ເບິ່ງວີດິໂອພາສາລາວ:
ທ່ານທີມ ແອນເດີເຊິນ (Tim Anderson) ຈາກສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າດ້ານການແພດຊີວະພາບ
ຂອງລັດເທັກຊັສ ກ່າວວ່າ:
"ຄວາມຢ້ານກົວອັນໃຫຍ່ທີ່ສຸດກໍຄື ການຕໍ່ຕ້ານຢາຈະແຜ່ຜາຍໄປທົ່ວພາກພື້ນເອເຊຍ
ຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ແລະຈາກນັ້ນກໍຈະແຜ່ລາມໄປທົ່ວທະວີບອາຟຣິກາ ບ່ອນທີ່ສ່ວນ
ໃຫຍ່ຂອງຈໍານວນການເສຍຊີວິດ ຂອງ 7 ແສນຄົນຕໍ່ປີ ແມ່ນເກີດຈາກເຊື້ອໄຂ້ມາເລ
ເຣຍ. ໃນປະຫວັດສາດຜ່ານມາ ພວກເຮົາໄດ້ເຫັນວ່າເມື່ອມີການຕ້ານຢາໂຄລໂຣກວິນ
ຊຶ່ງເປັນຢາຕ້ານໄຂ້ ມາເລເຣຍອີກຊະນິດນຶ່ງນັ້ນ ແຜ່ລາມອອກໄປ ກໍແມ່ນໄດ້ມີການ
ເສຍຊີວິດ ຍ້ອນໄຂ້ມາເລເຣຍເພີ້ມຂຶ້ນ. ນີ້ແມ່ນເປັນເລື້ອງທີ່ຮີບດ່ວນທີ່ສຸດ.”
ທ່ານທີມ ແອນເດີເຊິນ ໄດ້ລົມກັບພວກເຮົາໂດຍຜ່ານທາງອິນເຕີແນັດ ຫລື skype. ທ່ານ
ເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງທີມງານທີ່ໄດ້ພົບເຫັນຫລັກຖານ ຂອງອາການຕ້ານການປິ່ນປົວໄຂ້ມາເລ
ເຣຍດ້ວຍລະບົບຢາ artemesinin ທີ່ກໍາລັງເພີ້ມຂຶ້ນນັບມື້ ຢູ່ໃນເຂດຊາຍແດນຂອງໄທແລະ
ມຽນມາ ຊຶ່ງພວກເຂົາເຈົ້າຢ້ານວ່າ ມັນຈະສາມາດແຜ່ຂະຫຍາຍໄປທາງຕາເວັນຕົກຂ້າມຂົງ
ເຂດເອເຊຍໃຕ້ ເຂົ້າໄປຫາທະວີບອາຟຣິກາ.
ພວກນັກຄົ້ນຄວ້າ ກໍາລັງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ເອົາບາດກ້າວອັນຮີບດ່ວນ ເພື່ອຄວບຄຸມການແຜ່
ຂະຫຍາຍອອກໄປ ຂອງເຊື້ອກາຝາກໄຂ້ມາເລເຣຍ ທີ່ຕ້ານຢານີ້.
ຈໍານວນຄົນເສຍຊີວິດຍ້ອນໄຂ້ມາເລເຣຍ ໄດ້ຫລຸດລົງພາຍໃນສອງສາມປີຜ່ານມາ ຍ້ອນມີ
ການປິ່ນປົວດ້ວຍຢາປະສົມ artemisinin ແລະທ່ານ Anderson ຄາດຄະເນວ່າຕົວເລກ
ຂອງການຕາຍຍ້ອນພະຍາດນີ້ ຈະຖີບຕົວສູງຂຶ້ນຄືນຄືເກົ່າ ຖ້າຢາຫາກຂາດປະສິດທິພາບ
ໄປ. ທ່ານກ່າວຕໍ່ໄປວ່າ:
"ພວກເຮົາເຫັນວ່າ ຢານີ້ ຂ້າເຊື້ອກາຝາກໄດ້ໜ້ອຍລົງເຖິງ 100 ເທື່ອກວ່າທີ່ເຄີຍເປັນ
ມາໃນເມື່ອກ່ອນ. ແຕ່ນັ້ນກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າມັນບໍ່ໄດ້ຂ້າເຊື້ອກາຝາກ. ສະນັ້ນ
ພວກເຮົາກໍຍັງສາມາດປົວຄົນເຈັບໄດ້ຢູ່. ແຕ່ວ່າ ຄວາມເປັນຫວ່ງກໍຄືວ່າ ຈໍານວນຄົນ
ປ່ວຍທີ່ບໍ່ສາມາດປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍດີນັ້ນ ຈະເພີ້ມຂຶ້ນ. ປັດຈຸບັນ ພວກເຮົາຄາດຄະເນ
ວ່າ ຄົນເຈັບປະມານ 30% ແມ່ນປົວບໍ່ໄດ້ ໂດຍໃຊ້ການປິ່ນປົວດ້ວຍຢາປະສົມ
artemisisnin."
