ບັນຫາຢາເສດຕິດ ເຊັ່ນ ຢາອີ ຢາມ້າ ແລະ ຢາທີ່ຕ້ອງຫ້າມຫຼາຍຊະນິດ ກຳລັງແຜ່ຫລາຍຢູ່ໃນລາວ,ໂດຍສະເພາະກໍແມ່ນຢູ່ໃນເຂດຕົວເມືອງໃຫຍ່. ມັນເປັນໄພຄຸກຄາມຕໍ່ຊາວໜຸ່ມ
ທີ່ເປັນອະນາຄົດຂອງປະເທດຊາດນັ້ນ. ສະພາບການດັ່ງກ່າວໄດ້ສົ່ງຜົນ ກະທົບຕໍ່ຄວາມ
ກ້າວໜ້າ ແລະ ການປະກອບສ່ວນ ເຂົ້າໃນການປະກອບອາຊີບວຽກງານຂອງເຂົາເຈົ້າ.
ດັ່ງທີ່ມີລາຍງານມາ, ທັງນີ້ກໍເພາະວ່າ ຍັງຂາດການຕັດສິນໃຈສູງຂອງຫລາຍຝ່າຍ ຊຶ່ງ
ລວມເຈົ້າໜ້າທີ່ປະຕິບັດກົດໝາຍຕະຫລອດຮອດຄອບຄົວທີ່ມີລູກຫລານທີ່ຢູ່ໃນເກນ
ອາຍຸຂອງໄວໜຸ່ມ ຍິງສາວ ໃນການສະກັດກັ້ນບັນຫານີ້. ກິ່ງສະຫວັນ ມີລາຍລະອຽດກ່ຽວ
ກັບເລື້ອງນີ້ມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ຢາເສບຕິດແມ່ນສັດຕູຕົວນໍ້າເບີນຶ່ງທີ່ຊາວໜຸ່ມລາວກໍາລັງປະເຊີນນັບມື້ນັບຫລາຍຂຶ້ນໃນ
ປັດຈຸບັນນີ້. ການລະບາດຢ່າງໜັກຂອງຢາທີ່ຜິດກົດໝາຍທີ່ວ່ານີ້ ເຮັດໃຫ້ຊາວໜຸ່ມຍິງສາວຫຼາຍຄົນທີ່ຂາດສະຕິຕ້ອງກາຍເປັນຄົນເສຍ ທາດຂາດຄຸນ ແລະເສຍອະນາຄົດໄປ
ດັ່ງການບອກເລົ່າຂອງນາງສົມ, ປະຊາຊົນບ້ານໜອງໜ່ຽງ, ເມືອງໄຊເສດຖາ, ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ທີ່ເລົ່າໃຫ້ວີໂອເອຟັງກ່ຽວກັບເຫດການທີ່ບໍ່ເພິ່ງປາດຖະໜາເກີດຂຶ້ນກັບ
ເພື່ອນຂ້າງບ້ານຄົນນຶ່ງທີ່ເປັນສາວງາມອາຍຸປະມານ ແຕ່ຕົກເປັນເຫຍື່ອຢາເສບຕິດຈົນ
ໄດ້ກະທຳການກໍ່ອາຊະຍາກຳໂດຍບໍ່ຮູ້ສຶກຕົວ. ນາງເລົ່າເຖິງເຫດການທີ່ເປັນຫົວຂໍ້ຂ່າວ
