LOS ANGELES —
ວັນເລືອກຕັ້ງຢູ່ໃນສະຫະລັດແມ່ນແຕກຕ່າງກັບຢູ່ໃນຫຼາຍໆປະເທດ ຍ້ອນວ່າ ມັນບໍ່ແມ່ນການປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງ ໃນມື້ດຽວກັນໃນທົ່ວປະເທດ. ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ ແຕ່ລະລັດຈະຈັດ ການເລືອກຕັ້ງຂຶ້ນ ຕາມກົດສະເພາະຂອງລັດໃຜລາວ.
ວັນເລືອກຕັ້ງຢູ່ໃນສະຫະລັດ ແມ່ນວັນອັງຄານທໍາອິດ ຂອງເດືອນພະຈິກ. ແຕ່ວ່າ ໃນແຕ່ລະ 50 ລັດ ແລະໃນນະຄອນຫລວງ ວໍຊິງຕັນ ດີຊີ ຫຼື District of Columbia ນັ້ນ ແມ່ນມີຕໍາແໜ່ງທາງການເມືອງທີ່ຈະຕ້ອງໄດ້ເລືອກເອົາຄົນເຂົ້ານັ່ງ ມີຄໍາຖາມກ່ຽວກັບບັນຫາຕ່າງໆເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນລົງຄວາມເຫັນຫາທາງແກ້ໄຂ ແລະທຸກໆສີ່ປີ ກໍແມ່ນເລືອກເອົາຜູ້ທີ່ຈະເຂົ້າໄປຄອບຄອງທໍານຽບຂາວ ຫຼືເປັນປະທານາທິບໍດີຄົນໃໝ່.
ລັດຖະທໍາມະນູນສະຫະລັດ ແມ່ນໃຫ້ສິດທິແລະການພິທັກປົກປ້ອງແກ່ພົນລະເມືອງ ຫຼາຍຢ່າງດ້ວຍກັນ ແຕ່ສາສະດາຈານ Mark Rom ປະຈໍາມະຫາວິທະຍາໄລ Georgetown University ຊີ້ອອກວ່າ ການປອ່ນລັດ ເລືອກຕັ້ງ ບໍ່ແມ່ນນຶ່ງໃນສິດທິຕ່າງໆເຫລົ່ານັ້ນ.
ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວວ່າ: “ໃຜໆກໍອາດຈະຄິດວ່າ ສິດທິໃນການປ່ອນບັດນັ້ນ ຖືວ່າ ເປັນສິດທິທີ່ສໍາຄັນອັນນຶ່ງຂອງພົນລະເມືອງ ເທົ່າກັບຄວາມສາມາດໃນການປາກເວົ້າໄດ້ຢ່າງເສລີ ໃນການນັບຖືສາສະໜາຢ່າງເສລີ ໃນການຍື່ນ ຮ້ອງຮຽນຕໍ່ລັດຖະ ບານ ແລະອື່ນໆ ແຕ່ມັນບໍ່ແມ່ນຈັ່ງຊັ້ນ. ຂໍ້ກໍານົດກ່ຽວກັບ ສິດທິໃນການປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງ ຕາມປົກກະຕິແລ້ວ ແມ່ນລັດເປັນຜູ້ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ແລະແຕ່ລະລັດ ກໍ ສາມາດນໍາໃຊ້ມາດຕະຖານຂອງລັດຕົນເອງໄດ້ບໍ່ຫຼາຍກໍໜ້ອຍ.”
ກົດໝາຍລັດຖະບານກາງ ບົ່ງໄວ້ວ່າ ຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງຕ້ອງມີອາຍຸ
ຢ່າງນ້ອຍ 18 ປີ. ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວວ່າ ນອກຈາກເງື່ອນໄຂຂໍ້ນີ້ແລ້ວ ແມ່ນ ມີຄວາມເປັນເອກະພາບກັນໜ້ອຍຫລາຍ.
ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວວ່າ: “ມີ 50 ລັດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ມີກົດໝາຍລັດທີ່ແຕກຕ່າງກັນໃນ 50 ລັດ ກ່ຽວກັບເວລາເປີດແລະປິດການປ່ອນບັດ ຂັ້ນຕອນການລົງທະບຽນປ່ອນບັດ ສະຖານທີ່ປ່ອນບັດ ແລະວິທີປ່ອນບັດໃນກໍລະນີເຮົາບໍ່ໄດ້ຢູ່ໃນລັດຂອງເຮົາເວລານັ້ນ. ລາຍລະອຽດຂອງຂັ້ນຕອນຫຼືກົດເກນຕ່າງໆດັ່ງທີ່ກ່າວມານີ້ ແມ່ນ ລັດເປັນຜູ້ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ບໍ່ແມ່ນລັດຖະບານກາງ.”
ການປ່ອນບັດຂອງຜູ້ທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນລັດ ຫຼື Absentee Ballots ທີ່ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວເຖິງນັ້ນ ແມ່ນສໍາລັບປະຊາຊົນຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນລັດໃນມື້ເລືອກຕັ້ງ ເຊັ່ນ ທະຫານທີ່ປະຈໍາການຢູ່ແຫ່ງອື່ນ ພົນລະເມືອງທີ່ເຮັດການຢູ່ປະເທດອື່ນ ຜູ້ທີ່ເດີນທາງອອກນອກລັດ ແລະໄປຮຽນໜັງສືຢູ່ແຫ່ງອື່ນ ເປັນຕົ້ນ.
ໃນບໍ່ເທົ່າໃນປີຜ່ານມານີ້ ກໍໄດ້ມີການອະນຸຍາດໃຫ້ປ່ອນບັດກັນໄດ້ກ່ອນມື້ເລືອກຕັ້ງ ທີ່ເອີ້ນກັນວ່າ Early voting ຫຼື ປ່ອນບັດລ່ວງໜ້າ. ໃນປັດຈຸ ບັນນີ້ ປາກົດວ່າມີປະມານສອງສ່ວນສາມຂອງລັດທັງໝົດ ທີ່ອະນຸຍາດໃຫ້ພົນລະເມືອງຂອງຕົນປ່ອນບັດລ່ວງໜ້າໄດ້ດົນເຖິງນຶ່ງເດືອນຫຼືຫຼາຍກວ່ານັ້ນ ກ່ອນວັນເລືອກຕັ້ງຢ່າງເປັນທາງການໃນເດືອນພະຈິກ.
ແລະມີຫຼາຍລັດທີ່ໄດ້ຮັບຜ່ານກົດໝາຍ ບັງຄັບໃຫ້ຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດ ສະແດງ ບັດປະຈໍາຕົວຂອງຕົນຢູ່ທີ່ບ່ອນປ່ອນບັດ ເພື່ອຢັ້ງຢືນຊື່ແລະທີ່ຢູ່ຖືກຕ້ອງຕາມທີ່ລະບຸຢູ່ໃນບັນຊີຜູ້ປ່ອນບັດຂອງເຂດປ່ອນບັດນັ້ນ. ພວກສະໜັບສະໜຸນກົດໝາຍດັ່ງກ່າວນີ້ເວົ້າວ່າ ມັນຈໍາເປັນເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ມີການສໍ້ໂກງການເລືອກຕັ້ງ. ສ່ວນຝ່າຍຄັດຄ້ານກໍເວົ້າວ່າ ການໂກງແບບນັ້ນ ແມ່ນມີໜ້ອຍຫລາຍ ບໍ່ພໍທີ່ໃຫ້ກາຍເປັນບັນຫາໄດ້ ແລະກ່າວຫາວ່າ ກົດ ໝາຍນັ້ນ ແມ່ນຈຸດປະສົງເພື່ອກົດຂີ່ການປ່ອນບັດຫຼາຍກວ່າ.
