ຫຼັງຈາກເວລາຫຼາຍກວ່າສອງປີເຄິ່ງ ຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ຫ້ອມລ້ອມອັນ
ທີ່ເອີ້ນວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່ຂອງໂລກອາຣັບ ກໍ
ຄືການປະຕິວັດໂຄ່ນລົ້ມບັນດາຜູ້ປົກຄອງທີ່ຜະເດັດການນັ້ນ ໄດ້
ປ່ຽນແປງໄປຢ່າງໃຫຍ່ ຈາກຄວາມດີອົກດີໃຈ ໄປສູ່ຄວາມທໍ້ແທ້
ໝົດຫວັງ ທ່າມກາງຄວາມຮຸນແຮງ ແລະການເຂັ່ນຂ້າກັນຢ່າງ
ນອງເລືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ. ແມ່ນຫຍັງທີ່ເກີດຜິດ
ພາດໄປແລະທ່າອຽງຕ່າງໆໃນປັດຈຸບັນນີ້ ຈະມີຄວາມໝາຍຢ່າງ
ໃດ ສໍາລັບອະນາຄົດຂອງຂົງເຂດດັ່ງກ່າວ. Meredith Buel
ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານເລຶ່ອງນີ້ ຈາກນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ
ຊຶ່ງທອງປານ ຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ໃນຕົ້ນປີ 2011 ຊາວອີຈິບພາກັນດີອົກດີໃຈຢ່າງລົ້ນເຫຼືອ ເວລາການລຸກຮືຂອງມະຫາຊົນ
ໄດ້ສິ້ນສຸດການປົກຄອງປະເທດມາໄດ້ 30 ປີ ຂອງທ່ນ Hosni Mubarak.
ພວກຈອມຜະເດັດການ ໃນທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ແລະອາຟຣິກາເໜືອ ໄດ້ຖືກ ໂຄ່ນລົ້ມ ແລະບັນຍາກາດຢູ່ໃນກຸ່ມພວກເດີນຂະບວນປະທ້ວງ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕໃນ ເວລານັ້ນ ແມ່ນເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມ່ວນຊື່ນສະບາຍອົກສະບາຍໃຈໄປຕາມໆກັນ.
ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຖືກຕັ້ງຊື່ໂດຍໄວວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່
ຂອງໂລກອາຣັບ ແຕ່ມັນກໍໄດ້ສ້າງອັນທີ່ໄດ້ກາຍມາເປັນຄວາມຫວັງແບບລົມໆແລ້ງໆ
ສໍາລັບອະນາຄົດ.
James Phillips ເປັນນັກວິເຄາະອາວຸໂສ ກ່ຽວກັບພາກຕາເວັນອອກກາງ ປະຈໍາມູນ
ນິທິ Heritage Foundation.
ທ່ານ ຟິລລິບ ເວົ້າວ່າ: “ແທ້ໆແລ້ວ ລັດຖະບານໂອບາມາ ແລະລັດຖະບານຕາ
ເວັນຕົກອື່ນໆ ຕ່າງກໍຄິດແລະປາດຖະໜາຢາກໃຫ້ເປັນເຊ່ນນັ້ນ ແລະຫວັງວ່າ
ສິ່ງນີ້ຈະເປັນ ຄື...ພຽງແຕ່ຄໍາວ່າ Arab Spring ກໍຊີ້ແນະ ແລ້ວວ່າ ມັນໜ້າ
ຈະເປັນການຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕ ທີ່ຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ແລະເຕັມໄປດ້ວຍ
ຄວາມຫວັງ ແຕ່ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ມັນເຄີຍເປັນແນວນັ້ນເລີຍ.”
ບໍ່ດົນຕໍ່ມາ ພາກສ່ວນໃຫຍ່ຂອງຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງກໍຕົກຢູ່ໃນຄວາມວຸ້ນວາຍ.
ຄືເມື່ອເດືອນຜ່ານມານີ້ ກອງທັບອີຈິບ ໄດ້ໂຄ່ນລົ້ມປະທານາທິບໍດີທີ່ໄດ້ຖືກ ເລືອກຕັ້ງ ເທື່ອທໍາອິດ ແລະຕໍ່ມາກໍໄດ້ປ່ອຍຕົວທ່ານ Mubarak ອອກຈາກຄຸກ ໂດຍໃຫ້ທ່ານຢູ່ ພາຍໃຕ້ການຖືກກັກບໍລິເວນ.