ລືກັນຢູ່ໃນລາວ ປັດຈຸບັນນີ້ວ່າ:
“ໃນວັນທີ 26.09.2019, ນາງກຸ້ງ ແລະໝູ່ 2 ຄົນໄດ້ນັ່ງດື່ມເຫຼົ້າເບຍຈົນເມົາ ແລະຕໍ່
ມາຮອດເວລາປະມານ 2 ໂມງກາງຄືນນາງກຸ້ງໄດ້ເກີດອາການ ມືນ ເມົາຢາ, ໄປດັກ
ຊຸ່ມຢູ່ຫ້ອງນໍ້າ ແລະໃຊ້ພ້າຟັນທັງສອງຄົນ ທີ່ກໍາລັງນອນ ຫລັບຢູ່ຈົນໄດ້ຮັບບາດເຈັບ
ສາຫັດ 2 ຄົນ. ໃນເວລາດຽວກັນທາງ ອໍານາດ ການປົກຄອງບ້ານໄດ້ເຂົ້າໄປຊ່ວຍ
ເຫຼືອສົ່ງຄົນເຈັບໄປໂຮງໝໍ 150 ຕຽງ. ສ່ວນຜູ້ກ່ຽວແມ່ນຖືກຈັບໂຕນໍາສົ່ງຄຸກດັດສ້າງ
ສົມສະຫງ່າ ໃນເວລາຕໍ່ມາ”
ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນເນື່ອຈາກວ່າ ຢາເສບຕິດມີຕົວຢາຫຼາຍຊະນິດຊຶ່ງຕົວຢາບາງຢ່າງກໍເຮັດ
ໃຫ້ຊາວໜຸ່ມຍິງຊາຍຕິດການມົ້ວສຸມແບບຮ້າຍແຮງເຖິງຂັ້ນພາໃຫ້ເສຍຊີວິດໄດ້ ດັ່ງຢູ່
ໃນການໃຫ້ສໍາພາດຕອນນຶ່ງຂອງນາງສາວຄູບິກປະ ຊາຊົນບ້ານຈອມເພັດຜູ້ທີ່ເກືອບ
ຕົກເປັນເຫຍື່ອຂອງຢາເສບຕິດນັ້ນໄດ້ເລົ່າສູ່ຟັງກ່ຽວກັບກໍລະນີໝູ່ຂອງນາງຄົນນຶ່ງທີ່ເປັນ
ສາວງາມອາຍຸ 26 ປີ ຢູ່ບ້ານໂພນງາມ. ນາງເວົ້າວ່າຜູ້ກ່ຽວໄດ້ເສຍຊີວິດໄປໃນຕອນກາງ
ຄືນຂອງວັນທີ 15 ເດືອນກັນຍາຜ່ານມານີ້, ຊຶ່ງໃນວັນເກີດເຫດນັ້ນຕອນຄາຍແລງຜູ້ກ່ຽວ
ໄດ້ຊຸມເບຍກັບໝູ່ຢູ່ຫ້ອງແຖວໃນ ບ້ານໂພນພະເນົາ, ເມືອງໄຊເສດຖາ, ນະຄອນຫລວງ
ວຽງຈັນ ແລ້ວເກີດມີອາການຄ້າຍຄືຖືກມອມຢາ ຊຶ່ງບໍ່ພໍເທົ່າໃດຊົ່ວໂມງຕໍ່ມາກໍໄດ້ເສຍ
ຊີວິດໄປ.
ຕໍ່ບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້ ທາງການລາວກໍໄດ້ທຳການຈັບກຸມພວກປາບປາມຢູ່ດັ່ງທີ່ຢູ່ໃນລາຍ
ງານຂອງທ່ານ ຊົງລິດ ໂພນເງິນທີ່ຂຽນຢູ່ໃນເວັບໄຊທ໌ຂອງວີໂອເອນັ້ນ, ພົນຕີ ສົມຫວັງ
ທຳມະສິດ, ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບພາຍໃນຢືນຢັນວ່າ “ການ
ປາບປາມການຄ້າ ຢາເສບຕິດ ໃນຊ່ວງປີ 2016-2018” ໄດ້ພາໃຫ້ສາມາດຈັບກຸມພວກ
“ຄ້າຢາເສບຕິດ ໄດ້ຫຼາຍກວ່າ 13,900 ຄົນຢູ່ໃນ 9,430 ກວ່າຄະດີ.” ນອນຢູ່ໃນຈຳນວນ ນັ້ນແມ່ນມີ “ນັກຄ້າຢາເສບຕິດຊາວຕ່າງຊາດ 219 ຄົນ,” ຊຶ່ງລວມມີ ຊາວຫວຽດນາມ,
ຈີນ, ໄນຈີເຣຍ, ພະມ້າ ແລະໄທ. ແລະສາມາດຢຶດ ຂອງກາງໄດ້ຫລາຍຢ່າງເຊັ່ນຢາບ້າ,
ເຮໂຣອິນ, ຢາໄອສ໌, ກັນຊາແຫ້ງ, ຝິ່ນ, ສານເຄມີ ແລພະຫະນະຕ່າງໆ ທີ່ໃຊ້ຂົນສົ່ງຢາ
ເສບຕິດດັ່ງກ່າວເຊັ່ນ ລົດໃຫຍ່, ລົດຈັກ, ເຮືອ, ພ້ອມກັບອາວຸດ ແລະອຸປະກອນສື່ສານ
ທັນສະ ໄໝຕ່າງໆ ຕະຫລອດເຖິງ ເງິນບາດ, ເງິນຢວນ ແລະ ເງິນໂດລາສະ ຫະລັດຄິດ
ເປັນມູນຄ່າ ລວມກັນຫຼາຍຮ້ອຍຕື້ກີບ.
ແຕ່ວ່າຕາມການໃຫ້ສໍາພາດຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ຕໍາຫຼວດຂັ້ນສູງທ່ານນຶ່ງຢູ່ໃນນະຄອນຫລວງ
ວຽງຈັນທີ່ກ່າວຕໍ່ວິໂອເອແລ້ວ ເຖິງຈະມີການຈັບກຸມຫລາຍປານນັ້ນ ກໍຍັງບໍ່ສາມາດກຳ
ຈັດເຄືອຂ່າຍຢາເສບຕິດໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ໄດ້. ທັງນີ້ກໍຍ້ອນວ່າ ມີຫລາຍບັນຫາທີ່
ເຮັດໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ບໍ່ສາມາດປະຕິບັດຕາມໜ້າທີ່ຂອງຕົນທີ່ກຳນົດໄວ້ຢູ່ໃນກົດລະບຽບ
ແລະກົດໝາຍ ໄດ້ຢ່າງເຕັມສ່ວນຕາມ. ຊຶ່ງທ່ານບອກວ່າ:
“ສຳລັບເລື້ອງຢາເສດຕິດມັນລະບາດແຮງຫຼາຍ ຍ້ອນອັນນຶ່ງລະແມ່ນ ສັງຄົມ ລາວເຮົາ
ນີ້ມັນເປີດກວ້າງໂພດ. ຄັນເປີດກວ້າງແລ້ວບັດນີ້ ເຈົ້າຈຳກັດໄດ້ແຕ່ ບັນດາ ປີກຍ່ອຍ
ມັນຈັ່ງຊີ້ ເຈົ້າພັດເອົາເງິນສາ. ແລ້ວກົກມັນເຈົ້າຜັດປາບ ບໍ່ໄດ້. ຄັນເວົ້າໄປຫຼາຍມັນກາ
ເຫັນຫຼາຍອັນນະ. ສົມມຸດວ່າເຈົ້າໜ້າທີ່ຫາກ ໄປຂະຫຍາຍຜົນແລ້ວ ມັນໄປຕໍາຕໍລະ
