ໄດ້ມີການຈັດການໂຮມຊຸມນຸນແລະການກ່າວປາໄສຕ່າງໆຢູ່ໃນທົ່ວໂລກ ນັບແຕ່ກຸງລອນດອນຫາກຸງມານີລາ ແລະຫາກຸງວໍຊິງຕັນດີຊີ
ເພື່ອເປັນຂີດໝາຍວັນຄ້າຍວັນເກີດຄົບຮອບ 65 ປີຂອງທ່ານນາງອອງ ຊານຊູຈີ ເມື່ອວັນເສົາຜ່ານມານັ້ນ ແຕ່ຫາກເປັນການສະແດງອອກ
ເຖິງຄວາມ ເປັນເອກະພາບກັນ ຫລາຍກວ່າການສະເຫລີມສະຫລອງວັນເກີດ.
ຜູ້ນຳພັກສັນນິບາດແຫ່ງຊາດເພື່ອປະຊາທິປະໄຕຂອງມຽນມາ ໄດ້ໃຊ້ ເວລາຄົບຮອບວັນເກີດ 14 ປີຜ່ານມາຂອງທ່ານນາງ ໃນສະພາບ
ທ່ີຖືກກັກບໍລິເວນ ບໍ່ໃນຮູບໃດກໍຮູບນຶ່ງ ໂດຍມີໂອກາດຕິດຕໍ່ກັບໂລກພາຍນອກໄດ້ແບບຈຳກັດ.
ໃນເດືອນສິງຫາປີແລ້ວນີ້ ລັດຖະບານມຽນມ້າໄດ້ຕໍ່ເວລາໃນການກັກ ບໍລິເວນທ່ານນາງ ອອກໄປຕື່ມອີກ 18 ເດືອນ ຍ້ອນທ່ານນາງບໍ່ໄດ້
ແຈ້ງໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທ່ີຊາບວ່າ ຜູ້ຊາຍອະເມຣິກັນຄົນນຶ່ງໄດ້ລອຍຂ້າມບຶງແຫ່ງນຶ່ງເຂົ້າໄປຫາເຮຶອນຂອງທ່ານນາງ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ແຄມບຶງນັ້ນ ໂດຍບໍ່ໄດ້ຮັບການເຊື້ອເຊີນ.
ພວກທ່ີຕຳໜິຕິຕຽນລັດຖະບານກ່າວວ່າ ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວແມ່ນ ເປັນຂໍ້ອ້າງ ເພື່ອຢາກກັກໂຕທ່ານນາງໄວ້ຕໍ່ໄປ ໃຫ້ກາຍວັນເລືອກ
ຕັ້ງທ່ີເປັນບັນຫາໂຕ້ແຍ່ງກັນ ທ່ີຄາດວ່າຈະມີຂຶ້ນໃນທ້າຍປີນີ້.
ພວກນັກເຄື່ອນໄຫວແລະພວກສະໜັບສະໜຸນ ທີ່ໄປໂຮມຊຸມນຸມກັນຢູ່ສະມາຄົນນັກຂ່າວທ່ີບາງກອກໃນວັນພະຫັດຜ່ານມາ ໄດ້ພາກັນ
ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປ່ອຍໂຕທ່ານນາງອອງຊູຈີ ແລະໃຫ້ລັດຖະບານຕົກລົງທຳການໂອ້ລົມສົນທະນາກັບທ່ານນາງແລະບັນດາກຸ່ມຝ່າຍຄ້ານ.
ທ່ານ Ron Hoffman ເອກອັກຄະລັດຖະທູດການາດາປະຈຳປະເທດໄທ ກ່າວວ່າ ທ່ານນາງອອງຊານຊູຈີເປັນນຶ່ງໃນຈຳນວນ
ຊາວຕ່າງດ້າວບໍ່ເທົ່າໃດຄົນ ທ່ີລັດຖະບານການາດາໄດ້ມອບສັນຊາດກິຕິມະສັກໃຫ້ ສຳລັບຜົນງານຂອງທ່ານນາງ ໃນການພະຍາຍາມ
ນຳເອົາລະບອບປະ ຊາທິປະໄຕມາສູ່ມຽນມ້ານັ້ນ ຊຶ່ງທ່ານ Hoffman ກ່າວຊີ້ແຈງວ່າ:
“ມື້ນີ້ ພວກເຮົາຂໍຢືນຢັນຄືນໃໝ່ອີກເຖິງຄວາມມຸ່ງໝັ້ນຂອງພວກເຮົາໃນ ການນຳພາການຕໍ່ສູ້ຮ່ວມກັນນີ້ ໃຫ້ເດີນໜ້າຕໍ່ໄປ. ລັດຖະບານ
ການາ ດາ ກໍຈະປະຕິບັດພາກສ່ວນຂອງຕົນ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າການກະທຳ ຕ່າງໆຂອງການາດານັ້ນ ແມ່ນເປັນໄປຕາມຄຳເວົ້າຂອງພວກເຮົາ
ເພື່ອເປົ້າໝາຍດັ່ງກ່າວນີ້ ການາດາຈຶ່ງໄດ້ນຳໃຊ້ ແລະກໍຈະສືບຕໍ່ນຳໃຊ້ ການລົງໂທດທີ່ໜັກໜ່ວງທີ່ສຸດໃນໂລກ ຕໍ່ລັດຖະບານທະຫານມຽນມາ.”
