ກຸ່ມເຄືອຂ່າຍເອເຊຍເພື່ອການເລືອກຕັ້ງທີ່ເສລີ ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ANFREL ໄດ້ສະແດງຄວາມຊົມ
ເຊີຍປະເທດໄທ ທີ່ໄດ້ຈັດການເລືອກຕັ້ງ ທີ່ສໍາເລັດລຸລ່ວງໄປຢ່າງສັນຕິແລະເປັນລະບຽບຮຽບ
ຮ້ອຍ ໂດຍທີ່ມີຜູ້ອອກໄປໃຊ້ສິດປ່ອນບັດເປັນຈໍານວນຫລວງຫລາຍ.
ຄະນະກໍາມະການການເລືອກຕັ້ງ ຫລື ກກຕ ຂອງໄທ ປະເມີນວ່າ ມີປະຊາຊົນຜູ້ມີສິດເລືອກ
ຕັ້ງຫລາຍກວ່າ 70 ເປີເຊັນ ໄດ້ອອກໄປປ່ອນບັດຢູ່ໃນເຂດຂອງພວກເຂົາເຈົ້າໃນການເລືອກ
ຕັ້ງທົ່ວປະເທດເມື່ອວັນອາທິດ ທີ່ຜ່ານມານີ້.
ໂຕເລກທາງການຂອງກໍາມະການເລືອກຕັ້ງ ທີ່ເປີດເຜີຍອອກມາເມື່ອວັນອັງຄານຜ່ານມານັ້ນ
ໄດ້ມອບຕໍາແໜ່ງພັກສຽງສ່ວນຫລາຍໃຫ້ພັກຝ່າຍຄ້ານຢ່າງສະບາຍໆ ໂດຍປະກາດວ່າພັກ
ເພື່ອໄທໄດ້ຮັບບ່ອນນັ່ງໃນສະພາ 265 ບ່ອນ ຂອງຈໍານວນທັງໝົດ 500 ບ່ອນນັ້ນ. ສ່ວນ
ພັກລັດຖະບານ ຫລືພັກປະຊາທິປັດນັ້ນ ໄດ້ຮັບ 159 ບ່ອນນັ່ງ.
ອົງການ ANFREL ໄດ້ອອກຖະແຫລງການສະບັບນຶ່ງເມື່ອວັນອັງຄານ ທີ່ໃຫ້ຂໍ້ສັງເກດວ່າ
ຍັງມີຄວາມຂາດຕົກບົກຜ່ອງບາງຢ່າງຢູ່ໃນການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງນີ້ ໂຮມທັງກໍລະນີກໍ່ຄວາມຮຸນ
ແຮງ ນາບຂູ່ໃຫ້ຢ້ານກົວ ແລະການຊື້ສຽງທີ່ພາໃຫ້ທາງອົງການຮຽກຮ້ອງໃຫ້ພວກເຈົ້າໜ້າທີ່
ຈົ່ງຈັດການແກ້ໄຂຢ່າງເໝາະສົມ.
ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມ ຖະແຫລງການເວົ້າວ່າ ບໍ່ໄດ້ມີເຫດການໃຫຍ່ໃດໆ ທີ່ພາໃຫ້ຕັ້ງຂໍ້ສົງໃສ
ກ່ຽວກັບຜົນການເລືອກຕັ້ງ.
ກຸ່ມຕິດຕາມການເລືອກຕັ້ງດັ່ງ
ກ່າວເວົ້າວ່າ ບັນຫາທີ່ຖືວ່າເປັນ
ຄວາມຂາດຕົກບົກຜ່ອງຫລາຍ
ທີ່ສຸດນັ້ນ ແມ່ນເລື້ອງທີ່ວ່າ ຄະ
ນະກໍາມະການເລືອກຕັ້ງ ບໍ່ໄດ້
ປະຕິບັດການຢ່າງພຽງພໍ ເພື່ອ
ແຈ້ງໃຫ້ພວກມີສິດປ່ອນບັດທັງ
ຫລາຍ ໄປຈົດທະບຽນປ່ອນບັດ
ຄືນໃໝ່ ຊຶ່ງໄດ້ເປັນເຫດໃຫ້ຄົນ
ໄທ ຫລາຍເຖິງນຶ່ງລ້ານຄົນ ຫລື
ປະມານສາມເປີເຊັນຂອງຜູ້ມີສິດ
ປ່ອນບັດທັງໝົດ ບໍ່ມີສິດປະກອບ
ສ່ວນໃນການເລືອກຕັ້ງ ອີງຕາມ ອົງການ ANFREL.