ກາຢຸດ. ເຈົ້າລອງຄິດແມ໋ະຄັນວ່າຫາກບໍ່ມີຜູ້ຢູ່ເບື້ອງຫຼັງ ໃຫ້ມັນຫັ້ນໜ໋າ, ມັນເອົາເງິນໄປ
ຊື້ໜິ, ເອົາເງິນ ບາດ, ເງິນຫຼຽນກໍມີໜ້ອຍດອກມັນຊື້ໜະ. ເງິຢູ່ເມືອງລາວນິ້ມັນຊິເອົາໄດ້
ບໍ ສົມມຸດຄັນມັນບໍ່ສົ່ງເງິນຢູ່ໄທມາຊື້? ຈັກລ້ານເທື່ອລະສອງສາມ ລ້ອຍລ້ານ ເທື່ອນຶ່ງ
ມັນຈ່າຍກັນຫັ້ນນະ ຫລືວ່າ ສອງສາມ... ສາມສີ່ຫ້າລ້ານໂດລາ. ຄັນຊັ້ນພວກ ຢາກໄດ້
ເງິນ ຫຼາຍກໍ່ຕ້ອງໄດ້ແມ່ນ ຢາກຂົນໃຫ້ເຂົາ, ຢາກໃຫ້ເຂົາເຊື່ອມົກ ເຊື່ອໃຈ ກໍຕ້ອງໄດ້
ຫລິ້ນໂຕນີ້ເອົາ. ຈັ່ງຊັ້ນກະພໍດີມາມົ້ວໃສ່ກັບໄວໜຸ່ມ ພວກກຳລັງຮິດ. ໄວໜຸ່ມ, ຊາວ
ໜຸ່ມເຮົາກຳລັງຮິດດຽວນີ້, ນິຍົມກັນ, ແຂ່ງກັນ. ຊາວໜຸ່ມໜີ້ ຜົນທ້ອນໜັກກະຍ້ອນວ່າ,
ກະຄືເຮົາເວົ້າຫັ້ນລະ, ມັນເຫັນລະບົບອອນຫລອກ ອອນລາຍຢູ່ຕ່າງປະເທດກາຢາ
ເຮັດຄືເຂົາ. ເຫັນ ເຂົາບ່ອງຫູທາງນີ້ກະຢາກບ່ອງ, ທາງນັ້ນກາຢາກບ່ອງ. ຈັ່ງຊັ້ນຄັນ
ໄປເຂົ້າຢູ່ໃນກຸ່ມແກ້ງນີ້ ລະຕາຍເລີຍ, ອອກບໍ່ໄດ້.”
ເພື່ອສະກັດກັ້ນບັນຫານີ້ຢ່າງມີຜົນດີໃນປັດຈຸບັນນີ້ ທ່ານສເໜີວ່າ ໃຫ້ທຸກຄົນຮ່ວມມືກັນ
ໂດຍສະເພາະຄອບຄົວທີ່ມີລູກຫລານຢູ່ໃນເກນໄວໜຸ່ມ ຕ້ອງເປັນເຈົ້າການຕິດຕາມ ແລະ
ຫາທາງປ້ອງກັນລູກເຕົ້າບໍ່ໃຫ້ໄປຮ່ວມຂະບວນໄວໜຸ່ມທີ່ບໍ່ດີ, ຊຶ່ງທ່ານໃຫ້ຄຳເຫັນດັ່ງນີ້:
“ວິທີປ້ອງກັນມັນ ຄືແນວວໃດ ກໍມີຕັ້ງແຕ່ວ່າ ໃກ້ຊິດຕິດແທດກັບລູກເຕົ້າ ທີ່ເປັນຊາວ
ໜຸ່ມກັ້ນ. ເຂົ້າໃກ້ຊິດຕິດແທດມັນ. ອັນສອງມາກະ ຫາກິດຈະກໍາໃຫ້ມັນ, ຫຼີກລ້ຽງຈາກ
ພັກພວກຊຸມນີ້, ບໍ່ໃຫ້ມັນເຂົ້າໄປເປັນຂະບວນກັນ. ຈະເປັນ ການຫຼິ້ນກິລາເບາະກະຢ່າ,
ຫລິ້ນອື່ນໆ ປູກຝັງລ້ຽງສັດເບາະຫລືອີ່ ຫຍັງກະຢ່າ ແຕ່ວ່າໃຫ້ມັນຫລີກຈາກກຸ່ມແກ້ງ
ຂອງມັນບໍ່ໃຫ້ມັນເຂົ້າເປັນ ຂະບວນກັນ. ຄັນພວກນີ້ຫາກເຂົ້າກຸ່ມແກ້ງເປັນຂະບວນ
ກັນໄປກາງຄໍ່າ ກາງຄືນ ກິນເຫຼົ້າ ເມົາສຸລາ ຫລະແມ່ນຢາກມີບັນຫາ. ແຕ່ວ່າ ຊິໃຫ້
ການຈັດຕັ້ງ ແກ້ໄຂໃຫ້ໄດ້ມັນກໍ່ຍາກ ເພາະວ່າ ມັນທົ່ວໂລກ ດຽວນີ້. ເຮົາຄິດແຕ່ວ່າ
ຢາເສບ ຕິດເວົ້າຢູ່ບ້ານເຮົາໜີ້ ມັນຕົກຢູ່ອາເມລິກາພຸ້ນ. ມັນຂົນໄປແນວໃດ ມັນຈັ່ງ
ໄປໄດ້? ມັນຈັກທະວີບສົມມຸດວ່າໜາ? ຈັ່ງຊັ້ນພວກເຮົາກາຕ້ອງໄດ້ສະກັດກັ້ນມັນໄວ້.
