ທ່ານໄຊປະເສີດ ພົມສຸພາ ຫົວໜ້າກົມສົ່ງເສີມແລະພັດທະນາພະລັງງານ ຂອງກະຊວງພະລັງງານແລະບໍ່ແຮ່ຂອງລາວ ໄດ້ຖະແຫລງຢືນຢັນວ່າ ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ ທາງການລາວໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດຈາກຕ່າງປະເທດ ທໍາການສຶກສາສໍາຫລວດຄວາມເປັນໄປໄດ້ ຂອງໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ສະເພາະໃນເຂດປະເທດລາວໄປແລ້ວ ເຖິງ 7 ໂຄງການ ຊຶ່ງປະກອບດ້ວຍໂຄງການເຂື່ອນປາກແບ່ງ ເຂື່ອນຫລວງພະບາງ ເຂື່ອນດອນໂຂງ ແລະເຂື່ອນທ່າຄໍ້ ໂດຍ 5 ໂຄງການມີເປົ້າໝາຍທີ່ຈະສົ່ງກະແສໄຟຟ້າໄປຂາຍໃຫ້ກັບໄທ. ສ່ວນອີກ 2 ໂຄງການທີ່ເຫລືອ ກໍຈະສົ່ງກະແສໄຟຟ້າຂາຍໃຫ້ຫວຽດນາມ 1 ໂຄງ ການ ແລະຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າພາຍໃນປະເທດ 1 ໂຄງການ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ທ່ານໄຊປະເສີດ ກໍໄດ້ໃຫ້ການເນັ້ນຍໍ້າວ່າ ການອະນຸຍາດດັ່ງກ່າວນີ້ບໍ່ ໄດ້ໝາຍເຖິງການອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດຕ່າງຊາດທໍາການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນແຕ່ຢ່າງໃດ ເພາະວ່າການທີ່ຈະອະນຸມັດໃຫ້ບໍລິສັດຕ່າງຊາດສາມາດລົງມືດໍາເນີນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄດ້ນັ້ນ ກໍຈະຂຶ້ນຢູ່ກັບຜົນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກການສຶກສາສໍາຫລວດຄວາມເປັນໄປໄດ້ ຂອງແຕ່ລະໂຄງການເປັນສໍາຄັນ.
ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ ສໍາລັບໂຄງການທີ່ໄດ້ທຳການສຶກສາສຳຫລວດ ແລ້ວພົບວ່າມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ແລະຄຸ້ມຄ່າທີ່ຈະ ລົງທຶນກໍ່ສ້າງຕໍ່ໄປນັ້ນ ທາງການລາວກໍຍັງຈະສະເໜີແຜນການກໍ່ສ້າງຕໍ່ຄະນະກໍາມາທິການແມ່ນໍ້າຂອງ ຫລື MRC ແລະປະເທດສະມາຊິກໃນ MRC ດ້ວຍກັນ ເພື່ອໃຫ້ການຮັບຮອງແຜນການ ທີ່ຈະດໍາເນີນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນດັ່ງກ່າວດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານໄຊປະເສີດ ໄດ້ຖະແຫລງຊີ້ແຈງໃນຕອນນຶ່ງວ່າ:
“MOU ໝາຍຄວາມວ່າອະນຸຍາດໃຫ້ສຶກສາ ຍັງບໍ່ແມ່ນການໃຫ້ສິດທິສໍາປະທານ ຄືສຶກສາໃຫ້ຮູ້ວ່າ ມັນມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ທາງດ້ານເທກນິກ ທາງດ້ານການເງິນ ທາງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ທາງດ້ານສັງຄົມ ແລະເປັນທີ່ຍອມຮັບໄດ້ ຂອງຜູ້ມີສ່ວນຮ່ວມຫລືຜູ້ບໍ່ມີສ່ວນຮ່ວມ ກໍຄືປະເທດພາຄີແມ່ນໍ້າຂອງ. ຢູ່ໃນບົດບັນທຶກຄວາມເຂົ້າໃຈກໍໄດ້ເວົ້າແຈ້ງວ່າ ຖ້າວ່າສຶກສາອອກມາແລ້ວ ຖ້າວ່າໂຄງການເປັນໄປບໍ່ໄດ້ ແລະໄດ້ຖືກຍົກເລີກໄປ ກໍແມ່ນເປັນ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜູ້ພັດທະນາ ໂດຍທີ່ຜ່ານມາ ກໍມີຫລາຍໂຄງການທີ່ມັນເປັນໄປບໍ່ໄດ້ ກໍໄດ້ຖືກຍົກເລີກ.”
