ກຸ່ມບໍລິສັດຈີນຖືຮຸ້ນເຖິງ 90 ເປີເຊັນ ຂອງມູນຄ່າລົງທຶນທັງໝົດໃນວິສາຫະກິດ ສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຫ່ງຊາດລາວ ໂດຍກຸ່ມທຶນຈີນ ມີສິດເກັບເອົາຜົນປະໂຫຍດຈາກການລົງທຶນໄດ້ຕະຫລອດອາຍຸສຳປະທານ 40 ປີ ຊຶ່ງຊົງລິດ ໂພນເງິນ ມີລາຍງານຈາກບາງກອກ
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງໃນລັດວິສະຫະກິດໄຟຟ້າລາວ (EDL) ຢືນຢັນວ່າເປົ້າໝາຍໃນການພັດທະນາລາວ ໃຫ້ເປັນໝໍ້ໄຟຂອງອາຊຽນ ຈະບໍ່ສາມາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ເລີຍ ຖ້າຫາກວ່າບໍ່ມີລະບົບສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຮງສູງທີ່ທັນສະໄໝ ທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ລາວກັບປະເທດໃນອາຊຽນດ້ວຍກັນ ສະນັ້ນຈຶ່ງໄດ້ມີການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຫ່ງຊາດແຫ່ງຊາດ ຫລື (EDL-T) ທີ່ເປັນການຮວມທຶນລະຫວ່າງ EDL ກັບບໍລິສັດຕາຂ່າຍໄຟຟ້າພາກໃຕ້ຂອງຈີນ ຫລື (CSG) ນັບແຕ່ປີ 2020 ເປັນຕົ້ນມາດ້ວຍເປົ້າໝາຍ ທີ່ຈະພັດທະນາໂຄງຄ່າຍສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຮງສູງ ທີ່ທັນສະໄໝ ດ້ວຍເງິນລົງທຶນ ແລະເທັກນິກຈາກຈີນເປັນຫລັກ ໂດຍເລີ້ມຈາກການລົງທຶນ 2,000 ພັນລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ເພື່ອວາງລະບົບສາຍສົ່ງໄຟຟ້າແຮງສູງຂະໜາດ 5,00KV ເຊື່ອມຕໍ່ລາວກັບແຂວງຢູນານຂອງຈີນ ແລະເຊື່ອມຕໍ່ເພື່ອສົ່ງໄຟຟ້າ 1,700 ເມກາວັດ ໃຫ້ກຳປູເຈຍ ແລະ 5,000 ເມກາວັດ ໃຫ້ຫວຽດ ນາມ ຮວມເຖິງການສົ່ງໄຟຟ້າ 10,500 ເມກາວັດ ໃຫ້ໄທພາຍໃນປີ 2030 ນັ້ນ ລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຝ່າຍຈີນທັງໝົດ ເພາະຝ່າຍຈີນຖືຮຸ້ນເຖິງ 90 ເປີເຊັນ ໃນຂະນະທີ່ EDL ຖືຫຸ້ນພຽງ 10 ເປີເຊັນ ຂອງການຮວມລົງທຶນດັ່ງກ່າວ ຊຶ່ງມີອາຍຸສຳປະທານເຖິງ 40 ປີ ດັ່ງທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງຂອງ EDL ຢືນຢັນວ່າ:
“ຫລັກການໃຫຍ່ໆທີ່ເຮົາໄດ້ມີການຕົກລົງຮ່ວມກັນແລ້ວກໍມີການເຊັນກັບຈີນ ກໍຄືນຶ່ງ Ownership ຍັງເປັນຂອງລັດຖະບານ ອັນນີ້ເປັນແຄ່ການມາສຳປະທານສາຍສົ່ງ 40 ປີ ສອງກໍຄືເຂົາຈະຕ້ອງໄດ້ນຳທຶນເຂົາມາລົງທຶນແລ້ວ ກໍປັບປຸງລະບົບສາຍສົ່ງຕ່າງໆ ລວມໄປເຖິງການເຊື່ອມໄປເຖິງຈີນ ໃນອະນາຄົດ.”