ເວົ້າບ່ອນເໝິດລະຕ້ອງເປັນເຈົ້າການໂຕເອງ. ຖືກລູກໃຜກາບໍ່ດີ, ຖືກຫລານໃຜກາບໍ່
ດີ. ແຕ່ວ່າໃນຄອບຄົວນັ້ນກະຕ້ອງເປັນເຈົ້າການນໍາກັນ. ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະ ຄືເຮົາຮູ້ນຳກັນ
ຫັ້ນລະ ເຮັດຫຼາຍໝູ່ກາຟ້ອງ, ຈັບໄປສານກໍປ່ອຍ ໄໝເອົາ ແຕ່ເງິນຊື່ໆ, ທຸກປະຊາຊົນ
ລ້າໆ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຈັບຫລາຍກະ.ສານໄອຍະການກະ ເຫັນບໍ່ ຄືຊິເຫັນ, ຮອດກຳນົດເວ
ລາເຂົາກະສັ່ງໃຫ້ປ່ອຍ, ປ່ອຍ, ໃຜບໍ່ມີເງິນກະຖືກແທ້.”
ສະຫຼຸບແລ້ວ ຢາເສບຕິດແມ່ນສັດຕູຕົວອັນຕະລາຍນໍ້າເບີນຶ່ງທີ່ທຳລາຍອະນາຄົດ ແລະ
ຊີວິດຂອງຊາວໜຸ່ມທີ່ເປັນກຳລັງແຮງ ແລະອະນາຄົດຂອງຊາດ. ທັງນີ້ກໍຍ້ອນໄດ້ຮັບຜົນ
ກະທົບມາຈາກພາຍນອກປະເທດທີ່ມີເຄືອຂ່າຍການຄ້າຢາເສບຕິດຢ່າງກວ້າງຂວາງ
ແລະຈາກສະພາບພາຍໃນທີ່ບໍ່ມີລະບົບປະຕິບັດລະບຽບກົດໝາຍທີ່ເຂັ້ມງວດ ເພື່ອເອື້ຍ
ອຳນວຍໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ສາມາດດຳເນີນງານໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນດີທີ່ສຸດ. ສະນັ້ນ ເພື່ອ
ແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວໃຫ້ຫຼຸດ ຜ່ອນລົງ, ທຸກພາກສ່ວນໃນລັດແລະສັງຄົມຕ້ອງເປັນເຈົ້າ
ການດຳເນີນການ ຮ່ວມກັນຢ່າງເປັນຮູບປະທຳ ແລະເປັນລະບົບຕໍ່ເນື່ອງ. ໂດຍສະເພາະ
ຄອບຄົວທີ່ມີລູກຫລານເປັນຊາວໜຸ່ມກໍຕ້ອງໄດ້ຕິດຕາມດູແລລູກຫລານຢ່າງໃກ້ຊິດ.