ສ່ວນ ດຣ. ເດວິດ ແຄສໂລ
ຜູ້ອໍານວຍການ ໂຄງການລິ
ເລີ້ມຜະລິດຢາປ້ອງກັນໄຂ້ມາ
ເລເຣຍ PATH - ຊຶ່ງເປັນອົງ
ການສາກົນ ທີ່ບໍ່ຫາຜົນກໍາ
ໄລ ແລະມີຄວາມມຸ້ງໝັ້ນຕໍ່
ການພັດທະນາຢາວັກຊິນປ້ອງ
ກັນໄຂ້ມາເລເຣຍນັ້ນ ກ່າວວ່າ:
“ຂ້ອຍຈະຕ້ອງເວົ້າວ່າ ທີ່ຈິງແລ້ວ
ຂ້ອຍກໍບໍ່ໄດ້ແປກໃຈເລີຍ. ແຕ່ລະ
ຄັ້ງທີ່ ພວກເຮົາພັດທະນາຢາໃໝ່
ຂຶ້ນມາ ເຊື້ອກາຝາກກໍຈະຫາທາງ
ຫລີກລ່ຽງມັນໄດ້. ຂ່າວດີກໍຄືວ່າ
ຢາວັກຊິນປ້ອງກັນໄຂ້ມາເລເຣຍ
ອັນທໍາອິດໃນປະຫວັດສາດ
ແມ່ນໃກ້ຈະອອກມາແລ້ວ.”
ດຣ. ແຄສໂລເວົ້າວ່າ ຢາວັກຊິນຕ້ານໄຂ້ມາເລເຣຍ ອາດສາມາດນໍາອອກມາໃຊ້ໄດ້ ພາຍ
ໃນປີ 2015. ແຕ່ວ່າມັນກໍຈະເປັນພຽງອາວຸດອີກອັນນຶ່ງ ທີ່ໃຊ້ຕ້ານໄຂ້ມາເລເຣຍເທົ່ານັ້ນ ແລະບັນຫາທີ່ເຊື້ອພະຍາດນີ້ຕ້ານຢັນຕໍ່ການປິ່ນປົວດ້ວຍຢາປະສົມ artemisinin ນັ້ນ
ແມ່ນມີຄວາມຈິງແທ້ໆ. ທ່ານ ແຄສໂລ ເວົ້າວ່າ:
“ຢານີ້ເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງການຄວບຄຸມໃນຂັ້ນກວ້າງໃຫຍ່ກວ່າເກົ່າ ແລະ-ກໍຫວັງຢ່າງ
ຍິ່ງວ່າ, ມື້ນຶ່ງມັນຈະກາຍເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງໂຄງການກໍາຈັດ ແລະປັດເປົ່າພະຍາດນີ້
ໃຫ້ໝົດໄປ. ພວກເຮົາຈະຕ້ອງໃຊ້ເຄື່ອງມືຫລາຍຊະນິດ ລວມທັງມຸ້ງກາງນອນ, ການ
ສີດຢາຂ້າຍຸງຢູ່ໃນເຮືອນ, ແລະການເອົາມາດຕາການປ້ອງກັນລ່ວງໜ້າ.”
ບັນດານັກຊ່ຽວຊານເວົ້າວ່າ ມີທ່າທີວ່າໄຂ້ມາເລເຣຍສາຍພັນທີ່ຕ້ານຢາ ຈະສືບຕໍ່ໂຜ່ໂຕ
ຂຶ້ນມາເລື້ອຍໆ. ພວກເຂົາເຈົ້າເຊື່ອວ່າ ການແກ້ໄຂບັນຫາ ກໍຄືໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນ
ການພັດທະນາຢາໃໝ່ ແລະການປິ່ນປົວແບບໃໝ່ ເພື່ອຕໍ່ສູ້ກັບພະຍາດນີ້ໃຫ້ໄດ້.
ເບິ່ງວີດິໂອພາສາອັງກິດ: