ໃນທ້າຍເດືອນແລ້ວນີ້ວີໂອເອໄດ້ລາຍງານໄປວ່າ ລັດຖະບານລາວປະສົບຄວາມຫລົ້ມແຫລວໃນການສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ແກ່ຄົນລາວ ແລະການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດກໍບໍ່ຕອບສະໜອງໄດ້ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫລາດແຮງງານພາຍໃນປະເທດ. ໃນມື້ນີ້
ທາງວີໂອເອ ໄດ້ຈະນຳເອົາຄຳຄິດເຫັນຂອງພະນັກງານໃນຂະແໜງການສຶກສາ ແລະຂະແໜງອື່ນບາງທ່ານກ່ຽວກັບບັນຫາດັ່ງກ່າວມາສະເໜີທ່ານ. ເພື່ອບໍ່ເປັນການເສຍເວລາ ຂໍເຊີນທ່ານໄປຟັງລາຍລະອຽດເລື້ອງນີ້ຈາກກິ່ງສະຫວັນ, ນັກຂ່າວຂອງພວກເຮົາໄດ້ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ຫລາຍໆທ່ານອາດຈະໄດ້ຟັງ ຫລືໄດ້ອ່ານລາຍງານຂອງທ່ານຊົງລິດ ໂພນເງິນ, ນັກຂ່າວຂອງວີໂອເອ ທີ່ເຜີຍແຜ່ອອກໄປໃນທ້າຍເດືອນແລ້ວນີ້ລະເນາະວ່າ ລັດຖະບານລາວປະສົບຄວາມຫລົ້ມແຫລວໃນການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ແລະສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ແກ່ຄົນລາວ. ອີງຕາມລາຍງານນັ້ນ, ທ່ານບຸນທອງ ຈິດມະນີ, ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແລະປະທານຄະນະກວດກາພັກ-ລັດຖະແຫລງຢືນຢັນວ່າ:
“ອົງການແລະນັກທຸລະກິດຍັງບໍ່ທັນສະໜອງຕຳແໜ່ງງານໃໝ່ໃຫ້ພຽງພໍກັບຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ຂອງຕະຫຼາດແຮງງານ ຕຳແໜ່ງງານທີ່ເກີດຂຶ້ນ ໃໝ່ຈຳນວນນຶ່ງ ທີ່ຕ້ອງການແຮງງານທີ່ມີຝີມືແຮງງານ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ແຮງງງານພົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການເຂົ້າເຖິງການມີວຽກເຮັດງານທຳ ແລະວຽກທີ່ມີລາຍໄດ້ສູງ ການສົ່ງເສີມ ການຈັດຫາແຮງງານ ແລະການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການຈັດຫາແຮງງານ ຍັງບໍ່ທັນຕອບສະໜອງກັບຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດແຮງງານ.”
ຕໍ່ບັນຫາດັ່ງກ່າວ, ອີງຕາມຄຳຄິດເຫັນຂອງທ່ານ ສົມບູນ ມາສຸວັນ, ພະນັກງານອາວຸໂສທ່ານນຶ່ງ ຊຶ່ງເມື່ອກ່ອນເຄີຍເຮັດວຽກຢູ່ໃນກົມສາມັນສຶກສາຂອງ ກະຊວງສຶກສາ ແລະກິລາຂອງລາວເວົ້າວ່າ ມີເຫດຜົນສອງຢ່າງ. ອັນທີນຶ່ງກໍຄື ຄຸນນະພາບການສຶກສາໃນລາວຕໍ່າເມື່ອທຽບກັບປະເທດອື່ນ ຊຶ່ງທ່ານກ່າວດັ່ງນີ້:
“ກະຊວງສຶກສາກໍຮູ້ວ່າຄຸຸນະພາບ ຂອງການສຶກສາທີ່ຕໍ່າ ຕໍ່າຕັ້ງແຕ່ປະຖົມພຸ້ນ ແຫຼະ
|ຂຶ້ນມາ. ເບິ່ງຈາກການປະເມີນ ຫັ້ນໜາ, ປະເມີນວິຊາພາສາລາວໜິ ການຂຽນ ການ
ອ່ານຂອງນັກຮຽນ ປໍ 4 ປໍ 5 ໜິ ກາຍັງບໍ່ຢາກໄດ້ດີແລ້ວ. ເລື້ອງເລກ ເລື້ອງຄະນິດ
ສາດໜິ ຄວາມຮູ້ກາຕໍ່າຫັ້ນນະ.”
