ລັດວິສາຫະກິດທັງໝົດ 178 ແຫ່ງໃນລາວມີໜີ້ສິນລວມກັນຄິດເປັນສັດສ່ວນເກີນກວ່າ 76 ເປີເຊັນຂອງ GDP ແລະປະເຊີນກັບການຂາດທຶນຢ່າງຫຼວງຫລາຍ ຍ້ອນການທຸດຈະລິດ ແລະການບໍລິຫານມີປະສິດທິພາບຕ່ຳ. ຊົງລິດ ໂພນເງິນມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ ມາສະເໜີທ່ານຈາກບາງກອກ.
ທ່ານບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງການເງິນຖະແຫລງວ່າ ວິສາຫະກິດ ທັງ 178 ຫົວໜ່ວຍຂອງລັດຖະບານລາວ ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ເຖິງແມ່ນວ່າ ຈະມີຊັບສິນຄິດເປັນມູນຄ່າລວມກັນ ເຖິງ 184,765 ຕື້ກີບ ຫລືເທົ່າກັບ 96 ເປີເຊັນ ຂອງຍອດລວມຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (GDP) ກໍຕາມ ແຕ່ການທີ່ລັດວິສາຫະກິດທັງໝົດ 178 ຫົວໜ່ວຍມີໜີ້ສິນລວມກັນເຖິງ 147,451 ຕື້ກີບ ຫຼາຍກວ່າ 76 ເປີເຊັນ ຂອງ GDP ທັງກໍາລັງປະເຊີນໜ້າກັບພາວະຂາດທຶນຢ່າງຫລວງຫຼາຍຍ້ອນການທຸດຈະລິດ ແລະ ການບໍລິຫານມີປະສິດທິພາບຕ່ຳ ຍ້ອນວ່າມີການຫຼິ້ນພັກຫຼິ້ນພວກ ແລະສະແຫວງຫາຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວເປັນດ້ານຫລັງດ້ວຍນັ້ນ ຈຶ່ງຕ້ອງດຳເນີນການປະຕິຮູບລັດວິສາຫະກິດທັງໝົດ 178 ຫົວໜ່ວຍ ຢ່າງຮີບດ່ວນທີ່ສຸດ. ທັງນີ້ ດ້ວຍການເປີດໃຫ້ພາກເອກະຊົນຮ່ວມທຶນໃນສັດສ່ວນທີ່ຫລາຍຂຶ້ນ ເພາະວ່າ ຈາກການດໍເນີນການດັ່ງກ່າວ ໃນໄລຍະຜ່ານມາພົບວ່າ ລັດວິສາຫະກິດທີ່ມີພາກເອກະຊົນຮ່ວມທຶນ ໃນສັດສ່ວນທີ່ສູງນັ້ນ ກໍຈະມີປະສິດທິພາບສູງທາງດ້ານການບໍລິຫານ ແລະມີຜົນປະກອບການດີດ້ວຍເຊັ່ນກັນ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ບຸນໂຈມ ຢືນຢັນວ່າ:
“ການຕີລາຄາສະພາບລວມກ່ຽວກັບການດຳເນີນທຸລະກິດທີ່ລັດລົງທຶນໄດ້ 100 ເປີເຊັນ ແມ່ນເຫັນວ່າ ເປັນທຸລະກິດທີ່ມີຄວາມອ່ອນແອ ແລະມີຄວາມສ່ຽງໃນຕໍ່ຫນ້າ ສຳລັບລັດວິສາຫະກິດປະສົມທີ່ລັດຖືຮຸ້ນແຕ່ 50 ເປີເຊັນ ຫາ 99 ເປີເຊັນ ສັງເກດເຫັນວ່າ ແມ່ນວ່າເປັນທຸລະກິດທີ່ມີປະສິດທິຜົນສູງພໍສົມຄວນ. ບໍລິສັດປະສົມທີ່ລັດຖືຮຸ້ນລົງ 49 ເປີເຊັນລົງມາ ຕີລາຄາເຫັນວ່າ ການດຳເນີນທຸລະກິດຂອງບໍລິສັດປະສົມທີ່ລັດຖືຮຸ້ນລົງ 49 ເປີເຊັນ ລົງມາໜີ້ ແມ່ນເຫັນວ່າເປັນທຸລະກິດທີ່ມີປະສິດທິຜົນດີ. ແຕ່ລາຍຈ່າຍຂອງລັດວິສາຫະກິດຍັງຕ້ອງໄດ້ປະເມີນ ມີການພິຈາລະນາຄືນ ແລະທົບທວນຄືນ ເພື່ອຮັບປະກັນປະສິດທິຜົນຂອງການດຳນີນທຸລະກິດໃນໄລຍະຍາວ.”