ທ່ານ ດາມາໂຊ ແມັກບູອາລ
(Damaso Magbual) ປະ
ທານອົງການ ANFREL ບອກພວກນັກຂ່າວໃນມື້ວັນອັງຄານນັ້ນວ່າ ເມື່ອພິຈາລະນາເຖິງ
ສະຖານະການທີ່ຍັງເຄັ່ງຕຶງຢູ່ໃນປະເທດນັ້ນແລ້ວ ກໍຖືວ່າຄະນະກໍາມະການເລືອກຕັ້ງຂອງ
ໄທ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ແມ່ນຈັດການການເລືອກຕັ້ງໄດ້ດີ ແລະຜົນທີ່ອອກມາແມ່ນການລົງ
ຄະແນນສຽງທີ່ສະທ້ອນເຖິງຄວາມປາດຖະໜາຂອງປະຊາຊົນ.
ທ່ານແມັກບູອາລ ເວົ້າວ່າ: “ຫລັງຈາກເວລາຫລາຍປີຂອງຄວາມວຸ້ນວາຍ ທາງການ
ເມືອງແລະການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງ ທີ່ໄດ້ແບ່ງແຍກປະເທດຊາດ ໃນທີ່ສຸດປະຊາຊົນ
ໄທໄດ້ອອກໄປປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງ ແລະກໍສາມາດສະແດງຄວາມຄິດຄວາມເຫັນ
ທາງການເມືອງຂອງຕົນ ໃນລັກສະນະທີ່ສັນຕິຕາມຕົວບົດກົດໝາຍ ໂດຍບໍ່ກ່ຽວ
ກັບວ່າທັດສະນະການເມືອງຂອງແຕ່ ລະຄົນຈະເປັນແບບໃດ.”
ການປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງຄັ້ງນີ້ ຖືວ່າເປັນການປະຈັນບານກັນລະຫວ່າງພັກປະຊາທິປັດ ທີ່
ໜຸນຫລັງໂດຍພວກເຈົ້າຂຸນມູນນາຍໃນບາງກອກແລະຝ່າຍທະຫານ ກັບອະດີດນາຍົກລັດ
ຖະມົນຕີໄທ ທັກສິນ ຊິນນະວັດ ຊຶ່ງຜູ້ເປັນນ້ອງສາວ ຄືນາງຍິ່ງລັກ ຊິນນະວັດ ໄດ້ນໍາພາ
ພັກເພື່ອໄທໄປສູ່ໄຊຊະນະ ໃນການເລືອກຕັ້ງ.
ທະຫານໄດ້ໂຄ່ນລົ້ມທ່ານທັກສິນ ໃນປີ 2006. ພວກນັກວິຈານການ ເມືອງຫລາຍໆຄົນ
ກ່າວວ່າ ການປະຕິບັດການດັ່ງກ່າວແມ່ນເກີດຂຶ້ນຍ້ອນຄວາມຢ້ານກົວທີ່ວ່າ ຜູ້ນໍາທີ່ເຫັນ
ແກ່ປະຊາຊົນທ່ານນີ້ ທີ່ໄດ້ຊະນະການເລືອກຕັ້ງມາສອງຄັ້ງແລ້ວນັ້ນ ກໍາລັງຈະມີອໍານາດ ຫລາຍເກີນໄປ.