ສ່ວນສາເຫດທີສອງ ທ່ານສົມບູນບອກນັ້ນກໍຄື ມັນມີກະແສນິຍົມສອງຢ່າງ ຢູ່ໃນລາວ, ອັນທີນຶ່ງແມ່ນຄົນສ່ວນຫລາຍ ນິຍົມເຮັດວຽກນໍາລັດຖະບານ ຫລາຍກວ່າ ເຮັດວຽກ ນໍາ
ເອກະຊົນ ຫລືເປັນນາຍຊ່າງຕ່າງໆ ເຖິງແມ່ນວ່າ ຄວາມສາມາດຮັບເອົາພະນັກງານໃໝ່ ໄປເປັນລັດຖະກອນຈະມີຂີດຈໍາກັດ ກໍຕາມ. ດັ່ງຄຳຄິດເຫັນຂອງອາຈານສອນໃນຂະ
ແໜງເສດຖະສາດໃນມະຫາວິທະຍາໄລ ແຫ່ງຊາດທ່ານນຶ່ງທີ່ເວົ້າວ່າ:
“ກະຊວງສຶກສາ ຄູອາຈານ ກະມີແຕ່ໃຫ້ຄວາມຮູ້ແກ່ນັກສຶກສາ ສ່ວນໂຄຕາ ສັບຊ້ອນ
ວຽກແມ່ນເປັນໜ້າທີ່ຂອງກະຊວງແຮງງານເປັນຜູ້ສັບຊ້ອນຈັດສັນໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບ
ໜ້າວຽກຂອງລັດ, ສ່ວນບໍລິສັດເອກະຊົນ ກໍມີວຽກງານຈໍາກັດໃນການ ຮອງຮັບເອົາ
ພະນັກງານເຮັດວຽກ ໂດຍລວມກໍຍັງມີຄົນເຈົ້າຄົນຂ້ອຍຄືກັນຢູ່ ມັນກະສົ່ງຜົນກະທົບ
ລະນໍແນວວ່າ ແຕ່ລະປີມີນັກສຶກສາຈົບຢູ່ຂະແໜງເສດ ຖະສາດເກືອບ 800-900
ຄົນ ບໍ່ນັບພະແນກອື່ນໆ ແລະ ບໍ່ນັບນັກສຶກສາທີ່ ຮຽນຈົບມາແຕ່ນອກອີກ. ດຽວນີ້
ເພິ່ນກໍເລັ່ງແກ້ໄຂ ຄືລະດົມແນະນໍາໃຫ້ ນັກຮຽນທີ່ຈົບມັດທະຍົມຕົ້ນ ຫຼື ມັດທະຍົມ
ປາຍ ຄິດໄປຊອກຫາຮຽນວິຊາຊີບ ຊັ້ນຕົ້ນ ຊັ້ນກາງທີ່ຈົບແລ້ວກະສາມາດຫາວຽກ
ເຮັດງານທໍາ ແລະເຮັດທຸລະ ກິດຕົນເອງໄດ້ ເຊັ່ນ ວຽກການຊ່າງສ້ອມແປງລົດຍົນ,
ຊ່າງກົນຈັກໜັກ,ຂະແໜງການຕະຫລາດລະບົບອອນລາຍໄອທີ, ຂະແໜງປູກ
ຝັງລ້ຽງສັດເຊັ່ນ ລ້ຽງເປັດໄກ່ ໝູ ງົວ ແລະປູກພືດພັນຕ່າງໆ ແຕ່ກະຍາກຢູ່ເພາະ
ຍ້ອນກະແສນິຍົມບ້ານເຮົາ ຍັງມີແນວຄວາມຄິດຢາກນັ່ງແຕ່ໂຕະຕັ່ງມັນກໍຕ້ອງໃຊ້
ເວລາພໍສົມຄວນ ກະປະມານນັ້ນລະ.”