ສ່ວນເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນທະນາຄານແຫ່ງຊາດລາວເປີດເຜີຍວ່າ ເງິນກູ້ຢືມໃນລະບົບສິນເຊື່ອທະນາຄານໃນລາວ ໃນປັດຈຸບັນນີ້ມີມູນຄ່າລວມ 95,000 ກວ່າຕື້ກີບ ໃນນີ້ເປັນການປ່ອຍເງິນກູ້ໂດຍທະນາຄານທຸລະກິດ ພາຍໃຕ້ການຄຸ້ມຄອງຂອງທະນາຄານແຫ່ງຊາດລາວ ໃນສັດສ່ວນ 48.45 ເປີເຊັນ ແລະ ທະນາຄານຮ່ວມທຶນລະຫວ່າງລັດຖະບານກັບເອກະຊົນໃນສັດສ່ວນ 10.15 ເປີເຊັນ ແລະ 41.4 ເປີເຊັນ ກໍເປັນສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານເອກະຊົນລາວ ແຕ່ດ້ວຍການລະບາດໄວຣັສໂຄວິດ-19 ນັບແຕ່ປີ 2020 ເປັນຕົ້ນມາ ກໍໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ທຸລະກິດການຄ້າ ແລະບໍລິການຢ່າງໜັກໜ່ວງ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ບັນດາຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດທັງຂອງລັດ ແລະ ເອກະຊົນບໍ່ສາມາດຈະຊຳລະໜີ້ເງິນກູ້ ແລະດອກເບ້ຍຄືນໃຫ້ກັບທະນາຄານໄດ້ເລີຍ ໂດຍຜົນທີ່ຕິດຕາມມາກໍຄືໜີ້ເສຍ (NPL) ໃນລະບົບທະນາຄານເພີ່ມຂຶ້ນເປັນເກີນກວ່າ 7 ເປີເຊັນ ທັງຍັງມີໜີ້ເງິນກູ້ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ຈະເກັບກູ້ຄືນບໍ່ໄດ້ອີກເຖິງ 17.48 ເປີເຊັນຂອງມູນໜີ້ທັງໝົດໃນລະບົບສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານທຸລະກິດໃນລາວ ໂດຍສະເພາະລັດວິສາຫະກິດນັ້ນຖືເປັນພາກສ່ວນທີ່ກູ້ຢືມເງິນຈາກທະນາຄານ ແລະຕ້ອງປະເຊີນກັບສະພາວະຂາດທຶນຈາກການດຳເນີນທຸລະກິດຫຼາຍທີ່ສຸດໃນປັດຈຸບັນນີ້.
ທັງນີ້ບັນດາວິສາຫະກິດຂອງລັດຖະບານລາວມີໜີ້ຈາກການກູ້ໃນລະບົບສິນເຊື່ອຂອງທະນາຄານໃນລາວຄິດເປັນມູນຄ່າເກີນກວ່າ 55,670 ຕື້ກີບ ໃນນີ້ໄດ້ຕົກເປັນ NPL ໄປແລ້ວເກີນກວ່າ 3,897 ຕື້ກີບ ແລະ ອີກເກີນກວ່າ 9,731 ຕື້ກີບກໍຖືກຈັດໃຫ້ເປັນເງິນສິນເຊື່ອທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ຈະບໍ່ສາມາດຈັດເກັບຄືນມາໄດ້ ເພາະຜົນກະທົບຈາກການລະບາດໄວຣັສໂຄວິດ-19 ເຮັດໃຫ້ລັດວິສາຫະກິດສ່ວນຫຼາຍ ບໍ່ມີລາຍໄດ້ ຫຼືວ່າມີລາຍໄດ້ບໍ່ພຽງພໍສຳລັບການຊຳລະໜີ້ເງິນກູ້ດັ່ງກ່າວ ຊຶ່ງກໍເຊັ່ນດຽວກັນ ກັບຫົວໜ່ວຍເອກະຊົນ 130,000 ລາຍທີ່ບໍ່ສາມາດາລະໜີ້ຄືນໃຫ້ແກ່ທະນາຄານໄດ້ໃນເວລານີ້.
ໃນປັດຈຸບັນລັດຖະບານລາວມີວິສາຫະກິດໃນການຄຸ້ມຄອງ 178 ແຫ່ງ ມີທຶນຈົດທະບຽນລວມເກີນກວ່າ 225,495 ຕື້ກີບ ແຕ່ກໍມີພຽງ 34 ລັດວິສາຫະກິດທີ່ມີຜົນການດຳເນີນທຸລກິດໃນລະດັບດີ ແລະປານກາງ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອອີກ 144 ຫົວໜ່ວຍກໍຄືລັດວິສາຫະກິດທີ່ຂາດທຶນ ແລະ ສ້າງພາບະໜີ້ສິນມະຫາສານໃຫ້ກັບລັດຖະບານລາວ ໂດຍສະເພາະລັດວິສາຫະກິດຂະໜາດໃຫຍ່ 9 ແຫ່ງ ຄືລັດວິສາຫະກິດການບິນລາວ, ລັດວິສາຫະກິດ ໄຟຟ້າລາວ, ລັດວິສາຫະກິດ ລ້ານຊ້າງພັດທະນາ ແລະ ບໍລິການການຄ້າຂ້າເຂົ້າ-ຂາອອກ, ລັດວິສາຫະກິດການຄ້າສາກົນ-ລາວບໍລິການ. ກຸ່ມບໍລິສັດ DAFI ທີ່ຄຸ້ມຄອງໂດຍກອງທັບປະຊາຊົນລາວນັ້ນ, ລັດວິສາຫະກິດວິສະວະກຳນ້ຳກັບສິ່ງແວດລ້ອມ, ທະນາຄານພັດທະນາລາວ ແລະ ທະນາຄານສົ່ງເສີມກະສິກຳ. ທັງນີ້ ພາກສ່ວນ ທີ່ປະເຊີນກັບພາວະຂາດທຶນ ແລະສ້າງພາລະໜີ້ສິນໃຫ້ລັດຖະບານຫລາຍກວ່າໝູ່ ແມ່ນລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວນັ້ນເອງ ຊຶ່ງມີໜີ້ເງິນກູ້ຫຼາຍເກີນກວ່າ 2,000 ລ້ານໂດລາ.