ນັບແຕ່ນັ້ນມາ ປະເທດໄທກໍໄດ້ຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ການຍາດແຍ່ງອໍານາດກັນ ລະຫວ່າງຝ່າຍທີ່
ສະໜັບສະໜູນ ແລະຝ່າຍທີ່ຕໍ່ຕ້ານທ່ານທັກສິນ ແລະໄດ້ເຫັນລັດະບານສອງຊຸດທີ່ເປັນພັນ
ທະມິດກັບທ່ານທັກສິນ ໄດ້ຖືກກໍາຈັດປັດເຂ່ຍອອກໄປໂດຍດໍາສັ່ງສານ ຕະຫລອດທັງການ
ປະທ້ວງແລະການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງຫລາຍໆບັ້ນຕາມຖະໜົນຫົນທາງ. ໃນປີ 2008 ທ່ານທັກ ສິນໄດ້ຫລົບໜີໄປລີ້ໄພໃນຕ່າງປະເທດ ເພື່ອຫລີກລ່ຽງໂທດຈໍາຄຸກໃນຂໍ້ຫາສໍ້ລາດບັງຫລວງ.
ໃນປີກາຍນີ້ ພວກປະກອບອາວຸດໃນບັນດາ
ກຸ່ມເສື້ອແດງທີ່ສະໜັບສະໜຸນທ່ານທັກສິນ
ໄດ້ປະທະກັນກັບພວກທະຫານ ທີ່ລັດຖະ
ບານສົ່ງເຂົ້າໄປທັບມ້າງແລະຍຸດຕິການປະ
ທ້ວງເປັນເວລາສອງເດືອນຂອງພວກເສື້ອ
ແດງ ທີ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການເລືອກຕັ້ງໃໝ່
ແລະການປະຕິບັດຕໍ່ພວກຜູ້ນໍາຂອງພວກ ເຂົາເຈົ້າຢ່າງເປັນທໍາ.
ເຫດການຄັ້ງນັ້ນຍັງຜົນໃຫ້ມີຜູ້ເສຍຊີວິດ
ຫລາຍກວ່າ 90 ຄົນ ແລະອີກ 2,000
ຄົນໄດ້ຮັບບາດເຈັບ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນ ພວກພົນລະເຮືອນ.
ພວກນັກສັງເກດການຫລາຍຄົນຢ້ານວ່າ ໄຊຊະນະຂອງພັກເພື່ອໄທໃນການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງນີ້
ອາດກໍ່ໃຫ້ເກີດມີການແຊກແຊງຈາກຝ່າຍທະຫານອີກຄັ້ງນຶ່ງ ເຖິງແມ່ນໄດ້ມີການໃຫ້ຄໍາໝັ້ນ ສັນຍາຊໍ້າແລ້ວຊໍ້າອີກວ່າ ຈະບໍ່ມີການກໍ່ລັດຖະປະຫານອີກກໍຕາມ.
ທ່ານ ດາມາໂຊ ແມັກບູອາລ ໃຫຂໍ້ສັງເກດວ່າ ບໍ່ຄືກັນກັບການເລືອກຕັ້ງ ເທື່ອກ່ອນ ໃນປີ
2007 ນັ້ນ ເທື່ອນີ້ພັກພັນທະມິດຂອງທັກສິນ ແມ່ນໄດ້ຮັບສຽງສ່ວນຫລາຍ. ສະນັ້ນ ຝ່າຍ
ທະຫານສົມຄວນທຈະໄດ້ຮັບຄວາມເຊື່ອໃຈ ແຕ່ທ່ານກໍຍັງເຕືອນວ່າ:
“ພັກການເມືອງພັກນຶ່ງສາມາດໄດ້ຮັບສຽງສ່ວນຫລາຍ. ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ຝ່າຍທະ
ຫານຄວນຈະຄິດທົບທວນຢ່າງລອບຄອບ ກ່ອນຈະທໍາການໃດໆທີ່ອັນຕະລາຍນັ້ນ ໂດຍໃຫ້ພິຈາລະນາເບິ່ງ ຕົວຢ່າງ ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນພາກຕາເວັນອອກກາງນັ້ນ ຫລື
ພາກສ່ວນອື່ນໆຂອງໂລກ ຝ່າຍທະຫານຄວນຈະຄິດທົບທວນຢ່າງລອບຄອບ ກ່ອນຈະເຮັດຫຍັງຜິດພາດລົງໄປ ”
ປະເທດໄທໄດ້ປະສົບກັບການກໍ່ລັດຖະປະຫານ ຫລືພະຍາຍາມກໍ່ລັດຖະປະຫານ ມາແລ້ວ
18 ຄັ້ງ ນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 1932 ເປັນຕົ້ນມາ.
