ລັດຖະມົນຕີລາວຢືນຢັນວ່າຈະໃຊ້ມາດຕະການລົງໂທດຢ່າງເດັດຂາດ ຕໍ່ບັນດາພະນັກງານລັດທີ່ຮັບເອົາສິນບົນ ແລະທຸດຈະລິດທີ່ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານລາວຕ້ອງສູນເສຍລາຍຮັບໄປຢ່າງຫລວງຫລາຍໃນແຕ່ລະປີ. ຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ມາສະເໜີທ່ານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານ ສົມດີ ດວງດີ, ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແລະລັດຖະມົນຕີກະຊວງການເງິນຖະແຫລງຍອມຮັບວ່າ ການປ້ອງກັນການຮົ່ວໄຫລຂອງລາຍຮັບຈາກພາສີອາກອນຂອງລັດຖະບານລາວ ໃຫ້ໄດ້ຢ່າງເຕັມສ່ວນນັ້ນ ຍັງບໍ່ສາມາດປະຕິບັດໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ ເນື່ອງຈາກວ່າ ຍັງມີພະນັກງານ ພາສີຈຳນວນບໍ່ນຶ່ງ ປະຕິບັດໜ້າທີ່ໂດຍທຸດຈະລິດ ດ້ວຍການຈັດເກັບເອົາພາສີອາກອນຕ່າງໆ ເປັນຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວ. ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າ ຈະໄດ້ນຳໃຊ້ເຕັກນິກທັນສະໄໝ ເຂົ້າໃນການຈັດເກັບພາສີອາກອນແລ້ວກໍຕາມ ແຕ່ວ່າກໍຍັງຈັດເກັບລາຍຮັບ ຈາກພາສີອາກອນໄດ້ຕ່ຳກວ່າເປົ້າໝາຍ ທີ່ວາງໄວ້ໃນແຕ່ລະປີ. ສະນັ້ນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈະຕ້ອງເພີ້ມມາດຕະການເຂັ້ມງວດເຂົ້າໃນການກວດສອບ ແລະລົງໂທດພະນັກງານລັດທີ່ທຸດຈະລິດໃຫ້ໜັກໜ່ວງຂຶ້ນກວ່າທີ່ຜ່ານມາ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ສົມດີ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
`ອັດໄດ້ 100 ເປີເຊັນບໍ່ນີ້ ພວກເຮົາກະຍັງບໍ່ຮັບປະກັນເນາະ ພວກເຮົາກໍພະຍາຍາມມີຄວາມເຂັ້ມງວດສຸດຂີດ ຫັ້ນແຫລະ. ດຽວນີ້ ປະຕິບັດວີໄນ ເອົາຈິງເອົາຈັງຫັ້ນແຫລະ ດຽວນີ້ ພວກເຮົາໄລ່ອອກກະຫລາຍຄົນແລ້ວເດ່ ໄລ່ອອກຈາກພະນັກງານນີ້ໜະ ພວກເຮົາກໍບໍ່ໄດ້ປະກາດອອກເນາະ. ພະນັກງານອາກອນ, ພະນັກງານຄັງເງິນນີ້ ຖືກອອກຈາກເປັນລັດຖະກອນ. ຈຳນວນນຶ່ງກໍຖືກຍ້າຍໜີຈາກບ່ອນນີ້ເລີຍ ບໍ່ໃຫ້ໄປຢູ່ໃນຂົງເຂດລາຍຮັບເລີຍ ເຮົາກະປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດ.”
ທາງດ້ານທ່ານນາງວຽງທອງ ສີພັນດອນ, ປະທານອົງການການກວດສອບແຫ່ງລັດ ໄດ້ຖະແຫຼງຢືນຢັນວ່າ ການທຸດຈະລິດ ໂດຍບັນດາພະນັກງານລັດ ຍັງເກີດຂຶ້ນຢ່າງກວ້າງຂວາງ ເພາະໄດ້ມີການຮ່ວມມືກັນຢ່າງເປັນຂະບວນການໃນທຸກລະດັບ ດັ່ງກໍລະນີການຂາຍໄມ້ຂອງລັດ ໃນລາຄາທີ່ຕ່ຳກວ່າ ຄວາມເປັນຈິງ ແລະບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມລະບຽບການປະມູນ ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານເສຍຫາຍໄປຢ່າງຫລວງຫລາຍ ທັງຍັງກວດພົບວ່າ ມີພະນັກງານນຳເອົາເງິນລາຍໄດ້ຂອງລັດໄປຝາກທະນາຄານເອກະຊົນ ເພື່ອຍັກຍອກເອົາດອກເບ້ຍໄປເປັນຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຈະຕ້ອງເພີ່ມຄວາມເຂັ້ມງວດເຂົ້າໃນການກວດສອບການປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງພະນັກງານລັດ ທັງຢູ່ຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນໃນທົ່ວປະເທດຢ່າງຈິງຈັງ.