ສະຫະລັດແລະສະຫະພາບຢູໂຣບ ກໍຮວມຢູ່ໃນພວກປະເທດຕ່າງໆ ທີ່ໄດ້ເອົາມາດຕະການຮັດເຄັ່ງລົງໂທດດ້ານເສດຖະກິດຕໍ່ ມຽນມ້າ ທ່ີບໍ່ໄດ້
ປັບປຸງລະບອບປະຊາທິປະໄຕແລະສິດທິມະນຸດຂອງຕົນໃຫ້ດີຂຶ້ນ.
ມີນັກໂທດການເມືອງຈຳນວນຫລາຍກວ່າ 2,100 ຄົນໃນມຽນມ້າ ຊຶ່ງ ຮວມທັງທ່ານນາງອອງຊານຊູຈີນຳ ແລະບັນດາກຸ່ມປົກປ້ອງສິດທິ
ມະນຸດຕ່າງກໍໄດ້ລາຍງານບັນທຶກເອກະສານໄວ້ ກ່ຽວກັບການລະເມີດສິດ ທິມະນຸດຢ່າງກວ້າງຂວາງຂອງພວກທະຫານນັ້ນ.
ທ່ານ George Kent ທ່ີປຶກສາດ້ານການເມືອງປະຈຳສະຖານທູດ ສະຫະລັດທ່ີບາງກອກ ໄດ້ອ່ານຄຳຖະແຫລງສະບັບນຶ່ງໃນນາມ
ລັດ ຖະບານສະຫະລັດ ຊຶ່ງມີເນື້ອໃນຕອນນຶ່ງວ່າ:
“ຄືກັນກັບ ທ່ານ Nelson Mandela ເວລາທ່ານຍ່າງອອກຈາກຄຸກ ເມື່ອຊາວປີກ່ອນ ແລະບັດນີ້ປະເທດອາຟຣິກາໃຕ້ທີ່ຈະເຣີນຮຸ່ງເຮືອງກໍກຳລັງເປັນເຈົ້າພາບຈັດງານແຂ່ງຂັນບານເຕະໂລກໄດ້ຢ່າງສຳເລັດຜົນ ນັ້ນ ທ່ານນາງອອງຊານ ຊູຈີ ກໍອາດສາມາດເປັນພາຄີທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ
ຄົນນຶ່ງກໍໄດ້ ສຳລັບລັດຖະບານຊຸດນີ້ ເພື່ອຄຸ້ມຄອງການປ່ຽນແປງຢ່າງ ສຳເລັດຜົນ ໄປສູ່ອະນາຄົດທີ່ດີຂຶ້ນ ໂດຍປາສະຈາກການດ່າວ່າ ຫລື ແກ້ແຄ້ນກັນ.”
ຄຳຖະແຫລງນັ້ນຍັງກ່າວຕື່ມວ່າ ສະຫະລັດແມ່ນເປັນເອກະພາບກັບປະຊາຊົນມຽນມ້າ ເພື່ອໃຫ້ກຽດແກ່ການຕໍ່ສູ້ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕແບບ
ບໍ່ ຮຸນແຮງຂອງທ່ານນາງອອງຊານຊູຈີ ແລະວ່າມັນເປັນເລື້ອງທີ່ໜ້າສະລົດໃຈ ທ່ີລັດຖະບານທະຫານມຽນມ້າມອງເຫັນທ່ານນາງວ່າ ເປັນ
ອຸປະ ສັກກີດຂວາງ ແທນທ່ີຈະເປັນກະແຈສຳຄັນນຳໄປສູ່ສັນຕິພາບ ແລະຄວາມວັດທະນາຖາວອນຂອງປະເທດນັ້ນ.
ເຊື່ອກັນວ່າ ທ່ານນາງອອງຊານຊູຈີເປັນນຶ່ງໃນບັນດາບຸກຄົນທ່ີສຳຄັນບໍ່ເທົ່າໃດຄົນໃນມຽນມ້າ ທ່ີໄດ້ຮັບການເຄົາລົບນັບຖືຈາກພວກສົ່ງເສີມ
ລະ ບອບປະຊາທິປະໄຕ ແລະຊົນເຜົ່າກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງໆ ທ່ີຄັດຄ້ານຕໍ່ລັດຖະ ບານທະຫານມຽນມ້າ.