ເມື່ອຄວາມຕ້ອງການຢາກເຮັດວຽກນໍາລັດຖະບານຫລາຍ ກໍເຮັດໃຫ້ຄົນນິຍົມກັນໄປຮຽນ
ຢູ່ໃນຊັ້ນສູງ ຫລື ຊັ້ນປະລິນຍາຕີ ແລະໂທຫລາຍ ກວ່າຮຽນຢູ່ໃນໂຮງຮຽນວິຊາຊີບ ຫລືການຊ່າງ. ເມື່ອພາກ ສ່ວນນີ້ ຮັບເອົາພະນັກງານໃນຂີດຈໍາກັດກໍເຮັດໃຫ້ຄົນເຫລືອວຽກ ແລະມີ
ການຫລິ້ນພັກພວກເຊັ່ນກັນ ດັ່ງການໃຫ້ສຳພາດຂອງພະນັກງານວິຊາການ ທ່ານນຶ່ງຢູ່ໃນ
ໂຄງການເອກະຊົນ ຕ່າງປະເທດກ່າວຕໍ່ວີໂອເອທີ່ເວົ້າວ່າ:
“ອັນທີ 1 ຫັ້ນນະ ເລື້ອງວາງການສຶກສາຖືວ່າເນັ້ນໃສ່ແຕ່ລະດັບສູງເອົາແຕ່ ຄົນຈົບ
ເອກ, ຈົບໂທ ມີແຕ່ພວກຈົບບໍລິຫານ. ສ່ວນພວກຈົບວິຊາການບໍ່ຫຼາຍ ສຸດທ້າຍຄົນ
ມັນອັ່ງ ສ່ວນພາກພື້ນຖານບໍ່ເຄີຍເຮັດ. ອັນທີ 2. ພາກລັດ ຮັບແຕ່ຕີ ແຕ່ໂທ ບໍ່ຮັບຊັ້ນ
ຕົ້ນ, ຊັ້ນກາງ. ອັດຕາພັດຈໍາກັດ ລະບາດນີ້ໂຄງ ການທັງຫຼາຍຄືວ່າຫັ້ນລະແຕ່ເກົ່າ
ຄ້າຍຄືລັດຖະບານແມ່ນເງິນຊິວ່າຈັ່ງໃດ ເງິນທີ່ລົງທຶນກ່ອນ ທົ່ວທີບຜັດຊອກວຽກ
ໄດ້ ພໍມີວຽກເຮັດ, ດຽວນີ້ມັນ ບໍ່ມີແລ້ວເດ ບາດນີ້ວຽກໂຄງການແທ້ຈິງພວກສະໝັກ
ສ່ວນໃຫຍ່ ໄດ້ເຮັດວຽກກໍແມ່ນພວກທີ່ມີເສັ້ນມີສາຍຄືກັນ ຈ້າງເຂົ້າ.”
ສະພາບການດັ່ງກ່າວເຫັນວ່າມີຢ່າງຫລວງຫລາຍ ດັ່ງການໃຫ້ສໍາພາດຂອງພະນັກງານ
ສັນຍາຈ້າງທີ່ຮຽນຈົບວີຊາຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ຊັ້ນສູງ ແຕ່ບໍ່ສາມາດຫາວຽກເຮັດໃນຂະແໜງທີ່
ຕົນເອງຮຽນມາໄດ້ ຈຶ່ງໄດ້ສະໝັກເຂົ້າໄປເຮັດວຽກໃນຂະແໜງທີ່ບໍ່ຖືກວິຊາສະເພາະ
ຂອງຕົນ ພໍໃຫ້ມີລາຍໄດ້ ດັ່ງການໃຫ້ສຳພາດນອງພະນັກງານສັນຍາຈ້າງຢູ່ໃນຫ້ອງການ
ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມຂອງເມືອງແຫ່ງນຶ່ງໃນນະຄອນຫລວງ
ວຽງຈັນທີ່ເວົ້າວ່າ:
“ພາຍຫຼັງກະຮຽນຈົບມາໄດ້ 4-5 ປີແຫລະ ກະຜ່ານມາກະຊອກວຽກມັນກະຍາກສົມ
ຄວນ, ກະຍ້ອນເຮົາຢາກເຂົ້າລັດເຂົ້າພັກ ເຂົ້າເປັນລັດຖະກອນນໍາເຂົາ ຫັ້ນລະ. ກະ
ຍ້ອນເຮົາບໍ່ມີທຶນ, ບໍ່ມີຍອດມັນກະເລີຍເປັນຜູ້ຮັບຈ້າງທົ່ວໄປ ຫັ້ນລະ. ກະເຮັດວຽກ
ນໍາເຂົາເຈົ້າ ກະເຮັດວຽກໄປ ເລື້ອຍໆ ກະໄດ້ເງິນເລັກໆ ນ້ອຍໆ ກະພໍຢູ່ພໍກິນຫັ້ນລະ ພໍໄດ້ຈ່າຍດ້າມເລັກດ້າມນ້ອຍ. ດຽວນີ້ວຽກມັນ ກະຊອກຍາກກ່ອນຊິໄດ້ເຂົ້າພັກເຂົ້າ
ລັດ ມັນກະຍາກສົມຄວນ.”
ສະຫລຸບແລ້ວ ລັດຖະບານລາວຍັງປະສົບບັນຫາໃນການສ້າງ ວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ແກ່
ຊາວໜຸ່ມລາວ ໂດຍສະເພາະນັກສຶກສາ ທີ່ຫາກໍ່ຮຽນຈົບຂັ້ນສູງ ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍຍັງມີກະ
ແສນິຍົມທີ່ມັກເຮັດການນຳລັດຖະບານ ແລະຮຽນໃນຂະແໜງກ່ຽວຂ້ອງກັບເສດຖະກິດຫລາຍກວ່າ ແທນທີ່ຈະອີງໃສ່ຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫລາດແຮງງານຂອງປະເທດ.