ທ່ານນາງວຽງທອງ ຢືນຢັນອີກດ້ວຍວ່າ ການທຸດຈະລິດທີ່ເປັນການຮ່ວມມືລະຫວ່າງພະນັກງານລັດຖະບານກັບພາກທຸລະກິດເອກກະຊົນນັ້ນ ຖືເປັນສາເຫດສຳຄັນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານຕ້ອງສູນເສຍລາຍຮັບຫຼາຍຂຶ້ນນັບມື້ ທັງຍັງກວດພົບວ່າ ມີພະນັກງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງບໍ່ສົ່ງລາຍຮັບຊ່ວຍສາອາກອນ ແລະຊັບສິນຕ່າງໆ ຂອງລັດເຂົ້າງົບປະມານລັດຖະບານ ຫຼາຍກວ່າ 999 ຕື້ກີບ ແລະກວ່າ 67 ລ້ານໂດລາ ຊຶ່ງກໍເຮັດໃຫ້ມີການລົງໂທດທາງວິໄນຕໍ່ພະນັກງານລັດ 849 ຄົນ, ດຳເນີນຄະດີໃນສານ 113 ຄົນ, ໃນນີ້ ສານຕັດສິນໂທດແລ້ວ 55 ຄົນ, ເກັບເງິນຄືນມາໄດ້ 26.2 ຕື້ກີບກັບ 17 ລ້ານໂດລາ ແລະໄດ້ຍົກເລີກສຳປະທານໂຄງການລົງທຶນຂອງເອກກະຊົນລາວ ແລະຕ່າງຊາດ ທີ່ພົວພັນໃນການທຸດຈະລິດດັ່ງກ່າວຈຳນວນເຖິງ 315 ລາຍ ໃນປີ 2019 ຜ່ານມາ.
ສ່ວນຄະນະກຳມະການຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫລວງແຫ່ງຊາດລາວ ລາຍງານວ່າ ປີ 2017-2019 ໄດ້ກວດພົບໂຄງການລົງທຶນຂອງລັດຖະບານຈຳນວນ 209 ໂຄງການ ທີ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບໍ່ຖືກລະບຽບການຈັດຊື້-ຈັດຈ້າງ. ໃນນີ້ ແບ່ງເປັນ 103 ໂຄງການ ທີ່ບໍ່ໄດ້ຈັດການປະມູນ ແລະ 106 ໂຄງການທີ່ຈັດການປະມູນບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານສູນເສຍງົບປະມານໄປ 5,331 ກວ່າຕື້ກີບ. ສ່ວນການຍົກເວັ້ນອາກອນນຳເຂົ້ານ້ຳມັນໃຫ້ກັບບັນດາບໍລິສັດຕ່າງຊາດທີ່ລົງທຶນໃນລາວກໍເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານສູນເສຍລາຍຮັບເຖິງ 2,407 ຕື້ກີບ ແລະ ກວດພົບຜູ້ທະທຳຜິດ ທີ່ເປັນການຮ່ວມມືກັນ ລະຫວ່າງພະນັກງານ ກັບນັກທຸລະກິດ 1,285 ຄົນ, ໃນນີ້ແບ່ງເປັນພະນັກງານລັດເຖິງ 970 ຄົນ ແລະນັກທຸລະກິດເອກະຊົນ 315 ຄົນ.
ສ່ວນອົງການເພື່ອຄວາມໂປ່ງໃສສາກົນ (Transparency International) ລາຍງານວ່າລັດຖະບານລາວມີຄວາມໂປ່ງໃສ ໃນການບໍລິຫານງານພຽງ 29 ຈາກ 100 ຄະແນນເຕັມໃນປີ 2018 ໝາຍຄວາມວ່າມີນັກທຸລະກິດຕ່າງຊາດ ທີ່ລົງທຶນໃນລາວເຖິງ 71 ໃນ 100 ຄົນ ທີ່ເຫັນວ່າ ມີການທຸດຈະລິດ ໃນວົງການລັດຖະບານລາວ.