ກ່ອນໜ້ານີ້ ທາງການລາວກໍຍັງໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດເອກກະຊົນໄທ ດໍາເນີນການສຶກສາຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງໄປແລ້ວ 2 ໂຄງການ ຊຶ່ງມີທີ່ຕັ້ງຢູ່ເຂດຕິດຕໍ່ຊາຍແດນໃນແນວແມ່ນໍ້າຂອງລະຫວ່າງລາວກັບໄທ ກໍຄືເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ກັບໂຄງການເຂື່ອນບ້ານກຸ່ມ ທີ່ມີເປົ້າໝາຍຈະຜະລິດກະແສໄຟຟ້າ ສົ່ງຂາຍໃຫ້ກັບໄທເຊັ່ນ ດຽວກັນ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ແຜນການດັ່ງກ່າວນີ້ກໍຖືກບັນດານັກອະນຸລັກຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ທັງໃນພູມີພາກເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ແລະລະດັບສາກົນ ເຄື່ອນໄຫວຄັດຄ້ານຢ່າງກວ້າງຂວາງ ເນຶ່ອງຈາກເຊື່ອວ່າການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດແລະສັດນໍ້າ ທີ່ຈະຜົນກະທົບຕໍ່ເນຶ່ອງໄປເຖິງຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງອາຫານຂອງປະຊາຊົນຫລາຍກວ່າ 60 ລ້ານຄົນ ໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງຢ່າງ ຫລີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້.
ທັງນີ້ໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການເຂື່ອນບ້ານກຸ່ມນັ້ນ ເນຶ່ອງຈາກວ່າເປັງໂຄງການທີ່ຈະກວມເອົາພື້ນທີ່ ທີ່ຍາວໄປຕາມແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ຫລາຍກວ່າ 100 ກິໂລແມດນັ້ນ ກໍຍັງເຮັດໃຫ້ຕ້ອງມີການຍົກຍ້າຍປະຊາຊົນລາວແລະໄທ ຫລາຍພັນຄອບຄົວອອກໄປຈາກພື້ນທີ່ສອງຝັ່ງແມ່ນໍ້າຂອງ. ສ່ວນຕົວເຂື່ອນນັ້ນ ກໍຍັງຈະຂວາງກັ້ນເສັ້ນທາງສັນຈອນຂອງສັດນໍ້າ ຊຶ່ງຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ເນຶ່ອງໄປເຖິງການຜະສົມພັນຂອງສັດນໍ້າ ອັນຈະສົ່ງຜົນໂດຍກົງເຮັດໃຫ້ປະລິ ມານສັດນໍ້າລົດຈໍານວນລົງໄປເລື້ອຍໆ ຈົນເຖິງການສູນພັນໄປໃນທີ່ສຸດ. ດ້ວຍສະພາບການດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ບັນດາອົງການອະນຸລັກຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ທັງໃນລະດັບພູມິພາກເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ແລະລະດັບສາກົນ ໄດ້ຮ່ວມກັນຈັດຕັ້ງເປັນເຄືອຂ່າຍເພື່ອການອະນຸລັກແມ່ນໍ້າຂອງຂຶ້ນມາເມື່ອບໍ່ນານມານີ້ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍເພື່ອທໍາການເຄຶ່ອນໄຫວຄັດຄ້ານທຸກໂຄງການເຂື່ອນ ທີ່ຈະກໍ່ສ້າງເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະໃນແມ່ນໍ້າສາຂາຂອງແມ່ນໍ້າຂອງດ້ວຍ ແລະການເຄຶ່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວນີ້ ກໍຍ່ອມຈະສົ່ງຜົນກະທົບ ຕໍ່ແຜນການພັດທະ ນາລາວໃຫ້ເປັນໝໍ້ໄຟ ຫລືຜູ້ສົ່ງອອກພະລັງງານໄຟຟ້າລາຍໃຫຍ່ໃນເອເຊຍ ຢ່າງຫລີກລ່ຽງ ບໍ່ໄດ້ເຊັ່ນດຽວກັນ.