ເວລານີ້ ຄະນະກໍາມະການເລືອກຕັ້ງ ກໍາລັງ
ທໍາການສືບສວນສອບສວນ ຂໍ້ກ່າວຫາກ່ຽວ
ກັບຄວາມບໍ່ຖືກບໍ່ຕ້ອງໃນການເລືອກຕັ້ງແລະ
ຖ້າພົບເຫັນວ່າໄດ້ມີການຝ່າຝືນຢ່າງໜັກແລ້ວ
ກໍຈະຍັງສາມາດປະກາດໃຫ້ພວກທີ່ຖືກເລືອກ
ຕັ້ງໄປແລ້ວນັ້ນ ເປັນໂມຄະໄປໄດ້.
ອົງການ ANFREL ກໍາລັງແນະນໍາໃຫ້ໄທ
ຕັດສິດພວກນັກການເມືອງຜູ້ທີ່ຕ້ອງສົງໃສ
ວ່າ ໄດ້ທໍາການສໍ້ໂກງ ຫລືກໍ່ອາຊະຍາກໍາ
ອື່ນໆທີ່ພົວພັນກັບການເລືອກຕັ້ງ ກ່ອນ
ການປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງນັ້ນ ແທນທີ່ຈະ
ເປັນຫລັງຈາກການເລືອກຕັ້ງ ເພື່ອປ້ອງ
ກັນຄວາມເຄັ່ງຕຶງ ທີ່ຈະຕິດຕາມມາຈາກ
ການລົບລ້າງຜົນການເລືອກຕັ້ງ.
ທ່ານ ແມັກບູອາລ ກ່າວອີກວ່າ ນອກນີ້
ແລ້ວ ຄະນະກໍາມະການເລືອກຕັ້ງ ຄວນຈະລົບລ້າງກົດລະບຽບ ທີ່ບັງຄັບໃຫ້ພັກການເມືອງ
ຍຸບຕົນເອງ ຫລືສະຫລາຍຕົວທັງໝົດພັກ ເວລາໃດສະມາຊິກພັກຜູ້ໃດຜູ້ນຶ່ງຝ່າຝືນກົດໝາຍ.
ທ່ານ ແມັກບູອາລ ກ່າວໃນທີ່ສຸດວ່າ ບຸກຄົນໃດກໍຕາມທີ່ກະທໍາຜິດ ກໍຄວນຈະຮັບຜິດຊອບ
ໃນຄວາມປະພຶດຂອງຕົນເອງແຕ່ພຽງຜູ້ດຽວ ແລະວ່າ ການລົງໂທດທັງໝົດພັກການເມືອງ
ເປັນການປ່ອຍໃຫ້ມີການໃຊ້ອໍານາດທາງການເມືອງ ໄປໃນທາງທີ່ຜິດ.
ອົງການ ANFREL ຫລື ເຄືອຂ່າຍເອເຊຍເພື່ອການເລືອກຕັ້ງທີ່ເສລີ ຈະສືບຕໍ່ຕິດຕາມເບິ່ງ
ການດໍາເນີນຂັ້ນຕອນການເລືອກຕັ້ງຢູ່ຕໍ່ໄປ ຂະນະທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ໄທຈັດການກັບຄໍາຮ້ອງຮຽນ
ຈົ່ມວ່າຕ່າງໆນັ້ນ ກ່ອນຈະອອກລາຍງານຂັ້ນສຸດທ້າຍຂອງຕົນ.
