ນັກເຄື່ອນໄຫວດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທໍາມະຊາດຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການແກ້ໄຂຂໍ້ຕົກລົງ
ວ່າດ້ວຍການນໍາໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນໍ້າຂອງໂດຍໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ການປ້ອງ
ກັນຜົນກະທົບໃນທຸກດ້ານໃຫ້ຫລາຍຂຶ້ນ.
ທ່ານວິທູນ ເພີ່ມພົງສາຈະເລີນ ຜູ້ປະສານງານເຄືອຂ່າຍພະລັງງານເພື່ອນິເວດວິທະຍາ
ໃນລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ຖະແຫລງຢືນຢັນວ່າ ບັນດາອົງການອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມທໍາມະ
ຊາດ ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະສາກົນຈະຮ່ວມກັນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການດັດແກ້ຂໍ້
ຕົກລົງວ່າດ້ວຍການ ໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນໍ້າຂອງ ໂດຍໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ການປ້ອງ
ກັນຜົນກະທົບໃນທຸກດ້ານໃຫ້ຫລາຍຂຶ້ນໃນໄວໆນີ້ ເພາະເຫັນວ່າ ຂໍ້ຕົກລົງທີ່ໃຊ້ເປັນ
ຫລັກປະຕິບັດກັນລະຫວ່າງລາວ, ໄທ. ກໍາປູເຈຍ ແລະຫວຽດນາມ ນັບແຕ່ປີ 1995
ເປັນຕົ້ນມາ ເພາະນອກຈາກຈະບໍ່ເທົ່າທັນກັນກັບສະພາບຕົວຈິງໃນປັດຈຸບັນນີ້ແລ້ວ
ກໍຍັງບໍ່ມີຜົນບັງຄັບໃຫ້ປະເທດສະມາຊິກຕ້ອງປະຕິບັດຕາມ ໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງອີກດ້ວຍ
ດັ່ງທີ່ທ່ານວິມູນໄດ້ຢືນຢັນວ່າ:
“ຂໍ້ຕົກລົງແມ່ນໍ້າຂອງມັນກໍມີລັກສະນະທີ່ອາດຈະຍັງບໍ່ໄດ້ນໍາມາປະຕິບັດຢ່າງແທ້ຈິງແລ້ວສີ່ປະເທດກໍຂ້ອນຂ້າງເນັ້ນເລື່ອງດຽວກັນ ກໍຄືການໃຊ້ປະໂຫຍດໃນເຊີງເສດຖະກິດແລ້ວ ທຸກປະເທດກໍຕ້ອງການສ້າງເຂື່ອນ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນກໍລະນີຂອງການສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ແລ້ວກໍມາ ເຂື່ນດອນສະຫົງ ປະເທດຢ່າງຫວຽດນາມ ຫລືກໍາປູເຈຍ ກໍມີຂໍ້ວິຕົກ ແຕ່ວ່າປະເທດລາດກໍຈະຢືນຢັນວ່າ ຈະເດີນໜ້າ ແລ້ວເຖິງທີ່ສຸດກໍໄປຢຶດຫລັກວ່າ ນີ້ປະເທດຂອງສັນ ອໍານາດອະທິປະໄຕຂອງສັນ ຈະເດີນໜ້າ ປະເທດອື່ນໆ ສຸດທ້າຍກໍທໍາອະໄຣໄມ້ໄດ້. ອັນນີ້ມັນສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນວ່າ ມາດຕະການຜົນກະທົບສິ່ງແວດລ້ອມ ຫລືມາດຕະການທາງດ້ານການພັດທະນາທີ່ຢັ້ງຢືນນີ້ ມັນໄມ້ໄດ້ຜົນ.”
ລັດຖະບານລາວ, ໄທ, ກໍາປູເຈຍ, ແລະຫວຽດນາມໄດ້ຮ່ວມກັນສ້າງຕັ້ງຄະນະກໍາມະ
ການແມ່ນໍ້າຂອງ ຫລື Mekong River Commission (MRC) ຂຶ້ນຢ່າງເປັນທາງ
ການໃນປີ 1995 ດ້ວຍການສະໜັບສະໜຸນດ້ານງົບປະມານຈາກສະຫະພາບຢູໂຣບ
ໂດຍແນໃສ່ການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນໍ້າຂອງໂດຍບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ປະເທດສະມາ
ຊິກໃນ MRC ດ້ວຍກັນ ຫາກແຕ່ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາກໍປະກົດວ່າ ໄດ້ມີການສ້າງເຂື່ອນ
ໃນແລວແມ່ນໍ້າຂອງ ເຊັ່ນ ເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ, ເຂື່ອນດອນສະຫົງ ແລະເຂື່ອນປາກແບງ
ໃນລາວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີການການຄັດຄ້ານຂຶ້ນຢ່າງກວ້າງຂວາງ ເພາະຢ້ານວ່າຈະສົ່ງຜົນ
ກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທໍາມະຊາດ ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງນັ້ນເອງ.