ທ່ານນາງ Zipporah Sein ເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງສະຫະພັນຊາດ ກະຫລ່ຽງ ຊຶ່ງເປັນສາຂາການເມືອງຂອງກຸ່ມນຶ່ງໃນບັນດາກຸ່ມຊົນເຜົ່າກະຫລ່ຽງທີ່ໃຫຍ່ທ່ີສຸດ ທ່ີຕໍ່ສູ້ກັບທະຫານຂອງມຽນມ້ານັ້ນ ຊຶ່ງທ່ານ ນາງ Sein ກ່າວດັ່ງນີ້:
“ປະຊາຊົນຊາວມຽນມານັ້ນ ແມ່ນຍັງຈະຕົກຢູ່ໃນອັນຕະລາຍ ຢູ່ຕໍ່ໄປ ຈົນກວ່າວ່າ ການສ້າງຄວາມຖືກຕ້ອງປອງດອງຊາດ ແລະການພົວພັນໂອ້ລົມກັນຢ່າງຈິງໃຈ ຈະເລີ່ມຂຶ້ນ. ຖ້າຫາກພວກຜູ້ນຳທະຫານຍັງສືບຕໍ່ ຢືນຢັດປະຕິເສດຢູ່ຕໍ່ໄປ ພວກເຮົາກໍຈະຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທາງປະຊາຄົມ ນາໆຊາດ ປະນາມການເລືອກຕັ້ງທີ່ຈະມີຂຶ້ນນັ້ນ ແລະບໍ່ໃຫ້ຮັບຮູ້ຜົນຂອງການເລືອກຕັ້ງ.”
ລັດຖະບານມຽນມ້າກ່າວວ່າ ການເລືອກຕັ້ງສະພາທ່ີຍັງບໍ່ທັນໄດ້ກຳນົດວັນເລືອກຕັ້ງນັ້ນ ເປັນພາກສ່ວນນຶ່ງຂອງແຜນທີ່ຫົນທາງໄປສູ່ລະບອບ ປະຊາທິປະໄຕ. ແຕ່ພວກທ່ີຕຳໜິຕິຕຽນກ່າວວ່າການເລືອກຕັ້ງທ່ີຈະຈັດຂຶ້ນນັ້ນ ແມ່ນມີຈຸດປະສົງເພື່ອເຮັດໃຫ້ການປົກຄອງຂອງພວກທະຫານ
ມີຄວາມຖືກຕ້ອງຊອບທຳຕາມກົດໝາຍເທົ່ານັ້ນ.
ກົດໝາຍລັດຖະທຳມະນູນທ່ີຝ່າຍທະຫານຮ່າງຂຶ້ນນັ້ນ ຮັບປະກັນໃຫ້ ພວກທະຫານມີບ່ອນນັ່ງ ໃນຈຳນວນ 1 ສ່ວນ 4 ຂອງຈຳນວນບ່ອນນັ່ງ
ທັງໝົດໃນສະພາແຫ່ງຊາດ ເຖິງແມ່ນການເລືອກຕັ້ງຍັງບໍ່ທັນມີຂຶ້ນ ກໍຕາມ.
ພວກຜູ້ນຳທະຫານຫລາຍຄົນໄດ້ພາກັນລາອອກຈາກກອງທັບ ເພື່ອເຂົ້າແຂ່ງຂັນເອົາບ່ອນນັ່ງທ່ີຍັງເຫລືອນັ້ນ ໃນຖານະເປັນພົນລະເຮືອນ ແຕ່ ມີການເຊື່ອກັນຢ່າງກວ້າງຂວາງວ່າ ພວກບຸກຄົນເຫລົ່ານີ້ຍັງມີຄວາມຈົ່ງຮັກພັກດີຕໍ່ຝ່າຍທະຫານນັ້ນຢູ່.
ໃນເດືອນພຶດສະພາຜ່ານມານີ້ ລັດຖະບານໄດ້ຍຸບພັກສັນນິບາດແຫ່ງຊາດເພື່ອປະຊາທິປະໄຕຂອງມຽນມ້າ ພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງທ່ານນາງອອງຊານຊູຈີນັ້ນ ຍ້ອນບໍ່ຍອມຂັບໄລ່ທ່ານນາງແລະພວກນັກໂທດການເມືອງອື່ນໆອອກຈາກພັກ ແລະຍ້ອນບໍ່ຍອມເຂົ້າຮ່ວມໃນການ
ເລືອກຕັ້ງ.
ພັກສັນນິບາດແຫ່ງຊາດເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ໄດ້ຊະນະການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງປີ 1990 ແຕ່ຝ່າຍທະຫານບໍ່ຍອມຮັບຮູ້ຜົນຂອງການເລືອກຕັ້ງນັ້ນ.