ນອກນີ້ແລ້ວ ກໍມີອີກສິ່ງນຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ການເລືອກຕັ້ງເອົາປະທານາທິບໍດີນັ້ນ ແທ້ໆແລ້ວ ເປັນການແຂ່ງຂັນກັນໃນ 50 ລັດ. ຄືອິງຕາມລັດຖະທໍາມະນູນນັ້ນ ການປ່ອນບັດເອົາປະທານາທິບໍດີ ທີ່ຈິງແລ້ວ ແມ່ນເລືອກເອົາກໍາມະ ການເລືອກຕັ້ງຂອງລັດ ທີ່ເອີ້ນວ່າ Electors ຈໍານວນ 538 ຄົນ ທີ່ເປັນ ຜູ້ທີ່ຕັດສິນວ່າຜູ້ໃດ ຈະໄດ້ເປັນປະທານາທິບໍດີ. ສາສະດາຈານ Dennis Johnson ແຫ່ງມະຫາວິທະຍາໄລ George Mason ໃຫ້ຄວາມເຫັນວ່າ:
ທ່ານ ຈອນສັນ ເວົ້າວ່າ: “ໂຕເລກທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດນັ້ນ ກໍຄື 270 ຊຶ່ງໝາຍເຖິງຈໍາ ນວນຂອງກໍາມະການເລືອກຕັ້ງຂອງລັດ ທີ່ຜູ້ສະໝັກຕ້ອງໄດ້ຮັບ ຈຶ່ງຈະໄດ້ເປັນ ປະທານາທິບໍດີ. ຄືຈາກທັງ 50 ລັດນັ້ນ ຜູ້ສະໝັກຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບສຽງສະໜັບ ສະໜູນຈາກ Electors 270 ສຽງ ຈາກຈໍານວນ 538 ຄົນ ນັ້ນຄືຈໍານວນຕົວຈິງທີ່ຜູ້ສະໝັກຕ້ອງການແທ້ໆ.”
ທ່ານ ຈອນສັນ ກ່າວຕໍ່ໄປວ່າ ກໍຍ້ອນຢາກໄດ້ສຽງສະໜັບສະໜຸນຈາກ ກໍາມະການເລືອກຕັ້ງຂອງລັດ Electors ຫຼື Electoral College ໃນຈໍານວນທີ່ຕ້ອງການນັ້ນຫຼ່ະ ຜູ້ສະໜັກທັງສອງທ່ານ ຈຶ່ງຕ້ອງຂຸ້ນຂ້ຽວໃຊ້ເວລາຫາສຽງຢູ່ໃນບັນດາລັດທີ່ໄດ້ຮັບຄະແນນນິຍົມທີ່ສູສີກັນ ຊຶ່ງເປັນລັດທີ່ພວກຜູ້ສະໝັກທັງສອງເຊື່ອວ່າ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ຕົນໄດ້ຮັບ 270 ສຽງຂອງກໍາມະການເລືອກຕັ້ງທັງໝົດທີ່ຕ້ອງການນັ້ນ.
ເບິ່ງວີດິໂອ ລາຍງານນີ້ ເປັນພາສາອັງກິດ:
ວັນເລືອກຕັ້ງຢູ່ໃນສະຫະລັດ ແມ່ນວັນອັງຄານທໍາອິດ ຂອງເດືອນພະຈິກ. ແຕ່ວ່າ ໃນແຕ່ລະ 50 ລັດ ແລະໃນນະຄອນຫລວງ ວໍຊິງຕັນ ດີຊີ ຫຼື District of Columbia ນັ້ນ ແມ່ນມີຕໍາແໜ່ງທາງການເມືອງທີ່ຈະຕ້ອງໄດ້ເລືອກເອົາຄົນເຂົ້ານັ່ງ ມີຄໍາຖາມກ່ຽວກັບບັນຫາຕ່າງໆເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນລົງຄວາມເຫັນຫາທາງແກ້ໄຂ ແລະທຸກໆສີ່ປີ ກໍແມ່ນເລືອກເອົາຜູ້ທີ່ຈະເຂົ້າໄປຄອບຄອງທໍານຽບຂາວ ຫຼືເປັນປະທານາທິບໍດີຄົນໃໝ່.
ລັດຖະທໍາມະນູນສະຫະລັດ ແມ່ນໃຫ້ສິດທິແລະການພິທັກປົກປ້ອງແກ່ພົນລະເມືອງ ຫຼາຍຢ່າງດ້ວຍກັນ ແຕ່ສາສະດາຈານ Mark Rom ປະຈໍາມະຫາວິທະຍາໄລ Georgetown University ຊີ້ອອກວ່າ ການປອ່ນລັດ ເລືອກຕັ້ງ ບໍ່ແມ່ນນຶ່ງໃນສິດທິຕ່າງໆເຫລົ່ານັ້ນ.
ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວວ່າ: “ໃຜໆກໍອາດຈະຄິດວ່າ ສິດທິໃນການປ່ອນບັດນັ້ນ ຖືວ່າ ເປັນສິດທິທີ່ສໍາຄັນອັນນຶ່ງຂອງພົນລະເມືອງ ເທົ່າກັບຄວາມສາມາດໃນການປາກເວົ້າໄດ້ຢ່າງເສລີ ໃນການນັບຖືສາສະໜາຢ່າງເສລີ ໃນການຍື່ນ ຮ້ອງຮຽນຕໍ່ລັດຖະ ບານ ແລະອື່ນໆ ແຕ່ມັນບໍ່ແມ່ນຈັ່ງຊັ້ນ. ຂໍ້ກໍານົດກ່ຽວກັບ ສິດທິໃນການປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງ ຕາມປົກກະຕິແລ້ວ ແມ່ນລັດເປັນຜູ້ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ແລະແຕ່ລະລັດ ກໍ ສາມາດນໍາໃຊ້ມາດຕະຖານຂອງລັດຕົນເອງໄດ້ບໍ່ຫຼາຍກໍໜ້ອຍ.”
ກົດໝາຍລັດຖະບານກາງ ບົ່ງໄວ້ວ່າ ຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງຕ້ອງມີອາຍຸ
ຢ່າງນ້ອຍ 18 ປີ. ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວວ່າ ນອກຈາກເງື່ອນໄຂຂໍ້ນີ້ແລ້ວ ແມ່ນ ມີຄວາມເປັນເອກະພາບກັນໜ້ອຍຫລາຍ.
ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວວ່າ: “ມີ 50 ລັດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ມີກົດໝາຍລັດທີ່ແຕກຕ່າງກັນໃນ 50 ລັດ ກ່ຽວກັບເວລາເປີດແລະປິດການປ່ອນບັດ ຂັ້ນຕອນການລົງທະບຽນປ່ອນບັດ ສະຖານທີ່ປ່ອນບັດ ແລະວິທີປ່ອນບັດໃນກໍລະນີເຮົາບໍ່ໄດ້ຢູ່ໃນລັດຂອງເຮົາເວລານັ້ນ. ລາຍລະອຽດຂອງຂັ້ນຕອນຫຼືກົດເກນຕ່າງໆດັ່ງທີ່ກ່າວມານີ້ ແມ່ນ ລັດເປັນຜູ້ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ບໍ່ແມ່ນລັດຖະບານກາງ.”
ການປ່ອນບັດຂອງຜູ້ທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນລັດ ຫຼື Absentee Ballots ທີ່ທ່ານ ໂຣມ ກ່າວເຖິງນັ້ນ ແມ່ນສໍາລັບປະຊາຊົນຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນລັດໃນມື້ເລືອກຕັ້ງ ເຊັ່ນ ທະຫານທີ່ປະຈໍາການຢູ່ແຫ່ງອື່ນ ພົນລະເມືອງທີ່ເຮັດການຢູ່ປະເທດອື່ນ ຜູ້ທີ່ເດີນທາງອອກນອກລັດ ແລະໄປຮຽນໜັງສືຢູ່ແຫ່ງອື່ນ ເປັນຕົ້ນ.
ໃນບໍ່ເທົ່າໃນປີຜ່ານມານີ້ ກໍໄດ້ມີການອະນຸຍາດໃຫ້ປ່ອນບັດກັນໄດ້ກ່ອນມື້ເລືອກຕັ້ງ ທີ່ເອີ້ນກັນວ່າ Early voting ຫຼື ປ່ອນບັດລ່ວງໜ້າ. ໃນປັດຈຸ ບັນນີ້ ປາກົດວ່າມີປະມານສອງສ່ວນສາມຂອງລັດທັງໝົດ ທີ່ອະນຸຍາດໃຫ້ພົນລະເມືອງຂອງຕົນປ່ອນບັດລ່ວງໜ້າໄດ້ດົນເຖິງນຶ່ງເດືອນຫຼືຫຼາຍກວ່ານັ້ນ ກ່ອນວັນເລືອກຕັ້ງຢ່າງເປັນທາງການໃນເດືອນພະຈິກ.
