ຜູ້ກວດການແຜ່ນດິນຂອງລັດຖະສະພາໄທຢືນຢັນວ່າໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມຢູ່ໃນແມ່ນ້ຳຂອງຍັງບໍ່ທັນໄດ້ສຶກສາເພື່ອປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ເສັ້ນເຂດແດນລາວ-ໄທ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງແຕ່ຢ່າງໃດ, ຊົງຣິດ ໂພນເງິນມີລາຍງານນີ້ ມາສະເໜີທ່ານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານຊົງສັກ ສາຍເຊື້ອ ຜູ້ກວດກາປະກາດຂອງປະເທດໄທ ໃຫ້ການຢືນຢັນພາຍຫລັງທີ່ໄດ້ໄປເກັບກຳຂໍ້ມູນພາກສະຫນາມຢູ່ບັນດາກຸ່ມບ້ານທີ່ຕັ້ງແຄມຝັ່ງແມ່ນ້ຳໂຂງໃນເຂດອຳເພີຊຽງຄານ ແລະອຳເພີປາກຊົມ ຈັງຫວັດເລີຍ ທີ່ຢູ່ກົງກັນຂ້າມກັບເມືອງຊະນະຄາມ, ແຂວງວຽງຈັນເມື່ອບໍ່ນານມານີ້ວ່າ ບັນຫາກັງວົນໃຈທີ່ສຸດ ຖ້າຫາກວ່າ ໄດ້ມີການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມໃນແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ກໍຄືຜົນກະທົບຕໍ່ເສັ້ນເຂດແດນໃນແມ່ນ້ຳຂອງລະຫວ່າງລາວ-ໄທ ທີ່ເລີ້ມຈາກປາກນ້ຳເຫືອງ, ອຳເພີຊຽງຄານເປັນຕົ້ນໄປນັ້ນ ເພາະພາຍຫລັງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສຳເລັດ ແລະໄດ້ມີການປ່ອຍນ້ຳໃນປະລິມານຫຼວງຫຼາຍລົງມາ ໃນເຂດລຸ່ມທີ່ເປັນຈຸດເລີ້ມຕົ້ນຂອງເຂດແດນໃນແມ່ນ້ຳຂອງລະຫວ່າງລາວ-ໄທນັ້ນ ກໍອາດ ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ແນວເສັ້ນເຂດແດນດັ່ງກ່າວກໍເປັນໄດ້ ແລະທີ່ສຳຄັນກໍຄື ຍັງບ່ໍມີການສຶກສາເພື່ອປ້ອງກັນຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວແຕ່ຢ່າງໃດຈຶ່ງຈະຕ້ອງເລື່ອນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນສານະຄາມອອກໄປກ່ອນ ດັ່ງທີ່ທ່ານຊົງສັກໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ຂໍ້ຫ່ວງກັງວົນຂອງພາກສ່ວນຕ່າງໆ ກໍຈະມີຜົນກະທົບໃນຫຼາຍໆດ້ານ ທັງເລື້ອງຄວາມໝັ້ນຄົງ ທັງເລື້ອງຂອງຮ່ອງນ້ຳຈະມີການປ່ຽນແປງ ຫລືບໍ່? ເຂດແດນຈະປ່ຽນແປງຫລືບໍ່? ເກີດການກັດເຊາະບໍ່? ຖ້າເກີດການກັດເຊາະ ມັນກໍກະທົບກັບດິນແດນທີ່ອາດຈະຫລຸດລົງ ຫລືປ່ຽນແປງໄປ ເພາະວ່າຖ້າເກາະແກ້ງ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງມັນປ່ຽນໄປມັນອາດຈະຫຍັບ ໄປຢູ່ອີກຝັ່ງນຶ່ງຫລາຍຂຶ້ນ ຫລືບໍ່? ຫລືຈັ່ງໃດ? ກໍເປັນຄວາມເປັນຫ່ວງກັງວົນລວມທັງ ການຂຶ້ນ-ລົງ ຂອງກະແສນ້ຳໜີ້ ຊຶ່ງທາງຝ່າຍໄທເອງ ກໍມອງວ່າເຮົາຍັງບໍ່ໄດ້ມີຄຳຕອບທີ່ຊັດເຈນວ່າ ລະດັບການຂຶ້ນ-ລົງຂອງນ້ຳນີ້ ມັນຈະໄປກະທົບຫຼາຍ ຫລືບໍ່”
ທັງນີ້ ລັດຖະບານໄທ, ກຳປູເຈຍ, ຫວຽດນາມທີ່ເປັນສະມາຊິກໃນຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ ຫລື MRC ຮ່ວມກັນກັບລາວນັ້ນ ຍັງບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມ ໃນແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນລາວ ເພາະວ່າຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈໃນແຜນການປ້ອງກັນບັນຫາຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະສັງຄົມ ທີ່ກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການ ແລະທາງການລາວໄດ້ສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມ MRC ເມື່ອເດືອນກັນຍາ 2021 ນັ້ນ ໂດຍຍັງຕ້ອງການຂໍ້ມູນເພີ້ມເຕີມ ກ່ຽວກັບແຜນການປ້ອງກັນຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງໄດ້ສະເໜີໃຫ້ເລື່ອນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມອອກໄປກ່ອນ ຊຶ່ງກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບ ໂຄງການເຂື່ອນປາກແບງໃນແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນເຂດອຸດົມໄຊນັ້ນ ທາງການໄທໄດ້ສະເໜີໃຫ້ເລື່ອນການກໍ່ສ້າງ ອອກໄປເຊັ່ນດຽວກັນ ເພາະຍັງບໍ່ເຊື່ອໝັ້ນ ໃນມາດຕະການປ້ອງກັນຜົນກະທົບ ຕໍ່ສັງຄົມ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດໃນເຂດຈັງຫວັດຊຽງຣາຍຂອງໄທ ດັ່ງທີ່ທ່ານສຸລະສີ ກິຕິມົນທົນ, ເລຂາທິການສຳນັກງານຊັບພະຍາກອນນ້ຳແຫ່ງຊາດ ໃນຖານະທີ່ເປັນຜູ້ແທນຂອງລັດຖະບານໄທໃນ MRC ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ເຂື່ອນປາກແບງ ຈະຢູ່ເໜືອເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ແຕ່ໃກ້ຝັ່ງຈັງຫວັດຊຽງຣາຍ ຊຶ່ງນະທີ່ນີ້ ພີ່ນ້ອງປະຊາຊົນກັງວົນວ່າ ໃນການທີ່ເຂົາສ້າງເຂື່ອນຂຶ້ນມາຫັ້ນ ຢ້ານວ່າ ຈະມີນ້ຳເທີ້ກັບຂຶ້ນມາຫັ້ນ ຈະມາຖ້ວມບ້ານເຮືອນ ນັ້ນຄືປະເດັນທີ 1. ປະເດັນທີ 2 ຄື ພີ່ນ້ອງ-ປະຊາຊົນເປັນຫ່ວງວ່າ ປາໜີ້ ຈະສູນພັນ ຫຼື ບໍ່? ຈະມີຄວາມອຸດົມສົມບູນເໝືອນເດີມ ຫລືບໍ່? ຕໍ່ມາ ກະໃນເລື້ອງຂອງຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງເຂື່ອນວ່າ ຈະໝັ້ນຄົງພຽງພໍ ຫຼືບໍ່ ແລ້ວກໍຈະມາເວົ້າເລື້ອງຂອງຕະກອນ ຕະຫລິ່ງພັງ ຊຶ່ງຫົວໃຈຫຼັກໆ ເລີຍທີ່ກະທົບ ຕົງທີ່ສຸດ ກໍຄື ລື້ອງນ້ຳເທີ້ກັບຂຶ້ນມາແລ້ວກໍຈະມາຖ້ວມບ້ານເຮືອນ.”
ທາງດ້ານເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງກໍໄດ້ເລີ້ມເຄື່ອນໄຫວໃຫ້ມີການສ້າງຕັ້ງອົງການມະຫາຊົນຂອງພາກປະຊາຊົນໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຂຶ້ນມາ ເພື່ອພັດທະນາຄວາມຮ່ວມມືໃນການນຳໃຊ້ປະໂຫຍດ ຈາກແມ່ນ້ຳຂອງຢ່າງຍືນຍົງ ໃນການປະຕິບັດໂຕຈິງໃຫ້ໄດ້ໄວທີ່ສຸດ ເພາະການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນ້ຳຂອງໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ນອກຈາກບໍ່ມີສ່ວນຮ່ວມຂອງພາກປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງແລ້ວ ກໍຍັງປາກົດວ່າ ໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ໃນແມ່ນ້ຳຂອງ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະຊີວິດຂອງປະຊາຊົນ ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງຫລາຍກວ່າ 60 ລ້ານຄົນຮຸນແຮງຂຶ້ນນັບມື້ ຊຶ່ງກໍເປັນຜົນມາຈາກການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແລວແມ່ນ້ຳຂອງໃນຈີນ ຈຳນວນ 11 ແຫ່ງ ກັບ 2 ແຫ່ງໃນລາວທັງຍັງຈະກໍ່ສ້າງເພີ້ມຂຶ້ນອີກເຖິງ 7 ໂຄງການໃນລາວ ກັບ 2 ໂຄງການໃນເຂດແມ່ນ້ຳຂອງໃນກຳປູເຈຍອີກດ້ວຍ.