ທາງດ້ານຄະນະກຳມະທິການສິດທິມະນຸດໃນອາຊຽນ ກໍໄດ້ສະແດງຄວາມເປັນຫ່ວງຕໍ່
ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງອີກດ້ວຍເຊັ່ນກັນ ໂດຍ
ຈະບັນຈຸເຂົ້າເປັນວາລະສຳຄັນ ໃນການປະຊຸມເພື່ອປຶກສາຫາລືຮ່ວມກັນ ໃນຄະນະກຳ
ມະທິການສິດທິມະນຸດຂອງອາຊຽນເພື່ອນໍາສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມສຸດຍອດຜູ້ນໍາລັດຖະ
ບານຂອງອາຊຽນ (ASEAN SUMMIT) ຕໍ່ໄປ.
ສາເຫດທີ່ຈະຕ້ອງມີການນຳສະເໜີດັ່ງກ່າວກໍເພາະວ່າ ໃນປັດຈຸບັນໄດ້ມີແຜນການ
ທີ່ຈະກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງເຖິງ 19 ໂຄງການ ແບ່ງເປັນ 8 ໂຄງການ
ໃນແຂວງຢຸນໜານຂອງຈີນ, 9 ໂຄງການໃນລາວ ແລະ 2 ໂຄງການໃນກຳປູເຈຍ ຊຶ່ງ
ໃນນີ້ກໍປາກົດວ່າສ້າງສຳເລັດແລ້ວ 5 ໂຄງການໃນຈີນ ແລະ 3 ໂຄງການໃນລາວ ກຳລັງ
ກໍ່ສ້າງກໍຄື ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າໄຊຍະບູລີ, ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າດອນສະຫົງ ແລະ
ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ. ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຢ້ານວ່າ ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເຫຼົ່ານີ້
ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດຂອງປະເທດທີ່ຢູ່ເຂດຕອນລຸ່ມ
ຢ່າງຫລີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້.
ກ່ອນໜ້ານີ້ ທ່ານນິວັດ ຣ້ອຍແກ້ວ ແກນນຳເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ ເພື່ອການອະນຸລັກ
ສິ່ງແວດລ້ອມໃນລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງໄດ້ຢືນຢັນວ່າ ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ ແລະ ບັນດາອົງ
ການອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມໃນ ອາຊຽນ ແລະ ສາກົນຍັງຈະສືບຕໍ່ເຄື່ອນໄຫວຄັດຄ້ານ
ໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງຕໍ່ໄປ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການ
ກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໃນແມ່ນໍ້າຂອງໃນລາວ ເພາະເຊື່ອວ່າຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການອົບພະຍົບ
ຂອງປາ, ທັງຍັງຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ລະບົບນິເວດທຳມະຊາດໃນແມ່ນໍ້າຂອງຕະຫຼອດ
ທັງສາຍໃນຕອນລຸ່ມຂອງແມ່ນໍ້າອີກດ້ວຍ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ກຸ່ມບໍລິສັດຕ້າຖັງຈາກຈີນ ທີ່ເປັນຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນ
ປາກແບງເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ກໍໄດ້ວາງເປົ້າໝາຍທີ່ຈະເລີ່ມລົງມືກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໃນພາກ
ຕົວຈິງໃຫ້ໄດ້ພາຍໃນປີ 2017 ນີ້ ໂດຍປັດຈຸບັນທາງບໍລິສັດກຳລັງສຸມໃສ່ການສຶກສາ
ແລະ ສຳຫຼວດໃນຂັ້ນສຸດທ້າຍ ເພື່ອນຳສະເໜີເອກະສານສຳຄັນຕ່າງໆ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໄປ
ຍັງປະເທດສະມາຊິກຂອງຄະກຳມະທິການແມ່ນໍ້າຂອງ (MRC) ຮ່ວມກັບລາວ ກໍຄື
ກຳປູເຈຍ, ໄທ ແລະ ຫວຽດນາມນັ້ນ ໃຫ້ຮັບຊາບເຖິງລາຍລະອຽດຂອງແຜນການດ້ານ