ຍິງໄປກວ່ານັ້ນລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ EDL ກໍຍັງຕ້ອງປະເຊີນກັບບັນຫາສະພາບຄ່ອງທາງດ້ານການເງິນຢ່າງຮຸນແຮງອີກດ້ວຍ ຊຶ່ງມີສາເຫດສຳຄັນມາຈາກການມີພາລະໜີ້ສິນສູງ ທີ່ສົມທົບດ້ວຍການຂາດທຶນ ຈາກການດຳເນີນທຸລະກິດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ເພາະການບໍລິຫານງານມີປະສິດທິພາບຕ່ຳ ແລະເຮັດໃຫ້ EDL ມີພາລະໜີ້ສິນເກີນກວ່າ 2,000 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ຊຶ່ງຈະຕ້ອງມີການປັບຂຶ້ນຄ່າຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າເທົ່ານັ້ນ ຈຶ່ງຈະຫລຸດຜ່ອນບັນຫາຂາດສະພາບ ຄ່ອງ ແລະບັນຫາຂາດທຶນໄດ້ຢ່າງເປັນຮູບປະທຳ ລວມເຖິງການເຈລະຈາກັບບັນດາຜູ້ລົງທຶນໃນໂຄງການເຂື່ອນຕ່າງໆ ເພື່ອຂໍໃຫ້ຍອມຮັບການຊຳລະລາຄາໄຟຟ້າ ດ້ວຍເງິນກີບໃນສັດສ່ວນບໍ່ໜ້ອຍກວ່າ 30 ເປີເຊັນ ຂອງມູນຄ່າທັງໝົດທີ່ EDL ຊື້ຈາກທຸກໂຄງການເຂື່ອນ ແລະລວມເຖິງໂຄງການທີ່ກຳລັງກໍ່ສ້າງ ຫລືຈະລົງທຶນກໍ່ສ້າງໃນໄລຍະຕໍ່ໄປ ໂດຍມີລະບົບສາຍສົ່ງທີ່ທັນສະໄໝ ທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັນໄດ້ໃນທົ່ວປະເທດນັ້ນ ຍອມຈະສົ່ງຜົນດີຕໍ່ການພັດທະນາດ້ານພະລັງງານໄຟຟ້າໃນລາວ ທັງໃນດ້ານການຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ພາຍໃນ ແລະການສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງ ໃນກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ຄືໄລຍະຜ່ານມານີ້ແຫລ່ງຜະລິດຂອງລາວນີ້ມັນຍັງຢາຍຢູ່ທາງພາກເໜືອ ພາກກາງ ພາກໃຕ້ ແຕ່ວ່າການລຳລຽງ ມັນຍັງພົບຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກນີ້ກໍຍ້ອນວ່າລາວຍັງບໍ່ທັນມີທຶນພຽງພໍ ທີ່ຈະໄປສ້າງສາຍສົ່ງແຫ່ງຊາດ ສະນັ້ນ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ການຕອບສະໜອງໄຟຟ້າຢູ່ໃນພາກເໜືອຫາພາກໃຕ້ ພາກໃຕ້ຫາພາກກາງ ພາກໃດກໍແລ້ວແຕ່ ຫລືໄປຕ່າງປະເທດກໍແລ້ວແຕ່ແລະເພື່ອໂອນເອົາແຫລ່ງຜະລິດຕ່າງໆ ທີ່ມີຢູ່ໃນລາວ ເອົາມານຳໃຊ້ທາງລັດຖະບານຈຶ່ງໄດ້ມີນະໂຍບາຍໃຫ້ສ້າງຕັ້ງບໍລິສັດສາຍສົ່ງແຫ່ງຊາດນີ້ຂຶ້ນ ແລະເມື່ອໃດເຮົາສຳເລັດໂຄງການນີ້ແລ້ວ ຄວາມສົມດຸນໃນການສະໜອງພະລັງງານໄຟຟ້າ ຢູ່ໃນລາວເອງ ແລ້ວກໍຢູ່ໃນພາກພື້ນນີ້ຈະໝັ້ນທ່ຽງຂຶ້ນອີກ.”
ນອກຈາກນີ້ EDL ຍັງໄດ້ສ້າງຕັ້ງບໍລິສັດຜະລິດໄຟຟ້າລາວ (ມະຫາຊົນ) ຈຳກັດ (EDL-Gen) ຂຶ້ນມາເພື່ອລະດົມເງິນທຶນທັງພາຍໃນແລະຕ່າງປະເທດເມື່ອທ້າຍປີ 2210 ຊຶ່ງກໍເປັນແນວທາງນຶ່ງຂອງການແກ້ບັນຫາດ້ານໜີ້ສິນດັ່ງກ່າວ ລວມເຖິງການປັບປຸງການບໍລິຫານງານໃຫ້ຄ້ອງໂຕຫລາຍຂຶ້ນ ຊຶ່ງຜ່ານມາ EDL-Gen ກໍໄດ້ລະດົມທຶນຈາກຕະຫລາດຫລັກຊັບແຫ່ງປະເທດໄທເຖິງ 41,500 ລ້ານບາດ ສ່ວນແຫລ່ງຜະລິດໄຟຟ້າ 90 ແຫ່ງໃນລາວໃນປັດຈຸບັນນີ້ກໍມີພຽງແຕ່ 10 ແຫ່ງທີ່ເປັນຂອງ EDL-Gen ສ່ວນນອກນັ້ນເປັນການລົງທຶນຂອງຕ່າງຊາດ ແລະທີ່ກຳລັງກໍ່ສ້າງ 12 ໂຄງການທີ່ຈະແລ້ວເສັດໃນທ້າຍປີ 2022 ນີ້ກໍຈະເຮັດໃຫ້ລາວມີແຫລ່ງຜະລິດໄຟຟ້າເຖິງ 102 ແຫ່ງ ມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມ 13,000 ເມກາວັດ ຜະລິດໄຟຟ້າໄດ້ 67,000 ລ້ານກິໂລວັດ/ໂມງ/ປີ ໃນນີ້ 85 ເປີເຊັນ ຈະສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດເປັນຫລັກ ຊຶ່ງຄາດວ່າຈະສ້າງລາຍຮັບຈາກການສົ່ງອອກພະລັງງານໄຟຟ້າໄດ້ເກີນກວ່າ 2,800 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດຕໍ່ປີ.