ແລະມີຫຼາຍລັດທີ່ໄດ້ຮັບຜ່ານກົດໝາຍ ບັງຄັບໃຫ້ຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດ ສະແດງ ບັດປະຈໍາຕົວຂອງຕົນຢູ່ທີ່ບ່ອນປ່ອນບັດ ເພື່ອຢັ້ງຢືນຊື່ແລະທີ່ຢູ່ຖືກຕ້ອງຕາມທີ່ລະບຸຢູ່ໃນບັນຊີຜູ້ປ່ອນບັດຂອງເຂດປ່ອນບັດນັ້ນ. ພວກສະໜັບສະໜຸນກົດໝາຍດັ່ງກ່າວນີ້ເວົ້າວ່າ ມັນຈໍາເປັນເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ມີການສໍ້ໂກງການເລືອກຕັ້ງ. ສ່ວນຝ່າຍຄັດຄ້ານກໍເວົ້າວ່າ ການໂກງແບບນັ້ນ ແມ່ນມີໜ້ອຍຫລາຍ ບໍ່ພໍທີ່ໃຫ້ກາຍເປັນບັນຫາໄດ້ ແລະກ່າວຫາວ່າ ກົດ ໝາຍນັ້ນ ແມ່ນຈຸດປະສົງເພື່ອກົດຂີ່ການປ່ອນບັດຫຼາຍກວ່າ.
ນອກນີ້ແລ້ວ ກໍມີອີກສິ່ງນຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ການເລືອກຕັ້ງເອົາປະທານາທິບໍດີນັ້ນ ແທ້ໆແລ້ວ ເປັນການແຂ່ງຂັນກັນໃນ 50 ລັດ. ຄືອິງຕາມລັດຖະທໍາມະນູນນັ້ນ ການປ່ອນບັດເອົາປະທານາທິບໍດີ ທີ່ຈິງແລ້ວ ແມ່ນເລືອກເອົາກໍາມະ ການເລືອກຕັ້ງຂອງລັດ ທີ່ເອີ້ນວ່າ Electors ຈໍານວນ 538 ຄົນ ທີ່ເປັນ ຜູ້ທີ່ຕັດສິນວ່າຜູ້ໃດ ຈະໄດ້ເປັນປະທານາທິບໍດີ. ສາສະດາຈານ Dennis Johnson ແຫ່ງມະຫາວິທະຍາໄລ George Mason ໃຫ້ຄວາມເຫັນວ່າ:
ທ່ານ ຈອນສັນ ເວົ້າວ່າ: “ໂຕເລກທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດນັ້ນ ກໍຄື 270 ຊຶ່ງໝາຍເຖິງຈໍາ ນວນຂອງກໍາມະການເລືອກຕັ້ງຂອງລັດ ທີ່ຜູ້ສະໝັກຕ້ອງໄດ້ຮັບ ຈຶ່ງຈະໄດ້ເປັນ ປະທານາທິບໍດີ. ຄືຈາກທັງ 50 ລັດນັ້ນ ຜູ້ສະໝັກຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບສຽງສະໜັບ ສະໜູນຈາກ Electors 270 ສຽງ ຈາກຈໍານວນ 538 ຄົນ ນັ້ນຄືຈໍານວນຕົວຈິງທີ່ຜູ້ສະໝັກຕ້ອງການແທ້ໆ.”
ທ່ານ ຈອນສັນ ກ່າວຕໍ່ໄປວ່າ ກໍຍ້ອນຢາກໄດ້ສຽງສະໜັບສະໜຸນຈາກ ກໍາມະການເລືອກຕັ້ງຂອງລັດ Electors ຫຼື Electoral College ໃນຈໍານວນທີ່ຕ້ອງການນັ້ນຫຼ່ະ ຜູ້ສະໜັກທັງສອງທ່ານ ຈຶ່ງຕ້ອງຂຸ້ນຂ້ຽວໃຊ້ເວລາຫາສຽງຢູ່ໃນບັນດາລັດທີ່ໄດ້ຮັບຄະແນນນິຍົມທີ່ສູສີກັນ ຊຶ່ງເປັນລັດທີ່ພວກຜູ້ສະໝັກທັງສອງເຊື່ອວ່າ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ຕົນໄດ້ຮັບ 270 ສຽງຂອງກໍາມະການເລືອກຕັ້ງທັງໝົດທີ່ຕ້ອງການນັ້ນ.
ເບິ່ງວີດິໂອ ລາຍງານນີ້ ເປັນພາສາອັງກິດ:
