ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດເຕືອນວ່າໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຫຼວງພະບາງເທິງແນວນ້ຳຂອງຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ເຂດມໍລະດົກໂລກຢູ່ນະຄອນຫຼວງພະບາງຢ່າງຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້.
ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດສະຖາບັນວິໄຈພູມສາດມະນຸດສາດ ມະຫາວິທະຍາໄລ ຊິດນີ ແຫ່ງອອສເຕຣເລຍ ໄດ້ໃຫ້ທັດສະນະວ່າບັນຫາທີ່ໜ້າກັງວົນໃຈຢ່າງຍິ່ງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໂດຍກົງກັບການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຫຼວງພະບາງເທິງແລວນ້ຳຂອງກໍຄືຜົນກະທົບຕໍ່ເຂດເມືອງມໍລະດົກໂລກຫຼວງພະບາງ ເພາະວ່າການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນດັ່ງກ່າວຢູ່ເໜືອເຂດເມືອງມໍລະດົກໂລກພຽງ 25 ກິໂລແມັດນັ້ນຈະເຮັດໃຫ້ເກີດການປ່ຽນແປງທັງໃນດ້ານປະລິມານ, ທິດທາງການໄຫຼ ແລະ ລະດັບຄວາມແຮງຂອງກະແສນ້ຳ ຊຶ່ງບໍ່ພຽງແຕ່ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສັດນ້ຳ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດຢູ່ທີ່ເຂດຕອນລຸ່ມຂອງເຂື່ອນເທົ່ານັ້ນ ຫາກແຕ່ວ່າຍັງມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ຈະກະທົບຕໍ່ເມືອງມໍລະດົກໂລກຫຼວງພະບາງດ້ວຍ ເພາະວ່າກະແສນ້ຳທີ່ປ່ຽນແປງນັ້ນຍ່ອມຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ພູມສັນຖານ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງມໍລະດົກໂລກຫຼວງພະບາງດ້ວຍດັ່ງຜູ້ຊ່ຽວຊານໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
“ມັນມີຄວາມເປັນຫ່ວງຫຼາຍຢ່າງ ກ່ຽວກັບ ເຂື່ອນຫຼວງພະບາງ ທີ່ມັນຈະສົງຜົນກະທົບຕໍ່ຊີວິດການເປັນຢູ່ ແລະ ແມ່ນກະທັ້ງມູເຊື້ອມໍລະດົກໂລກຂອງເມືອງດັ່ງກ່າວ. ມັນມີຜົນກະທົບຕໍ່ວັດທະນະທຳ ແລະ ພື້ນທີ່ທຳມະຊາດໃນບໍລິເວນທີ່ເຂົາເຈົ້າສ້າງຂຶ້ນ ເພາະວ່າດ້ວຍການສ້າງອ່າງນ້ຳທີ່ມັນຍາວ 70 ກິໂລແມັດ ແລະ ສຸດຂອງຫາງຂອງມັນຈະຢູ່ຈຸດຕົ້ນນ້ຳຂອງເຂື່ອນຕໍ່ໄປຂອງເຂື່ອນປາກແບ່ງ ມັນໝາຍຄວາມວ່າເຈົ້າໄດ້ປ່ຽນຈາກແມ່ນ້ຳທີ່ໄຫຼຢູ່ໄປເປັນທະເລສາບຫຼາຍຂັ້ນ.”