ກ່ອນໜ້ານັ້ນ ຊີເຣຍກໍໄດ້ຕົກຢູ່ໃນສະພາວະສົງຄາມກາງເມືອງ ແລະມາບັດນີ້ ຮອດມີ ຮ່ອງຮອຍວ່າອາດໄດ້ມີການນໍາໃຊ້ອາວຸດເຄມີ ໃນການຂັດແຍ້ງສູ້ລົບກັນ ທີ່ໄດ້ສັງຫານ ຜູ້ຄົນໄປແລ້ວ ຫຼາຍກວ່ານຶ່ງແສນຄົນ.
ກຸ່ມຫົວຮຸນແຮງ ທີ່ເຊື່ອມໂຍງກັບກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍອາລຄາອີດາ ໄດ້ພາກັນ ບຸກໄປຢູ່ທົ່ວ
ຊີເຣຍ ຂະນະທີ່ພວກປະຊາຊົນພົນລະເຮືອນພາກັນຫຼົບໜີໄພ. ເກືອບສອງລ້ານຄົນກາຍ ເປັນຊາວອົບພະຍົບ ທີ່ສ້າງພາລະແບກຫາບໃຫ້ແກ່ພວກປະເທດເພື່ອນບ້ານຂອງຊີເຣຍ.
ສ່ວນທີ່ລີເບຍ ພວກທະຫານບ້ານຫລາຍຮ້ອບກຸ່ມ ກໍທໍາການເຄື່ອນໄຫວໄປທົ່ວປະເທດ. ບາງກຸ່ມກໍເຊື່ອມໂຍງກັບ ອາລຄາອີດາ.
ວີໂອເອໄດ້ໂອ້ລົມຜ່ານ Skype ກັບ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງ ກັນປະເທດທີ່ເປັນປະຊາທິປະໄຕ ຫຼື Foundation for Defense of Democracies.
ທ່ານ Schanzer ເວົ້າວ່າ: “ເຮົາຕ້ອງຈົດຈໍາວ່າ ໂລກອາຣັບນັ້ນບໍ່ມີປະສົບ ການ
ຫຍັງຫຼາຍໃນເລຶ່ອງປະຊາທິປະໄຕ. ແທ້ໆແລ້ວໂລກອາຣັບບໍ່ມີປະສົບການ ກ່ຽວ
ກັບປະຊາທິປະໄຕເລີຍ. ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງໂຫຍຫາແລະຢາກໄດ້ປະຊາທິປະໄຕຫຼາຍ
ທີ່ສຸດ ແຕ່ນັ້ນກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຮູ້ວິທີ ທີ່ຈະເອົາມັນມາໃຫ້ໄດ້ຢ່າງໃດ.”
ສ່ວນຢູ່ທີ່ອີຣັກ ລຸນຫຼັງການເລືອກຕັ້ງ ແລະການຖອນທະຫານສະຫະລັດ ອອກໄປກໍໄດ້ ມີການກໍ່ການຮ້າຍແລະຄວາມຮຸນແຮງເພີ່ມຫຼາຍຂຶ້ນ ທ່າມກາງຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງ ຊາວມູສລິມ ນິກາຍ ຊຸນນີ ແລະ ຊີໄອ້ທ໌.
ລັດຖະບານອີຣັກ ທີ່ນໍາໂດຍພວກນິກາຍຊຸນນີ ໄດ້ຖິ້ມໂທດການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງສ່ວນ
ໃຫຍ່ ໃສ່ກຸ່ມອາລຄາອີດາ ແລະນັກວິເຄາະເວົ້າວ່າ ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ຢູ່ໃນທ່າໄດ້ປຽບຫຼາຍ
ເພື່ອສວຍໂອກາດຈາກຄວາມວຸ້ນວາຍປັ່ນປ່ວນທີ່ກໍາລັງຄຸກຄາມໄປທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນ
ອອກກາງນັ້ນ.
