ປະຊາຊົນ ລາວ ບໍ່ພໍໃຈໃນການຊົດເຊີຍທີ່ໄດ້ຮັບຈາກບັນດາໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆຂອງບັນດານັກລົງທຶນ ຈີນ ເພາະຊົດເຊີຍຕ່ຳກວ່າຜົນເສຍຫາຍທີ່ເປັນຈິງ ທັງບໍ່ເປັນໄປຕາມສັນຍາສຳປະທານ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນເປີດເຜີຍວ່າ ປະຊາຊົນ ລາວ ບໍ່ພໍໃຈການຊົດເຊີຍຫຼືຄ່າທົດແທນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກບັນດານັກທຸລະກິດ ຈີນ ທີ່ລົງທຶນພັດທະນາໂຄງການຕ່າງໆໃນ ລາວ ເພີ່ມຂຶ້ນນັບມື້ ເນື່ອງຈາກວ່າທຸກໂຄງການລົງທຶນຂອງບັນດານັກທຸລະກິດ ຈີນ ໃນ ລາວ ນັ້ນໄດ້ຈ່າຍເງິນຄ່າທົດແທນທີ່ດິນ ແລະ ສິ່ງປູກສ້າງຕ່າງໆຂອງປະຊາຊົນ ທີ່ຖືກເວນຄືນໃນອັດຕາທີ່ຕ່ຳກວ່າສະພາບທີ່ເປັນຈິງໂດຍເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນຈາກໂຄງການກໍ່ສ້າງທາງລົດໄຟ ລາວ-ຈີນ ໂຄງການກໍ່ສ້າງທາງດ່ວນ ວຽງຈັນ-ວັງວຽງ ແລະ ເຂດພັດທະນາເສດຖະກິດກວມລວມ ໄຊເສດຖາ ໃນເຂດນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ທັງປາກົດວ່າພະນັກງານລັດໄດ້ໃຊ້ອຳນາດໜ້າທີ່ບັງຄັບປະຊາຊົນໃຫ້ຕ້ອງຍອມຮັບການຊົດເຊີຍດັ່ງກ່າວອີກດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງຂອງ ລາວ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
"ຍ້ອນວ່າທົດແທນຖືກ, ທົດແທນຫນ້ອຍ ມັນກໍກະທົບຕົວຢ່າງວ່າໂຄງການໃຫຍ່ໆຊຶ່ງປັດຈຸບັນພວກເຮົາກຳລັງດຳເນີນການປະຕິບັດໂຄງການທາງລົດໄຟ ຫຼື ວ່າໂຄງການທາງດ່ວນ ວຽງຈັນ-ວັງວຽງ ຫຼືວ່າໂຄງການ ໄຊເສດຖາກວມລວມບໍ່ ຫຼືວ່າອື່ນໆຖືວ່າເປັນການຊົດເຊີຍທີ່ຕ່ຳຫຼາຍ ທຽບໃສ່ກັບຄ່າຄອງຊີບ ທຽບໃສ່ກັບທ່າອຽງຂອງການຂະຫຍາຍຕົວເສດຖະກິດ ອັນທີສອງມາແມ່ນເຈົ້າພະນັກງານທີ່ລົງໄປປະຕິບັດໜ້າທີ່ກະບໍ່ສະພາບແລ້ວກະບໍ່ອະທິບາຍຊີ້ແຈງໃຫ້ເຂົ້າອົກ-ເຂົ້າໃຈ ສ່ວນຫຼາຍສິມັກຊີ້ອາຍາສິດ ມັນກະເຮັດໃຫ້ເກີດຂໍ້ຂັດແຍ້ງ."
ສ່ວນທ່ານ ສາຍສະໝອນ ຄົມທະວົງ ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ລາວ ຈາກແຂວງຫຼວງພະບາງກໍຢືນຢັນວ່າ ມີປະຊາຊົນ ລາວ ຈຳນວນບໍ່ນ້ອຍໃນແຂວງຫຼວງພະບາງທີ່ບໍ່ພໍໃຈຕໍ່ການຊົດເຊີຍທີ່ໄດ້ຮັບຈາກບັນດານັກລົງທຶນໃນໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ໂດຍສະເພາະກໍແມ່ນໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າ ແລະ ທາງລົດໄຟ ລາວ-ຈີນ ນັ້ນ ເພາະການຊົດເຊີຍທີ່ຕ່ຳກວ່າການເສຍຫາຍທີ່ເປັນຈິງ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບໍ່ເປັນໄປຕາມສັນຍາສຳປະທານດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານ ສາຍສະໝອນ ຢືນຢັນວ່າ
"ເປັນຕົ້ນວ່າແມ່ນຜົນກະທົບຈາກການສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຄານ, ນ້ຳອູ 1, ນ້ຳອູ 2, ນ້ຳອູ 3 ຜົນກະທົບຈາກການສ້າງທາງລົດໄຟໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ກໍໄດ້ມີການຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ ແຕ່ວ່າກໍມີຈຳນວນນຶ່ງ ກະຍັງບໍ່ທັນພໍໃຈບາງດ້ານ ເພາະບາງເທື່ອກໍບໍ່ໄດ້ຕ້ານເຕື່ອນ ບາງເທື່ອກະສ້າງໄປແລ້ວໄມ້ມັນກະແຫ່ວ ແລ້ວມັນກໍຫ້າງ ຫຼືວ່າຈາກທີ່ມີຈັດສັນບ້ານແລ້ວ ກະຮຽກຮ້ອງເຖິງການປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ ຖືວ່າບາງດ້ານຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີ."
ທາງດ້ານທ່ານ ແທ່ນຄຳ ທອງບົນ ຮັກສາການຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງໂຄງການທາງລົດໄຟ ລາວ-ຈີນ ຢືນຢັນວ່າການຊົດເຊີຍຄ່າທີ່ດິນ ແລະ ສິ່ງປູກສ້າງຕ່າງໆທີ່ຖືກເວນຄືນໃນການກໍ່ສ້າງທາງລົດໄຟ ລາວ-ຈີນ ຈະຕ້ອງນຳໃຊ້ເງິນທຶນລວມທັງໝົດ 2,492 ຕື້ກີບ ຫາກແຕ່ວ່າໃນໄລຍະຜ່ານມາ ກໍສາມາດຈ່າຍເງິນທົດແທນໃຫ້ກັບປະຊາຊົນ ໄດ້ພຽງ 369 ຕື້ກີບ ຄິດເປັນ 20.4 ເປີເຊັນເທົ່ານັ້ນຂອງມູນຄ່າທົດແທນທັງຫມົດ ສ່ວນໃນປີ 2019 ໄດ້ວາງແຜນການທີ່ຈະຈ່າຍຊົດເຊີຍໃຫ້ໄດ້ 450 ຕື້ກີບ ຫາກແຕ່ກໍສາມາດຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ພຽງ 134 ຕື້ກີບເທົ່ານັ້ນ.
ໃນຂະນະທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນຄະນະກຳມາທິການແມ່ນ້ຳຂອງ (MRC) ບອກວ່າການກໍ່ສ້າງ ເຂື່ອນໄຟຟ້າໃນລາວເຮັດໃຫ້ຕ້ອງໄດ້ຍົກຍ້າຍປະຊາຊົນ 60,000 ກວ່າຄົນ ຫຼື 12,000 ຄອບ ຄົວໃນ 240 ກວ່າບ້ານໄປຢູ່ເຂດຈັດສັນໃໝ່ ໂດຍບັນດານັກລົງທຶນໃນໂຄງການຕ່າງໆ ໄດ້ໃຊ້ ເງິນໄປເກີນກວ່າ 500 ລ້ານ ໂດລາ ເພື່ອຊົດເຊີຍ ແລະ ພັດທະນາທີ່ຢູ່ອາໄສໃໝ່ໃຫ້ປະຊາຊົນ ທີ່ຖືກກະທົບດັ່ງກ່າວ.
ແຕ່ຈາກການເກັບກຳຂໍ້ມູນກໍພົບວ່າ ມີປະຊາຊົນລາວກວ່າ 10,000 ຄົນຢູ່ໃນເຂດ 28 ບ້ານ ທີ່ ຖືກກະທົບຈາກເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳອູ ທັງ 7 ໂຄງການ ຊຶ່ງກຸ່ມຜູ້ລົງທຶນຈາກຈີນລາຍງານວ່າ ໄດ້ ຈ່າຍເງິນຊົດເຊີຍໃຫ້ປະຊາຊົນທີ່ຖືກກະທົບຈາກເຂື່ອນນ້ຳອູ 2, 5 ແລະ 6 ແລ້ວ ແຕ່ຈາກການ ສຳຫຼວດໂດຍອົງການແມ່ນ້ຳສາກົນ (International Rivers) ພົບວ່າ ມີປະຊາຊົນ 89 ບ້ານທີ່ຢູ່ໃນແຂວງຜົ້ງສາລີ, ອຸດົມໄຊ ແລະຫລວງພະບາງ ຖືກກະທົບຈາກເຂື່ອນນ້ຳອູ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ ບໍ່ທັນໄດ້ຮັບ ການຊົດເຊີຍ ແຕ່ຢ່າງໃດ.