ສ່ວນເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ເປີດເຜີຍວ່າກຸ່ມບໍລິສັດ Petro Vietnam Power ຜູ້ລົງທຶນກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຫຼວງພະບາງໄດ້ສະເໜີລາຍງານວ່າການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນຫຼວງພະບາງຈະສຳເລັດຕາມກຳນົດທີ່ວາງໄວ້ໃນປີ 2027 ແລະ ຈະສາມາດສົ່ງກະແສໄຟຟ້າຂາຍໃຫ້ກັບການໄຟຟ້າຝ່າຍຜະລິດແຫ່ງປະເທດ ໄທ (EGAT) ໄດ້ຕາມສັນຍານັບຈາກປີ 2028 ເປັນຕົ້ນໄປຢ່າງແນ່ນອນ ໂດຍເຂື່ອນຫຼວງພະບາງມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມ 1,460 ເມກະວັດດ້ວຍເງິນລົງທຶນກວ່າ 4,450 ລ້ານໂດລາທັງນີ້ 90 ເປີເຊັນຂອງໄຟຟ້າທີ່ຜະລິດໄດ້ນັ້ນຈະສົ່ງຂາຍໃຫ້ EGAT ຂອງໄທ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ 10 ເປີເຊັນກໍຈະຂາຍໃຫ້ລັດວິສາຫະກິດໄຟ້ຟ້າ ລາວ (EDL) ຊຶ່ງກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບເຂື່ອນປາກແບງທີ່ມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມ 912 ເມກະວັດດ້ວຍເງິນລົງທຶນກວ່າ 2,372 ລ້ານໂດລານັ້ນກໍຈະກໍ່ສ້າງສຳເລັດ ແລະ ສົ່ງໄຟຟ້າຂາຍໃຫ້ໄທໄດ້ໃນປີ 2033 ນັ້ນກໍຈະສ້າງລາຍຮັບເງິນຕາຕ່າງປະເທດດໃຫ້ລາວໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນນັບມື້ຊຶ່ງໝາຍຄວາມວ່າການພັດທະນາໃນພາກພະລັງງານໄຟຟ້າຈະສົ່ງຜົນດີຕໍ່ການພັດທະນາເພື່ອຍົກລະດັບຄຸນນະພາບຊີວິດຄວາມເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນລາວໃຫ້ດີຂຶ້ນດ້ວຍນັ້ນເອງດັ່ງທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ລາວໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
“ພວກເຮົາຄວນເບິ່ງທັງສອງດ້ານ ບໍ່ແມ່ນແຕ່ດ້ານລົບພຽງດ້ານດຽວ ພວກເຮົາຕ້ອງເຂົ້າໃຈວ່າປະຊາຊົນລາວທີ່ອາໄສຢູ່ບ່ອນເຂື່ອນຕັ້ງຢູ່ນັ້ນຂ້ອນຂ້າງຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ ບໍ່ແມ່ນເຂດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ສະນັ້ນພື້ນຖານໂຄງລ່າງແມ່ນບໍ່ດີປານໃດ, ມັນບໍ່ມີໂຮງໝໍ, ຖະໜົນເຂົ້າສູ່ໝູ່ບ້ານແມ່ນສາມາດເດີນທາງໄດ້ໃນລະດູແລ້ງເທົ່ານັ້ນ. ສະນັ້ນເວລາທີ່ເຂົາເຈົ້າມີແຜນການຕັ້ງຖິ່ນຖານໃໝ່ ພວກເຂົາຈະຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າພັດທະນາຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງເຂົາເຈົ້າໃຫ້ດີຂຶ້ນ.”
ສ່ວນຄະນະຜູ້ຊ່ຽວຊານຈາກສູນວິທະຍາສາດການປັບຕົວຕໍ່ສະພາບອາກາດສຳນັກງານສຳຫຼວດດ້ານທໍລະນີວິທະຍາແຫ່ງສະຫະລັດ ອາເມຣິກາ ແລະ ຄະນະຕົວແທນເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນ ໄທ 8 ຈັງຫວັດໃນລຸ່ມນ້ຳຂອງໄດ້ຮ່ວມມືກັນເກັບກຳຂໍ້ມູນພາກສະໜາມເພື່ອການສຶກສາວິໄຈກ່ຽວກັບຜົນກະທົບຈາກເຂື່ອນເທິງແນວນ້ຳຂອງໃນ ລາວ ແລະ ຈີນ ເມື່ອວັນທີ 27 ກັນຍາ-26 ຕຸລາ 2022 ທີ່ຜ່ານາໂດຍເປັນການເກັບຂໍ້ມູນສະພາບການຕົວຈິງຢູ່ບັນດາກຸ່ມບ້ານທີ່ຕັ້ງຢູ່ເຂດແຄມຝັ່ງນ້ຳຂອງ ໃນເຂດອຳເພີສັງຄົມສັງຫວັດໜອງຄາຍ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກສະພາບແວດລ້ອມທີ່ປ່ຽນແປງໄປຢ່າງສິ້ນເຊີງນັບຕັ້ງແຕ່ເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ໄດ້ເລີ່ມການຜະລິດໄຟຟ້າໃນທ້າຍປີ 2019 ເປັນຕົ້ນມາ.
ໃນການສຶກສາວິໄຈໃນຄັ້ງນີ້ພົບວ່າຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນຢ່າງຊັດເຈນກໍຄືການປ່ຽນແປງຂອງລະບົບນິເວດໂດຍເຫັນໄດ້ຈາກການຕາຍຂອງໄຄນ້ຳ, ຊາວປະມົງຈັບປາໄດ້ໜ້ອຍລົງກວ່າ 50 ເປີເຊັນ ຊຶ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ຄວາມໝັ້ນຄົງທາງດ້ານອາຫານຂອງປະຊາຊົນ ທັງຍັງພົບບັນຫາການກັດເຊາະຕາຝັ່ງທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ທີ່ຢູ່ອາໄສ ແລະ ດິນທຳກິນຂອງປະຊາຊົນຮຸນແຮງຂຶ້ນນັບມື້.