ທ່ານ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງກັນປະເທດທີ່ເປັນ ປະຊາທິປະ ໄຕເວົ້າວ່າ:
“ຄວາມວຸ້ນວາຍຕ່າງໆເຫລົ່ານີ້ ຄືເຫດການສັ່ນສະເທືອນຢ່າງຮຸນແຮງ ທີ່ເກີດ
ຂຶ້ນຫລັງຈາກການລຸກຮື Arab Spring. ພວກເຮົາບໍ່ແນ່ໃຈວ່າ ມັນຈະຍືດເຍື້ອ
ໄປອີກດົນນານສໍ່າໃດ ແຕ່ຢ່າງໜ້ອຍ ໃນເວລານີ້ ກໍເບິ່ງຄືວ່າ ມັນບໍ່ຊົງ ວ່າຈະ
ສິ້ນສຸດລົງໃນໄວໆນີ້.”
ຊາວມຸສລິມ ນິກາຍຊຸນນີ ປະທະກັບ ນິກາຍ ຊີໄອ້ທ໌, ພວກຫົວອິສລາມປະທະກັບພວກ ຟັກໄຝ່ທາງໂລກ, ພວກຜະເດັດການປະທະກັບປະຊາທິປະໄຕ ຊຶ່ງການຂັດແຍ້ງຕ່າງໆ ທັງໝົດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ກໍາລັງຟົດເດືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ທີ່ປ່ຽນແປງໄດ້ ງ່າຍໆນັ້ນ.
ທ່ານ ຟິລລິບ ຈາກມູນນິທິ Heritage ເວົ້າວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າ ມັນຈະບໍ່ປ່ຽນ
ຈາກ Arab Spring ຫຼື ລະດູບານໃໝ່ອາຫຣັບ ໄປເປັນ Islamist winter ຫຼື
ລະດູໜາວອິສລາມ ເນາະ ແຕ່ກໍໜ້າເສຍໃຈ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ນັ້ນຄືສິ່ງທີ່ຈະ
ເກີດຂຶ້ນ ຢູ່ໃນຫຼາຍພາກສ່ວນຂອງໂລກ ອາຫຣັບ.”
ທ່ານ ຟິລລິບ ເວົ້າອີກວ່າ ມັນຈະໃຊ້ເວລາຢ່າງໜ້ອຍ ເຖິງນຶ່ງເຊັ່ນຄົນພຸ້ນແຫລະ ສໍາລັບ ສິ່ງທີ່ທ່ານທໍານາຍວ່າ ຈະເປັນການຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕ ທີ່ແສນສາຫັດ.
ທີ່ເອີ້ນວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່ຂອງໂລກອາຣັບ ກໍ
ຄືການປະຕິວັດໂຄ່ນລົ້ມບັນດາຜູ້ປົກຄອງທີ່ຜະເດັດການນັ້ນ ໄດ້
ປ່ຽນແປງໄປຢ່າງໃຫຍ່ ຈາກຄວາມດີອົກດີໃຈ ໄປສູ່ຄວາມທໍ້ແທ້
ໝົດຫວັງ ທ່າມກາງຄວາມຮຸນແຮງ ແລະການເຂັ່ນຂ້າກັນຢ່າງ
ນອງເລືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ. ແມ່ນຫຍັງທີ່ເກີດຜິດ
ພາດໄປແລະທ່າອຽງຕ່າງໆໃນປັດຈຸບັນນີ້ ຈະມີຄວາມໝາຍຢ່າງ
ໃດ ສໍາລັບອະນາຄົດຂອງຂົງເຂດດັ່ງກ່າວ. Meredith Buel
ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານເລຶ່ອງນີ້ ຈາກນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ
ຊຶ່ງທອງປານ ຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ໃນຕົ້ນປີ 2011 ຊາວອີຈິບພາກັນດີອົກດີໃຈຢ່າງລົ້ນເຫຼືອ ເວລາການລຸກຮືຂອງມະຫາຊົນ
ໄດ້ສິ້ນສຸດການປົກຄອງປະເທດມາໄດ້ 30 ປີ ຂອງທ່ນ Hosni Mubarak.
ພວກຈອມຜະເດັດການ ໃນທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ແລະອາຟຣິກາເໜືອ ໄດ້ຖືກ ໂຄ່ນລົ້ມ ແລະບັນຍາກາດຢູ່ໃນກຸ່ມພວກເດີນຂະບວນປະທ້ວງ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕໃນ ເວລານັ້ນ ແມ່ນເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມ່ວນຊື່ນສະບາຍອົກສະບາຍໃຈໄປຕາມໆກັນ.
ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຖືກຕັ້ງຊື່ໂດຍໄວວ່າ Arab Spring ຫລືລະດູບານໃໝ່
ຂອງໂລກອາຣັບ ແຕ່ມັນກໍໄດ້ສ້າງອັນທີ່ໄດ້ກາຍມາເປັນຄວາມຫວັງແບບລົມໆແລ້ງໆ
ສໍາລັບອະນາຄົດ.
