນນຶ່ງມັນ ຍາວຫລາຍປານໃດ ແມ່ນບໍ່? ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງແມ່ນຂຶນກັບການມີທຶນ," ນັ້ນຄືຄຳເວົ້າຂອງທ່ານນາງ Sarah Goring, ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂອງໂຄງການປະຈຳປະເທດ ສຳລັບກຸ່ມ Mines Advisory Group ທີ່ຕັ້ງຢູ່ອັງກິດ ທີ່ໄດ້ດຳເນີນກິດຈະການກຳຈັດລະເບີດໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນລາວ ຮອງຈາກອົງການຂອງລັດຖະບານລົງມາ.
ອົງການສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ເລື່ອນເວລາຢູ່ໃນເປົ້າໝາຍໄປຮອດປີ 2025 ກໍເພາະວ່າອົງການນັ້ນສາມາດເລື່ອນເວລາໃຫ້ໄດ້ແຕ່ 5 ປີເທົ່ານັ້ນ, ອີງຕາມທ່ານນາງ Goring.