James Phillips ເປັນນັກວິເຄາະອາວຸໂສ ກ່ຽວກັບພາກຕາເວັນອອກກາງ ປະຈໍາມູນ
ນິທິ Heritage Foundation.
ທ່ານ ຟິລລິບ ເວົ້າວ່າ: “ແທ້ໆແລ້ວ ລັດຖະບານໂອບາມາ ແລະລັດຖະບານຕາ
ເວັນຕົກອື່ນໆ ຕ່າງກໍຄິດແລະປາດຖະໜາຢາກໃຫ້ເປັນເຊ່ນນັ້ນ ແລະຫວັງວ່າ
ສິ່ງນີ້ຈະເປັນ ຄື...ພຽງແຕ່ຄໍາວ່າ Arab Spring ກໍຊີ້ແນະ ແລ້ວວ່າ ມັນໜ້າ
ຈະເປັນການຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕ ທີ່ຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ແລະເຕັມໄປດ້ວຍ
ຄວາມຫວັງ ແຕ່ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ມັນເຄີຍເປັນແນວນັ້ນເລີຍ.”
ບໍ່ດົນຕໍ່ມາ ພາກສ່ວນໃຫຍ່ຂອງຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງກໍຕົກຢູ່ໃນຄວາມວຸ້ນວາຍ.
ຄືເມື່ອເດືອນຜ່ານມານີ້ ກອງທັບອີຈິບ ໄດ້ໂຄ່ນລົ້ມປະທານາທິບໍດີທີ່ໄດ້ຖືກ ເລືອກຕັ້ງ ເທື່ອທໍາອິດ ແລະຕໍ່ມາກໍໄດ້ປ່ອຍຕົວທ່ານ Mubarak ອອກຈາກຄຸກ ໂດຍໃຫ້ທ່ານຢູ່ ພາຍໃຕ້ການຖືກກັກບໍລິເວນ.
ກ່ອນໜ້ານັ້ນ ຊີເຣຍກໍໄດ້ຕົກຢູ່ໃນສະພາວະສົງຄາມກາງເມືອງ ແລະມາບັດນີ້ ຮອດມີ ຮ່ອງຮອຍວ່າອາດໄດ້ມີການນໍາໃຊ້ອາວຸດເຄມີ ໃນການຂັດແຍ້ງສູ້ລົບກັນ ທີ່ໄດ້ສັງຫານ ຜູ້ຄົນໄປແລ້ວ ຫຼາຍກວ່ານຶ່ງແສນຄົນ.
ກຸ່ມຫົວຮຸນແຮງ ທີ່ເຊື່ອມໂຍງກັບກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍອາລຄາອີດາ ໄດ້ພາກັນ ບຸກໄປຢູ່ທົ່ວ
ຊີເຣຍ ຂະນະທີ່ພວກປະຊາຊົນພົນລະເຮືອນພາກັນຫຼົບໜີໄພ. ເກືອບສອງລ້ານຄົນກາຍ ເປັນຊາວອົບພະຍົບ ທີ່ສ້າງພາລະແບກຫາບໃຫ້ແກ່ພວກປະເທດເພື່ອນບ້ານຂອງຊີເຣຍ.
ສ່ວນທີ່ລີເບຍ ພວກທະຫານບ້ານຫລາຍຮ້ອບກຸ່ມ ກໍທໍາການເຄື່ອນໄຫວໄປທົ່ວປະເທດ. ບາງກຸ່ມກໍເຊື່ອມໂຍງກັບ ອາລຄາອີດາ.
ວີໂອເອໄດ້ໂອ້ລົມຜ່ານ Skype ກັບ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງ ກັນປະເທດທີ່ເປັນປະຊາທິປະໄຕ ຫຼື Foundation for Defense of Democracies.
ທ່ານ Schanzer ເວົ້າວ່າ: “ເຮົາຕ້ອງຈົດຈໍາວ່າ ໂລກອາຣັບນັ້ນບໍ່ມີປະສົບ ການ
ຫຍັງຫຼາຍໃນເລຶ່ອງປະຊາທິປະໄຕ. ແທ້ໆແລ້ວໂລກອາຣັບບໍ່ມີປະສົບການ ກ່ຽວ
ກັບປະຊາທິປະໄຕເລີຍ. ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງໂຫຍຫາແລະຢາກໄດ້ປະຊາທິປະໄຕຫຼາຍ
ທີ່ສຸດ ແຕ່ນັ້ນກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຮູ້ວິທີ ທີ່ຈະເອົາມັນມາໃຫ້ໄດ້ຢ່າງໃດ.”
ສ່ວນຢູ່ທີ່ອີຣັກ ລຸນຫຼັງການເລືອກຕັ້ງ ແລະການຖອນທະຫານສະຫະລັດ ອອກໄປກໍໄດ້ ມີການກໍ່ການຮ້າຍແລະຄວາມຮຸນແຮງເພີ່ມຫຼາຍຂຶ້ນ ທ່າມກາງຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງ ຊາວມູສລິມ ນິກາຍ ຊຸນນີ ແລະ ຊີໄອ້ທ໌.
ລັດຖະບານອີຣັກ ທີ່ນໍາໂດຍພວກນິກາຍຊຸນນີ ໄດ້ຖິ້ມໂທດການກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງສ່ວນ
ໃຫຍ່ ໃສ່ກຸ່ມອາລຄາອີດາ ແລະນັກວິເຄາະເວົ້າວ່າ ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ຢູ່ໃນທ່າໄດ້ປຽບຫຼາຍ
ເພື່ອສວຍໂອກາດຈາກຄວາມວຸ້ນວາຍປັ່ນປ່ວນທີ່ກໍາລັງຄຸກຄາມໄປທົ່ວຂົງເຂດຕາເວັນ
ອອກກາງນັ້ນ.
ທ່ານ Jonathan Schanzer ປະຈໍາມູນນິທິເພື່ອປ້ອງກັນປະເທດທີ່ເປັນ ປະຊາທິປະ ໄຕເວົ້າວ່າ:
“ຄວາມວຸ້ນວາຍຕ່າງໆເຫລົ່ານີ້ ຄືເຫດການສັ່ນສະເທືອນຢ່າງຮຸນແຮງ ທີ່ເກີດ
ຂຶ້ນຫລັງຈາກການລຸກຮື Arab Spring. ພວກເຮົາບໍ່ແນ່ໃຈວ່າ ມັນຈະຍືດເຍື້ອ
ໄປອີກດົນນານສໍ່າໃດ ແຕ່ຢ່າງໜ້ອຍ ໃນເວລານີ້ ກໍເບິ່ງຄືວ່າ ມັນບໍ່ຊົງ ວ່າຈະ
ສິ້ນສຸດລົງໃນໄວໆນີ້.”
ຊາວມຸສລິມ ນິກາຍຊຸນນີ ປະທະກັບ ນິກາຍ ຊີໄອ້ທ໌, ພວກຫົວອິສລາມປະທະກັບພວກ ຟັກໄຝ່ທາງໂລກ, ພວກຜະເດັດການປະທະກັບປະຊາທິປະໄຕ ຊຶ່ງການຂັດແຍ້ງຕ່າງໆ ທັງໝົດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ກໍາລັງຟົດເດືອດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດຕາເວັນອອກກາງ ທີ່ປ່ຽນແປງໄດ້ ງ່າຍໆນັ້ນ.
ທ່ານ ຟິລລິບ ຈາກມູນນິທິ Heritage ເວົ້າວ່າ: “ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າ ມັນຈະບໍ່ປ່ຽນ
ຈາກ Arab Spring ຫຼື ລະດູບານໃໝ່ອາຫຣັບ ໄປເປັນ Islamist winter ຫຼື
ລະດູໜາວອິສລາມ ເນາະ ແຕ່ກໍໜ້າເສຍໃຈ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ນັ້ນຄືສິ່ງທີ່ຈະ
ເກີດຂຶ້ນ ຢູ່ໃນຫຼາຍພາກສ່ວນຂອງໂລກ ອາຫຣັບ.”
ທ່ານ ຟິລລິບ ເວົ້າອີກວ່າ ມັນຈະໃຊ້ເວລາຢ່າງໜ້ອຍ ເຖິງນຶ່ງເຊັ່ນຄົນພຸ້ນແຫລະ ສໍາລັບ ສິ່ງທີ່ທ່ານທໍານາຍວ່າ ຈະເປັນການຜັນປ່ຽນໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕ ທີ່ແສນສາຫັດ.
